ünite 2 Ticari Kazanç

BospHoruS

Özel Üye
Katılım
21 Tem 2008
Mesajlar
639
Tepkime puanı
1
Puanları
0
Şehir:
İstanbul
ÜNİTE 2 --TİCARİ KAZANÇ

GENEL OLARAK TİCARİ KAZANÇ
Gelir vergisi kanunumuz ticari kazancı;’HER TÜRLÜ TİCARİ VE SINAİ FAALİYETLERDEN DOĞAN KAZANÇTIR.’ Şeklinde tanımlamıştır.
Gelir vergisi kapsamına giren kazanç ve iratlar SERMAYE ,EMEK VE SERMAYE İLE TEŞEBBÜSÜN oluşturdukları ortak faktörlerden oluşur.
Ticari bir organizasyonun varlığı 2 durumda ortaya çıkar:
a) sermaye koyma,
işyeri açma,
vergi kimlik numarası alma
personel çalıştırma
ticaret siciline kaydolma
işyerine levha asma gibi
b) Organizasyonun fiilen ortaya çıkmasıdır.

ÖZEL OLARAK TİCARİ KAZANÇ SAYILAN GELİRLER

1)Maden ,taş,kiremit ocakları ,kum,çakıl istihsal yerlerinin işletilmesi
2) Borsaya kayıt olup kendi nam ve hesabına hisse senedi alım ve satımı spekülasyon işleriyle uğraşanların elde ettikleri kazançlar
3) Özel okul,özel hastanelerin işletilmesi
4)Sürekli olarak gayrimenkul alım ve satımı yapanların kazançları
5) Satın alma ve trampa yoluyla iktisap edilen arazinin beş yıl içinde parsellenip satılmasından elde edilen kazançlar
6) Sürekli olarak menkul kıymet alım ve satımıyla uğraşanların
7)Diş protezcilerin kazançları
8)Kolektif şirket ortaklarının adi komandit şirketlerde komantide ortakların,adi şirket ortaklarının kazançları ticari kazanç sayılır.

ŞİRKET ORTAKLARININ KAZANÇLARI

1)ŞAHIS ŞİRKETLERİ
a)Kolektif Şirket Ortakları:Tüzel kişilik olarak hiçbir vergiye tabi olmayıp,ortaklarının elde ettikleri kazançlar ticari kazanç sayılarak vergilendirilir.Kollektif şirketler zirai faaliyetle uğraşsa dahi ortaklarının kazancı ticari kazanç sayılır.
b)Adi Komantid Şirket Ortakları:2 tür ortak bulunmaktadır.

KOMANDİTE ORTAKLAR;Komandite ortaklar sınırsız sorumlu olup gerçek kişilerdir.Bunların kazançları ticari kazanç olarak vergilendirilir.
KOMANDİTE ORTAKLAR:Sınırlı sorumlu olup bunların kazançları menkul sermaye iradı sayılır.
c) Adi şirketler:Tüzel kişilikleri yoktur.Adi şirketler hangi işle uğraşır ise ortakların kazançları o kazanç türüne girer.Örneğin;Adi şirketler ticari faaliyetle uğraşırsa ticari kazanç;zirai faaliyetle uğraşırsa zirai kazanç sayılarak vergilendirilir.

SERMAYE ŞİRKETLERİNİN ORTAKLARI

Sermaye şirketleri ANONİM ŞİRKETLER ,LİMİTED ŞİRKETLER sermayesi paylara bölünmüş KOMANDİT ŞİRKETLERDİR.
Sermaye şirketleri gelir vergisi mükellefi olmayıp kurumlar vergisi mükellefidir.Ortaklarının kazançları ise MENKUL SERMAYE İRADI sayılır.Komandit şirketlerde ise ortağın kazancı ticari kazanç sayılır.KOMANDİTER ortakların kazancı ise menkul sermaye iradı sayılır.

TİCARİ KAZANCIN VERGİLENDİRİLMESİ

GERÇEK USÜLDE VERGİLENDİRME
1) Bilanço esası:
 Yıllık alım ve satımı kanunda belirtilen miktarı aşanlar .
 Tüm ticaret şirketleri
 Kurumlar vergisi mükellefleri
 Kendi isteği ile bilanço usulünü seçenler. Birinci sınıf tacir sayılır ve bilanço esasına göre defter tutarlar.Bu defterler ;
 Yevmiye defterleri
 Defteri kebir (büyük defter)
 Envanter ve bilanço defteridir.
Dönem sonunda vergi karını hesaplayabilmek için dönemsonu özsermaye ile dönembaşı özsermaye karşılaştırılır.

ÖZSERMAYE= GERÇEK AKTİF-BORÇLAR

Bilançonun gerçek aktifini bulabilmek için aktif toplamından;
 İlk tesis ve örgütlenme giderleri
 Zararlar
 Amortismanlar
 Karşılıklar
 Ferdi işletmelerde işletme sahibinin işletmeye olan borçları
 Ödenmemiş sermaye düşülerek bulunur.
Yıllık alım ve satımları kanunda belirtilen limitlerin altında kalan tüccarlar ikinci sınıf tüccar sayılır ve İŞLETME DEFTERİ tutarlar.

2) Gelirin Takvim Yılından Ayrılarak Tesbiti(birden fazla yıl süren inşaat ve onarım işleri):İnşaat ve onarım işleri taahhüde bağlı işleri kapsar.Borçlar kanununa göre istisna akdi içinde yer alır.Birden fazla yıl süren inşaat ve onarım işlerinde giderler 2 şekilde dağıtılır.
a) Ortak genel giderler
b) Amortisman giderleri

İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER

1) Genel giderler
2) Yurtdışı inşaat onarım işlerinden döviz olarak elde edilen kazancının binde 5 ini aşmamak şartıyla götürü olarak hesapladıkları giderler
3) Mükellefin işinde çalışan işçilerin yiyecek,barınma tedavi ,sigorta primleri ve emekli aidatları
4) Mükellefin işinde çalışan işçilere,işten ayrılmaları durumunda geri alınmak şartıyla verilen giyim eşyaları
5) Ödenen zarar,ziyan,tazminatlar
6) Seyahat ve ikametgah giderleri(işle ilgili olarak)
7) Kiralana yolu ile elde edilen taşıtların giderleri
İşte kullanılan araçların amortismanları ile ödenen lastik benzin v.s
9) Ayrılan amortismanlar
10) Sendikalara ödenen aidatlar


İNDİRİLEMEYECEK GİDERLER

1. Teşebbüs sahibinin kendisi ,eşi ve çoçuklarının işletmeden çektikleri paralar,aldıkları diğer değerler
2. Teşebbüs sahibine ,eşi ve çoçuklarına ödenen aylıklar,ücretler ve komisyonlar
3. Sermaye için hesaplanan faizler
4. Alacaklar üzerinden hesaplanan faizler
5. Her türlü para ve vergi cezaları


BASİT USÜLDE VERGİLENDİRME

Basit Usulde Ticari Kazanç =Hasılat-(Giderler + Satın Alınan Malların Maliyeti)
Basit usule tabi olanlar defter tutmazlar.Basit usule tabi olmanın 2 şartı vardır.
1. Genel Şartlar
• Mükellef işinin başında bizzat bulunmalıdır.
• İşyerinin emsal kira bedeli kanunda belirtilen limiti geçmemeli.
• Mükellefin gerçek usulde ticari,zirai ,serbest meslek kazancı olmamalıdır.

2. Özel Şartlar
Yıllık alım ve satımları ile iş hasılatı kanununda belirtilen limitleri geçmemelidir.

BASİT USULDEN YARARLANAMAYANLAR

• Tüm ticaret şirketleri (adi şirketler hariç)
• Sarraflar
• Ödünç para verme işiyle uğraşanlar
• İnşaat onarım işiyle uğraşanlar
• Sigorta prodüktörleri
• İlan reklam işleriyle uğraşanlarla bu işlere aracılık yapanlar
• Komisyoncular tellallar
• Maden taş kum tuğla kiremit harmanı işletenler
• Şehirlerarası yolcu ve yük taşımacılığı yapanlar(oturma yeri ve taşıma kapasitesi 14 koltuktan fazla olanlar)
• Gayrimenkul ve gemi alım satımıyla uğraşanlar


TİCARİ KAZANCIN YARI GÖTÜRÜ USULDE TESPİTİ

Gelir vergisine tabi dar mükelleflerin ulaştırma işlerinden elde ettikleri hasılatlarına Maliye Bakanlığınca tespit edilen ortalama emsal oranlar uygulanarak safi kazançları tespit edilir.

KARA ULAŞTIRMALARINDA %12 si
DENİZ ULAŞTIRMALARINDA % 15 i
HAVA ULAŞTIRMALARINDA %5 i safi(net) kazanç sayılır.



TİCARİ KAZANÇTA MUAFİYET VE İSTİSNALAR


A)Esnaf Muaflığı
Esnaf bir işyeri açmaksızın nakdi sermayeden ziyade bedeni güçle çalışan ancak kendi geçimini sağlayacak kadar kazanç elde eden ticaret ve sanat erbabıdır.Esnaflar gelir vergisinden muaftır.Tevkifat yolu ile vergilendirilir.Esnaf muaflığından yararlanabilmek için aşağıda belirtilen şatların olması gerekir.
• Bir işyeri açmaksızın motorlu araç kullanmaksızın gezici ve perakende ticaretle uğraşanlar
• Bir işyeri açmaksızın gezici olarak iş yapan küçük sanat ve ticaret erbabları(berber,hamal,çamaşır yıkayıcıları v.s)
• Köylerde gezici olarak her türlü sanat işleriyle uğraşanlar
• Çiftçiler
• Halı ,kilim ,çorap ,havlu v.s gibi eşyaları dükkan açmaksızın satanlar
• Denizlerde motorsuz ve makinesız taşımacılık yapanlar
• Gezici milli piyango bileti satanlar
• Kapı kapı dolaşarak mal satanlar


ESNAF MUAFLIĞINDAN YARARLANABİLMEK İÇİN MÜKELLEFİN GERÇEK USULDE TİCARİ ,ZİRAİ ,SERBEST MESLEK KAZANCI OLMAMALI VE ALDIKLARI BELGELERİ SAKLAMALIDIR.

YATIRIM İNDİRİMİ

1) Yatırım indirimi istisnası: Ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için özel sektör yatırımlarını özendiren vergi istisnadır.
Yatırım indiriminden ;
 Dar mükellefler
 Tam mükellefler
 Adi ortaklıklar
 Kolektif ve adi komandit şirketler

 Kurumlar vergisi mükellefleri

 Anonim şirketler

 Limited şirketler

 Sermayesi paylara bölünmüş komantit şirketler

 Kooperatifler

 Petrol arama ve sondaj faaliyetleri için yapılan harcamaları aktifleştirenler ,yatırım indiriminden yararlanırlar.

YATIRIM İNDİRİMİN ŞARTLARI


1)Bilanço esasına göre defter tutulmalıdır.
2)Sadece ticari ve zirai kazançlar yatırım indiriminden yararlanır.
3) Yapılacak yatırımın maliyeti 10.000 tl den fazla olmalıdır.
4)Yatırım indirimi oranı %40 dır.
5)Yatırım indirimi oranı amortismana tabi iktisadi kıymetlerin MALİYET BEDELİNE uygulanır.

YATIRIM İNDİRİMİNDEN YARARLANACAK HARCAMALAR
 İşletme faaliyeti ile ilgili satın alınan ve imal edilen iktisadi kıymetler
 Maliyet bedeli 10.000 aşan iktisadi kıymetler
 Yüzer havuzlar,on iki yaşından küçük gemiler
 Bilgisayar programları için yapılan harcamalar
 Petron arama ve sondaj giderleri

YATIRIM İNDİRİMİNDEN YARARLANAMAYACAK HARCAMALAR

 Bedeli 10.000 tl den az olan iktisadi kıymetler
 Yurt içinde ve yurt dışında kullanılmış iktisadi kıymetler
 Gayrimaddi haklar
 Bedelsiz iktisap edilen iktisadi kıymetler
 Mal ve hizmet üretimi ile ilgisi olmayan iktisadi kıymetler
 Satın alma yoluyla iktisap edilen ve üretim için inşa edilmeyen binalar
 Arazi ve arsalar
 Binek otolar,yat,kotra,tekne ,helikopter ve benzerin motorlu araçlar yatırım indirimi kapsamı dışında tutulmuştur.


İHRACAT İSTİSNASI

Dar mükelleflerin ihracattan elde ettikleri kazançları aşağıdaki şartlar dahilinde vergiden istisna edilmiştir.
 Dar mükelleflerin kanuni iş merkezlerinin Türkiye de bulunmaması
 Türkiye de imal edilen satın alınan malların Türkiye de satılmaksızın yurt dışına gönderilmesi
 Türkiye de üretilen mamulün veya malın Türkiye satılmaması şartıyla dar mükelleflerin ihracattan elde ettikleri kazanç vergiden istisna edilmiştir.

ÖRNEK SORU:

1)Bilanço esasına göre defter tutan tüccarın bilgileri aşağıdaki şekildedir.

D.Başı öz sermayesi 40.000TL
D.Sonu öz sermayesi 60.000 TL
Çekilen değerler 5.000 TL
İlave edilen değerler 10.000 TL

BU TÜCCARIN KAZANCI KAÇ TL DİR?

YANIT: Bilanço esasına göre kar D. Sonu öz sermaye ile dönembaşı öz sermaye arasındaki müsbet farktır.Bu farka işletmeden çekilen değerler ilave edilir.,ilave edilen değerler ise indirilir.


KAR= D.Sonu öz sermaye – D:Başı öz sermaye + Çekilenler – İlaveler
= 60.000 – 40.000 + 5.000 – 10.000

KAR= 15.000

HAZIRLAYAN VE SUNAN ;D ;D ;D neolurgitme
 

fatm121

Yeni Üye
Katılım
6 Ocak 2009
Mesajlar
2
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Şehir:
Adana
:):)notlar çok iyi teşekkürler
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst