arapçada isimlerin cinsiyeti(müzekker,müennes)

seher

Özel Üye
Katılım
25 Şub 2010
Mesajlar
1,645
Tepkime puanı
5
Puanları
38
Şehir:
Mardin
İSİMLERDE CİNSİYET
Müzekker (Eril) – Müennes (Dişil)
İsimlerde Cinsiyet: Arap dilinde kelimeler dil bilgisi yönünden müennes (dişil) ve müzekker (eril) olarak iki tür cinsiyete sahiptir. Bunlar genellikle varlıkların doğal cinsiyetine uyarlar. Doğada erkek olan canlılar müzekker, dişi olan canlıklar müennes kabul edilir. Fakat bu kuralın istisnaları vardır.

İsimlerin müennes (dişi) olma kuralları:
1- Doğal dişi isimler.
Örnek:
أُمٌّ (anne)
أُخْتٌ (kız kardeş)
بِنْتٌ (kız çocuğu)

2- Kasaba, şehir, ülke ve kabile isimleri müennes (dişi) kabul edilir.
Örnek:
قُرَيْشٌ (Kureyş)
مِصْرٌ (Mısır)
مَكَّةٌ (Mekke)

3- Vücudun çift olan azaları, organları münnes (dişi) olarak kabul edilir.
Örnek:
عَيْنٌ (Göz)
أُذْنٌ (Kulak)
يَدٌ (el)

4- Son harfi ta-yı marbuta (ة - ـة) ile biten isimler çoğunlukla münnes (dişi), müfred (tekil) kabul edilir.
Örnek:
مَدِينَةٌ (şehir)
مُحَافَظَةٌ (şehir)
لَيْلَةٌ (bir gece)
سَفِينَةٌ (gemi)
كَبِيرَةٌ (büyük)
طَبِيبَةٌ (bayan doktor)
مَرِيضَةٌ (hasta)
كَاتِبَةٌ (yazıcı)
مُعَلِّمَةٌ (öğretmen)
فَقِيرَةٌ (yoksul)
نَظِيفَةٌ (temiz)
كَبِيرَةٌ (büyük)
صَغِيرَةٌ (küçük)
قِطَّةٌ (kedi)
كَلْبَةٌ (köpek)
مُهْرَةٌ (tay)
مُسْلِمَةٌ (müslüman)
مُؤْمِنَةٌ (mümin)

5- Son harfi Elif-Maksura (kısa elif - ى) olan isimler müennes (dişi) olarak kabul edilir.
Örnek:
صُغْرَى (en küçük)
حُسْنَى (en güzel)
حُبْلَى (hamile, gebe)
عَصًا (baston)
كُبْرَى (en büyük)
سُفْلَى (daha düşük)
عَطْشَى (susamış, susuz)


6- İsim kelimenin sonunda Elif-Mamdude (uzun elif - اء) ve hemze şeklinde bulunan isimler müennes (dişi) olarak kabul edilir.
Örnek:
بَيْضَاءُ (beyaz)
زَرْقَاءُ (mavi)
حَمْرَاءُ (kırmızı)
حَسْنَاءُ (güzel kız)
سَمْرَاءُ (semra)
خَضْرَاءُ (yeşil)
سَوْدَاءُ (siyah)
خَرْسَاءُ (dilsiz)
حَدْبَاءُ (kambur)
عَرْجَاءُ (topal)
عَمْيَاءُ (kör)
شَقْرَاءُ (sarışın)
سَمْرَاءُ (esmer)

7- Topluluk isimleri genellikle müennes (dişi) kabul edilir.
Örnek:
العَرَبُ (Arap)

8- Hiçbir sebep olmadığı halde müennes (dişi) kabul edilen isimlerde vardır. Bu tür kelimeler işitmeyle müennes (dişi) kabul edildiği için Semai Müennes (işitmeyle bilinen dişil) kelimeler denir.
Örnek:
نَفْسٌ (kendim)
أَرْضٌ (yeryüzü)
شَمْسٌ (güneş)
سَمَاءٌ (gökyüzü)
رِيحٌ (rüzgar)
نَارٌ (ateş)
دَارٌ (ev)
حَرْبٌ (savaş)
فَأْسٌ (balta)
جَهَنَّمٌ (cehennem)
حَاجِبٌ (kaş)
رِجْلٌ (ayak)

Püf Noktaları:
* Yukarıdaki kurallara uymayan isimler müzekker (eril) kabul edilir.
* Ayrıca Arapça’daki bütün cansız isimlerin çoğulu müennes (dişi) ve müfred (tekil) kabul edilir.
* Bazı müzekker (eril) isimler kurala aykırıdır.
Örnek:
حَمْزَةُ (Hamza)
طَلْحَةُ (Talha)
عُرْوَةُ (Urve)
* Mübalağa ifade eden فَعَّالَةٌ vezninin sonundaki ta-i marbuta ـة müenneslik (dişilik) için değildir.
Örnek:
عَلاَّمَةٌ (çok bilgili)
نَسَّابَةٌ (soy bilgini)
رَحَّالَةٌ (çok gezmiş)
* Münennes (dişi) kelimeler aşağıdaki gibi iki ana grupta sınıflandırılarak da isimlendirilebilir:
A- Hakiki Müennes (Dişi) المُؤَنَّثُ الحَقِيقِيُّ: Ta-i Marbuta/Ta-i Tenis tenis (dişilik) alameti taşısın veya taşımasın gerçekte dişi olan varlıktır.
خَدِيجَةُ (Hatice)
مَرْيَمُ (Meryem)
خَنْسَاءُ (Hansa)
لَبُؤَةٌ
B- Mecazi Müennes (Dişi)المُؤَنَّثُ المَجَازِيُّ :
a- Lafzi Münnes (Dişi):
Tenis (Dişilik) alameti olan (ةى - اء) isimler.
Örnek:
نَافِذَةٌ (pencere)
كُبْرَى(en büyük)
خَضْرَاءُ (yeşil)

b- Semai Müennes (Dişi):
Tenis (Dişilik) alameti olmayan (ةى - اء) isimler.
Örnek:
نَارٌ (ateş)
رِيحٌ (rüzgar)
أَرْضٌ (yeryüzü)

* Sıfat kelimeler isim sayılır ve sıfat kelimenin sonuna ta-yı marbuta (ة - ـة) eklenir. Müennes (Dişil) - tekil sıfat olarak değerlendirilir. Bu kural son harfi illetsiz kelimelerde geçerlidir.
Örnek:
كَبِيرٌكَبِيرَةٌ (büyük)
صَغِيرٌصَغِيرَةٌ (küçük)
بَطِيئٌبَطِيئَةٌ (yavaş)
* Tenis te’si/Dişilik te’si: (ة - ـة)
* Ta’i Marbuta/Kapalı te: (ة - ـة)
* Ta’i Marbuta/Kapalı te - Tenis te’si/Dişilik te (ة - ـة) sonuna bir ek bitiştiğinde açık ـتـ şeklinde yazılır.
Örnek:
مِحْفَظَةٌمِحْفَظَتُكَ (çanta – senin çantan)
نَظَّارَةٌنَظَّارَتُهُ (gözlük – onun gözlüğü)
مِظَلَّةٌمِظَلَّتِي (şemsiye – benim şemsiyem)

Konuyla ilgili bazı terimler:
* المُذَكَّرُ: Müzekker - Eril/Erkek
* المُؤَنَّثُ: Müennes – Dişil/Dişi
* التَّذْكِيرُ فِي الأَسْمَاءِ: İsimlerde Erillik/Erkeklik
* التَّأْنِيثُ فِي الأَسْمَاءِ: İsimlerde Dişillik/Dişilik
* المُؤَنَّثُ الحَقِيقِيُّ: Hakiki Müennes/Dişi/Dişil
* المُؤَنَّثُ المَجَازِيُّ: Mecazi Müennes/Dişi/Dişil
* عَلاَمَاتُ التَّأْنِيثِ: Müenneslik Dişilik Alametleri
* التَّاءُ المَرْبُوطَةُ: Yuvarlak te
* أَلِفُ التَّأْنِيثِ المَمْدُودَةُ: Uzun müenneslik/dişilik elifi (ا)
* أَلِفُ التَّأْنِيثِ المَقْصُورَةُ: Kısa müenneslik/dişilik elifi (ى)
 

bsa

Yeni Üye
Katılım
27 Haz 2011
Mesajlar
1
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Şehir:
Adana
arkadaşlar ben selçuk üniversitesinde edebiyat okuyorum fakat burada yazılananların osmanlıca ile alakası yok ki bunları nereden buldunuz yaa,osmanlıca ile arapça arasındaki tek benzerlik alfabe;başka hiçbir benzerlik yok bunlar arapça farkında mısınız osmanlıca yalnızca yazı dili okumada bir farklılık yok,arap harfleri kullanılyor yazılırken ama okurken yine normal okuyoruz.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst