Alternatif İktisadi Sistemler

adestek

Yeni Üye
Katılım
30 Nis 2010
Mesajlar
66
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Şehir:
Adana
Piyasa Ekonomileri Sistemi

Piyasa ekonomisinde neyin, nasıl ve kimler için üretileceği konusu birbirlerinden bağımsız bireysel tüketiciler, üreticiler, devlet ve diğer organizasyonların karalarına bağlı olup, bunlar piyasalarda birbirleri ile etkileşim içindedirler. Bu sistemde temel koordinasyonu piyasada belirlenen fiyatlar sağlar. Bu yüzden serbest piyasa sistemine çoğu kez fiyat sistemi de denir.

Serbestçe oluşan fiyatlar piyasa ekonomisinde önemli roller üstlenirler, bunlar:
- Fiyatlar neyin üretileceği ve tüketileceği konusunda sinyal görevi üstlenirler
- Fiyatlar insanların tüketimlerine ve üretimlerine yönelik teşvik mekanizması oluştururlar
- Fiyatlar bölüşüm mekanizması üzerine önemli görev üstlenir.

şeklinde sıralanabilir. Bu rolleri açıklamaya şöyle bir örnekle başlayalım. Üniversite öğrencileri için bilgisayar almak ve kullanmak konusunda yeni bir akım başladığını ve artık kahvehaneler yerine internet kafelerin tercih edildiğini varsayalım. Bu varsayım altında ekonomik birimlerin alacakları kararlarda fiyatların nasıl etkili olduğuna bakalım.

İlk olarak tercihlerdeki bu değişmenin hangi hizmetin daha fazla üretileceğine ilişkin nasıl bir sinyal verdiğini inceleyebiliriz. Öğrencilerin internet kafelere daha fazla gitmeleri, talebi dolayısıyla buralarda üretilen hizmetin fiyatını yükseltir. Yüksek fiyat firmaları daha fazla internet kafe açmaya yönlendirir, çünkü firmalar kârın olduğu sinyalini almışlardır. Üstelik bu hizmetle ilgili bazı yan dallar için de (bilgisayar ve bilgisayar sarf malzemeleri, bilgisayar programları ve bakım malzemeleri gibi) talep artar. Dolayısıyla bunların hem üretimi hem de fiyatları artar. Bu talep artışı sayesinde bilgisayar üretiminde çalışan insanların ücretlerinde de artış gözlenir. Sonuç olarak fiyatlar tüketicilerden, bilgisayar işlerinde çalışanlara kadar herkes için sinyal görevi üstlenir.


Kumanda Ekonomileri Sistemi

Kumanda ekonomileri ya da merkezi plan ekonomilerinde temel ekonomik sorulara (ne, nasıl, kimin için) ilişkin kararlar merkezi otorite tarafından alınır. Hükümetin kontrolünü elinde bulunduranlar merkezi plan çerçevesinde ekonomik birimlerin hangi faaliyetlere katılacağını, üretim ve tüketim tercihlerini ve gelirin bölüşümünü kontrol altında tutarlar.

Kumanda ekonomilerinde çoğu fiyatlar devlet tarafından belirlenir ve ekonomide etkinsizliklerin ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin, eski Sovyetler Birliği’nde ekmek fiyatı çok düşük belirlendiği için, çiftçiler ineklerini ekmekle besliyorlardı. Çünkü izlenen politikalar insanların bu şekilde davranmasını teşvik ediyordu. İneklerin normalde ot veya tahılla beslendiklerini bildiğimize göre, eski Sovyetlerdeki bu durum kaynak israfından başka bir anlama gelmiyordu. Zira üretim maliyeti açısından ekmek çok daha yüksek bir bedel ödenmesini gerektirdiği halde, merkezi kararlarla ekmek fiyatının maliyetinin çok altında belirlenmesi, diğer besleme yöntemlerinin maliyetiyle karşılaştırıldığında ekmek kullanımını daha ucuz hale getirmişti. Dolayısıyla etkinlikten uzak olarak gerçekleştirilen üretim nedeniyle ekonomi üretim imkanları sınırı altında çalışmaktaydı.


Karma Ekonomi Sistemi

Dünyada gözlemlenebilen ekonomik sistemlerin hiç birisi yukarıda açıkladığımız serbest piyasa ve kumanda ekonomileri sistemiyle tam olarak örtüşmemektedir. Ancak her iki sistemin bazı öğelerini aynı anda benimseyerek, ülkeler genelde karma ekonomik sistem içinde faaliyetlerini sürdürürler. Ancak bu karma durum homojen değildir. Yani kamu ve özel kesimin kombinasyonları, her ülke için farklı olarak uygulanmaktadır.



http://notoku.com/alternatif-iktisadi-sistemler/
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst