Yeni Türk Edebiyatı Oluşumu ve Gelişimi

Yeni Türk edebiyatı;Sadullah paşa,Akif paşa,Cevdet paşa ve Şinasi'nin öncülüğünde divan geleneğinin karşısına halk edeb. ve kültürünün çıkarılmasıyla oluşmaya başlamış;temel ilhamını Batı özellikle de Fransız edeb. almış bir edebiyat dönemidir.

YENİ TÜRK EDEBİYATININ OLUŞUMU:
Lale devrindeki batıLılaşma hareketleri en önemli etkendir.
A)LALE DEVRİ:Bu dönem dört ana başlık altında izlenebilir:
a)Tercüme heyeti:Damat ibrahim paşa öncülüğünde kurulan 25 kişiden oluşan bir heyettir.Nedim de bu topluluğun içindedir.
b)Yirmisekiz Mehmet Çelebi Efendi'nin Paris Sefaretnamesi:Paris seyahainde yazdığı seyahatname,batılılaşma döneminin ilk yazılı kaynağıdır.
c)İlk Matbaa:Mehmet sait efendi ve İbrahim müteferrika'nın kurduğu matbaa,Müteferrika'nın ölümüne kadar Türk yenileşme tarihinde önemli bir işlev görmüştür.
d)Askerlik alanında yapılan yenilikler:Damat ibrahim paşa ve Humbaracı Ahmet paşa askeri alanda yenilikler yapmıştır.
B)ELÇİLİKLER:
İlk elçilik 1793'de Londra'da açılmıştır.Bu elçilikler Mustafa Reşit paşa,Ali paşa,Fuat paşa gibi önemli isimlerin yetişmesinde etkili olmuştur.
C)FRANSIZ İHTİLALİ:Hürriyet,eşitlik,kardeşlik kavramları ortaya çıkmıştır.Vatan ve hürriyet şarkısı isimli ünlü marşın çevirisini Namık Kemal yapmıştır.
Tam metin olarak ilk kez çevirip yayınlayan Suphipaşazade'dir.
d)TANZİMAT FERMANI:
Dış baskılar sonucuilan edilmiştir.Mustafa reşit paşa tarafından Gülhane parkında okunmuştur.Amaç:Avrupa'nın Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını önlemektir.
E)ISLAHAT FERMANI:
Halkın ihtiyaçlarından çok Avrupa'yı ve azınlıkları memnun etme düşüncesi ön plandadır.M.emin ali paşa öncülüğünde hazırlanan ferman,Tanzimattaki azınlık haklarının resmen pekiştirildiği;''Osmanlıcılık düşüncesinin beyannamesi'' gibidir.


YENİ TÜRK EDEBİYATI GELİŞİMİ
A)EĞİTİM-ÖĞRETİM:Tanzimat'a kadar Osmanlı'da 3 tip eğitim kurumu göze çarpar:
*Dini öğretim kurumları
*Askeri okullar
*Genel öğretim kurumları

1824'de 2.Mahmut'un ilköğretimi zorunlu hale getirmesinden sonra yapılan resmi çalışmaları şöyle sıralayabiliriz:
*1832 Tercüme odası
*1845 Eğitim işleri için Meclis-i Maarif-i Muvakkak
*1846 Sıbyan Rüştiye mekteplerinin ıslahı ve açılması düşünülen Darülfunun hazırlıkları yapılması için Meclis-i Maarif-i Umumiye
*1846 bugünkü Milli eğitim bakanlığının ilk şekli olan Mekatib-i Umumiye Nezareti
*Darülfunun müfredat programı ve kitaplarını hazırlamaları için Encümen-i Daniş
*1857 Batı eğitim sistemine uygun Maarif-i Umumiye Nezareti
kurulur.
B)KALEMLER:
Bab-ı Ali tercüme odası,Mabeyn kalemi,Tophane kalemi,Sadaret mektubi kalemi,Hariciye mektubi kalemi,Evkaf- humayun mektubi kalemi,Gümrük kalemi zamanın ilk akla gelen kalemlerindendir.
Tanzimat sanatçılarının hepsi mutlaka bir kaleme gitmişler buralarda kendilerini geliştirerek birkaç dil öğrenmişlerdir.
C)ENCÜMEN-İ DANİŞ:
Fransız akademisi örnek alınarak M.reşit paşa tarafından kurulmuştur.Amacı;Darülfunun'da okutulmak üzere;Arapça,Farsça ve batı dillerinde yazılmış eserleri tercüme etme,Türk dilinin gelişmesine hizmet etmedir.
Encümen-i Daniş'in ilk kitabı Ahmet cevdet paşa ile Fuat paşa'nın birlikte yazdıkları Kavaid-i Osmaniyye'dir.

Encümen-i Daniş'in nizamnamesinde kuruluş gerekçeleri şöyle açıklanmıştır:
*Sürekli gelişmekte olan bilim ve fikir akımlarını takip etmek suretiyle ilerde kurulacak olan üniversitede okutulmak üzere Arapça,Farsça ve Batı dillerinden eser tercüme etmek
*Fenlere ve sanayiye ait eserlerin herkesin anlayabileceği bir dille yazmak ve tercüme etmek
*Türkçe'de değişik fenlere ait ihtiyaç duyulan eser sayısını arttırmak
*Türk dilinin ilerlemesine ve gelişmesine hizmet etmek...

emeğine sağlık teşekkürler

Sağol canım