Maliyet Muhsebesi Notlar

rainbow

Özel Üye
Katılım
16 Şub 2009
Mesajlar
1,147
Tepkime puanı
6
Puanları
0
Şehir:
Malatya
ÜNİTE :1 MALİYET MUHASEBESİNE GİRİŞ

Maliyet Muhasebesi: Üretilen mamul ya da hizmetlerin maliyetini oluşturan maliyet türlerinin, oluş yerleri ve ilgili oldukları mamul ya da hizmet cinsleri bakımından belirlenmesine ve izlenmesine olanak sağlayan hesap ve kayıt sistemine denir.

MALİYET MUHASEBESİNİN AMAÇLARI:
1) Mamul maliyetini saptamak
2) Maliyet kontrolüne yardımcı olmak
3) Planlamaya yardımcı olmak
4) Özel yönetim kararlarına yardımcı olmak

* Gelir Tablosu: İşletmenin belirli bir döneme ait faaliyetleri sonuçlarını brüt satışlardan başlayarak dönem net karı veya zararına kadar gösteren finansal tablodur.

* Bilanço: İşletmenin belirli bir andaki varlıklar ile bu varlıkların sağlandığı kaynakları gösteren finansal tablodur.

* Maliyet: Bir iktisadi kıymeti(varlığı) elde etmek için yapılan harcamalar ya da katlanılan fedakârlıkların toplamıdır.

* Harcama: Herhangi bir amaçla işletme tarafından ödenen nakdin, transfer edilen varlığın, katlanılan borcun veya sunulan hizmetlerin para cinsinden tutarıdır.

Varlık: İşletmenin sahip olduğu mal stokları, mamul stokları, demirbaşlar gibi ekonomik değerlerdir. Bir işletmenin varlık kullanım şekilleri 3 grupta toplanır.
1.Hasılat elde etmek amacıyla varlık tüketimi (Gider)
2.Üretim yapmak amacıyla varlık tüketimi (Maliyet Gideri)
3.Amaçsız varlık tüketimi (Zarar)

* Gider: Dönem hâsılatının elde edilmesi amacıyla kullanılmış veya tüketilmiş maliyetlerdir.

* Hasılat: Mal veya hizmet satışından ya da ana faaliyet konusu dışında kalan varlıkların faiz, kira gibi işlemlerinden elde edilen tutarlardır.

* Zarar: İşletmenin varlıklarındaki karşılıksız tükenmelerdir. Örn; doğal afetler gibi nedenlerde satış değerinin kalmaması

Maliyet, gider ve hâsılat ilişkisi
1) Bir üretim işletmesinde mamul üretmek için katlanılan fedakârlıklar mamul maliyetini oluşturur.
2) Üretilen mamuller satıldığında, maliyetler gidere dönüşür.
3) Satış nedeniyle hasılat elde edilir.
4) Varlıkların amaçsız olarak tüketilmesi zarardır.

MALİYET GİDERİ VE DÖNEM GİDERİ AÇIKLAMASI

Bir iktisadi kıymet üretim amacıyla tüketildiğinde bu iktisadi kıymetin maliyeti, Maliyet Giderine dönüşür.
Bu tutar üretilmiş ürün maliyeti olarak ilgili varlık hesabına kaydedilir. Üretilen mamullerin maliyeti satıldıkları anda dönem giderine dönüşür. Bu nedenle satılan mamullerin maliyeti bir dönem gideridir ve satış hasılatı ile karşılaştırılarak satış veya zarar tespit edilir.

Satılan mamullerin maliyetinin yanı sıra tüketildikleri dönem i çinde gider olarak kaydedilen giderler Dönem Gideridir. Dönem giderleri üretimle direkt ilgisi olmayan ve hasılat amacıyla varlık tüketimini ifade eden Genel Yönetim Giderleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri gibi giderlerdir.

Bir giderim dönem gideri mi yoksa üretim gideri mi olduğunun belirlenmesi için;
1) Giderin üretimle ilgili olup olmadığına,
2) Gelecek dönemlerde giderlerin kendisinden yararlanılıp yararlanılmayacağına bakılmalıdır.
Üretim ile ilgili her türlü gider, Üretim Maliyetidir.
Üretim ile ilgili olmayan ya da üretimden sonra katlanılan her türlü gider dönem gideridir.


MALİYET MUHASEBESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
1) İşletmenin büyüklüğü
2) İşletmenin örgüt yapısı
3) Mamullerin Cinsi
4) Yöneticilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerin niteliği

MALİYET MUHASEBESİ SİTEMLERİ

1) Kullanılan Maliyetlerin Fiili Olup Olmamasına Göre Ayrım:
* a) Fiili Rakamlara Dayanan Maliyet Muhasebesi Sistemi: Mamulün maliyetini oluşturan maliyet unsurlarının belirlenerek mamullere yüklenilmesi (dağıtılması) üretim tamamlandıktan sonra hesaplanan fiili(gerçek) rakamlara dayanır.

b) İleriye Dönük Rakamlara Dayanan Maliyet Muhasebesi Sistemi:
—Tahmini Maliyetler: Geçmiş dönemlerin sonuçlarına ve gelecekteki olası gelişmelere göre istatistikî hesaplamalarla belirlenen maliyetlerdir.
—Standart Maliyetler: Bilimsel ve teknik esaslara göre belirlenen ve belirli koşullarda gerçekleşmesi beklenen maliyetlerdir. Standart maliyetlerin planlama ve kontrol değerleri tahmini maliyetlere göre daha yüksektir.



2) Maiyetlerin Tümünün Temel Alınıp Alınmamasına Göre Ayrım:
a) Tam Maliyet Sistemi; Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim maliyetlerinden oluşan tüm maliyet unsurlarının içerik ve değişkenlik derecesine bakılmaksızın mamul maliyetine dahil edildiği sistemdir.

b)Kısmi Maliyetleme Sistemi;
—Direkt Maliyetleme Sistemi: Mamul maliyeti hesaplanırken sadece direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik maliyetleri dikkate alınır. Bu sistemde tüm genel üretim maliyetleri dönem gideri olarak kabul edilir.
—Değişken Maliyetleme Sistemi: Üretilen mamullerin maliyetlerine direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik maliyetleri ile genel üretim maliyetlerinin değişken kısımları dahil edilir. Bu sistemde sabit genel üretim maliyetleri dönem gideri olarak kabul edilir.

Kısmı maliyet sistemi, tam maliyet sistemine göre planlama, kontrol ve özel yönetim kararları açısından daha üstün bir sistemdir.


3) Üretim Eylemlerinin Niteliğine Göre Ayırım;
Maliyet muhasebesi sistemleri için temel ayrımdır.

a) Sipariş Maliyet Sistemi: Çeşitli türde ve müşterilerinin özel istekleri ile verdikleri sipariş üzerine üretim yapan işletmeler tarafından kullanılan sistemdir. Bu sistemde maliyetler her bir sipariş için açılan sipariş maliyet kartlarına işlenir.
Örnek: İnşaat, tamirhane, mücevher, mobilya üreten işletmeler

* b) Safha Maliyet Sistemi: Aynı cins mamullerin yığın halinde üretildiği işletmeler tarafından kullanılır. Bu sistemde her bir üretim safhasında oluşan toplam maliyetler üretim miktarına bölünerek ortalama birim maliyet bulunur. Örnek: Cam, un, şeker, boya, kâğıt, çimento, şarap üreten işletmeler safha sistemi kullanır.
************************************************** **********************************

NOTLAR


—Genel muhasebe ve maliyet muhasebe arasındaki en büyük fark; Genel muhasebe işletme dışı, Maliyet muhasebe işletme içi bilgi kullanıcılarının gereksinimine cevap verir.
—Gelecekte yarar sağlanması söz konusu olmayan ve ait olduğu yılın hâsılatından çıkarılan maliyete Gider denir.



ÜNİTE 2 İLK MADDE VE MALZEME MALLİYETLERİ


İlk Madde Ve Malzeme: Üretimde kullanılan ya da tüketilen ilk madde ve malzemelerin parasal değerine denir.
1) DİREKT İLK MADDE VE MALZEME MALİYETİ Üretilen mamulün bünyesine giren ürünün temel yapısını oluşturan, hangi mamul veya mamul grubu için ne kadar kullanıldığı tespit edilebilen ve iktisadi niteliği olan malzemelerdir. Dokuma sanayinde iplik, konfeksiyon da kumaş gibi.

2) ENDİREKT İLK MADDE VE MALZEME MALİYETİ: Üretimde kullanılan ancak direkt ilk madde ve malzeme dışında kalan malzemelerdir. Endirekt; mamul yapısını oluşturmaz, hangi mamul için kullanıldığı doğrudan doğruya saptanmaz direkt ilk madde ve malzeme gibi.
a)Yardımcı Malzemeler: Üretilen mamulün bünyesine giren ancak mamulün öğesini oluşturmayan malzemelerdir. Ör; dikiş ipliği, vida, somun mobilya da tutkal gibi
b)İşletme Malzemesi; Üretim sırasında kullanılmakla birlikte mamulün bünyesine girmeyen ve üretim sırasında tüketilip yok olan malzemeleridir. Ör; Temizlik malzemesi, makine yağları, kırtasiye malzemesi gibi

—Malzeme Alımında Kullanılan Başlıca Belgeler;
1) Stok kartı
2) İlk Madde ve Malzeme Satın Alma İstek Fişi
3) İlk Madde ve Malzeme İstek Fişi

Stok Kartı:Teslim alma raporu ile gereksinim duyulan malzemelerin nitelik ve nicelik uygunluğu kontrol edildikten sonra ambara giren her ilk madde ve malzeme ile ilgili bilgilerin kaydedildiği beleye denir.

İlk Madde ve Malzeme Satın Alma İstek Fişi: Üretim için gereksinim duyulan veya ambarda eksik olan malzemenin satıcıdan teslim alınması amacıyla düzenlenen belgeye denir.

İlk Madde ve Malzeme İstek Fişi: Üretim için gereksinim duyulan malzemelerin ambardan çekilmesi için hazırlanan belgelere denir.

*
İLK GİREN İLK ÇIKAR (FİFO): İşletmelerin ilk olarak satın aldığı malzemeler öncelikle üretime sevk edilir. Böylece son satın alınan malzemeler işletmenin dönem sonu malzeme stoklarını verir.

Özellikleri: FİFO yöntemi, büyük partiler halinde satın alınan, hangi üretim partisi için kullanıldığı tespit edilebilen, yüksek değerli malzemeler için kullanılır. FİFO yöntemi özellikle dayanıksız ürünleri öncelikli üretime sevk ettiği için bu ürünlerin bozulma ve çürüme riski azaltır.
—Fiyatları yükseldiği dönemlerde daha yüksek kar sağlar. Bu nedenle de aşırı vergi ödemesi ve kar dağılımına neden olur.
—Malzeme fiyatlarının düşmesi durumunda, eski ve yüksek fiyatlarla üretime sevk yapılacağından maliyeti yükselterek karı düşürür.


*
SON GİREN İLK ÇIKAR (LİFO) : En son satın alınan malzemelerin öncelikle üretime sevk edildiği varsayılır.

Özellikleri: LİFO yöntemi büyük partiler halinde alınan, hangi üretim partisi için kullanıldığı tespit edilen yüksek değerli malzemeler için kullanılır.Bu yöntemi seçen işletmeler en az 5 yıl kullanmak zorundadır.
—Fiyatların sürekli yükseldiği dönemlerde, maliyetleri sın alınan malzeme fiyatları ile hesaplayarak karı düşürür ve işletmenin aşırı vergi ödemesini ve aşırı kar dağıtımını engeller.
—Fiyatların sürekli yükseldiği ortamda, bu yöntem bir kaç yıl uygulandığında bilânçoda yer alan ilk madde ve malzeme değeri çok eski ve çok düşük fiyatlarla görülür. Eğer işletme bu stokları üretimde kullanırsa maliyet çok düşük olacağından aşırı kar hesaplanır.


STANDAR MALZEME KARTINDA OLAN BÖLÜMLER
• Ürünün adı
• Hangi amaçla kullanılacağı
• Tanımı, markası, türü
• Paketleme, dağıtım, yoğunluk, paket ölçüsü




ORTALAMA MALİYET HESABI: Ortalama maliyet yöntemi özellikle düşük değerli ve fiyatları sık sık değişen malzemelerin üretime küçük partiler halinde sevk edilmesi durumunda kolaylıkla uygulanır.
Ortalama Maliyet= Toplam Alış Tutarı / Toplam Alınan Miktar

a) Tartılı Ortalama Maliyet Yöntemi: Bu yöntem satın alınan ilk madde ve malzemelerin ortalama birim maliyeti belirli bir dönemin (örneğin bir ay) sonunda belirlenir.


Önemli Not: Tartılı ortalama maliyette Ay içerisinde alınan Tutar toplamı yine ay içerisinde alınan Toplam miktara bölünmesi ile bulunur.


b) Hareketli Ortalama Maliyet Yöntemi: Bu yöntemde, her yeni ilk madde ve malzeme alımında sonra yeni bir ortalama birim maliyet belirlenir. Ortalama birim maliyet bulunması için son kalan tutar, son kalan miktara bölünür.


NOTLAR


—Muhafazakârlık kavramına dayalı stok değerleme yöntemi Piyasa Fiyatı veya Alış Maliyeti den Düşük Olanıyla Değerlemedir.

—Optimal Sipariş Miktarı: Stok bulundurma maliyetleri ile sipariş maliyetleri toplamının en az olduğu malzeme miktarına denir.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst