only roses
Özel Üye
- Katılım
- 28 Ocak 2010
- Mesajlar
- 4,562
- Tepkime puanı
- 15
- Puanları
- 0
- Bölüm:
- MEZUN
- Şehir:
- Konya
Öğretmenlerde Bulunması Gereken Temel Öğretim Becerileri
Bireylerde bulunması gereken temel beceriler okuma, yazma, matematik vb dir. Ancak"Öğretmenlerin sahip olması gereken temel beceriler neler olmalı?" diye düşünüldüğünde farklı beceriler ortaya çıkmaktadır ki, bunlar öğretim becerileridir. Bu beceriler branşı her ne olursa olsun bir öğretmende bulunması gereken minimum temel öğretim becerileridir.Öğretim sürecinde sınıf içi öğretim ortamında ve dolayısıyla bu ortamın sağlanmasında öğretmenin üstlendiği rol gereği, öğretmenin öğreteceği konuyla ilgili yeterli alan bilgisine sahip olması yanında, belirlenmiş olan program amaçlarını dikkate alma, öğretimi planlama, öğrenciyi tanıyabilme, öğrencinin öğrenme problemlerini belirleme, öğrenciyedaha kolay nasıl öğrenebileceği konusunda destek sağlama, pekiştireç, motivasyon ve güdü sağlama, yetenekleri değerlendirme, zeka türlerini/ öğrenme stillerini belirleme, tekrar öğretim gibi etkili öğretim yönetimi sağlamaya yönelik pek çok becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu beceriler öğrenciyi öğrenmeye yönlendiren veya yönlendirmeye yetecek minimum becerilerdir. Aşağıda bu temel beceriler tanımlanmaktadır.
1. Tutumlar: Aslında tutum beceri değildir. Ancak amaç başarılı öğretim yönetimi için gerekli noktaları belirlemek olduğundan, tutumların özel önemini burada vurgulamak gerekmektedir. Öğretmenler öncelikli olarak pozitif ön davranışlı, tüm öğrencilerin
öğrenebileceğine inanan ve öğrencilerin tüm potansiyel yeteneklerinin sonuna kadar yönlendirilmesi gerektiğim düşünerek işe başladıklarında mutlaka daha başarılı olacaklardır. Bu olumlu tutumlarla işe başlayan öğretmenlerin pek çok belirgin davranışları vardır. Good ve Brophy (1986) öğrenciyi motive eden olumlu temel öğretmen davranışlarım şu şekilde sıralamaktadır:
• Samimi ve duyarlı,
• Yüksek beklentiye sahip,
• İstekli ve enerjik,
• İşini seven ve
• Model olan.
Bu özellikler öğrencinin derse olan motivasyonu yanında başarısını da olumlu yönde etkilemektedir.
2. Organizasyon: Organizasyon öğretmenin öğretim sürecinde yer alan tüm faktörleri düzenlemesi anlamında kullanılmaktadır, iyi organizasyon öğretmenin öğretim zamanım, enerjisin!, araç-gereçleri vb. en verimli biçimde kullanmasına yardımcı olmaktadır. Yapılan çalışmalar; iyi organizasyon yapan öğretmenlerin öğrencilerinin, iyi organizasyon yapmayan öğretmenlerin öğrencilerine göre daha başarılı olduklarım, daha kolay öğrendiklerin! ve daha rahat bir öğrenme ortamı bulduklarım ortaya çıkarmıştır.
Öğretimde yönetimsel ve kavramsal olmak üzere iki tip organizasyon vardır. Yönetimsel organizasyon, öğretim zamanım arttıran ve sınıf içi karışıklığı en aza indiren öğretmen davranışlarının tümünü içerir. Öğrencinin davranış problemleri önlendiğinde öğrenmeyi arttıran organizasyon ve sınıf yönetimi daha kolay olmaktadır. Yönetimsel organizasyon becerileri öğretmenin zamanı iyi kullanmasında ve enerjisin! etkili öğretime kanalize etmesinde önemlidir. Yönetimsel organizasyonu iyi yapan öğretmenin özellikleri şunlardır:
• Derse (çalışmalara) tam vaktinde başlama,
• Materyalleri önceden hazırlama,
• İş programı hazırlama,
• öğretimi olumsuz etkileyen tüm faktörleri en aza indirme ve
• Karışıklıkları en aza indirme.
Kavramsal organizasyon ise; fikirlerin öğrenciye açık, anlaşılır ve mantıksal bir düzende sunulmasın! ifade etmektedir. Açık, anlaşılır ve mantıksal olarak organize edilmiş biçimde sunulan bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanması kolay olduğundan öğrencilerin daha kalıcı öğrenmeler gerçekleştirmeleri sağlanmış olur. Kavramsal organizasyonu iyi yapan öğretmenin özellikleri şunlardır:
• Konular arası geçişi yumuşak ve belirgin yapma,
• Tüm faaliyetleri bir düzen içinde sunma,
• Öğrenci dikkatin! çekmekte etkili yöntemler kullanma.
3. İletişim: Genel olarak bireyler arasında anlamları ortak kılma işlemi olaraktanımlayabileceğimiz iletişim süreci, kimin, neyi, kime, nasıl ve ne ile söylediğini ifade etmektedir, öğrenci ve öğretmen arasında sağlanan etkili iletişim etkili öğretimi- öğrenmeyi sağlamaktadır, öğretimde etkili iletişimi sağlamak için öğretmenin dikkat
etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlar;
• Kavramları açıkça ifade etme: öğretmenin kavramları açıkça belirtmesi, belirsizlik ifade eden "belki, olabilir, muhtemelen, genellikle" gibi terimleri sunumlarında kullanmaması ve öğrencinin sorularım öğrencinin anlayabileceği biçimde cevaplaması gerekmektedir. Bu durumlar sağlandığında öğrencinin uzun süreli belleğine kodlayacağı kavramlar daha belirgin hale getirilmiş ve öğrencinin kalıcıöğrenmeler gerçekleştirmesi sağlanmış olur.
•Karşılıklı iletişim sağlama: öğretmenin her dersinin bir konuşu vardır, öğretmenin bu konuyu uygun kanallar kullanarak öğrencinin en iyi anlayabileceği şekilde sunması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle öğretmen ile öğrenci arasında anlamların ortak olması sağlanmalıdır. Burada en büyük görev öğretmene düşmektedir, öğretmen öğrenciye sunacağı içeriği uygun kanallar kullanarak sunmalıdır. Bu kanallar öğretmenin etkili kullanabildiği sesi olabileceği gibi pek çok öğretim aracı olabilir. Eğer öğretmen bunu yapmaz ise öğrenciyle yeterli iletişim kurulamaz ve öğretim sonunda öğrencide beklenilen davranış değişikliği gerçekleşemez veya istenmeyen davranışlar ortaya çıkabilir.
• Konular arası geçiş işaretlerinin iyi kullanılması: öğretimde bir fikri bitiren ve diğer bir fikri başlatan bağlantı kurucular vardır. Geçiş işaretleri bir konudan diğer bir konuya geçerken öğrencilerin yapılan kavramsal değişikliklerin farkına varmalarım ve bilgileri belleklerine yerleştirirken karıştırmamalarını sağlar. Geçiş işaretleri olarak şekiller,resimler gibi somut materyaller yanında "vurgulanması gereken diğer bir nokta, bir başka konu, yeni konumuz, konunun farklı bir boyutu" gibi sözel geçiş işaretleri de kullanılabilir.
• Vurgulama: öğrencileri ders içindeki önemli bilgiler konusunda uyarmaktır. Konunun önemli noktalarım öğretmen tek basma vurgulayabileceği gibi, sınıfta bazıöğrencilerin veya tüm sınıfın birlikte yaptıkları sözel tekrarlarla da yapılabilir.
Araştırmalarda her durumda yapılan tekrarların başarıyı arttırdığı vurgulanmaktadır.Örneğin: bir konuyu anlatırken önemli noktaların söylenmesinde ses tonunun değiştirilmesi, "herkes tekrar etsin, hep birlikte yüksek sesle tekrar edelim, tekrar edeceğim nokta çok önemli, hücre zarının görevleri nelerdi?, kim tekrar edebilir, biraz önce söylediğimiz gibi, Ayşe'nin de söylediği gibi, kitapta da belirtildiği gibi"biçimindeki vurgularla konunun önemli noktalarına öğrencinin dikkatini yoğunlaştırması sağlanabilir.
4. Yeterli İçerik Bilgisi ve İfade Düzgünlüğü: Öğretmenlerin anlatacağı konuya hakim
olmaları ve öğrencilerin anlayabileceği açık bir dilde sunum yapmaları gereklidir.
Öğretmen anlatacağı konuyu iyi bilmediğinde veya öğrencilerin anlayabileceği biçimde uygun dil kullanarak sunmadığında derste çok fazla zaman kaybedecektir. Çünkü öğrenci anlayamadığı noktaları öğretmene sorduğunda öğretmen gerektiğinde konuyu tekrar etmek zorunda kalacak ve başka bir konu için kullanması gereken ders süresini aynı konuyu iki defa anlatmak için kullanmış olacaktır. Diğer taraftan konuya hakim olan ve öğrencilerin anlayabileceği biçimde ders sunumu yapan öğretmenlerin, sınıflarında
öğrencilerin öğrenme problemleri düşük seviyede olacağından, bu öğretmenlerin
kendilerine olan güvenleri ve öğretim yönetimindeki başarıları yüksek olacaktır.
Öğretmenin tüm davranışları öğrenci tarafından çok dikkatli izlendiği için öğretmenin davranışlarım titizlikle ve amaçlı olarak seçmesi gerekmektedir.
5. Dikkat Çekme: Dikkat çekme öğretmenin bilgi süreçlerine başvurmak ve ders boyunca dersi çekici hale getirmek veya dikkati sürdürmekte kullandığı işlemlerdir.
Öğrencilerin derse olan ilgi ve dikkatleri öğrencilerin öğrenme stillerine, zeka türlerine, cinsiyetlerine vb. uygun öğrenme aktiviteleri yoluyla çekilir. Dikkat çekme üç biçimde gerçekleştirilebilir:
• Tanıtıcı dikkat çekme (davet edici dikkat çekme): Dersin basında öğrencinin dikkatini çekmekte yapılması gereken işlemlerdir. Bu dikkat çekiciler genellikle dersin basında öğrencinin motive edilmesini ve dersin hedefleri konusunda bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla kullanılır, örneğin; "evet dersimize başlıyoruz, dersle ilgili olmayan tüm materyaller masalardan kaldırılsın" gibi ifadelerin kullanılması, "güncel konulardan ilginç bir soru sorma, konuyla ilgili ilginç bir fıkra-hikaye-olay anlatma, daha önceki konunun devamı niteliğindeki konularda daha önceki konuyla ilgili kısa
bilgiler verme" gibi tanıtıcı dikkat çekme yöntemleri kullanılabilir.
• Duyusal dikkat çekme: Dikkat çekmek için bireyin beş duyusuna yönelik olarak çeşitli uyarıcıların kullanılmasıdır. Bu uyarıcılar somut materyaller, resimler, modeller,tepegözde gösterilen materyaller, tahtaya yazılan bilgiler, şekiller vb şeklinde sıralanabilir.
• Akademik dikkat çekme: Basit olarak konunun önemli noktaları üzerinde durulması demektir. Nitelikli öğretmen konuyla ilgili olmayan hususlar üzerinde çok zaman harcamayan öğretmendir. Bu nedenle akademik dikkat çekme konuşu öğretmenin doğrudan doğruya konusuyla ilgili bilgileri vermesidir. Burada vurgulanan nokta "ek bilgi verilmesin" anlamında değildir. Tam tersine dersin anlaşılabilir nitelikte yeterince açık olması, öğrenmenin azalmasını önleyici yönde olması ve öğrencinin dikkatini dağıtan örneklere/konulara/ayrıntılara yer verilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır.
6. Geribildirim: Geribildirim bireyin gelecekteki performansım arttırmakta kullanabileceği o andaki davranışı hakkında bilgi vermektir. Geribildirimin öğrenmede çok önemli bir yeri vardır (Brophy ve Good, 1986). Konu, sınıf düzeyi, görevi her ne otursa
olsun bireyler performansları hakkında bilgi sahibi olmak isterler. Çünkü bireyin istenilen davranışı göstermesinde ve yanlış olan davranışım değiştirmesinde yapmış olduğu davranışı hakkında bilgi sahibi olması olumlu etkiler sağlamaktadır. Bireyin anlamlı öğrenmesi, bilgilerini kontrol etmesi ve motivasyonunun artması açısından etkili
geribildirimin özellikleri şunlardır:
• Anında sağlanır.
• Özeldir.
• Bilgi verir.
• Performansa bağlıdır
• Pozitif duygusal etkisi vardır.
Öğretmenin öğrencilerine verdiği geribildirimler yazılı ve sözlü olarak ikiye ayrılmaktadır.
Yazılı geribildirimler; öğrenci çalışmalarında, dönem çalışmalarında değerlendirme
sorularında, sınavlarda vb önemlidir. Ancak her zaman her öğrenciye tek tek yazılı geribildirim vermek öğretmen için zor bir durumdur.
Sözlü geribildirimler; soru-cevap durumunda doğru cevap verildiğinde "tamam, aferin, çok güzel" gibi ifadelerin kullanılmasıdır. Sözel geribildirimin duygusal boyutu çok önemlidir.Çünkü olumlu geribildirim öğrencinin güven hissetmesin! sağlayacaktır.
7. Kontrol Altına Alma: Kontrol altına alma kavramı; öğrenme sürecinde öğrencinin sözel ve sözel olmayan davranışlarım dikkatle izleme durumunu ifade etmektedir. Kontrol
altına alma öğretme-öğrenme etkinlikleri sırasında yapılmalı ve özellikle elde edilen veriler öğrencilerin oturarak yaptıkları işlerde karışıklıkların önlenmesinde kullanılmalıdır.Fakat kontrol altına alma oturarak yapılan çalışmaların ötesinde, bir de öğrenme etkinlikleri sırasında öğrenci tepkilerinin farkında olmayı içerir. Bu durum öğrencilere uygun geribildirim vermeye yardımcı olacaktır. Kontrol altına almada temel amaç sağlanacak geribildirim için veriler toplamaktır. Duyarlı bir öğretmen dikkatsiz öğrencileri görür ve onların derse dönmelerin! sağlamak yönünde öğrencinin sözel olmayan davranışlarından problemi tahmin eder ve öğrencilerin problemlerini çözmelerinde yardımcı olur. öğretmenin öğrenci davranışlarının farkında olmaması, öğretmenin sahip olduğu diğer temel becerilerin pozitif etkilerin! büyük ölçüde azaltır. Bu nedenle öğretmen
etkili öğretim yönetimi için öğrencisini sürekli olarak kontrol altında tutmalı ve öğrencinin en iyi öğrenebilmesi yönünde ona yol göstermelidir, öğretmenlerde etkili kontrol altına alma becerisi deneyimle artmaktadır. Deneyimsiz öğretmenler sınıfta aynı anda olan pek çok davranışı kontrol etmekte güçlük çekebilirler. Bu nedenle deneyimsiz öğretmenler olumlu tutum içerisinde panik yapmadan öğrenci davranışlarım dikkatle incelemelidirler.
8. Tekrar Gözden Geçirme ve Özetleme: Tekrar ve gözden geçirme önceki çalışmayı özetleme ve öğrencinin öğrenmekte olduğu/öğreneceği konu arasında bir bağlantı hazırlamaktır. Dersin basında ve sonunda yapılabileceği gibi, dersin herhangi bir etkinliğinden sonra veya önemli noktaların tekrarı amacıyla yapılabilir. Gözden geçirme öğrenmeyi destekler. Gözden geçirmenin etkililiği kısa ve öz biçimde konunun tüm önemli
noktalarının, normal öğretim sürecinden daha kısa bir sürede verilmesiyle sağlanabilir.Tekrar gözden geçirme süreci bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanmasında ve öğrencilerin bilgileri anlamlı organize etmelerinde etkilidir. Çünkü öğrenci kısa zaman içinde konunun ana hatlarını değerlendirme fırsatı bulabilmektedir.
Özetleme ise genellikle ders sonunda yapılan tekrar gözden geçirmenin bir formudur.Konunun tümü özetlenir, yapılandırılır ve tamamlanır. Öğretmenler "buraya kadar yaptıklarımızı özetleyecek olursak" gibi ifadelerle dersin belirli zamanlarında da özetler yapabilirler. Basit olarak bir ilkeyi, genellemeyi ve bir kuralı belirlemek için sözel ve yazılı özetler çıkartabilirler. Yeni konu ile eski konu arasındaki ilişkiyi belirlemek, konu içindeki önem// noktaları vurgulamak ve ders sonunda yapılan özet olmak üzere üç farklı romanda genel özetler yapılabilir. Özetler basitten karmaşığa doğru açık ve net ifadelerle öğrencinin kafasında soru işaretleri oluşturmayacak şekilde yapılmalıdır.
Bireylerde bulunması gereken temel beceriler okuma, yazma, matematik vb dir. Ancak"Öğretmenlerin sahip olması gereken temel beceriler neler olmalı?" diye düşünüldüğünde farklı beceriler ortaya çıkmaktadır ki, bunlar öğretim becerileridir. Bu beceriler branşı her ne olursa olsun bir öğretmende bulunması gereken minimum temel öğretim becerileridir.Öğretim sürecinde sınıf içi öğretim ortamında ve dolayısıyla bu ortamın sağlanmasında öğretmenin üstlendiği rol gereği, öğretmenin öğreteceği konuyla ilgili yeterli alan bilgisine sahip olması yanında, belirlenmiş olan program amaçlarını dikkate alma, öğretimi planlama, öğrenciyi tanıyabilme, öğrencinin öğrenme problemlerini belirleme, öğrenciyedaha kolay nasıl öğrenebileceği konusunda destek sağlama, pekiştireç, motivasyon ve güdü sağlama, yetenekleri değerlendirme, zeka türlerini/ öğrenme stillerini belirleme, tekrar öğretim gibi etkili öğretim yönetimi sağlamaya yönelik pek çok becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu beceriler öğrenciyi öğrenmeye yönlendiren veya yönlendirmeye yetecek minimum becerilerdir. Aşağıda bu temel beceriler tanımlanmaktadır.
1. Tutumlar: Aslında tutum beceri değildir. Ancak amaç başarılı öğretim yönetimi için gerekli noktaları belirlemek olduğundan, tutumların özel önemini burada vurgulamak gerekmektedir. Öğretmenler öncelikli olarak pozitif ön davranışlı, tüm öğrencilerin
öğrenebileceğine inanan ve öğrencilerin tüm potansiyel yeteneklerinin sonuna kadar yönlendirilmesi gerektiğim düşünerek işe başladıklarında mutlaka daha başarılı olacaklardır. Bu olumlu tutumlarla işe başlayan öğretmenlerin pek çok belirgin davranışları vardır. Good ve Brophy (1986) öğrenciyi motive eden olumlu temel öğretmen davranışlarım şu şekilde sıralamaktadır:
• Samimi ve duyarlı,
• Yüksek beklentiye sahip,
• İstekli ve enerjik,
• İşini seven ve
• Model olan.
Bu özellikler öğrencinin derse olan motivasyonu yanında başarısını da olumlu yönde etkilemektedir.
2. Organizasyon: Organizasyon öğretmenin öğretim sürecinde yer alan tüm faktörleri düzenlemesi anlamında kullanılmaktadır, iyi organizasyon öğretmenin öğretim zamanım, enerjisin!, araç-gereçleri vb. en verimli biçimde kullanmasına yardımcı olmaktadır. Yapılan çalışmalar; iyi organizasyon yapan öğretmenlerin öğrencilerinin, iyi organizasyon yapmayan öğretmenlerin öğrencilerine göre daha başarılı olduklarım, daha kolay öğrendiklerin! ve daha rahat bir öğrenme ortamı bulduklarım ortaya çıkarmıştır.
Öğretimde yönetimsel ve kavramsal olmak üzere iki tip organizasyon vardır. Yönetimsel organizasyon, öğretim zamanım arttıran ve sınıf içi karışıklığı en aza indiren öğretmen davranışlarının tümünü içerir. Öğrencinin davranış problemleri önlendiğinde öğrenmeyi arttıran organizasyon ve sınıf yönetimi daha kolay olmaktadır. Yönetimsel organizasyon becerileri öğretmenin zamanı iyi kullanmasında ve enerjisin! etkili öğretime kanalize etmesinde önemlidir. Yönetimsel organizasyonu iyi yapan öğretmenin özellikleri şunlardır:
• Derse (çalışmalara) tam vaktinde başlama,
• Materyalleri önceden hazırlama,
• İş programı hazırlama,
• öğretimi olumsuz etkileyen tüm faktörleri en aza indirme ve
• Karışıklıkları en aza indirme.
Kavramsal organizasyon ise; fikirlerin öğrenciye açık, anlaşılır ve mantıksal bir düzende sunulmasın! ifade etmektedir. Açık, anlaşılır ve mantıksal olarak organize edilmiş biçimde sunulan bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanması kolay olduğundan öğrencilerin daha kalıcı öğrenmeler gerçekleştirmeleri sağlanmış olur. Kavramsal organizasyonu iyi yapan öğretmenin özellikleri şunlardır:
• Konular arası geçişi yumuşak ve belirgin yapma,
• Tüm faaliyetleri bir düzen içinde sunma,
• Öğrenci dikkatin! çekmekte etkili yöntemler kullanma.
3. İletişim: Genel olarak bireyler arasında anlamları ortak kılma işlemi olaraktanımlayabileceğimiz iletişim süreci, kimin, neyi, kime, nasıl ve ne ile söylediğini ifade etmektedir, öğrenci ve öğretmen arasında sağlanan etkili iletişim etkili öğretimi- öğrenmeyi sağlamaktadır, öğretimde etkili iletişimi sağlamak için öğretmenin dikkat
etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlar;
• Kavramları açıkça ifade etme: öğretmenin kavramları açıkça belirtmesi, belirsizlik ifade eden "belki, olabilir, muhtemelen, genellikle" gibi terimleri sunumlarında kullanmaması ve öğrencinin sorularım öğrencinin anlayabileceği biçimde cevaplaması gerekmektedir. Bu durumlar sağlandığında öğrencinin uzun süreli belleğine kodlayacağı kavramlar daha belirgin hale getirilmiş ve öğrencinin kalıcıöğrenmeler gerçekleştirmesi sağlanmış olur.
•Karşılıklı iletişim sağlama: öğretmenin her dersinin bir konuşu vardır, öğretmenin bu konuyu uygun kanallar kullanarak öğrencinin en iyi anlayabileceği şekilde sunması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle öğretmen ile öğrenci arasında anlamların ortak olması sağlanmalıdır. Burada en büyük görev öğretmene düşmektedir, öğretmen öğrenciye sunacağı içeriği uygun kanallar kullanarak sunmalıdır. Bu kanallar öğretmenin etkili kullanabildiği sesi olabileceği gibi pek çok öğretim aracı olabilir. Eğer öğretmen bunu yapmaz ise öğrenciyle yeterli iletişim kurulamaz ve öğretim sonunda öğrencide beklenilen davranış değişikliği gerçekleşemez veya istenmeyen davranışlar ortaya çıkabilir.
• Konular arası geçiş işaretlerinin iyi kullanılması: öğretimde bir fikri bitiren ve diğer bir fikri başlatan bağlantı kurucular vardır. Geçiş işaretleri bir konudan diğer bir konuya geçerken öğrencilerin yapılan kavramsal değişikliklerin farkına varmalarım ve bilgileri belleklerine yerleştirirken karıştırmamalarını sağlar. Geçiş işaretleri olarak şekiller,resimler gibi somut materyaller yanında "vurgulanması gereken diğer bir nokta, bir başka konu, yeni konumuz, konunun farklı bir boyutu" gibi sözel geçiş işaretleri de kullanılabilir.
• Vurgulama: öğrencileri ders içindeki önemli bilgiler konusunda uyarmaktır. Konunun önemli noktalarım öğretmen tek basma vurgulayabileceği gibi, sınıfta bazıöğrencilerin veya tüm sınıfın birlikte yaptıkları sözel tekrarlarla da yapılabilir.
Araştırmalarda her durumda yapılan tekrarların başarıyı arttırdığı vurgulanmaktadır.Örneğin: bir konuyu anlatırken önemli noktaların söylenmesinde ses tonunun değiştirilmesi, "herkes tekrar etsin, hep birlikte yüksek sesle tekrar edelim, tekrar edeceğim nokta çok önemli, hücre zarının görevleri nelerdi?, kim tekrar edebilir, biraz önce söylediğimiz gibi, Ayşe'nin de söylediği gibi, kitapta da belirtildiği gibi"biçimindeki vurgularla konunun önemli noktalarına öğrencinin dikkatini yoğunlaştırması sağlanabilir.
4. Yeterli İçerik Bilgisi ve İfade Düzgünlüğü: Öğretmenlerin anlatacağı konuya hakim
olmaları ve öğrencilerin anlayabileceği açık bir dilde sunum yapmaları gereklidir.
Öğretmen anlatacağı konuyu iyi bilmediğinde veya öğrencilerin anlayabileceği biçimde uygun dil kullanarak sunmadığında derste çok fazla zaman kaybedecektir. Çünkü öğrenci anlayamadığı noktaları öğretmene sorduğunda öğretmen gerektiğinde konuyu tekrar etmek zorunda kalacak ve başka bir konu için kullanması gereken ders süresini aynı konuyu iki defa anlatmak için kullanmış olacaktır. Diğer taraftan konuya hakim olan ve öğrencilerin anlayabileceği biçimde ders sunumu yapan öğretmenlerin, sınıflarında
öğrencilerin öğrenme problemleri düşük seviyede olacağından, bu öğretmenlerin
kendilerine olan güvenleri ve öğretim yönetimindeki başarıları yüksek olacaktır.
Öğretmenin tüm davranışları öğrenci tarafından çok dikkatli izlendiği için öğretmenin davranışlarım titizlikle ve amaçlı olarak seçmesi gerekmektedir.
5. Dikkat Çekme: Dikkat çekme öğretmenin bilgi süreçlerine başvurmak ve ders boyunca dersi çekici hale getirmek veya dikkati sürdürmekte kullandığı işlemlerdir.
Öğrencilerin derse olan ilgi ve dikkatleri öğrencilerin öğrenme stillerine, zeka türlerine, cinsiyetlerine vb. uygun öğrenme aktiviteleri yoluyla çekilir. Dikkat çekme üç biçimde gerçekleştirilebilir:
• Tanıtıcı dikkat çekme (davet edici dikkat çekme): Dersin basında öğrencinin dikkatini çekmekte yapılması gereken işlemlerdir. Bu dikkat çekiciler genellikle dersin basında öğrencinin motive edilmesini ve dersin hedefleri konusunda bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla kullanılır, örneğin; "evet dersimize başlıyoruz, dersle ilgili olmayan tüm materyaller masalardan kaldırılsın" gibi ifadelerin kullanılması, "güncel konulardan ilginç bir soru sorma, konuyla ilgili ilginç bir fıkra-hikaye-olay anlatma, daha önceki konunun devamı niteliğindeki konularda daha önceki konuyla ilgili kısa
bilgiler verme" gibi tanıtıcı dikkat çekme yöntemleri kullanılabilir.
• Duyusal dikkat çekme: Dikkat çekmek için bireyin beş duyusuna yönelik olarak çeşitli uyarıcıların kullanılmasıdır. Bu uyarıcılar somut materyaller, resimler, modeller,tepegözde gösterilen materyaller, tahtaya yazılan bilgiler, şekiller vb şeklinde sıralanabilir.
• Akademik dikkat çekme: Basit olarak konunun önemli noktaları üzerinde durulması demektir. Nitelikli öğretmen konuyla ilgili olmayan hususlar üzerinde çok zaman harcamayan öğretmendir. Bu nedenle akademik dikkat çekme konuşu öğretmenin doğrudan doğruya konusuyla ilgili bilgileri vermesidir. Burada vurgulanan nokta "ek bilgi verilmesin" anlamında değildir. Tam tersine dersin anlaşılabilir nitelikte yeterince açık olması, öğrenmenin azalmasını önleyici yönde olması ve öğrencinin dikkatini dağıtan örneklere/konulara/ayrıntılara yer verilmemesi gerektiği vurgulanmaktadır.
6. Geribildirim: Geribildirim bireyin gelecekteki performansım arttırmakta kullanabileceği o andaki davranışı hakkında bilgi vermektir. Geribildirimin öğrenmede çok önemli bir yeri vardır (Brophy ve Good, 1986). Konu, sınıf düzeyi, görevi her ne otursa
olsun bireyler performansları hakkında bilgi sahibi olmak isterler. Çünkü bireyin istenilen davranışı göstermesinde ve yanlış olan davranışım değiştirmesinde yapmış olduğu davranışı hakkında bilgi sahibi olması olumlu etkiler sağlamaktadır. Bireyin anlamlı öğrenmesi, bilgilerini kontrol etmesi ve motivasyonunun artması açısından etkili
geribildirimin özellikleri şunlardır:
• Anında sağlanır.
• Özeldir.
• Bilgi verir.
• Performansa bağlıdır
• Pozitif duygusal etkisi vardır.
Öğretmenin öğrencilerine verdiği geribildirimler yazılı ve sözlü olarak ikiye ayrılmaktadır.
Yazılı geribildirimler; öğrenci çalışmalarında, dönem çalışmalarında değerlendirme
sorularında, sınavlarda vb önemlidir. Ancak her zaman her öğrenciye tek tek yazılı geribildirim vermek öğretmen için zor bir durumdur.
Sözlü geribildirimler; soru-cevap durumunda doğru cevap verildiğinde "tamam, aferin, çok güzel" gibi ifadelerin kullanılmasıdır. Sözel geribildirimin duygusal boyutu çok önemlidir.Çünkü olumlu geribildirim öğrencinin güven hissetmesin! sağlayacaktır.
7. Kontrol Altına Alma: Kontrol altına alma kavramı; öğrenme sürecinde öğrencinin sözel ve sözel olmayan davranışlarım dikkatle izleme durumunu ifade etmektedir. Kontrol
altına alma öğretme-öğrenme etkinlikleri sırasında yapılmalı ve özellikle elde edilen veriler öğrencilerin oturarak yaptıkları işlerde karışıklıkların önlenmesinde kullanılmalıdır.Fakat kontrol altına alma oturarak yapılan çalışmaların ötesinde, bir de öğrenme etkinlikleri sırasında öğrenci tepkilerinin farkında olmayı içerir. Bu durum öğrencilere uygun geribildirim vermeye yardımcı olacaktır. Kontrol altına almada temel amaç sağlanacak geribildirim için veriler toplamaktır. Duyarlı bir öğretmen dikkatsiz öğrencileri görür ve onların derse dönmelerin! sağlamak yönünde öğrencinin sözel olmayan davranışlarından problemi tahmin eder ve öğrencilerin problemlerini çözmelerinde yardımcı olur. öğretmenin öğrenci davranışlarının farkında olmaması, öğretmenin sahip olduğu diğer temel becerilerin pozitif etkilerin! büyük ölçüde azaltır. Bu nedenle öğretmen
etkili öğretim yönetimi için öğrencisini sürekli olarak kontrol altında tutmalı ve öğrencinin en iyi öğrenebilmesi yönünde ona yol göstermelidir, öğretmenlerde etkili kontrol altına alma becerisi deneyimle artmaktadır. Deneyimsiz öğretmenler sınıfta aynı anda olan pek çok davranışı kontrol etmekte güçlük çekebilirler. Bu nedenle deneyimsiz öğretmenler olumlu tutum içerisinde panik yapmadan öğrenci davranışlarım dikkatle incelemelidirler.
8. Tekrar Gözden Geçirme ve Özetleme: Tekrar ve gözden geçirme önceki çalışmayı özetleme ve öğrencinin öğrenmekte olduğu/öğreneceği konu arasında bir bağlantı hazırlamaktır. Dersin basında ve sonunda yapılabileceği gibi, dersin herhangi bir etkinliğinden sonra veya önemli noktaların tekrarı amacıyla yapılabilir. Gözden geçirme öğrenmeyi destekler. Gözden geçirmenin etkililiği kısa ve öz biçimde konunun tüm önemli
noktalarının, normal öğretim sürecinden daha kısa bir sürede verilmesiyle sağlanabilir.Tekrar gözden geçirme süreci bilgilerin uzun süreli belleğe kodlanmasında ve öğrencilerin bilgileri anlamlı organize etmelerinde etkilidir. Çünkü öğrenci kısa zaman içinde konunun ana hatlarını değerlendirme fırsatı bulabilmektedir.
Özetleme ise genellikle ders sonunda yapılan tekrar gözden geçirmenin bir formudur.Konunun tümü özetlenir, yapılandırılır ve tamamlanır. Öğretmenler "buraya kadar yaptıklarımızı özetleyecek olursak" gibi ifadelerle dersin belirli zamanlarında da özetler yapabilirler. Basit olarak bir ilkeyi, genellemeyi ve bir kuralı belirlemek için sözel ve yazılı özetler çıkartabilirler. Yeni konu ile eski konu arasındaki ilişkiyi belirlemek, konu içindeki önem// noktaları vurgulamak ve ders sonunda yapılan özet olmak üzere üç farklı romanda genel özetler yapılabilir. Özetler basitten karmaşığa doğru açık ve net ifadelerle öğrencinin kafasında soru işaretleri oluşturmayacak şekilde yapılmalıdır.