GÜNLÜK PLAN HAZIRLARKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
--------------------------------------------------------------------------------
Günlük planda hedeflerin belirli bir sayı sınırlaması bulunmamaktadır.
Günlük planda sadece bir gelişim alanını temsil eden hedeflere değil, aynı gün farklı gelişim alanlarını temsil eden hedeflere yer verilmelidir
Öğretmen günlük planından dilediği hedefleri dilediği sıklıkta tekrar edebilir. Bir hedefin eğitim yılı boyunca ne kadar sıklıkla alınabileceği belli bir sayı ile sınırlandırılamaz. Planlanan günlük eğitim programında yer verilen kazanılması beklenen davranışlar çocuklara kazandırılıncaya kadar değişik yöntemler kullanılarak farklı günlerde tekrarlanabilir.
Günlük planda farklı gelişim alanlarından seçilen hedeflerin, kazanılması beklenen tüm davranışlarını aynı zamanda almak gerekmemektedir. Çocuklar arasındaki bireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır.
Günlük planda konu analizinin yazılması gerekmemektedir. Çünkü 1994 ve 2002 okul öncesi eğitim programları, konu eğitimine dayalı bir anlayışı kesinlikle kabul etmemektedir, ancak bu, konuların eğitim programlarında hiçbir şekilde kullanılmayacağı anlamına gelmemektedir. Konu planlanan eğitim durumunu hedefe ulaştıran bir araçtır. Dolayısıyla ünite kavramı da artık okul öncesi programda kullanılmamaktadır.
Günlük planda araç olarak yer alan konular aynı başlıkla aynı yöntemle kesinlikle tekrar edilmemelidir.
Günlük planda etkinliklerin süresi ve programdaki yeri fırsat eğitimi ve esneklik ilkeleri göz önüne alınarak zaman zaman değiştirilebilir.
Günlük planda etkinlikler bütünleştirilmeli,bir ya da birden fazla etkinlik bir arada ele alınmalıdır. Bir eğitim durumundan diğerine geçerken bağlantılar kurulmalıdır.
Günlük planda yer verilen eğitim durumlarının sayısı ve süresi eğitim durumlarının içeriğine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Bu seminerde örnek olarak sunulacak etkinlikler ayrıntılı yazılmıştır, “öğretmenler kendi planlarını bu kadar uzun yazmak durumunda değildir”.
Günlük plan hazırlanırken;
1. Serbest zaman etkinlikleri,
2. Türkçe dili etkinlikleri,
3. Oyun etkinlikleri,
4. Fen ve doğa çalışmaları,
5. Müzik etkinlikleri
6. Okuma-yazmaya hazırlık çalışmaları,
7. Rutin etkinliklere mutlaka yer verilmesi gerekmektedir
8. Değerlendirme günlük planın son basamağıdır. Uygulamanın hemen ardından çalışmalardaki aksaklıkları ya da çok iyi noktaları belirleyerek öğretmenin daha sonraki çalışmalarına ışık tutmak amacıyla yapılmaktadır. Değerlendirmenin üç boyutta ele alınması gerekmektedir;
1-Program açısından,
2-Çocuklar açısından,
3-Öğretmenin kendini değerlendirmesi açısından.
GÜNLÜK PLAN
Örnek 1
YAŞ GRUBU: 6 YAŞ
HEDEF VE KAZANILMASI BEKLENEN DAVRANIŞLAR
PSİKOMOTOR ALANI
HEDEF-3: El ve göz koordinasyonu gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-8 : Nesneleri yeni şekiller oluşturacak şekilde bir araya getirme.
HEDEF-5: Büyük kaslarını kullanarak güç gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-1 : Kollarını ve bacaklarını kullanarak nesneleri itme-çekme.
HEDEF-4: Denge gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-7: Belli bir yükseklikteki zemin üzerinde yürüme.
HEDEF-6: Küçük kaslarını kullanarak güç gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-1: Belli nesneleri sıkma.
K.B.D-2: Yumuşak materyallere elleriyle şekil verme.
SOSYAL DUYGUSAL ALAN
HEDEF-1: Duyguların fark etme.
K.B.D-1 : Duygularını söyleme.
K.B.D-2 : Duygularının nedenlerini söyleme.
K.B.D-4: Duygularını müzik, dans vb. yollarla gösterme.
HEDEF-11: Estetik özellikler taşıyan özgün ürünler oluşturabilme.
K.B.D-3 : Resim, elişi vb. sanat etkinliklerinde özgün ürünler yapma.
BİLİŞSEL ALAN ve DİL ALANI
HEDEF-1: Gözlem yapabilme.
K.B.D-1: Değişik durumlarda gözlemlediklerini söyleme.
HEDEF-3: Verilen nesne,olay yada varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirme.
K.B.D-2: Verilen nesneleri şekillerine göre eşleştirme.
HEDEF-4: Verilen nesne,olay yada varlıkları çeşitli özelliklerine göre gruplayabilme.
K.B.D-9: Verilen nesneleri ( yiyecek) tüketim çeşidine göre gruplama. (çiğ veya pişmiş)
HEDEF-17: Sesleri ayırt edebilme.
K.B.D-2 : Verilen sesin özelliğini söyleme.
K.B.D-3 : Verilen sese benzer sesler çıkarma.
K.B.D-4 : Belli durumlarda kendi sesini uygun kullanma.
HEDEF-12: Verilen bir problem durumunu çözme.
K.B.D-2: Probleme çeşitli çözüm yolları önerme.
K.B.D-6: En uygun çözüm yoluna gerekçeleriyle karar verme.
ÖZ BAKIM BECERİLERİ
HEDEF 1: Giysilerini giyip çıkarma ile ilgili davranışları gösterebilme.
K.B.D -3 : Seçtiği giyeceği kendi kendine giyme.
K.B.D-4: Giyeceklerini doğru şekilde giyme.
Kavram:Ekşi-tuzlu-acı
Çiğ-Pişmiş
Üzgün-Mutlu-Kızgın
Serbest Zaman Etkinlikleri
İLGİ KÖŞELERİ
Evcilik Köşesi : Köşeye farklı özelliklerde giysiler ve aksesuarlar (elbise, fular, gömlek, kemer, kolyeler, pelerin, tüller, gözlükler) süslü bir kumaş içerisine bohça şeklinde katlanarak konulur öğretmen “ çocuklar burada süslü bir bohçamız var. Ne kadar da büyük. İçinde neler var acaba? Gelin neler olduğuna birlikte bakalım” diyerek dikkat çeker. Daha sonra bohça açılır ve içinden istedikleri elbiseleri giyip, çıkarmalarına rehber olur.
Kitap Köşesi : Kitap köşesine üzerinde birden ona kadar rakamların yazılı olduğu çocuk dergileri köşeye dağınık bir şekilde bırakılmıştır. Sonra öğretmen “çocuklar kitaplarımız ne kadar dağılmışlar. Onları 1 den itibaren sıraya dizelim “ der. Daha sonra “ Acaba kitaplarımda nasıl resimler var gördünüz mü? Haydi birlikte inceleyelim” der ve kitaplar incelenir.
Blok Köşesi : Köşeye birleşince palyaço şekline gelebilen sünger bloklar konmuştur.“Çocuklar sınıfımıza bir misafir gelmiş ve bu blokların arasında gizlenmiş. Ben kim olduğunu çok merak ediyorum. Hadi onu bulmaya çalışalım “ der. Süngerleri birleştirerek palyaço şekli ortaya çıkarılmasına rehberlik eder. Sonra “ başka neler yapılabilir diye “ sorulur. Ev, dondurma vb. şekillerin oluşumuna rehber edilir.
Kukla Köşesi : Köşeye anne, kız çocuk, erkek çocuk karakterindeki parmak kuklalar bırakılmıştır. Anne kuklası konuşturulur: “ Merhaba çocuklar, ben üzgünüm. Çünkü kızımı ve oğlumu çarşıda kaybettim. Onları bulmaya yardımcı olur musunuz?” denilerek konuşturulur. (kız, erkek kukla köşede saklanmıştır.) Kuklalar bulununca duygularını ifade etmeleri sağlanır.
SANAT ETKİNLİKLERİ
Yoğurma Maddeleri : Masaya kil bırakılmıştır. “ Çocuklar burada çok değişik bir çamur var. Acaba onunla neler yapacaksınız. Çok merak ediyorum. Herkes istediği şeyi yapabilir.” denir.
Kağıt –Kolaj–Boya Çalışması : Duvara büyük mülan kağıdı yapıştırılmıştır. Yanına bir masa üzerinde grafon kağıdı, rafyalar, köpükler, yapraklar, ağaç dalları, pamuk, kürdan, kibrit çöpü, kumaş parçaları, renkli ipler, pastel boya, yapıştırıcı, makas bırakılmıştır. “ Çocuklar duvardaki kağıda bakın ne kadar da büyük. Yanındaki masanın üzerinde neler var haydi inceleyelim. Peki bu malzemelerle neler yapılabilir? denir ve onlara rehber olunur. Yapılan etkinlikler daha sonra sergilenir.
TOPLANMA ve TEMİZLİK
Öğretmen serbest zamanın sonunda çocuklara
“ Çocuklar şimdi sizinle küçük bir oyun oynayacağız. Ben zıp zıp zıplasın dediğimde herkes olduğu yerde zıplayacak. Hop hop hoplasın dediğimde de herkes istediği köşeye hoplayarak gidecek. Top top toplasın dediğimde de herkes bulunduğu köşeyi toplamaya başlayacak.” der ve öğretmen toplanma etkinliğinin bu şekilde gerçekleşmesine rehberlik eder. Her taraf toplandığında eğitimci, “kahvaltı için eller yıkansın” diyerek çocukları lavaboya gönderir.
TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ
Hikaye Öncesi Sohbet : Öğretmen yarım ay şeklinde sıralanmış sandalyelere çocukları yönlendirmek için “ Çocuklar haydi şimdi hepimiz birer kelebek gibi uçarak sandalyelere konalım” der ve çocukların oturmaları için rehberlik eder ve sohbete geçer. Öğretmen “Çocuklar biliyor musunuz benim evimde bir kedim var. Ancak kedim son zamanlarda hiç yemek yemiyor, oynamıyor, hep bir köşede yatıyor. Kedim neden böyle davranıyor?
----Kaplumbağa susuz bir kuyuya düştü, ne yapabilir? Kuyudan nasıl çıkabilir?
----Leyla sabah uyandı. Okula gitmek istemiyor. Leyla niçin okula gitmek istemiyor olabilir?
Leyla’nın okula gitmesi için ne yapabiliriz?
Öğretmen yukarıdaki problem durumu içeren sorularla bir sohbet ortamı oluşturur. Çocukların yorumlarını önerilerini dinler, öneriler hakkında konuşulur.
Tekerleme:
Öğretmen sohbetten sonra süslü bir zarf çıkarır ve çocuklara “Çocuklar kitaplarımın arasında bir zarf buldum. İçinde ne olduğunu çok merak ediyorum. Acaba ne çıkacak?” diyerek çocukların tahminlerin bekler. Sonra zarfı açar ve içinden çıkan tekerlemeyi çocuklara okur. Sonra tekerleme çocuklarla birlikte tekrarlanır. (Tekerleme ekte verilmiştir)
Parmak Oyunu: (Çal Kapıyı)
Öğretmen en son tekerlemeden sonra parmak oyununa geçerek çocukları hikaye dinlemeye hazırlar. (ekte sunulmuştur) Öğretmen parmak oyununun sonunda “Çocuklar küçük bir ördek yavrusu varmış. Bakalım başına neler gelmiş” diyerek hikaye anlatmaya geçer.
Hikaye Anlatma:
Küçük ördek adlı hikaye kartondan yapılmış göl maketi, yapay ağaçlar (orman görüntüsü için), kukla (balıkçı Hasan) ile anlatır.
Hikaye Sonrası& Oyun Etkinliği (Isındırıcı Oyun )
Öğretmen hikaye sonunda çocukların da hikayeyi anlatmalarına rehberlik eder. Sonra “Çocuklar biz de şimdi küçük birer ördek yavrusuyuz ve ormana geziye gidiyoruz.” der. Şimdi hikayedeki küçük ördek gibi yürümeye başlayalım. Evet yürüyoruz, yürüyoruz, çok üzgünüz. Üzgün ördek gibi yürüyelim. Şimdi de bakın karşıda bir göl var. Gölü görünce sevinmiş ördekler gibi yürüyelim. Aahh çocuklar ayağıma diken battı, yürüyemiyorum. Şimdi sizde ayağına diken batmış bir ördek gibi yürüyün.” Öğretmen bu yönergelerle sınıfta yürüme çalışmaları yapar.
Öğretmen en son “ Çocuklar bir göl kenarına geldik. Şimdi bu gölü geçmemiz gerekiyor. Acaba nasıl geçebiliriz?” der.(Çocukların cevapları dinlenir)
Öğretmen bu arada kenarda duran (saksılar ters çevrilerek ip geçirilmiştir.) yürüme araçlarını gösterecek “aa bakın çocuklar burada neler var? acaba biz bunları kullanarak karşıya geçebilir miyiz? der. Çocukların yüzme araçlarını incelemelerine daha sonra da ayaklarına takmalarına rehberlik edilir. Her çocuk aracını ayağına takar ve iplerinden gerdirecek tutar. (Öğretmen saksılarla nasıl yürüneceğini çocuklara gösterir ve dikkatli olmalarını ister. Öğretmen bütün çocuklar saksılarını giydikten sonra “şimdi hepiniz beni takip edin. Birbirinize çarpmayın, hızlı yürümeyin, suya düşebilirsiniz şeklinde yönergelerle çocukların ayaklarına taktıkları araçlarla yürümelerini rehberlik eder.
Hareketli Oyun :
Öğretmen ‘çocuklar artık gölü geçtik. Ayağımızdaki bu araçları çıkarıp koyalım. Belki gölü geçmek isteyen başkaları olabilir. onlar da bu araçları kullanmak isteyebilirler” der ve araçların çıkarılıp, kenara koyulmasına rehberlik eder. (Hareketli oyuna geçilir.) Öğretmen araçları koyduğu yerden bir torba çıkarır torbanın içinde kızgın, mutlu, üzgün yüz ifadeleri çizilmiş daire şeklindeki kartları (3 adet) çıkarır ve “Aaa çocuklar bakın burada ne var. bunlarla nasıl bir oyun oynayabiliriz acaba” der ve çocukların fikrini alır. Sonra üzgün yüz ifadesini içeren kartı eline alır ve şimdi müziği açtığımda herkes elimdeki kartta bulunan yüz ifadesinin şekliyle dans edecek” der. Oyunu çocuklara göstererek anlatır. Örn: Kızgın yüzü gösterir. Açılan müzik eşliğinde kızgın yüz ifadesiyle çocuklar diledikleri gibi dans ederler. Diğer yüz ifadeleri de kullanılarak, üzgün, mutlu, kızgın, şaşkın vb. yüz ifadeleriyle çocuklar müzik eşliğinde dans ederler.
Oyun çocukların ilgilerine göre bir süre oynatılır. En son müzik kapatıldığında çocukların oldukları yere oturmalarına rehberlik edilir. Öğretmen çocuklar çok dans ettik yorulduk, biraz dinlenelim der ve oturan çocuklarla sohbet ortamı oluşturularak Dinlendirici Oyun&Fen Etkinliğine geçilir.
Dinlendirici Oyun& Fen Doğa Etkinliği
Öğretmen bir kap içerisinde önceden kabuklu olarak dilimlendiği, mandalına, portakal gibi meyveleri bırakmıştır.
Öğretmen kabı çıkarır ve “çocuklar çok oynadık ve yorulduk. Keşke bir meyve suyumuz olsaydı da içseydik der ve bakalım bu kabın içinde ne var acaba? Diyerek kabı açar. (Bu arada Yrd. Öğretmen pet bardakları çocuklara dağıtarak onları masaya yönlendirir. Masaya gelen çocuklara Öğretmen” çocuklar meyve suyumuz yok ama meyvelerimiz var. biz bunların suyunu çıkabilir miyiz acaba? der ve öğretmen çocukların cevaplarını dinler. Her çocuğa portakal, mandalina dağıtılır ve bunları kuvvetlice herkes kendi bardağına sıksın der. Çocukların meyveleri sıkarak suyunu çıkartmalarına rehberlik eder. meyvelerin suyu sıkıldığında Öğretmen “şimdi ben 3’e kadar sayacağım “3” dediğinde herkes kendi sıktığı meyve suyunu içecek” der. Bardaklar elde hazır beklenir. Öğretmen 1, 2, 3 dediğinde herkes meyve suyunu içer. Meyve sularının tatları, hakkında konuşulur. (Ekşi, tatlı vb.) Meyve suları içildikten sonra öğretmen meyve kabından elmaları çıkarır çocukların elmaları çatalla ezmelerine rehberlik eder.
Meyve suları içilerek, meyvelerin de tatlarına bakılarak tatlar hakkında konuşulur. (Not: sıkma işlemi sıkacak kullanılarak da yapılabilir.)
MÜZİK ETKİNLİĞİ
Ses dinleme+Ayırt Etme+Nefes açma : Öğretmen eline bir poşet alır ve “çocuklar çöpleri elimdeki poşete atabilirsiniz” diyerek çocukların masalardaki çöpleri poşete atmalarına rehberlik eder. Yrd. Öğretmen de ıslak mendil dağıtarak çocukların ellerini temizlemelerine yardımcı olur. sonra müzik etkinliğine geçiş için Öğretmen” çocuklar meyve sularımızı da içtik. Bu arada Yrd. Öğretmen müzikli hikaye kitabındaki (kaşık seslerinden) seslerden birisine basarak çocukların ilgisin çeker. Öğretmen “aaa çocuklar bu ne sesi acaba, bir daha dinleyelim” diyerek kitaptaki sesleri çocuklara dinletir. Bu seslerin ne sesi olduğunu tahmin etmelerini bekler (Vapur, araba, helikopter sesleri) Araçların sesleri hızlı yavaş tempolarla çıkarılır. Örn: Helikopter sesi dinletilir. Haydi şimdi bir helikopter gibi ses çıkaralım. Ama helikopterimiz hızlı gidiyor. O nedenle hızlı ses çıkaralım. (Vapur sesi dinletilir.) Evet vapurumuz şimdi yavaş yavaş kalkıyor. Vapur yavaş kalkarken nasıl ses çıkarır. Vapurumuz hızlandı vb. aynı şekilde araba sesi de çıkarılarak nefes açma çalışmaları tamamlanır
Müzikli Öykü: Öğretmen bu arada müzikli öykü kitabını çıkarır ve çocuklar Tarık ve Tuğra yolculuk yapmışlar. Bakalım yolculuklarında hangi taşıtları kullanmışlar” diyerek müzikli öykü kitabını okur. (Öykü ekte sunulmuştur. )
Ritim Tutma + Şarkı söyleme + Yaratıcı Hareket ve Dans:
Öğretmen kısa öyküyü bitirdiğinde Yrd. Öğretmen org kullanarak çocuklara “sende gel bizimle şarkılar söyle” adlı şarkıyı çalar. Çocuklar önce elleriyle, sonrada ayaklarıyla ritm tutarlar. Örneğin “şimdi çalınan parçayı dinleyin ve ellerinizle parçaya ritm tutun. Şimdi sadece ayaklarınızla ritm tutun” öğretmen yavaş yavaş şarkının sözlerini de söylemeye başlar. Bu arada çocukların Yardımcı Öğretmen halka şeklinde sıralanmalarına rehberlik eder.
Şarkı çocuklarla birlikte söylenirken bir taraftan da şarkı sözlerine uygun çocuklar diledikleri gibi dans ederler.
“Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce piyano çal önce piyono çal
(Beng beng beng beng beng)
Çocuklar diledikleri gibi piyano çalma hareketi yaparlar ve piyano sesleri çıkarırlar.)
Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce davulu çal önce davulu çal
(Güm güm güm güm güm)
(Davul çalma hareketlerini ve sesini çıkarırlar.)
Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce kemanı çal, önce kemanı çal
( Gıy gıy gıy gıy gıy)
(Keman çalma hareketi)
Sende gel bizimle şarkılar söyle
Önce düdüğü çal, önce düdüğü çal
Düt düt düt düt düt (düdük çalma hareketi
Daha sonra bu etkinlik çocuklarla birlikte sessiz olarak tekrarlanır.(Şarkı Mehmet Vuralın ‘Ev Sınıf Etkinlikleri Antolojisi’ adlı kitabından alınmıştır.)
OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Tekrarlanan şarkı ile birlikte çocuklar yere oturmaya yönlendirilir. Herkes oturduğunda eğitmen ortaya bir kap getirir ve “çocuklar bu bizim tenceremiz olsun” der. Büyük bir meyve tabağı ve ahşaptan hazırlanmış eğitici oyuncağı getirir. (Kare parçalar üzerine, çiğ yenen, pişmiş yenen hem çiğ hem pişmiş yenen sebzelerin, meyvelerin resimleri vardır.)
Bu resimli parçalar bir fileye konmuştur. Öğretmen çocuklar şimdi pazardan geldim, bakalım neler almışım. Aldığım bu yiyeceklerin hangisinin pişirileceğini hangisinin pişirilmeyeceğini bilmiyorum. Siz bana yardım eder misiniz?” der ve ilk sıradaki çocuğa “Ahmet gel ve fileden bir yiyecek seç, arkadaşlarına göster” der. Çocuk gelir seçer ve arkadaşlarına gösterir. Hangi sebze olduğunu söyler ve ilgili yere koyar. (çiğ yeniyorsa tabağa, pişmiş yeniyorsa tencereye, hem çiğ hem pişmiş yeniyorsa ayrı bir tabağa koyulur. (havuç gibi)
Öğretmen etkinlik sonunda ben bunları mutfağıma kaldırayım diyerek çocukların yardımıyla malzemeleri kaldırır ve kenardaki masaya koyar.
Ek: 1 Parmak Oyunu
Çal kapıyı (alna avuç içiyle hafifçe vurulur)
Bak pencereden (ellerle gözlük yapılıp bakılır.)
Çevir mandalı (Ellerle burun çevrilir)
Gir içeriye (işaret parmağıyla ağızlar gösterilir.
Çek bir sandalye (kulak memesi tutularak çekilir)
Otur aşağı (diğer kulak memesi tutulur.
Bu gün nasılsın Ayşe (çocuklara tek tek sorulur.)
(Çeneden tutularak sallanır.)
Ek 2: Tekerleme
Ayna ayna aya
Beni göster bana
Saçlarım lüle lüle
Eteğim pile pile
Aynadan kim bakıyor
Saçlarımı sallıyor
Ek 3: Müzikli Öykü
Tarık ve ailesi kırmızı otomobilleriyle pikniğe gitmişlerdi. Tuğba annesine yardım ediyordu. Tarık da top oynuyordu. Tarık’ın aklı, yolda gelirken babasının kullandığı arabadaydı. Kendisini araba kullanırken hayal etti. Ertesi günü arkadaşı Kağan ile oynarken helikopter gördüler. Tarık Kağan’a dedi ki: “Bak bu helikopter kuş gibi uçar. (Helikopter sesine basılır.)Tarık bu defa kendisini helikopter kullanırken hayal etti. Evlerinin üstünden kuş gibi süzülüyordu. Evler çok küçük görünüyordu.Takır ve Tuğra sahilde gezinirken bir gemi gördüler. Tarık Tuğraya bu gemiye binerek istediğini söyledi. Tarık ve Tuğra bu gemiye bindiler. Bu bir hayal değildi. Çünkü bu gemi Tarığın amcasının gemisi idi. Gemi denize yol alırken Yunus balıkları da denizden sevinçle zıplıyordu.(Pandora Müzikli Kitaplar/3)
Ek 4: HİKAYE
KÜÇÜK ÖRDEK
Planlama Ve öğretimin Uygulanmasi
PLANLAMA VE ÖĞRETİMİN UYGULANMASI
PLAN:bir faaliyette bulunurken güçlükle karşılaşmamak,faaliyete vakıf olmak için yapılır.Eğitim,ekonomi,askerlik,fizik,kimya kısacası bütün alanlarda plan yapılmaktadır.devletler de belli hedeflere ulaşmak,kalkınabilmek için plan yaparlar.
Öğretim faaliyetlerinin planlı yürütülmesi esastır.Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1981 yılında yayınlamış olduğu “eğitim-öğretim çalışmalarının planlı yürütülmesine ilişkin yönerge” gereğince,eğitim-öğretimde birlik ve bütünlüğü sağlamak,eğitimi,programda öngörülen amaçlara yöneltmek,çalışmaları etkili ve verimli hale getirmek üzere,Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı her derecedeki öğretim kurumlarında ve yurt dışında görevli öğretmenler,derslerine planlı,programlı olarak yeterli hazırlıklarını yaparak gireceklerdir.
Türk eğitim sisteminde,üniversiteler hariç tüm derece ve türdeki okullarda öğretimin planlı yapılması esastır.Plan harfiyen uyulması gereken bir materyal olmayıp gerektiğinde bulunduğu yere ve zamana göre değişebilmelidir.
Planlama üzerinde bilhassa ilköğretim okullarında hassasiyetle durulmaktadır.planlama ilköğretimde,”İlköğretim Kurumları Yönetmeliği” ile,ortaöğretimde ise “Lise ve Orta dereceli okullar Yönetmeliği” ile “mevzuat bağlayıcılığı” sıfatı kazanmakta ve kanuni mecburiyet olmaktadır.ilköğretim öğretmenleri elden geldiğince,planı öğrencileri ile birlikte yapmalıdırlar.böylece öğrenciler öğrenecekleri konular hakkında önceden bilgi sahibi olurlar ve en önemlisi kendi katkılarıyla hazırlanmış olan öğrenme faaliyetlerinde daha aktif olurlar.
Öğretmenlerin Planlama ile İlgili Görevleri
-Öğretmenler kendilerine verilen sınıf veya dersleri,programlarda belirtilen esaslara göre okutmak ,bunlarla ilgili bütün uygulamaları ve deneyleri yapmak zorundadırlar.
-Sınıf veya branş öğretmenleri ders yılı başlamadan en az bir hafta önce toplanırlar.bu toplantılarda,program esaslarına göre bir nüshası okul müdürlüğüne verilmek üzere 2nüsha halinde yıllık plan hazırlar ve müdüre onaylatırlar.
-Öğretim planı,bir problem veya bir konu üzerinde öğrencilerin bireysel veya gruplar halinde bilgi,beceri,alışkanlık ve katılmasıyla öğretmen tarafından hazırlanan bir çalışma kılavuzudur.öğretmen,çalıştığı yörenin ve öğrencilerin ihtiyaçlarını da plana yansıtmalıdır.hazır planlarda da bu tür özellikler göz ardı edilmemelidir.
-Mükemmel bir plan öğretmenin müfredat programındaki esaslar çerçevesinde öğrencileriyle birlikte geliştirdiği plandır.
Planlarda Cevaplandırılması Gereken Sorular
-Ne yapılacaktır?Yapılacak işin kapsamı,çerçevesi,konusu,mahiyeti nedir?
-Niçin yapılacaktır?Amaç nedir?Yapılacak işten elde edilecek faydalar nelerdir?(bu aşamada araçların amaç yerine geçmemesi sağlanmalıdır.)
-Kim ya da kimler tarafından yapılacaktır?İşi yapacaklar liyakatli(yeterli) mıdır?İşi hedeflere uygun gerçekleştirebilecekler mi?Kaç kişi olacaklar?Nereden temin edilecekler?
-Nasıl yapılacaktır?Hangi metot ve teknikler niçin kullanılacaktır?İşin yapılmasında nasıl bir yol takip edilecektir?
-Ne zaman,ne kadar sürede yapılacaktır?Yeterli süre var mı?Zamanlama uygun mu?
-Gerekli kaynaklar nereden temin edilecektir?Mali bedeli nedir?Fayda-maliyet analizi karlık gösteriyor mu?
PLAN YAPMANIN YARARLARI
-Eğitim öğretim faaliyetlerini kolaylaştırır.
-Öğretmenin öğrencilerini eğitim kurumlarında belli sürede,belli hedeflere ulaştırabilmesi için yapacağı öğretim faaliyetlerine hazır olmalarını sağlar.
-Planlı çalışan öğretmen hangi faaliyeti,ne zaman ve nasıl yapacağını bilir ve kendini hazır hissetmenin verdiği bir rahatlıkla derslerini işler,böylece verimlilik artar.
-Plan yapma amaca kısa ve doğru yoldan ulaşmada en büyük etkendir.
-Plan, öğretmenin amaca ulaşmasında,zamanı tasarruflu kullanmasında ve yaptığı faaliyetlerden verim almasında yardımcıdır.
-Planlı çalışma ,öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, onlara güven kazandırır.
-Planlı çalışma eğitim öğretimin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar.
-Eğitim faaliyetlerinde düşünceye açıklık kazandırır.
-Planlama öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre yetiştirilmesini sağlar.
Planlar “yıllık plan” “günlük plan” ünite planı” olmak üzere 3e ayrılırlar.günlük planın içerisinde “ders planı” “gezi-gözlem planı” ve “deney planı” yer alabilir.
Planlar “zümre öğretmenler kurulu” toplantısında görüşülür.bu toplantılarda yıllık,ünite ve günlük planlar ile gezi,gözlem,deney ve inceleme planları arasında birlik sağlanır.
YILLIK PLAN
Öğretmenin bir öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü bulunduğu sınıflarda,program uyarınca belli üniteleri veya konuları hangi aylarda,yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleyeceğini gösteren ve öğretmence hazırlanarak ders yılı başında okul yönetimine verilen çalışma planıdır.bir dizi özetlenmiş ünite planından oluşur.ilköğretim için yapılıyorsa bu planda mihver derslerin yanı sıra ifade ve beceri gerektiren dersleri,kaynaklar,materyaller,ünitelerin süresi,ünitelerde yapılacak gezi,gözlem ve deneyler yer almalıdır.
Branş derslere giren öğretmenlerin de öğretim yılında kendi dersleriyle ilgili o dersin yayınlanmış müfredatına uymak koşuluyla konuları,amaçları,derste kullanacağı araç ve gereçleri,gezi,gözlem ve deneyleri planına yansıtması gerekir.planın uygulanabilmesi için okul müdürünce imzalanması gerekir.
ÜNİTE PLANI
Öğretmenlerin gözetimi ve denetimi altında, öğrencilere belirli süre içinde ve eğitimin amaçlarına uygun olarak bir takım bilgi,beceri ve anlayışları kazandırmayı öngören,belli konu veya problem çerçevesinde düzenlenmiş türlü faaliyetleri,öğrenme yaşantılarını ve değerlendirme çalışmalarını kapsayan ayrıntılı ders planıdır.
Yıllık plana göre daha ayrıntılı yapılan ve yıllık plandaki bölümlere açıklık getiren bir plandır.Öğrencilerin neyi,niçin,hangi yollarla öğreneceklerini bilmeleri bakımından,ünite planlarının öğrencilerle beraber yapılması faydalıdır.İlköğretim programı “ünite” esasına göre düzenlenmiştir.orta öğretim kurumlarında ünite planı yapılmaz,
Ünite planı yapılırken;ünite konusunun programda yer alması;ünite süresi ve amaçları;ünitenin hangi yol ve yöntemlerle işleneceği ve işlenişte kullanılacak başvuru kaynakları,araç gereçleri;gezi gözlem ve incelemelerin değerlendirmenin nasıl yapılacağının plana dahil edilmesi gerekir.
Ünite modeli, Gestalt Psikolojisi’nin “öğrenmede bütünlük ilkesi”nin bir neticesi olarak ortaya çıkmıştır.buna göre,öğrenme ortamında bir öğrencinin birbirinden ayrı
Yararlı Bilgiler
--------------------------------------------------------------------------------
ve ilgisiz parçaları öğrenmesinin çok zor olduğu,fakat birbiriyle ilgili olan ve bütün olanı algılamasının daha kolay olduğu bilinmektedir.
Ünite planı yapmanın yararları
-Ünite planı öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını da önemsendiği için özel istadların gelişmesine imkan verecek ve çocuğun zihni,bedeni ve sosyal gelişiminin sağlar.
-Çocuk ünite çalışmalarında katkıda bulunurken,araştırdıkça zihni yönden gelişecek,başka arkadaşları ile birlikte çalışırken de iletişim kurmayı öğrenecek,sosyalleşecektir.
-Konuların birbiriyle ilgili ve bütün olarak sunulması çocuk açısından öğrenmeyi kolaylaştırır
-Ünitelerin birbirine dayalı ve birbirini destekleyen konulardan oluşmasıyla konular arasındaki kopukluklar önlenecek ve öğrenme kademe kademe gerçekleşecektir.
-Ünite işlenişinde küme çalışması, takrir(anlatım metodu) soru-cevap,problem çözme,proje gibi birçok yöntem ve teknikten faydalanılabilir.öğrencilerin bu aşamada okul ve çevresiyle yakın temas kurması sağlanır.
Bir ünitenin işlenişinde öğretmen ve öğrencilerin izlemesi gereken basamaklar:
1)Hazırlık(öğretmenin hazırlığı, çocuklarla birlikte hazırlık)
2)Ünitenin öğrencilerle birlikte planlanması
3)Ünitenin işlenişi
4)Ara değerlendirme
5)Gerekli beceriler üzerinde pekiştirici çalışmalar
6)Ünitenin işlenişine devam edilmesi
7)Genel değerlendirme
Günlük plan
Bir veya birkaç ders saatinde işlenecek konunun ana çizgilerini,bu konuya ilişkin deneyleri,tartışma sorularını,ödevleri,uygulama çalışmalarını,ders araç ve gereçlerini içine alan ve önceden ilgili öğretmenlerce hazırlanan plandır.
İyi bir günlük planda; derslerin nerede ve ne kadar bir sürede işleneceği;konu amacına ulaşmada nasıl bir yol izleneceği ve kullanılacak materyalleri;konu ile ilgili örnekleri;önceki öğrenmelerle yeni öğrenilecek konunun nasıl bağlanacağı gibi hususların bulunması gereklidir.diğer planlar gibi günlük planda değişmelere açıktır.
Günlük planın değerlendirme safhasında, planın yapıldığı günde öğrenilenler ile ertesi gün yapılacak faaliyetler üzerinde durulur.fakat öğretimin değerlendirilmesi bir günlük iş olmayıp;günlük,haftalık,ayılık değerlendirmeler yapılabileceği gibi;bir üniten işleniş esnasında ve sonunda,yarıyıl sonunda ve öğretim yılı sonunda da değerlendirmeler yapılabilir.değerlendirme ile öğrencilerin sadece bilgi seviyeleri değil;görgü,beceri ve değer duyguları da ölçülmelidir.
Günlük plan yaparken öğretmenin dikkat etmesi gereken hususlar
-Bireysel farklılıklara dikkat edilmelidir.öğretmen her çocuğun değişik ilgi,ihtiyaç ve kabiliyetleri olduğunu gözden kaçırmamalı,aynı davranış veya öğrenme durumunu her öğrenciden aynı şekilde istememeli ve planı ona göre yapmalıdır.
-Planı uygulayacağı gün kullanacağı materyali önceden hazır etmeli,ulaşamayacağı materyal ile ilgili plan yapmamalıdır.
-Okulun bulunduğu çevreyi ve öğrenci velilerini çok iyi tanımalı,planda çevre ve velilerden yararlanmalıdır.
-Çevrede ve sınıfta lider olduğunu hissettirmeli,ancak yerine göre öğrencileri ve çevresini de dinlemeli,onların fikirlerinden faydalanmalıdır.
-Konu amaç uyumunu sağlamalı ve davranış kazandırmada en uygun yöntemi kullanmalıdır.
-Öğrencileri araştırmaya sevk etme ve kendi kendine iş yapabilme yönünden geliştirecek tedbirler alıp planlamalı,fakat öğrencilerin boyunu aşacak ödevler vermemelidir.
-Zamanı çok iyi ayarlamalı,planlamaya gereğinden fazla zaman ayırmamalıdır.planlanan öğretimi belli zamanda gerçekleştirmek hedef olarak belirlemeli.
-Plan uygulanmasında elden geldiğince bütün öğrencilere fikir beyan etme hakkı verilmelidir.
-Öğrencilere verilen her türlü araştırma ödevi mutlaka kontrol edilmelidir.
-Plan ne çok kısa ne de çok ayrıntı içerecek kadar uzun olmamalı,esnek olmalıdır.
-Günlük planı deftere yapmak mümkün olduğu gibi,her gün ayrı bir dosya kağıdına yaparak dosyalamak mümkündür.
-Planda tespit edilen hedefler öğrenci seviyesinin ne üstünde ne de altında olmalıdır.
-Plan yapılırken aşırı kuralcı olunmamalı ve kitaba bağlı kalınmamalıdır.
Ders gezileri planlı öğretim faaliyetlerinden olup,öğrencinin bütün duyu organlarını katılımını sağladığı için kalıcı öğrenmeler sağlamada çok etkilidir.bir gezi planında gezinin hangi dersle ve konuyla ilgili yapıldığı,gezinin amacı,konusu,yeri,süresi,kimlerin katılacağı,gezi-gidiş dönüşünde kullanılacak güzergah ve gezide alınacak tedbirler,gezi yerinde yapılacak faaliyetler ile gezi değerlendirmesi bulunur.belediye sınırları içinde yapılacak gezilerde okul müdürü izni yeterli olup;belediye sınırları ve il dışı gezilerde il onayı gerekir.,
DERS İŞLEMEDE ÖRNEK BİR YOL
Ders Başlamadan Önce Yapılması Gerekenler
-Birtakım problemlerden arınmaya çalışın.
-Zinde ve dinç olun.
-Temiz ve düzgün bir kıyafetiniz olsun ve (erkek öğretmenler için) günlük tıraş olun.
-Sınıfın derse hazır olup olmadığını kontrol edin.
-Derse iyi hazırlanın.
-Derste kullanacağınız materyalleri gözden geçirin.Dersin plânını kontrol edin.
-Çabuk ve yavaş öğrenen öğrenciler İçin ek çalışmalar hazırlayın.
-Dersinizle ilgili, zümre öğretmenlerden deneyimli olanların görüşünü alın.
Ders Başlarken Yapılması Gerekenler
-Sınıfa öğrencilerden önce girin.
-Öğrencilerin sınıfa girmelerini kontrol edin. Öğrencilerin yerlerine oturmalarını sağlayın. Öğrencileri selamlayın.
-Anlatılacak konunun plânını tahtaya yazın
-Sınıf düzenini bozucu davranışta bulunanlar ve derse geç gelenlerle ilgili gerekenleri yapın.
-Verilen ödevler varsa, kontrol edin.
Derse Başladıktan Sonra Yapılması Gerekenler
-Derse başlarken, kısa bir sohbet, bir espri veya merak uyandıracak bir Senaryoyla sınıf
İklimini derse hazırlayın.
-Öğrencileri, dersin amaç ya da hedeflerinden haberdar edin ve hayatları ile İlişki kurun.
-Dersin temel noktasını ya da konuları kısaca açıklayın.
-Konuya başlarken bir önceki derste anlatılanları kısaca hatırlatın.
-Derste yeni karşılaşılacak kelimeleri ve nesneleri belirtin, aralarındaki benzerlik veya
farklılıkları vurgulayın
-Konuşurken bütün öğrencilerle göz temasına geçin,kontrolünüz dışında hiçbir öğrenci kalmasın.Sınıfın lideri olduğunuzu belirtin.
-Her an bütün sınıfı gözetleyin ve denetleyin.
-Konuyu, plânlara sadık kalarak anlatın. Maddeler arasındaki ilişkiyi ve geçişi iyi sağlayın.
-Konuyu en uygun metot ve tekniklerle anlatın.
-Konu anlatılırken ilginin ve motivasyonun yeterli olup olmadığını, sunulan bilgilerin anlaşılıp anlaşılmadığını,öğrenci davranışlarına bakarak sürekli gözlemleyin.
-Anlattığınız konuyu İyice kavramış ve kendinize mal etmiş olun.
-Anlatımda, kolaydan zora ve yakından uzağa doğru bir yol izleyin..
-Ses tonunuz sınıfın durumuna uygun olmalı,ne bağırarak rahatsız edin, ne de cılız bir sesle konuşarak duyurmada problem olun.
-Jest ve mimikleriniz anlatılan konulara uygun olmalı ve yerli yerince kullanın.
-Cümleler açık, ifadeler net ve kelimeler anlaşılır olsun
-Konular öğrencilerin gelişim özellikleri ve yeteneklerine uygun anlatın
-Ders arasında tahtayı, kısa süreli ve sık aralıklarla kullanın.
-Derste zaman zaman soru cevap ve tartışma metoduna yer verin.
-Ders işlerken, dersin akışını bozmadan öğrencilere sorular sorun.
Kabul Edilebilir/Edilemez Davranışlar
Öğrenci davranışlarıyla ilgili kabul edilebilirlik yelpazesi öğretmenlerin bilgisi, deneyimi, bakış açısı hatta o anki duygusal durumu ile bağlantılı olarak değişiklik gösterebilir
Kabul edilebilir davranışlara;öğrencinin anlatılanlarla ilgili not tutması,öğrencinin derin işleyiş kurallarına uyması,söz hakkı isteyerek konuşması gösterilirken;öğrencinin her derse geç girmesi,derste sakız çiğnemesi,arkadaşlarının sözünü kesmesi,yanındakilerle konuşması kabul edemez davranışlar olarak nitelendirilir.
Dersin sonunda yapılması gerekenler
-Ders bitimine yaklaştığınız zaman,anlattığınız konunun kısa bir değerlendirmesini yapın. Ne kadar anlaşıp anlaşılmadığını test etmek için çeşitli sorular sorun.
-"öğrencilere "Kim anladı? " veya "Anlamadınız mı? " gibi sorular sormayın. Bunun yerine "eksik bıraktığım bir konu kaldı mı? " veya "Tekrarlamamı istediğiniz bir yer var mı? " gibi sorular sorun.
-Dersin, planlandığı gibi anlatıldığından ve gereği gibi anlaşıldığından emin olun.
-Bir sonraki derse, ödev veya hazırlık verilecek ise bunu zil çalmadan bitirin
-Sınıfın düzenli bir şekilde bırakılması ve temizliği konusunda gerekli uyarılarda bulunun.
-Zil çalar çalmaz sınıfı terk edin ve öğrencilerin sessizce dağılmalarını sağlayın.
__________________
--------------------------------------------------------------------------------
Günlük planda hedeflerin belirli bir sayı sınırlaması bulunmamaktadır.
Günlük planda sadece bir gelişim alanını temsil eden hedeflere değil, aynı gün farklı gelişim alanlarını temsil eden hedeflere yer verilmelidir
Öğretmen günlük planından dilediği hedefleri dilediği sıklıkta tekrar edebilir. Bir hedefin eğitim yılı boyunca ne kadar sıklıkla alınabileceği belli bir sayı ile sınırlandırılamaz. Planlanan günlük eğitim programında yer verilen kazanılması beklenen davranışlar çocuklara kazandırılıncaya kadar değişik yöntemler kullanılarak farklı günlerde tekrarlanabilir.
Günlük planda farklı gelişim alanlarından seçilen hedeflerin, kazanılması beklenen tüm davranışlarını aynı zamanda almak gerekmemektedir. Çocuklar arasındaki bireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır.
Günlük planda konu analizinin yazılması gerekmemektedir. Çünkü 1994 ve 2002 okul öncesi eğitim programları, konu eğitimine dayalı bir anlayışı kesinlikle kabul etmemektedir, ancak bu, konuların eğitim programlarında hiçbir şekilde kullanılmayacağı anlamına gelmemektedir. Konu planlanan eğitim durumunu hedefe ulaştıran bir araçtır. Dolayısıyla ünite kavramı da artık okul öncesi programda kullanılmamaktadır.
Günlük planda araç olarak yer alan konular aynı başlıkla aynı yöntemle kesinlikle tekrar edilmemelidir.
Günlük planda etkinliklerin süresi ve programdaki yeri fırsat eğitimi ve esneklik ilkeleri göz önüne alınarak zaman zaman değiştirilebilir.
Günlük planda etkinlikler bütünleştirilmeli,bir ya da birden fazla etkinlik bir arada ele alınmalıdır. Bir eğitim durumundan diğerine geçerken bağlantılar kurulmalıdır.
Günlük planda yer verilen eğitim durumlarının sayısı ve süresi eğitim durumlarının içeriğine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Bu seminerde örnek olarak sunulacak etkinlikler ayrıntılı yazılmıştır, “öğretmenler kendi planlarını bu kadar uzun yazmak durumunda değildir”.
Günlük plan hazırlanırken;
1. Serbest zaman etkinlikleri,
2. Türkçe dili etkinlikleri,
3. Oyun etkinlikleri,
4. Fen ve doğa çalışmaları,
5. Müzik etkinlikleri
6. Okuma-yazmaya hazırlık çalışmaları,
7. Rutin etkinliklere mutlaka yer verilmesi gerekmektedir
8. Değerlendirme günlük planın son basamağıdır. Uygulamanın hemen ardından çalışmalardaki aksaklıkları ya da çok iyi noktaları belirleyerek öğretmenin daha sonraki çalışmalarına ışık tutmak amacıyla yapılmaktadır. Değerlendirmenin üç boyutta ele alınması gerekmektedir;
1-Program açısından,
2-Çocuklar açısından,
3-Öğretmenin kendini değerlendirmesi açısından.
GÜNLÜK PLAN
Örnek 1
YAŞ GRUBU: 6 YAŞ
HEDEF VE KAZANILMASI BEKLENEN DAVRANIŞLAR
PSİKOMOTOR ALANI
HEDEF-3: El ve göz koordinasyonu gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-8 : Nesneleri yeni şekiller oluşturacak şekilde bir araya getirme.
HEDEF-5: Büyük kaslarını kullanarak güç gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-1 : Kollarını ve bacaklarını kullanarak nesneleri itme-çekme.
HEDEF-4: Denge gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-7: Belli bir yükseklikteki zemin üzerinde yürüme.
HEDEF-6: Küçük kaslarını kullanarak güç gerektiren hareketleri yapabilme.
K.B.D-1: Belli nesneleri sıkma.
K.B.D-2: Yumuşak materyallere elleriyle şekil verme.
SOSYAL DUYGUSAL ALAN
HEDEF-1: Duyguların fark etme.
K.B.D-1 : Duygularını söyleme.
K.B.D-2 : Duygularının nedenlerini söyleme.
K.B.D-4: Duygularını müzik, dans vb. yollarla gösterme.
HEDEF-11: Estetik özellikler taşıyan özgün ürünler oluşturabilme.
K.B.D-3 : Resim, elişi vb. sanat etkinliklerinde özgün ürünler yapma.
BİLİŞSEL ALAN ve DİL ALANI
HEDEF-1: Gözlem yapabilme.
K.B.D-1: Değişik durumlarda gözlemlediklerini söyleme.
HEDEF-3: Verilen nesne,olay yada varlıkları çeşitli özelliklerine göre eşleştirme.
K.B.D-2: Verilen nesneleri şekillerine göre eşleştirme.
HEDEF-4: Verilen nesne,olay yada varlıkları çeşitli özelliklerine göre gruplayabilme.
K.B.D-9: Verilen nesneleri ( yiyecek) tüketim çeşidine göre gruplama. (çiğ veya pişmiş)
HEDEF-17: Sesleri ayırt edebilme.
K.B.D-2 : Verilen sesin özelliğini söyleme.
K.B.D-3 : Verilen sese benzer sesler çıkarma.
K.B.D-4 : Belli durumlarda kendi sesini uygun kullanma.
HEDEF-12: Verilen bir problem durumunu çözme.
K.B.D-2: Probleme çeşitli çözüm yolları önerme.
K.B.D-6: En uygun çözüm yoluna gerekçeleriyle karar verme.
ÖZ BAKIM BECERİLERİ
HEDEF 1: Giysilerini giyip çıkarma ile ilgili davranışları gösterebilme.
K.B.D -3 : Seçtiği giyeceği kendi kendine giyme.
K.B.D-4: Giyeceklerini doğru şekilde giyme.
Kavram:Ekşi-tuzlu-acı
Çiğ-Pişmiş
Üzgün-Mutlu-Kızgın
Serbest Zaman Etkinlikleri
İLGİ KÖŞELERİ
Evcilik Köşesi : Köşeye farklı özelliklerde giysiler ve aksesuarlar (elbise, fular, gömlek, kemer, kolyeler, pelerin, tüller, gözlükler) süslü bir kumaş içerisine bohça şeklinde katlanarak konulur öğretmen “ çocuklar burada süslü bir bohçamız var. Ne kadar da büyük. İçinde neler var acaba? Gelin neler olduğuna birlikte bakalım” diyerek dikkat çeker. Daha sonra bohça açılır ve içinden istedikleri elbiseleri giyip, çıkarmalarına rehber olur.
Kitap Köşesi : Kitap köşesine üzerinde birden ona kadar rakamların yazılı olduğu çocuk dergileri köşeye dağınık bir şekilde bırakılmıştır. Sonra öğretmen “çocuklar kitaplarımız ne kadar dağılmışlar. Onları 1 den itibaren sıraya dizelim “ der. Daha sonra “ Acaba kitaplarımda nasıl resimler var gördünüz mü? Haydi birlikte inceleyelim” der ve kitaplar incelenir.
Blok Köşesi : Köşeye birleşince palyaço şekline gelebilen sünger bloklar konmuştur.“Çocuklar sınıfımıza bir misafir gelmiş ve bu blokların arasında gizlenmiş. Ben kim olduğunu çok merak ediyorum. Hadi onu bulmaya çalışalım “ der. Süngerleri birleştirerek palyaço şekli ortaya çıkarılmasına rehberlik eder. Sonra “ başka neler yapılabilir diye “ sorulur. Ev, dondurma vb. şekillerin oluşumuna rehber edilir.
Kukla Köşesi : Köşeye anne, kız çocuk, erkek çocuk karakterindeki parmak kuklalar bırakılmıştır. Anne kuklası konuşturulur: “ Merhaba çocuklar, ben üzgünüm. Çünkü kızımı ve oğlumu çarşıda kaybettim. Onları bulmaya yardımcı olur musunuz?” denilerek konuşturulur. (kız, erkek kukla köşede saklanmıştır.) Kuklalar bulununca duygularını ifade etmeleri sağlanır.
SANAT ETKİNLİKLERİ
Yoğurma Maddeleri : Masaya kil bırakılmıştır. “ Çocuklar burada çok değişik bir çamur var. Acaba onunla neler yapacaksınız. Çok merak ediyorum. Herkes istediği şeyi yapabilir.” denir.
Kağıt –Kolaj–Boya Çalışması : Duvara büyük mülan kağıdı yapıştırılmıştır. Yanına bir masa üzerinde grafon kağıdı, rafyalar, köpükler, yapraklar, ağaç dalları, pamuk, kürdan, kibrit çöpü, kumaş parçaları, renkli ipler, pastel boya, yapıştırıcı, makas bırakılmıştır. “ Çocuklar duvardaki kağıda bakın ne kadar da büyük. Yanındaki masanın üzerinde neler var haydi inceleyelim. Peki bu malzemelerle neler yapılabilir? denir ve onlara rehber olunur. Yapılan etkinlikler daha sonra sergilenir.
TOPLANMA ve TEMİZLİK
Öğretmen serbest zamanın sonunda çocuklara
“ Çocuklar şimdi sizinle küçük bir oyun oynayacağız. Ben zıp zıp zıplasın dediğimde herkes olduğu yerde zıplayacak. Hop hop hoplasın dediğimde de herkes istediği köşeye hoplayarak gidecek. Top top toplasın dediğimde de herkes bulunduğu köşeyi toplamaya başlayacak.” der ve öğretmen toplanma etkinliğinin bu şekilde gerçekleşmesine rehberlik eder. Her taraf toplandığında eğitimci, “kahvaltı için eller yıkansın” diyerek çocukları lavaboya gönderir.
TÜRKÇE DİL ETKİNLİĞİ
Hikaye Öncesi Sohbet : Öğretmen yarım ay şeklinde sıralanmış sandalyelere çocukları yönlendirmek için “ Çocuklar haydi şimdi hepimiz birer kelebek gibi uçarak sandalyelere konalım” der ve çocukların oturmaları için rehberlik eder ve sohbete geçer. Öğretmen “Çocuklar biliyor musunuz benim evimde bir kedim var. Ancak kedim son zamanlarda hiç yemek yemiyor, oynamıyor, hep bir köşede yatıyor. Kedim neden böyle davranıyor?
----Kaplumbağa susuz bir kuyuya düştü, ne yapabilir? Kuyudan nasıl çıkabilir?
----Leyla sabah uyandı. Okula gitmek istemiyor. Leyla niçin okula gitmek istemiyor olabilir?
Leyla’nın okula gitmesi için ne yapabiliriz?
Öğretmen yukarıdaki problem durumu içeren sorularla bir sohbet ortamı oluşturur. Çocukların yorumlarını önerilerini dinler, öneriler hakkında konuşulur.
Tekerleme:
Öğretmen sohbetten sonra süslü bir zarf çıkarır ve çocuklara “Çocuklar kitaplarımın arasında bir zarf buldum. İçinde ne olduğunu çok merak ediyorum. Acaba ne çıkacak?” diyerek çocukların tahminlerin bekler. Sonra zarfı açar ve içinden çıkan tekerlemeyi çocuklara okur. Sonra tekerleme çocuklarla birlikte tekrarlanır. (Tekerleme ekte verilmiştir)
Parmak Oyunu: (Çal Kapıyı)
Öğretmen en son tekerlemeden sonra parmak oyununa geçerek çocukları hikaye dinlemeye hazırlar. (ekte sunulmuştur) Öğretmen parmak oyununun sonunda “Çocuklar küçük bir ördek yavrusu varmış. Bakalım başına neler gelmiş” diyerek hikaye anlatmaya geçer.
Hikaye Anlatma:
Küçük ördek adlı hikaye kartondan yapılmış göl maketi, yapay ağaçlar (orman görüntüsü için), kukla (balıkçı Hasan) ile anlatır.
Hikaye Sonrası& Oyun Etkinliği (Isındırıcı Oyun )
Öğretmen hikaye sonunda çocukların da hikayeyi anlatmalarına rehberlik eder. Sonra “Çocuklar biz de şimdi küçük birer ördek yavrusuyuz ve ormana geziye gidiyoruz.” der. Şimdi hikayedeki küçük ördek gibi yürümeye başlayalım. Evet yürüyoruz, yürüyoruz, çok üzgünüz. Üzgün ördek gibi yürüyelim. Şimdi de bakın karşıda bir göl var. Gölü görünce sevinmiş ördekler gibi yürüyelim. Aahh çocuklar ayağıma diken battı, yürüyemiyorum. Şimdi sizde ayağına diken batmış bir ördek gibi yürüyün.” Öğretmen bu yönergelerle sınıfta yürüme çalışmaları yapar.
Öğretmen en son “ Çocuklar bir göl kenarına geldik. Şimdi bu gölü geçmemiz gerekiyor. Acaba nasıl geçebiliriz?” der.(Çocukların cevapları dinlenir)
Öğretmen bu arada kenarda duran (saksılar ters çevrilerek ip geçirilmiştir.) yürüme araçlarını gösterecek “aa bakın çocuklar burada neler var? acaba biz bunları kullanarak karşıya geçebilir miyiz? der. Çocukların yüzme araçlarını incelemelerine daha sonra da ayaklarına takmalarına rehberlik edilir. Her çocuk aracını ayağına takar ve iplerinden gerdirecek tutar. (Öğretmen saksılarla nasıl yürüneceğini çocuklara gösterir ve dikkatli olmalarını ister. Öğretmen bütün çocuklar saksılarını giydikten sonra “şimdi hepiniz beni takip edin. Birbirinize çarpmayın, hızlı yürümeyin, suya düşebilirsiniz şeklinde yönergelerle çocukların ayaklarına taktıkları araçlarla yürümelerini rehberlik eder.
Hareketli Oyun :
Öğretmen ‘çocuklar artık gölü geçtik. Ayağımızdaki bu araçları çıkarıp koyalım. Belki gölü geçmek isteyen başkaları olabilir. onlar da bu araçları kullanmak isteyebilirler” der ve araçların çıkarılıp, kenara koyulmasına rehberlik eder. (Hareketli oyuna geçilir.) Öğretmen araçları koyduğu yerden bir torba çıkarır torbanın içinde kızgın, mutlu, üzgün yüz ifadeleri çizilmiş daire şeklindeki kartları (3 adet) çıkarır ve “Aaa çocuklar bakın burada ne var. bunlarla nasıl bir oyun oynayabiliriz acaba” der ve çocukların fikrini alır. Sonra üzgün yüz ifadesini içeren kartı eline alır ve şimdi müziği açtığımda herkes elimdeki kartta bulunan yüz ifadesinin şekliyle dans edecek” der. Oyunu çocuklara göstererek anlatır. Örn: Kızgın yüzü gösterir. Açılan müzik eşliğinde kızgın yüz ifadesiyle çocuklar diledikleri gibi dans ederler. Diğer yüz ifadeleri de kullanılarak, üzgün, mutlu, kızgın, şaşkın vb. yüz ifadeleriyle çocuklar müzik eşliğinde dans ederler.
Oyun çocukların ilgilerine göre bir süre oynatılır. En son müzik kapatıldığında çocukların oldukları yere oturmalarına rehberlik edilir. Öğretmen çocuklar çok dans ettik yorulduk, biraz dinlenelim der ve oturan çocuklarla sohbet ortamı oluşturularak Dinlendirici Oyun&Fen Etkinliğine geçilir.
Dinlendirici Oyun& Fen Doğa Etkinliği
Öğretmen bir kap içerisinde önceden kabuklu olarak dilimlendiği, mandalına, portakal gibi meyveleri bırakmıştır.
Öğretmen kabı çıkarır ve “çocuklar çok oynadık ve yorulduk. Keşke bir meyve suyumuz olsaydı da içseydik der ve bakalım bu kabın içinde ne var acaba? Diyerek kabı açar. (Bu arada Yrd. Öğretmen pet bardakları çocuklara dağıtarak onları masaya yönlendirir. Masaya gelen çocuklara Öğretmen” çocuklar meyve suyumuz yok ama meyvelerimiz var. biz bunların suyunu çıkabilir miyiz acaba? der ve öğretmen çocukların cevaplarını dinler. Her çocuğa portakal, mandalina dağıtılır ve bunları kuvvetlice herkes kendi bardağına sıksın der. Çocukların meyveleri sıkarak suyunu çıkartmalarına rehberlik eder. meyvelerin suyu sıkıldığında Öğretmen “şimdi ben 3’e kadar sayacağım “3” dediğinde herkes kendi sıktığı meyve suyunu içecek” der. Bardaklar elde hazır beklenir. Öğretmen 1, 2, 3 dediğinde herkes meyve suyunu içer. Meyve sularının tatları, hakkında konuşulur. (Ekşi, tatlı vb.) Meyve suları içildikten sonra öğretmen meyve kabından elmaları çıkarır çocukların elmaları çatalla ezmelerine rehberlik eder.
Meyve suları içilerek, meyvelerin de tatlarına bakılarak tatlar hakkında konuşulur. (Not: sıkma işlemi sıkacak kullanılarak da yapılabilir.)
MÜZİK ETKİNLİĞİ
Ses dinleme+Ayırt Etme+Nefes açma : Öğretmen eline bir poşet alır ve “çocuklar çöpleri elimdeki poşete atabilirsiniz” diyerek çocukların masalardaki çöpleri poşete atmalarına rehberlik eder. Yrd. Öğretmen de ıslak mendil dağıtarak çocukların ellerini temizlemelerine yardımcı olur. sonra müzik etkinliğine geçiş için Öğretmen” çocuklar meyve sularımızı da içtik. Bu arada Yrd. Öğretmen müzikli hikaye kitabındaki (kaşık seslerinden) seslerden birisine basarak çocukların ilgisin çeker. Öğretmen “aaa çocuklar bu ne sesi acaba, bir daha dinleyelim” diyerek kitaptaki sesleri çocuklara dinletir. Bu seslerin ne sesi olduğunu tahmin etmelerini bekler (Vapur, araba, helikopter sesleri) Araçların sesleri hızlı yavaş tempolarla çıkarılır. Örn: Helikopter sesi dinletilir. Haydi şimdi bir helikopter gibi ses çıkaralım. Ama helikopterimiz hızlı gidiyor. O nedenle hızlı ses çıkaralım. (Vapur sesi dinletilir.) Evet vapurumuz şimdi yavaş yavaş kalkıyor. Vapur yavaş kalkarken nasıl ses çıkarır. Vapurumuz hızlandı vb. aynı şekilde araba sesi de çıkarılarak nefes açma çalışmaları tamamlanır
Müzikli Öykü: Öğretmen bu arada müzikli öykü kitabını çıkarır ve çocuklar Tarık ve Tuğra yolculuk yapmışlar. Bakalım yolculuklarında hangi taşıtları kullanmışlar” diyerek müzikli öykü kitabını okur. (Öykü ekte sunulmuştur. )
Ritim Tutma + Şarkı söyleme + Yaratıcı Hareket ve Dans:
Öğretmen kısa öyküyü bitirdiğinde Yrd. Öğretmen org kullanarak çocuklara “sende gel bizimle şarkılar söyle” adlı şarkıyı çalar. Çocuklar önce elleriyle, sonrada ayaklarıyla ritm tutarlar. Örneğin “şimdi çalınan parçayı dinleyin ve ellerinizle parçaya ritm tutun. Şimdi sadece ayaklarınızla ritm tutun” öğretmen yavaş yavaş şarkının sözlerini de söylemeye başlar. Bu arada çocukların Yardımcı Öğretmen halka şeklinde sıralanmalarına rehberlik eder.
Şarkı çocuklarla birlikte söylenirken bir taraftan da şarkı sözlerine uygun çocuklar diledikleri gibi dans ederler.
“Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce piyano çal önce piyono çal
(Beng beng beng beng beng)
Çocuklar diledikleri gibi piyano çalma hareketi yaparlar ve piyano sesleri çıkarırlar.)
Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce davulu çal önce davulu çal
(Güm güm güm güm güm)
(Davul çalma hareketlerini ve sesini çıkarırlar.)
Sen de gel bizimle şarkılar söyle
Önce kemanı çal, önce kemanı çal
( Gıy gıy gıy gıy gıy)
(Keman çalma hareketi)
Sende gel bizimle şarkılar söyle
Önce düdüğü çal, önce düdüğü çal
Düt düt düt düt düt (düdük çalma hareketi
Daha sonra bu etkinlik çocuklarla birlikte sessiz olarak tekrarlanır.(Şarkı Mehmet Vuralın ‘Ev Sınıf Etkinlikleri Antolojisi’ adlı kitabından alınmıştır.)
OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
Tekrarlanan şarkı ile birlikte çocuklar yere oturmaya yönlendirilir. Herkes oturduğunda eğitmen ortaya bir kap getirir ve “çocuklar bu bizim tenceremiz olsun” der. Büyük bir meyve tabağı ve ahşaptan hazırlanmış eğitici oyuncağı getirir. (Kare parçalar üzerine, çiğ yenen, pişmiş yenen hem çiğ hem pişmiş yenen sebzelerin, meyvelerin resimleri vardır.)
Bu resimli parçalar bir fileye konmuştur. Öğretmen çocuklar şimdi pazardan geldim, bakalım neler almışım. Aldığım bu yiyeceklerin hangisinin pişirileceğini hangisinin pişirilmeyeceğini bilmiyorum. Siz bana yardım eder misiniz?” der ve ilk sıradaki çocuğa “Ahmet gel ve fileden bir yiyecek seç, arkadaşlarına göster” der. Çocuk gelir seçer ve arkadaşlarına gösterir. Hangi sebze olduğunu söyler ve ilgili yere koyar. (çiğ yeniyorsa tabağa, pişmiş yeniyorsa tencereye, hem çiğ hem pişmiş yeniyorsa ayrı bir tabağa koyulur. (havuç gibi)
Öğretmen etkinlik sonunda ben bunları mutfağıma kaldırayım diyerek çocukların yardımıyla malzemeleri kaldırır ve kenardaki masaya koyar.
Ek: 1 Parmak Oyunu
Çal kapıyı (alna avuç içiyle hafifçe vurulur)
Bak pencereden (ellerle gözlük yapılıp bakılır.)
Çevir mandalı (Ellerle burun çevrilir)
Gir içeriye (işaret parmağıyla ağızlar gösterilir.
Çek bir sandalye (kulak memesi tutularak çekilir)
Otur aşağı (diğer kulak memesi tutulur.
Bu gün nasılsın Ayşe (çocuklara tek tek sorulur.)
(Çeneden tutularak sallanır.)
Ek 2: Tekerleme
Ayna ayna aya
Beni göster bana
Saçlarım lüle lüle
Eteğim pile pile
Aynadan kim bakıyor
Saçlarımı sallıyor
Ek 3: Müzikli Öykü
Tarık ve ailesi kırmızı otomobilleriyle pikniğe gitmişlerdi. Tuğba annesine yardım ediyordu. Tarık da top oynuyordu. Tarık’ın aklı, yolda gelirken babasının kullandığı arabadaydı. Kendisini araba kullanırken hayal etti. Ertesi günü arkadaşı Kağan ile oynarken helikopter gördüler. Tarık Kağan’a dedi ki: “Bak bu helikopter kuş gibi uçar. (Helikopter sesine basılır.)Tarık bu defa kendisini helikopter kullanırken hayal etti. Evlerinin üstünden kuş gibi süzülüyordu. Evler çok küçük görünüyordu.Takır ve Tuğra sahilde gezinirken bir gemi gördüler. Tarık Tuğraya bu gemiye binerek istediğini söyledi. Tarık ve Tuğra bu gemiye bindiler. Bu bir hayal değildi. Çünkü bu gemi Tarığın amcasının gemisi idi. Gemi denize yol alırken Yunus balıkları da denizden sevinçle zıplıyordu.(Pandora Müzikli Kitaplar/3)
Ek 4: HİKAYE
KÜÇÜK ÖRDEK
Planlama Ve öğretimin Uygulanmasi
PLANLAMA VE ÖĞRETİMİN UYGULANMASI
PLAN:bir faaliyette bulunurken güçlükle karşılaşmamak,faaliyete vakıf olmak için yapılır.Eğitim,ekonomi,askerlik,fizik,kimya kısacası bütün alanlarda plan yapılmaktadır.devletler de belli hedeflere ulaşmak,kalkınabilmek için plan yaparlar.
Öğretim faaliyetlerinin planlı yürütülmesi esastır.Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1981 yılında yayınlamış olduğu “eğitim-öğretim çalışmalarının planlı yürütülmesine ilişkin yönerge” gereğince,eğitim-öğretimde birlik ve bütünlüğü sağlamak,eğitimi,programda öngörülen amaçlara yöneltmek,çalışmaları etkili ve verimli hale getirmek üzere,Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı her derecedeki öğretim kurumlarında ve yurt dışında görevli öğretmenler,derslerine planlı,programlı olarak yeterli hazırlıklarını yaparak gireceklerdir.
Türk eğitim sisteminde,üniversiteler hariç tüm derece ve türdeki okullarda öğretimin planlı yapılması esastır.Plan harfiyen uyulması gereken bir materyal olmayıp gerektiğinde bulunduğu yere ve zamana göre değişebilmelidir.
Planlama üzerinde bilhassa ilköğretim okullarında hassasiyetle durulmaktadır.planlama ilköğretimde,”İlköğretim Kurumları Yönetmeliği” ile,ortaöğretimde ise “Lise ve Orta dereceli okullar Yönetmeliği” ile “mevzuat bağlayıcılığı” sıfatı kazanmakta ve kanuni mecburiyet olmaktadır.ilköğretim öğretmenleri elden geldiğince,planı öğrencileri ile birlikte yapmalıdırlar.böylece öğrenciler öğrenecekleri konular hakkında önceden bilgi sahibi olurlar ve en önemlisi kendi katkılarıyla hazırlanmış olan öğrenme faaliyetlerinde daha aktif olurlar.
Öğretmenlerin Planlama ile İlgili Görevleri
-Öğretmenler kendilerine verilen sınıf veya dersleri,programlarda belirtilen esaslara göre okutmak ,bunlarla ilgili bütün uygulamaları ve deneyleri yapmak zorundadırlar.
-Sınıf veya branş öğretmenleri ders yılı başlamadan en az bir hafta önce toplanırlar.bu toplantılarda,program esaslarına göre bir nüshası okul müdürlüğüne verilmek üzere 2nüsha halinde yıllık plan hazırlar ve müdüre onaylatırlar.
-Öğretim planı,bir problem veya bir konu üzerinde öğrencilerin bireysel veya gruplar halinde bilgi,beceri,alışkanlık ve katılmasıyla öğretmen tarafından hazırlanan bir çalışma kılavuzudur.öğretmen,çalıştığı yörenin ve öğrencilerin ihtiyaçlarını da plana yansıtmalıdır.hazır planlarda da bu tür özellikler göz ardı edilmemelidir.
-Mükemmel bir plan öğretmenin müfredat programındaki esaslar çerçevesinde öğrencileriyle birlikte geliştirdiği plandır.
Planlarda Cevaplandırılması Gereken Sorular
-Ne yapılacaktır?Yapılacak işin kapsamı,çerçevesi,konusu,mahiyeti nedir?
-Niçin yapılacaktır?Amaç nedir?Yapılacak işten elde edilecek faydalar nelerdir?(bu aşamada araçların amaç yerine geçmemesi sağlanmalıdır.)
-Kim ya da kimler tarafından yapılacaktır?İşi yapacaklar liyakatli(yeterli) mıdır?İşi hedeflere uygun gerçekleştirebilecekler mi?Kaç kişi olacaklar?Nereden temin edilecekler?
-Nasıl yapılacaktır?Hangi metot ve teknikler niçin kullanılacaktır?İşin yapılmasında nasıl bir yol takip edilecektir?
-Ne zaman,ne kadar sürede yapılacaktır?Yeterli süre var mı?Zamanlama uygun mu?
-Gerekli kaynaklar nereden temin edilecektir?Mali bedeli nedir?Fayda-maliyet analizi karlık gösteriyor mu?
PLAN YAPMANIN YARARLARI
-Eğitim öğretim faaliyetlerini kolaylaştırır.
-Öğretmenin öğrencilerini eğitim kurumlarında belli sürede,belli hedeflere ulaştırabilmesi için yapacağı öğretim faaliyetlerine hazır olmalarını sağlar.
-Planlı çalışan öğretmen hangi faaliyeti,ne zaman ve nasıl yapacağını bilir ve kendini hazır hissetmenin verdiği bir rahatlıkla derslerini işler,böylece verimlilik artar.
-Plan yapma amaca kısa ve doğru yoldan ulaşmada en büyük etkendir.
-Plan, öğretmenin amaca ulaşmasında,zamanı tasarruflu kullanmasında ve yaptığı faaliyetlerden verim almasında yardımcıdır.
-Planlı çalışma ,öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, onlara güven kazandırır.
-Planlı çalışma eğitim öğretimin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar.
-Eğitim faaliyetlerinde düşünceye açıklık kazandırır.
-Planlama öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre yetiştirilmesini sağlar.
Planlar “yıllık plan” “günlük plan” ünite planı” olmak üzere 3e ayrılırlar.günlük planın içerisinde “ders planı” “gezi-gözlem planı” ve “deney planı” yer alabilir.
Planlar “zümre öğretmenler kurulu” toplantısında görüşülür.bu toplantılarda yıllık,ünite ve günlük planlar ile gezi,gözlem,deney ve inceleme planları arasında birlik sağlanır.
YILLIK PLAN
Öğretmenin bir öğretim yılı süresince ders vermekle yükümlü bulunduğu sınıflarda,program uyarınca belli üniteleri veya konuları hangi aylarda,yaklaşık olarak ne kadar zamanda işleyeceğini gösteren ve öğretmence hazırlanarak ders yılı başında okul yönetimine verilen çalışma planıdır.bir dizi özetlenmiş ünite planından oluşur.ilköğretim için yapılıyorsa bu planda mihver derslerin yanı sıra ifade ve beceri gerektiren dersleri,kaynaklar,materyaller,ünitelerin süresi,ünitelerde yapılacak gezi,gözlem ve deneyler yer almalıdır.
Branş derslere giren öğretmenlerin de öğretim yılında kendi dersleriyle ilgili o dersin yayınlanmış müfredatına uymak koşuluyla konuları,amaçları,derste kullanacağı araç ve gereçleri,gezi,gözlem ve deneyleri planına yansıtması gerekir.planın uygulanabilmesi için okul müdürünce imzalanması gerekir.
ÜNİTE PLANI
Öğretmenlerin gözetimi ve denetimi altında, öğrencilere belirli süre içinde ve eğitimin amaçlarına uygun olarak bir takım bilgi,beceri ve anlayışları kazandırmayı öngören,belli konu veya problem çerçevesinde düzenlenmiş türlü faaliyetleri,öğrenme yaşantılarını ve değerlendirme çalışmalarını kapsayan ayrıntılı ders planıdır.
Yıllık plana göre daha ayrıntılı yapılan ve yıllık plandaki bölümlere açıklık getiren bir plandır.Öğrencilerin neyi,niçin,hangi yollarla öğreneceklerini bilmeleri bakımından,ünite planlarının öğrencilerle beraber yapılması faydalıdır.İlköğretim programı “ünite” esasına göre düzenlenmiştir.orta öğretim kurumlarında ünite planı yapılmaz,
Ünite planı yapılırken;ünite konusunun programda yer alması;ünite süresi ve amaçları;ünitenin hangi yol ve yöntemlerle işleneceği ve işlenişte kullanılacak başvuru kaynakları,araç gereçleri;gezi gözlem ve incelemelerin değerlendirmenin nasıl yapılacağının plana dahil edilmesi gerekir.
Ünite modeli, Gestalt Psikolojisi’nin “öğrenmede bütünlük ilkesi”nin bir neticesi olarak ortaya çıkmıştır.buna göre,öğrenme ortamında bir öğrencinin birbirinden ayrı
Yararlı Bilgiler
--------------------------------------------------------------------------------
ve ilgisiz parçaları öğrenmesinin çok zor olduğu,fakat birbiriyle ilgili olan ve bütün olanı algılamasının daha kolay olduğu bilinmektedir.
Ünite planı yapmanın yararları
-Ünite planı öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını da önemsendiği için özel istadların gelişmesine imkan verecek ve çocuğun zihni,bedeni ve sosyal gelişiminin sağlar.
-Çocuk ünite çalışmalarında katkıda bulunurken,araştırdıkça zihni yönden gelişecek,başka arkadaşları ile birlikte çalışırken de iletişim kurmayı öğrenecek,sosyalleşecektir.
-Konuların birbiriyle ilgili ve bütün olarak sunulması çocuk açısından öğrenmeyi kolaylaştırır
-Ünitelerin birbirine dayalı ve birbirini destekleyen konulardan oluşmasıyla konular arasındaki kopukluklar önlenecek ve öğrenme kademe kademe gerçekleşecektir.
-Ünite işlenişinde küme çalışması, takrir(anlatım metodu) soru-cevap,problem çözme,proje gibi birçok yöntem ve teknikten faydalanılabilir.öğrencilerin bu aşamada okul ve çevresiyle yakın temas kurması sağlanır.
Bir ünitenin işlenişinde öğretmen ve öğrencilerin izlemesi gereken basamaklar:
1)Hazırlık(öğretmenin hazırlığı, çocuklarla birlikte hazırlık)
2)Ünitenin öğrencilerle birlikte planlanması
3)Ünitenin işlenişi
4)Ara değerlendirme
5)Gerekli beceriler üzerinde pekiştirici çalışmalar
6)Ünitenin işlenişine devam edilmesi
7)Genel değerlendirme
Günlük plan
Bir veya birkaç ders saatinde işlenecek konunun ana çizgilerini,bu konuya ilişkin deneyleri,tartışma sorularını,ödevleri,uygulama çalışmalarını,ders araç ve gereçlerini içine alan ve önceden ilgili öğretmenlerce hazırlanan plandır.
İyi bir günlük planda; derslerin nerede ve ne kadar bir sürede işleneceği;konu amacına ulaşmada nasıl bir yol izleneceği ve kullanılacak materyalleri;konu ile ilgili örnekleri;önceki öğrenmelerle yeni öğrenilecek konunun nasıl bağlanacağı gibi hususların bulunması gereklidir.diğer planlar gibi günlük planda değişmelere açıktır.
Günlük planın değerlendirme safhasında, planın yapıldığı günde öğrenilenler ile ertesi gün yapılacak faaliyetler üzerinde durulur.fakat öğretimin değerlendirilmesi bir günlük iş olmayıp;günlük,haftalık,ayılık değerlendirmeler yapılabileceği gibi;bir üniten işleniş esnasında ve sonunda,yarıyıl sonunda ve öğretim yılı sonunda da değerlendirmeler yapılabilir.değerlendirme ile öğrencilerin sadece bilgi seviyeleri değil;görgü,beceri ve değer duyguları da ölçülmelidir.
Günlük plan yaparken öğretmenin dikkat etmesi gereken hususlar
-Bireysel farklılıklara dikkat edilmelidir.öğretmen her çocuğun değişik ilgi,ihtiyaç ve kabiliyetleri olduğunu gözden kaçırmamalı,aynı davranış veya öğrenme durumunu her öğrenciden aynı şekilde istememeli ve planı ona göre yapmalıdır.
-Planı uygulayacağı gün kullanacağı materyali önceden hazır etmeli,ulaşamayacağı materyal ile ilgili plan yapmamalıdır.
-Okulun bulunduğu çevreyi ve öğrenci velilerini çok iyi tanımalı,planda çevre ve velilerden yararlanmalıdır.
-Çevrede ve sınıfta lider olduğunu hissettirmeli,ancak yerine göre öğrencileri ve çevresini de dinlemeli,onların fikirlerinden faydalanmalıdır.
-Konu amaç uyumunu sağlamalı ve davranış kazandırmada en uygun yöntemi kullanmalıdır.
-Öğrencileri araştırmaya sevk etme ve kendi kendine iş yapabilme yönünden geliştirecek tedbirler alıp planlamalı,fakat öğrencilerin boyunu aşacak ödevler vermemelidir.
-Zamanı çok iyi ayarlamalı,planlamaya gereğinden fazla zaman ayırmamalıdır.planlanan öğretimi belli zamanda gerçekleştirmek hedef olarak belirlemeli.
-Plan uygulanmasında elden geldiğince bütün öğrencilere fikir beyan etme hakkı verilmelidir.
-Öğrencilere verilen her türlü araştırma ödevi mutlaka kontrol edilmelidir.
-Plan ne çok kısa ne de çok ayrıntı içerecek kadar uzun olmamalı,esnek olmalıdır.
-Günlük planı deftere yapmak mümkün olduğu gibi,her gün ayrı bir dosya kağıdına yaparak dosyalamak mümkündür.
-Planda tespit edilen hedefler öğrenci seviyesinin ne üstünde ne de altında olmalıdır.
-Plan yapılırken aşırı kuralcı olunmamalı ve kitaba bağlı kalınmamalıdır.
Ders gezileri planlı öğretim faaliyetlerinden olup,öğrencinin bütün duyu organlarını katılımını sağladığı için kalıcı öğrenmeler sağlamada çok etkilidir.bir gezi planında gezinin hangi dersle ve konuyla ilgili yapıldığı,gezinin amacı,konusu,yeri,süresi,kimlerin katılacağı,gezi-gidiş dönüşünde kullanılacak güzergah ve gezide alınacak tedbirler,gezi yerinde yapılacak faaliyetler ile gezi değerlendirmesi bulunur.belediye sınırları içinde yapılacak gezilerde okul müdürü izni yeterli olup;belediye sınırları ve il dışı gezilerde il onayı gerekir.,
DERS İŞLEMEDE ÖRNEK BİR YOL
Ders Başlamadan Önce Yapılması Gerekenler
-Birtakım problemlerden arınmaya çalışın.
-Zinde ve dinç olun.
-Temiz ve düzgün bir kıyafetiniz olsun ve (erkek öğretmenler için) günlük tıraş olun.
-Sınıfın derse hazır olup olmadığını kontrol edin.
-Derse iyi hazırlanın.
-Derste kullanacağınız materyalleri gözden geçirin.Dersin plânını kontrol edin.
-Çabuk ve yavaş öğrenen öğrenciler İçin ek çalışmalar hazırlayın.
-Dersinizle ilgili, zümre öğretmenlerden deneyimli olanların görüşünü alın.
Ders Başlarken Yapılması Gerekenler
-Sınıfa öğrencilerden önce girin.
-Öğrencilerin sınıfa girmelerini kontrol edin. Öğrencilerin yerlerine oturmalarını sağlayın. Öğrencileri selamlayın.
-Anlatılacak konunun plânını tahtaya yazın
-Sınıf düzenini bozucu davranışta bulunanlar ve derse geç gelenlerle ilgili gerekenleri yapın.
-Verilen ödevler varsa, kontrol edin.
Derse Başladıktan Sonra Yapılması Gerekenler
-Derse başlarken, kısa bir sohbet, bir espri veya merak uyandıracak bir Senaryoyla sınıf
İklimini derse hazırlayın.
-Öğrencileri, dersin amaç ya da hedeflerinden haberdar edin ve hayatları ile İlişki kurun.
-Dersin temel noktasını ya da konuları kısaca açıklayın.
-Konuya başlarken bir önceki derste anlatılanları kısaca hatırlatın.
-Derste yeni karşılaşılacak kelimeleri ve nesneleri belirtin, aralarındaki benzerlik veya
farklılıkları vurgulayın
-Konuşurken bütün öğrencilerle göz temasına geçin,kontrolünüz dışında hiçbir öğrenci kalmasın.Sınıfın lideri olduğunuzu belirtin.
-Her an bütün sınıfı gözetleyin ve denetleyin.
-Konuyu, plânlara sadık kalarak anlatın. Maddeler arasındaki ilişkiyi ve geçişi iyi sağlayın.
-Konuyu en uygun metot ve tekniklerle anlatın.
-Konu anlatılırken ilginin ve motivasyonun yeterli olup olmadığını, sunulan bilgilerin anlaşılıp anlaşılmadığını,öğrenci davranışlarına bakarak sürekli gözlemleyin.
-Anlattığınız konuyu İyice kavramış ve kendinize mal etmiş olun.
-Anlatımda, kolaydan zora ve yakından uzağa doğru bir yol izleyin..
-Ses tonunuz sınıfın durumuna uygun olmalı,ne bağırarak rahatsız edin, ne de cılız bir sesle konuşarak duyurmada problem olun.
-Jest ve mimikleriniz anlatılan konulara uygun olmalı ve yerli yerince kullanın.
-Cümleler açık, ifadeler net ve kelimeler anlaşılır olsun
-Konular öğrencilerin gelişim özellikleri ve yeteneklerine uygun anlatın
-Ders arasında tahtayı, kısa süreli ve sık aralıklarla kullanın.
-Derste zaman zaman soru cevap ve tartışma metoduna yer verin.
-Ders işlerken, dersin akışını bozmadan öğrencilere sorular sorun.
Kabul Edilebilir/Edilemez Davranışlar
Öğrenci davranışlarıyla ilgili kabul edilebilirlik yelpazesi öğretmenlerin bilgisi, deneyimi, bakış açısı hatta o anki duygusal durumu ile bağlantılı olarak değişiklik gösterebilir
Kabul edilebilir davranışlara;öğrencinin anlatılanlarla ilgili not tutması,öğrencinin derin işleyiş kurallarına uyması,söz hakkı isteyerek konuşması gösterilirken;öğrencinin her derse geç girmesi,derste sakız çiğnemesi,arkadaşlarının sözünü kesmesi,yanındakilerle konuşması kabul edemez davranışlar olarak nitelendirilir.
Dersin sonunda yapılması gerekenler
-Ders bitimine yaklaştığınız zaman,anlattığınız konunun kısa bir değerlendirmesini yapın. Ne kadar anlaşıp anlaşılmadığını test etmek için çeşitli sorular sorun.
-"öğrencilere "Kim anladı? " veya "Anlamadınız mı? " gibi sorular sormayın. Bunun yerine "eksik bıraktığım bir konu kaldı mı? " veya "Tekrarlamamı istediğiniz bir yer var mı? " gibi sorular sorun.
-Dersin, planlandığı gibi anlatıldığından ve gereği gibi anlaşıldığından emin olun.
-Bir sonraki derse, ödev veya hazırlık verilecek ise bunu zil çalmadan bitirin
-Sınıfın düzenli bir şekilde bırakılması ve temizliği konusunda gerekli uyarılarda bulunun.
-Zil çalar çalmaz sınıfı terk edin ve öğrencilerin sessizce dağılmalarını sağlayın.
__________________
