Aöf Genel İşletme Ders Notları / Ders Kitabı

Ayca_Guler

Forum Yöneticisi
Katılım
23 Tem 2012
Mesajlar
670
Tepkime puanı
5
Puanları
0
Bölüm:
Türk Dili ve Edebiyatı
Şehir:
Çanakkale
Aöf Genel İşletme Ders Notları / Ders Kitabı

GENEL İSLETME

ÜNİTE 1
İSLETME KAVRAMI

EKONOMİK SİSTEM

Bir ülkenin sahip oldugu kaynakların, ihtiyaç ve isteklerin karsılanması için kisiler ve kurumlar arasında dagılımını esas alan kurallar bütününe ekonomik sistem denir.
Ekonomik sistemler temel olarak üç gruba ayrılır:
Serbest piyasa ekonomilerinde (Pazar ekonomileri), üretim faktörlerinin (emek, sermaye, dogal kaynaklar) sahipleri özel kisi ya da kurumlardır.
Kumanda ekonomilerinde (Planlı ekonomiler), üretim faktörlerinin sahibi devlettir.
Karma ekonomik sistemde, üretim faktörlerinin sahibi hem devlet hem de özel kisi ya da kurumlardır.

ÜRETİM FAKTÖRLERİ

Mal ve hizmet üretimi için gerekli olan, bir ülkenin sahip oldugu temel kaynaklara üretim faktörleri denir.
Üretim faktörleri asagıdaki gibi sıralanabilir:
Emek (isgücü): Üretimi gerçeklestiren kisilerin bedensel veya zihinsel katkılarıdır.
Sermaye (kapital): Mal ve hizmet üretimi için gerekli olan bina, makine, araç-gereç, para ve paraya dönüstürülebilen varlıklardır.Yani faaliyetlerin yürütülmesi için gerekli olan fonlardır.
Girisimci (mütesebbis): Mal ve hizmet üretmek için üretim faktörlerini bir araya getiren kisidir.
Dogal Kaynaklar (tabiat): Dogadan elde edilen her seydir (su, madenler, agaçlar).
Teknoloji: Mal ve hizmet üretimi sırasında kullanılan yöntemdir.

MALLARIN SINIFLANDIRILMASI
a) Üretilmesi İçin Çaba Harcanıp Harcanmamasına Göre Mallar
- Ekonomik Mal: Üretimi için çaba harcanan mallardır, (ekmek, masa, buzdolabı gibi)
- Ekonomik Olmayan Mallar (Serbest Mallar): Üretimi için hiçbir çaba harcanmayan, dogada hazır bulunan mallardır (hava, günes ısıgı gibi)

b
) Gereksinmeleri (İhtiyaçları) Giderme Özelliklerine Göre Ekonomik Mallar

- Tüketim Malları: Gereksinimleri dogrudan dogruya gideren mallardır. Ekmek, su, elbise gibi.
- Üretim (Yatırım) Malları: Baska malların üretilmesi için gerekli mallardır. Makinalar, hammaddeler vs.

c) Kullanım Sürelerine Göre Ekonomik Mallar
- Dayanıklı Mallar: Uzun süre kullanımı sonunda yavas yavas tükenen mallardır. Buzdolabı, televizyon gibi.
- Dayanıksız Mallar: Bir defa veya kısa bir süre kullanıldıgında tükenen mallardır. Ekmek, un, peynir gibi.
Dayanıklı malların hizmetinden faydalanılır. Dayanıksız malın kendisi tüketilir.

İSLETMELERDE BASARI ÖLÇÜTLER
İsletmelerin basarılı olup olmamalarını belirlemede üç etkenlikten faydalanılır:
a) Teknik Etkenlik: Belirlenen standartlara ulasmak ve belirli bir isi en ucuza getirmek
b) Ekonomik Etkenlik: Eldeki kaynakların en uygun sekilde kullanımıdır.
c) İsletme Biliminde Etkenlik: Belirli bir girdi ile en yüksek çıktının saglanabilmesidir.
Etkenligi, verimlilik, ekonomiklik ve kârlılık belirler.
- Verimlilik (Prodüktivite) = Çıktı / Gidi
- Ekonomiklik: Üretim Satısı Tutarı / Üretim Maliyeti
Kârlılık (Rantablite): Net Kâr / Kullanılan Kapasite

ÖZEL GİRİSİM SİSTEMİNİN TEMEL UNSURLARI
Özel girisim sisteminin dayandıgı 4 temel unsur vardır:

1. Özel mülkiyet hakkı: Kisilerin tasınır ve tasınmaz mal satın almaları, onları kullanmaları ve satma haklarıdır.
2. Seçme özgürlügü: Üretici ve tüketicilerin neyi üreteceklerini veya tüketeceklerini özgürce yapabilme haklarıdır.
3. Kâr elde etme: girisimcilerin faaliyetleri sonucunda ortaya çıkacak kâr üzerindeki haklarıdır.
Serbest rekabet: isletmelerin pazardan daha fazla pay alabilmek için rekabet etme haklarıdır.

İSLETME KAVRAMI

İsletme, insanların ihtiyaç ve isteklerini karsılayacak mal ve hizmet üreten kâr amaçlı iktisadi kuruluslardır.
İsletme kurarak kâr elde etmek isteyen kisiye girisimci, yaptıgı isleme ise girisim denir.
Girisimci üretim faktörlerini bir araya getirerek üretime yöneltir ve ortaya çıkacak riskleri üstlenir. Yönetici, mal ve hizmet üretmek için bir araya getirilen üretim faktörlerini yöneten kisidir. Yaptıgı isi bir ücret karsılıgı yapar, risk üstlenmez.

SINAVA YÖNELİK DEGERLENDİRMELER
i. Ekonomik sistemin tanımı
ii. Üretim faktörleri (“Hangisi üretim faktörlerinden biri degildir?” ya da “Fonları gösteren üretim faktörü hangisidir?” gibi)
iii. Malların sınıflandırılması (“Hangisi ekonomik ya da dayanıksız maldır?” vs. ve bunların tanımlarından biri)
iv. İsletmelerde basarı ölçütleri (özellikle “verimlilik”)
v. İsletmenin ve girisimcinin tanımı
vi. Özel girisim sisteminin temel unsurları


ÜNİTE 2

İSLETMELERİN ÖZELLİKLERİ

İSLETMELERİN AMAÇLARI

İsletmelerin ulasmak istedikleri noktalara veya hedeflere isletmenin amaçları denir. İsletmenin amaçları, temel (genel) amaçlar ve özel amaçlar olarak ikiye ayrılır.
1. TEMEL (GENEL) AMAÇLAR
İsletmelerin temel amaçları kar elde etmek ve topluma hizmettir.

a) Kar Elde Etmek

Kar, isletmelerin belirli bir dönem sonunda elde ettigi gelirlerle bu dönemdeki giderler arasındaki pozitif (olumlu) farktır. Daha açık bir ifadeyle kar, gelirin gideri asan kısmıdır. Eger isletmelerde gelir giderden daha az olursa zarar ortaya çıkacaktır.
Kar, isletmeler için büyüme ve gelismenin bir göstergesi olmakla birlikte isletme üst yönetiminin basarısını degerlendirmede bir ölçü, çalısanları da tesvik edici bir araçtır.

b)Topluma Hizmet Etmek

Özel sektör isletmelerinin amacı, öncelikle topluma hizmet etmek olmayıp kar elde etmektir. Ancak birçok kisiye is olanagı sundugu için topluma hizmet de etmektedirler.
Temel amacı topluma hizmet etmek olan isletmeler, kamu isletmeleridir. Türkiye’de Kamu İktisadi Tesebbüsleri (KT’ler), topluma hizmet etmek için kurulmus ve karı ikinci plana itmis, kamu tarafından kurulmus isletmelerdir.

2. ÖZEL AMAÇLAR
İsletmelerin kar elde etmek ve topluma hizmet etmek gibi temel (genel) amaçlarının yanı sıra uzun dönemli büyüme, tüketicilere kaliteli mal ve hizmet sunma, çalısanlara uygun ücret verme ve toplumsal sorumluluk gibi özel amaçları da bulunmaktadır.

a) Uzun Süreli Büyüme

İsletmeler varlıklarını sürdürebilmek için sürekli büyüme ve gelismeyi saglamak zorundadır.
b) Çalısanlara Uygun Ücret Verme
İsletmeler, etkin ve verimli bir çalısma ortamının meydana getirilmesi için çalısanlara uygun ücret vererek ve çalısma güvenligini saglayarak motivasyonu artırabilirler.
c) Tüketicilere Kaliteli Mal ve Hizmet Sunma
Tüketicilere kaliteli mal ve hizmet sunma, isletmelerin satıslarını artıracagı için karı üst noktaya çıkarır.
d) Toplumsal Sorumluluk
İsletmeler, içinde bulundukları toplumsal çevreye uyum saglayarak çesitli çıkar gruplarının (tüketiciler, sendikalar, vs.) istek ve beklentilerini karsılamak zorundadır. Bunun için de egitim, spor, kültürel alanlara destek vermektedirler. Ayrıca dogal çevrenin korunarak çevre kirliliginin önlenmesi de günümüzde isletmelerin en önemli toplumsal sorumluluklarından biridir.

İSLETMELERİN FAALİYETLERİ

İsletmelerin islevleri (faaliyetleri) Henry Fayol’a göre sunlardır:
• Yönetim Faaliyetleri: Planlama, örgütleme, koordinasyon, yöneltme ve denetim
• Üretim/Teknik Faaliyetler: Üretimin gerçeklestirilmesi islemleri
• Güvenlik Faaliyetleri: İsletmenin, çalısanların ve üretilen malların güvenligi
• Finansal Faaliyetler: İsletme için gerekli olan fonların bulunması ve bunların kullanılması
• Ticari Faaliyetler: Satın alma, satıs, pazarlama
• Muhasebe Faaliyetleri: Gelir-gider hesapları, parasal islemlerin kaydedilmesi, envanter, vs.

İSLETMENİN İÇ VE DIS ÇEVRESİ
İsletmeler faaliyette bulundukları çevreden olumlu veya olumsuz olarak etkilenmektedir. İsletmenin faaliyetlerini etkileyen çevre unsurları, çıkar grupları olarak da adlandırılmaktadır.İsletmeleri etkileyen iç çevre unsurları ya da çıkar grupları isletme sahipleri, yöneticiler, personel ve örgüt gibi unsurlardan olusmaktadır.İsletmeleri etkileyen dıs çevre unsurları ya da çıkar grupları ise devlet ve yasalar, tüketiciler, toplumun yapısı ve kültürü, tedarikçiler, rakipler, diger isletmeler ve dogal (fiziksel) çevre kosulları gibi unsurlardan olusmaktadır.

1. İSLETMELERİN İÇ ÇEVRE UNSURLARI
Sermaye Sahipleri: İsletmenin kurulması ve faaliyetlerine devam edebilmesi için sermaye koyan kisilerdir. İsletme sahiplerinin beklentileri kardır.
Yöneticiler ve Personel: İsletmede faaliyetlerin yürütülmesine direkt katkısı olan, en alt basamaktaki personelden en üstteki yöneticilere kadar herkesi kapsamaktadır. Yöneticiler ve personelin, daha iyi çalısma kosulu, sosyal ortam ve doyurucu ücret gibi çesitli beklentileri bulunmaktadır.

2. İSLETMELERİN DIS ÇEVRE UNSURLARI
Devlet ve Yasalar: İsletmeleri ilgilendiren en önemli dıs çevre unsurunu olusturan devletin uygulamaları ve yasalar, isletmelerin haklarının ve sorumluluklarının sınırlarını çizmektedir. Vergi yasaları, is güvenligi yasaları ve çevre koruma yasaları isletmeleri yakından ilgilendirmektedir.
Tüketiciler, Toplumun Yapısı ve Kültürü: İsletmelerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri satıslarına baglıdır. Bunun için de satıs yapacagı toplumun yapısını ve kültürünü yakından inceleyerek buna göre bir tutum içine girmek zorundadır.
Toplumsal Çevre: İsletmenin faaliyette bulundugu toplumun demografik ve kültürel özellikleri toplumsal çevreyi belirler. Toplumun isletmeye bakısı ve isletme ile ilgili düsünceleri, isletmeler için önemlidir.
Tedarikçiler: İsletmeye mal ve hizmet sunan diger isletmelerdir. İsletmeler tedarikçilerin çıkarlarını da gözetmek zorundadır.
Diger İsletmeler: İsletmeye kredi veren bankalar veya diger finans kuruluslarıdır. İsletmeler bunlara kası sorumluluklarını yerine getirmelidir.
Rakipler: Aynı sektörde faaliyet gösteren isletmelerdir. İsletmeler, rakiplerinin faaliyetlerini incelemek ve onlarla rekabet edebilmek için degisime ayak uydurmak zorundadır.
Fiziksel Çevre: İsletmeleri etkileyen toprak, hava, su ve iklim gibi yeryüzündeki dogal kaynaklardır. Bütün isletmeler belirli düzeyde bu kaynaklardan etkilenir ve bu kaynaklara bagımlıdır. Dogal kaynakları bilinçsizce yok eden isletmeler, hem yasalara hem de topluma karsı sorumlu olacaktır.

İSLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI

1. ÜRETİLEN MAL VE HİZMETE GÖRE İSLETMELER
Endüstri İsletmeleri: Kullandıgı girdileri fiziksel veya kimyasal degisikliklerle yeni bir mala dönüstüren isletmelerdir. Hammadde isleyen veya televizyon, otomobil vs. üreten isletmeler endüstri isletmeleridir.
Ticaret İsletmeleri: Üretilen malların tüketicilere ulasmasını saglayan isletmelerdir. Bu isletmeler toptancılık, yarı toptancılık ya da perakendecilik faaliyetleriyle üreticiler ile tüketiciler arasında baglantıyı saglamaktadır.
Hizmet İsletmeleri: Konaklama, eglence, saglık, bankacılık gibi hizmetleri üreten ve pazarlayan isletmelerdir.

2. ÜRETİM ARAÇLARININ MÜLKİYETİNE GÖRE İSLETMELER
Özel Kesim İsletmeleri: Üretim araçlarının mülkiyetinin özel kisilere ait oldugu isletmelerdir.
Kamu Kesimi İsletmeleri: Üretim araçlarının mülkiyetinin kamuya (devlete) ait oldugu isletmelerdir. Ülkemizde bu tür isletmelerin (KT’lerin) ekonomide önemli bir agırlıgı bulunmaktadır.
Yabancı Sermayeli İsletmeler: Üretim araçlarının mülkiyetinin baska ülke vatandaslarına ait oldugu isletmelerdir.

3. HUKUK YAPILARINA GÖRE İSLETMELER

a) Özel İsletmelerin Hukuksal Yapıları

Kisi Sirketleri

• Tek Kisi İsletmesi
• Adi Sirket
• Kollektif Sirket
• Adi Komandit Sirket

Sermaye Sirketleri
• Anonim Sirket
• Limited Sirket
• Kooperatif Sirket
• Sermayesi Paylara Bölünmüs Komandit Sirket

b) Kamu İsletmelerinin Hukuksal Yapıları

Kamu İktisadi Tesebbüsleri
• Kamu İktisadi Kurulusları (KK)
• İktisadi Devlet Tesekkülleri (DT)
Yerel Yönetim İsletmeleri
Katma Bütçeli Yönetim İsletmeleri
Döner Sermayeli İsletmeler

c) Yabancı Sermayeli İsletmeler
• Uluslar arası anlasmalarla kurulan isletmeler
• Petrol Yasasına Göre Kurulan sletmeler
• 6222 Sayılı Kanun’a Göre Kurulan sletmeler
• 1567 Sayılı Kanun’a Göre Kurulan sletmeler

4. ULUSAL KÖKENLERİNE GÖRE İSLETMELER
Ulusal İsletmeler: Bu isletmeler, ülke içinde kurulmus, sermaye ve yönetim açısından diger bir ülkeye baglı olmayan isletmelerdir.
Uluslararası İsletmeler: Yalnızca kuruldugu ülkede degil baska ülkelerde de çesitli yatırımlar yapan isletmelerdir. Genellikle pazarlama, ticaret, ulastırma ve sanayi alanlarında faaliyette bulunur.
Çok Uluslu Sirketler (ÇUS): Ekonomik hayatın her alanında faaliyette bulunan bu isletmeler dünyayı tek bir Pazar olarak görür ve amaçlarını gerçeklestirecek en uygun yatırım yerleri için sermaye, teknoloji ve yönetimlerini bu alana yönlendirirler.

5. İSLETMELER ARASI ANLASMALARA GÖRE İSLETMELER
Amaçlarını gerçeklestirmek için isletmeler arasında asagıdaki anlasmalar yapılır:
• Tröst
• Kartel
• Konsorsiyum
• Konsern
• Centilmen Anlasmaları
• Holding
• Tam Birlesme

6. DİGER İSLETME SINIFLANDIRMALARI
• Büyüklük
• Yönetim Biçimi
• Alıcıların Çesidi
• Süreklilik
• Risk Alma Derecesi

SINAVA YÖNELİK DEGERLENDİRMELER
• İsletmelerin genel ve özel amaçları (hangisi özel amaçlardan biri degildir; gibi)
• İsletmenin islevleri
• İsletmelerin iç ve dıs çevre unsurları (hangisi dıs çevre unsurlarından biri degildir ya da bunlardan birinin tanımı)
• İsletmelerin sınıflandırılması (özellikle kisi ve sermaye sirketleri)



ÜNİTE 3
İSLETMELERİN KURULUSU

İsletmelerin kurulusunda yatırım kararı ile ilgili asamalar:

1-Yatırım düsüncesi(pazarda istemin artması,isletmenin büyüme egilimi,maliyetleri düsürme çabası,yeni bir mala geçis,teknolojik yenileme gibi etkenler yeni bir yatırım düsüncesinin olusmasını saglar.ülkenin ekonomik yapısı,Pazar durumu,rekabet durumu,dıssatım ve dısalım olanakları,teknoloji,dogal kaynaklar da.),

2-yapılabilirlik(fizibilite)arastırmaları(kesin yatırım kararı alınmadan önce girisimcinin yapmayı düsündügü üretim ve sermaye yatırımı ile ilgili olarak ekonomik,teknolojik ve finansal sorunlarla,kurulus yeri sorunlarını çözmek için gerekli tüm bilgilerin sistemli sekilde elde edilmesi yapılabilirlik arastırması,bunların bir metin içinde toplanması da yapılabilirlik pojesidir.),

3-yapılabilirlik projesi,(ön proje olusturulur.)

4-degerlendirme ve yatırım kararı,(isletmeci,isletmeyi kurma kararı verirken karlılık oranları üzerinde durur ,borç ödeme yetenegi,döviz etkisi,katma deger ölçütü,sermaye-hasıla oranı,sermaye yogunlugu,emek verimliligi gibi degerlendirmeler yapılır).

5-kesin proje,(proje kabul edildikten sonra kesin proje biçimine dönüstürülür.kesin projede yer alanlar:isletmenin
kapasitesi,büyüklügü,hukuksal yapısı,yapılacak harcamaların ayrıntısı,alınacak her tür donanım,teknik özellikleri,maliyetleri.)

6-projenin uygulanması,(yatırım)(arsa alımı,donanımın kurulması,makine ve araç gerecin satın alınması,montaj.)(proje ve mühendislik tasarımlarının olusturulması,görüsme ve sözlesmelerin tamamlanması,egitim projesinin uygulanmasına iliskin çalısmalar)

7-üretime geçis asaması(önce deneme üretimi)(malın uygunlugunun denetimi,arada fark varsa bunların giderilmesi) yapılabilirlik projesindeki arastırmalar: ekonomik(kurulacak isletmenin ekonomik açıdan verimli ,karlı ve ussal olup olmadıgının arastırılması.üretilmesi planlanan mal veya hizmete iliskin talep ve Pazar payının kestirimi yapılır.),teknik arastırmalar(üretim süreci asamalarının tanımlanması,üretim teknolojisinin seçimi,fabrika içindeki yerlesimi ,bakım ,onarım olanakları.),finansal arastırmalar,yasal arastırmalar,örgütsel arastırmalar(is analizi,is bölümü,uzmanlasma,iletisim kanalları) kurulus yerinin belirlenmesi:

asamalar:
1-belli bir ülkenin sınırları içindeki belli bir bölgeyi seçmek
2-seçilen bu bölgenin içinde kalan belli bir noktayı saptamak
3-bu noktadaki bir arsada isletmeyi olusturup,isletme için gerekli üretim araçlarını saglamak ve isletmenin iç yerlesim düzenini kurmak

bölge seçerken deger verilmesi gereken etkenler:
1-hammadde (malın önemli bir bölümünün olusmasına katkıda bulunan girdiler hammadde,öbürleri ise yardımcı madde yada malzeme adını alır.hammadde saglanmasında süreklilik ve güvenlilik saglanmalı,fiyatı elverisli olmalı,iyi bir ulasım sebekesinin yanında olmalı.)

2-ulastırma(tasıma) :rakip isletmelerin kurulus yerine göre ulasım açısından daha olumsuz bir durumda olunmamalı.tasımadaki bes temel yol:demir,kara,hava,deniz yolları,boru hattı.

3-pazara yakınlık

4-isgücü isçiligin ürün maliyetindeki payını neler etkiler? Mekanizasyon ve otomasyon derecesi,isletmenin kapasitesi ve kapasite kullanımı,nitelikli isçinin tüm isçiye oranı,çevredeki ortalama isçi ücretleri.

5-enerji ve yakıt

6-su

7-iklim ve deprem iklim neleri etkiler?isletmede çalısanların saglıgını,çalısma yetenegini,üretkenligini.
sletmelerin üretimlerini dogrudan etkileyen faktörler nelerdir? Isı derecesi,nemlilik derecesi,bunların degisme derecesi,çabuklugu

8-artıkların atılması

9-özendirme önlemleri a-:enerji,ulastırma ve haberlesme gibi altyapı yatırımlarının devletçe gerçeklestirilmesi seklinde ve
b- özel kesime vergi ayrıcalıgı yada indirimi saglayarak.

10-öteki etkenler :yerel vergi,resim ve harçlar,isletmelerin katlanacakları parasal yükün boyutu isletmeleri belli yörelere çeker yada uzaklastırır.ikinci etken:kültürel kosullardır.isletmeler birçok sanayi dalının bir araya toplandıgı bölgelerde kurulursa pek çok üstünlük elde ederler.Buna dıssal ekonomiler denir.


ÜNİTE 4:
İSLETMELERİN BÜYÜMESİ

Büyümeden önce karar verilecek nokta nedir?isletme büyüklügü

İsletmeleri büyüme sürecine zorlayan etkenler nelerdir?çevresel kosullar,tüketici kavramının degismesi,rakip isletmelerin yeni teknolojiler ve büyük sermayelerle pazarda faaliyet göstermeleri.

İsletme büyüklügünün belirlenmesinde etkili unsurlar nelerdir?isletmenin yönetim yetenegi,sosyal çevre,finansman kaynakları,ülke ekonomisi,faaliyet konusu,rakiplerin durumu.

Büyümenin olumlu sonuçları nelerdir?çalısanlardan daha yüksel performans alınabilir,daha verimli bir çalısma ortamı saglanabilir.

Olumsuz sonuçları?is yükü artısından dolayı çalısanlarda motivasyon azalması,büyümenin neden oldugu yüksek tansiyondan dolayı basarılı elemanların basarısız duruma düsmesi söz konusu olabilir.verim düsebilir
Hızla büyüme sürecine giren bir isletmenin,asırı büyümeyi finanse edecek güce sahip olması gerekir.Dengeli ve tutarlı bir büyüme süreci saglanmalıdır.

Büyüme nedenleri:
İsletme çevre baskısına karsı koyabilir,çevre uyma yetenegi artar,rakiplerle daha kolay mücadele edilir,kaliteli hizmet sunulur,finansal olanaklar artar,güç kazanır,üretimde miktar ve kalite artar,maliyetlerde düsme olur,ar-ge ye agırlık verilir,tedarik kolaylıgı kazanırlar,hammadde ve yardımcı madde alımı istedikleri miktarlarda gerçeklesebilir,stok yapabilirler,faaliyet gösterdikleri pazarların nitelik ve niceligi degisir.

Büyüme biçimleri:
Karlılıgı artırabilmek için düsük maliyet ve farklılasma üzerinde durulur.yeterli finansman kaynagı saglandıgında,isletmeler büyüme
hedefine yönelirler.yöneticiler için büyüme güç,söhret,statü kazanma için temel kosuldur.
Büyüme biçiminde dikkate alınacak konular:isletmenin mevcut durumu,faaliyet gösterilen endüstri dalı,üretilen mallara karsı olan talebin trendi,rakip isletmelerin büyüme modelleri,ekonominin gidisi.

1-iç büyüme:mevcut faaliyetleri genisleterek ve kendi kaynaklarına dayanarak.yeni finansman kaynaklarına ihtiyaç duyulur,büyümede borçlanma,oto finansman,yeni sermaye bulma yöntemleri uygulanır.kaynak bulununca üretim kapasitesi artırılır,yeni Pazar arayısına girilir.

a-yatay büyüme.aynı üretim dalında faaliyet boyutlarını genisleterek,fabrika sayısını artırarak.yatay büyüme sekilleri: ürün farklılastırılması (aynı ürünün degisik özelliklerle piyasaya sürülmesi. Amaç:marka imajını güçlendirmektir. ) ve Pazar farklılastırılması (farklı pazarlarda ürün yaygınlastırılması.degisik bölgelerde,degisik tüketici gruplarına ulasmak).

b-dikey büyüme: geriye dogru (daha önce satın aldıgı girdileri kendisi üretmeye baslar.bu büyümede dikkat edilmesi gerekenler:girdileri üretmek için yeterli kaynak ayıma imkanının olması,satıcıların yüksek kar oranıyla çalısması,girdilerin zamanında ve uygun kalitede tedarik edilmesi,satıcı isletme az oldugu durumda geriye dogru büyüme tercih edilir.) ve ileriye dogru :isletmenin ürettigi malların tüketiciye geçmesi sırasında.isletmenin ürettigi mallar için satıs organizasyonu kuması gibi.

Bu tip büyümede gereken kosullar:
üretilen mallar için dagıtım sistemi kuracak kaynak varsa,dagıtımda sıkısıklık,gecikme oluyorsa,pazarlama kanalı çok uzun ve yüksek fiyat gerektiriyorsa,isletme çok teknik bir ürün üretiyorsa,dagıtım kanallarındaki isletmeler uzmanlasmamıssa,büyüyen bir endüstri dalında çalısıyorsa bu tip büyüme olur.

2-dıs büyüme : kendi iç kaynakları yeterli olmadıgında.genellikle birlesme seklinde olur.
Dıs büyümenin olumlu yanları nelerdir?tek basına yapılamayacak isler gerçeklestirilebilir,yeni teknoloji kazanımı kolaylasır,kredi ve ilave finansman bulmak kolaylasır,piyasa hakimiyeti ve rekabet kolaylasır,tekelci durum yaratılabilir .

dikey birlesme :
amaç azarda rekabet gücünü artırmak.iki tür gerçeklesir:

1-geriye dogru dikey
(satın alınan isletmenin çıktısı,satın alan isletmenin girdisini olusturuyorsa. Temel amaç:tedarikçi isletmenin denetimini veya sahipligini saglamak. Bu strateji ne zaman uygulanır?tedarikçilerin yüksek maliyetler getirmesi veya isletmenin girdi ihtiyacını zamanında karsılayamaması durumunda.

2-ileriye dogru dikey:
dikey birlesme yapan isletmenin çıktısı,birlesme yapılan isletmenin girdisini teskil ediyorsa.-isletmenin mallarını satan veya dagıtan isletmenin satın alınması ve denetimi.franchising anlasması yapmak da ileriye dogru dikey birlesmedir.

Yatay birlesme:
birbirinin aynısı olan malları üreten ve pazarlayan isletmelerin bilesmesi..amaç:daha fazla bölgede faaliyet göstermek,ürün çesitlerini artırmak,üretim artısı ile maliyet indirmek,rekabete karsı daha güçlü olmak,tekelci olmak için.
Yatay birlesme,isletmelerin büyüklük açısından belli bir düzeye ulasamamalarından dolayı,ekonomik bir sekilde kullanılamayan kaynakların kullanılmasını saglar.personel daha verimli hale gelir.iyi hizmet saglanır,düsük maliyetle çalısılır,Pazar genisletilir.

Sorunlar:
organizasyon yapısı farklı ise örgüt kültürleri uyusmayabilir.

Hukuki ve ekonomik açıdan birlesme türleri.

Kartel:aynı konuda çalısan 2 isletme birleserek,tüketici aleyhine olarak kar artırımı için bir araya gelmislerdir.üretim miktarı ve pazarlama konusunda anlasma yapılır.maliyet yapıları birbirine yakın olmalıdır.

Kurulus konuları:
fiyat karteli:anlasma ile aynı fiyattan satıs yapılması.önce fiyat düsürülür,rakipler zayıflatılır, sonra fiyatlar birlikte yükseltilir.sabit bir fiyat üzerinden veya 2 fiyat sınırı arasında anlasma yapılabilir.
pazarı bölümlendirerek belli bölgelerde kartele baglı isletmelerin mallarının satılması.basarılı olmak için kendi bölge dısında satıs yapılmaması gerekir.

Miktar karteli:üretim sınırlandırılmasına gidilerek fiyatın belli seviyenin altına düsmemesi saglanır.tüketiciler yüksek fiyat ödemede zorlanırlar.

Konsernler: tipik bir tekellesme yaratılır.tröste benzer anlasmalardır.tröstte amaç.rekabeti önleyerek karı artırmaktır. Konsernde amaç.maliyet düsürmektir.konserne katılan isletmeler dikey büyüme halinde birbirini tamamlarlar.tüketiciler zarar görür.

Holdingler: bagımsızlıklarını kaybetmezler,amacı çoklugudur.rekabeti ortadan kaldırmak yerine tam anlamıyla büyüme gerçeklestirilir.Hedef:baska isletmelerin hisse senetlerini almak,kontrolü ele geçirmektir.sonuçta ana sirket ve baglı sirketler olusurlar. Degisik konularda çalısan isletmeler birlesirler.ana sirket,,baglı sirketlerin hisse senetlerini ele geçirerek,bu sirketlerin yönetiminde söz sahibi olur.

Tröst:amaç:büyüyerek pazarın daha büyük bir bölümünü ele geçirmektir.tröste dahil olan isletmeler bagımsızlıklarını tamamen kaybederler.
Anlasmalı malı üretenler arasında yapılırlar.en yaygını: yatırım tröstüdür.daha çok sermaye piyasalarının gelistigi ülkelerde görülür. Amaç:sermaye kaynaklarını bilestirerek büyümeyi saglamak.en çok kar getirecegi düsünülen isletmelerin hisse senetleri alınır.digeri, oylama tröstü: aynı konuda çalısan isletmelerin hisse senetlerini alarak,oy haklarını birlestirme amacındadırlar.

Tam birlesme:
2 veya daha fazla isletmenin tek bir isletme haline gelmesidir.olumlu yanı:reklam,ar-ge,genel yönetim giderlerinde tasarruf saglanır.
Satın alma yoluyla birlesme.farklı büyüklükteki isletmelerin,aralarında gerçeklestirdigi türdür.
Amaç:Pazar genisletmek,yeni pazarlar bulmak.
Yararları:kar artısı,rakiplerle daha iyi mücadele,sinerjiden dogacak verimliligi yönetmek,gelir artısı,yönetimde eksik kalınan konuları,satın alınan isletme yoluyla tamamlamak,ürün çesitlemesi,büyümeyi daha kolay saglamak.

Diger birlesme türleri:konsorsiyum,centilmenlik anlasması,konsolidasyon,stratejik birlikler,joınt venture


İsletmelerde küçülme:
İsletmelerin Büyümesi,İsletmelerde bazı temel amaçlar vardır. Devamlılıgı saglama, kâr ve büyümedir. isletmeler çesitli nedenlerle büyümeye zorlanırlar. Bazı isletmelerin büyümenin saglayacagı yararlara karsın, getirecegi sıkıntılar ve olumsuzluklar yüzünden büyümeye karsı isteksiz oldukları görülmektedir.büyük örgütler daha iyi örgütlerdir.sonu olmayan büyüme dogal ve arzulanan bir süreçtir.etkin örgütlerin en iyi göstergesi tutarlılık ve uyumluluktur.
Bildigin en iyi isi yap ilkesine göre,asırı büyümenin yarar getirmeyecegi görülmeye baslandı.
Küçük de büyük kadar iyidir.gereksiz büyüme yöneticileri büyük sorumluluklar altına sokar.



ÜNİTE 5

İS AHLAKI VE TOPLUMSAL SORUMLULUK
İsletmelerin ne gibi riskleri vardır ? ekonomik anlamda risk,etik kurallara uyum saglama riski.

Etik:bireysel ahlak ve davranıssal alıskanlıklar.insanlar için neyin dogru ve iyi oldugunun ortaya konmasıdır.(törel kurallar)
Etik kavramı üzerinde uzlasamamanın nedenleri nelerdir?
1-isletmeler içeriden ve dısarıdan çesitli çıkar kümelerinin etkisi altındadır.
2- toplum büyük bir hızla degismektedir.

Yasalar ve etik arası iliski:
1-yasalar zamana göre degistiginden etikle baglantıları da degisir.
2-yasalar kimi davranısları olumsuz görürken etik ilkeler olumlu olabilir.
3-yasalar ile toplumun etik standartları arasında önemli bir açıklık bulunur:yasalar toplumun gelisimine ayak uyduramaz.
Girisimcinin bu konudaki en önemli açmazı nedir? Yasa ile etik arası çeliski.

İsletmelerde etik açıdan sorgulanacak davranıslar:
1-isletme çalısanlarının yönetici denetimi dısında çesitli sahtecilikler yapması:zimmet ve hırsızlık gibi.
2-bilinçli yada bilinçsiz yapılan: isine kendini vermeme,yanlıslara göz yumma.
3-yöneticilerin isletme çıkarları dogrultusunda basvurdukları girisimler:is yaptırmak için rüsvet vermek,rakiplerle anlasarak yüksek fiyat belirlemek,arz kısıtlamalarına gidilmesi gibi.
4-isletme çıkarı için sürekli olarak yasa ve etik sınırlarını asmak:saglıga,güvenlige aykırı mal üretip,pazara sunmak,ambargo konmus ülkeye el altından silah,uyusturucu mal satmak gibi.

Toplumsal sorumluluk nedir? Bir isletmenin topluma karsı duyması gereken sorumluluklar.toplumla isletmeler arası bir toplumsal anlasmadır.
Etik ise , bireysel karar almayı ilgilendiren ahlak kurallarıyla baglantılıdır.
Hangi yönlerden söz konusudur?Ekonomik(uygun fiyat),hukuksal(yasalara uyum), etik(yasada belirtilmeyen ama toplumun bekledigi davranıs ve eylemler),gönüllü(katkılar,toplumsal etkinliklerin desteklenmesi ).
İsletmelerin verecekleri kararlar hangi nedenlerle çok karmasık bir yapı gösterir?

1-etik kararların sonuçları baskalarını da ilgilendirir.bu kararlar dalgalar seklinde yayılarak,isletme dısındakileri de etkiler.
2-etik sorunlara iliskin alınacak isletme kararları çok çesitli seçeneklere sahiptir.bu kararlar evet-hayır seklinde olusmaz.
3-etik sorunlara iliskin isletme kararları çogunlukla karmasık sonuçlar dogurur.
4-çogu isletme kararları belirsiz etik sonuçlar dogurur.etik risk olmaksızın bir kararın alınması söz konusu degildir.
5-etik konularındaki çogu isletme kararı kisisel bir özellik tasır.girisimciler tümüyle isletme çıkarlarından soyutlanmıs kararlar veremezler.

Etik çatısmalarının nedenleri:
1- bireylerin kisisel deger yargıları ile çalısılan isin ve yasanılan toplumun deger yargıları arası çatısma.
2- Çalısanlarının amaçları ile isletmenin örgütsel amaçları arası çeliski.
3- Tüketicilerin güvenli ve nitelikli ürün istemleri ile üreticilerin yüksek karlar elde etme amacı.
4- Yöneticiler belli kisileri ise almak isterken,örgütte en nitelikli personelin alınması istemi.
5- Toplumda kadınlara ,belli kümelere de esit is fırsatı verme amacıyla çeliski.
6- İsin özellikleri ile örgütün kültürü arası çeliski.
7- Astlarla iliskiler üstlerle iliskilere göre daha çok çatısmaya yol açar.
8- İsletme çıkarları ile kisisel çıkarlar arası çatısma.
9- Yüksek fiyat ,tekelci fiyat uygulamaları.

Etik konularının sınıflandırılması:
1-çıkar çatısmaları :rüsvet ve hediye .
2-içtenlik ve dogruluktan sapma:tüm yasa ve düzenlemelere uyma zorunlulugu.yanıltıcı,aldatıcı olmama.
3-iletisim:bilginin akısı ve anlamının paylasımı:reklam mesajları,çevre kirliligi,çalısma kosulları.
4-örgütsel iliskiler:taklit

isletmelerde etik sorunlarla karsılasacak taraflar kimlerdir?
1-isletme sahipleri,
2-isletme çalısanları(çalısma sırasında ortaya çıkan sorunların aktarılması,sabotaj,hırsızlık,cinsel taciz)
3-müsteriler(tüketici istek ve gereksinimlerini karsılarken uzun dönemli degerlerini de göz önünde tutmak).

Sorunların çıkabilecegi isletme islevleri nelerdir?
1-Yönetim(güvenli is kosullaı,güvenli ürün,çevre korunması,ayrımcılık yapmama ,çalısanları örgütsel hedefler dogrultusunda örgütleme ve güdüleme.),

2-pazarlama(ürünlerin güvenli olması,reklam ve diger tutundurma etkinliklerinin düzenlenmesi,fiyatlandırma,dagıtım kanallarının olusturulması,reklamların aldatıcı olmaması,fiyat düzeylerinin gerçekçi olarak saptanması) pazarlama nedir? Tüketicileri doygunluga ulastıracak mal ve hizmetlerin sunulması eylemi.

3-muhasebe( muhasebe görevlileri,muhasebe müsavirlik büroları arası rekabet,gizli fiyat uygulamaları,düsük ücretler,daha az vergi verme yollarının bulunması talebi)

4-finansman(finansal kaynakların nasıl saglandıgı ve kullanıldıgı,finansal durumun ilgililere nasıl aktarıldıgı).

Etik davranısların denetlenmesi:
1-Etik davranıslar,örgütsel davranıs standartları ve etik ilkeleri koyarak özendirilebilir.
2-Düzeltici eylemlere basvurulabilir:ödül ve ceza sistemi.
3-etige iliskin isletme stratejilerinin yasama geçirilmesi için uygun kaynakların ve standartların kullanılması gerekir.bu stratejilerin yasama geçirilmesindeki asamalar

a-örgütleme:isletmelerin etik amaçlarına etkin biçimde ulasması için kaynakların saglanıp ve eylemlerin belirlenmesi.
b-esgüdüleme :örgütsel amaçların desteklenmesi için çalısanların eylemlerinin düzenlestirilmesi,uyumlastırılması.
c-güdüleme:bireylerin belirli amaçlara ulasmaları için özendirilmesi.
d-iletisim

etik normlar:

1-caux round table:

olusturanlar:ABD,Japonya,Avrupa
kurulus amacı:ticaretteki yükselen gerilimin düzene
kurucular:1986 yılında philips elektronic baskanı ile INSEAD baskan yardımcısı
çalısma alanı:üye ülkeler arasında temel ekonomik ve toplumsal iliskilerin gelistirilmesi ve öteki ülkelere karsı duyulan acil ortaklasa sorumlulukların belirlenmesi.dünya barıs ve düzenini etkileyen toplumsal ve ekonomik saldırıların azaltılması.
Bu yuvarlak masa olusumunun kuralları:
1-ilkelere giris,
temel konu;isletmelerin politikalarından ve eylemlerinden sorumluluk duymak ve karsılıklı çıkarlara ve güvene dayanmak.hem yerel hem de küresel düzeyde,ortak degerlerin ve refahın paylasımının önemi.isletme kararlarında ahlaki degerleri öne alan ilkelere uyulması.
2-genel ilkeler;
isletmelerin sorumlulugu:
bir isletmenin toplum için degeri nasıl ölçülür? O isletmenin yarattıgı deger ve sagladıgı isgücü ile tüketicilere sundugu mal ve hizmetlerin nitelikleri ve uyumlu fiyatları ile.
İsletmeler yarattıkları serveti müsterileri,çalısanları ve pay sahipleri ile bölüserek bunların yasamlarını gelistirmede rol oynamalıdır.
İsletmeye girdi verenlerin ve rakiplerin beklentileri nedir?
İsletmelerin yükümlülüklerini dürüstlük ve güvenilirlilik içinde yerine getirmeleri.
İsletmelerin ekonomik ve toplumsal etkileri: yabancı ülkelerde mal ve hizmet üretmek ya da satmak için kurulan isletmeler,bu ülkelerin toplumsal gelismelerine istihdam yaratarak ve halkın satın alma gücünü yükselterek katkıda bulunmalıdır.insan haklarına,egitime,refaha,yasam kosullarına katkıda bulunmalıdır.tüm dünya toplumuna katkıda bulunmalıdır.
İsletme davranısları: isletmeler içtenlik,dürüstlük,gerçekçilik,sözünü tutma,saydamlık ilkelerine baglı olmalıdır.uluslar arası islemlerde etkinlik ve süreklilik saglayacaktır.
Kurallara uyum:
Neden gereklidir? Ticari kısıtlamalardan kaçınmak,özgür bir ticareti gerçeklestirmek,rekabette esit kosullar saglamak,dürüstlük ve esitlik olusturmak için.
Ticari anlasmaları desteklemek.gatt,dünya ticaret örgütü gibi uluslar arası anlasmaları desteklemelidir:isbirligi
Çevreye saygı:çevreyi koruma,gelistirme,dogal kaynak israfını önleme.
Yasal olmayan islerden kaçınmak:rüsvet,dolandırıcılık olmamalı.

3-isbirligi ilkeleri :
müsterilerle ilgili ilkeler:tüm üreticilere aynı degeri vermek.
Diger sorumlulukları:mal ve hizmette yüksek nitelik sunmak,en yüksek nitelikte hizmet vermek,saglık ve güvenlige zarar vermemek,çevrenin bozulmasını engellemek,pazarlama ve reklamda dürüstlük.
İsletme çalısanları ile ilgili ilkeler.çalısanların çıkarları korunmalı.yasam kosullarını gelistirecek is alanları açmak,ek ödemeler yapmak,saglık ve degerini koruyacak is kosulları saglamak,iletisimde içtenlik,bilgi paylasımı,istek ve yakınmaların degerlendirilmesi,iyi niyetli uzlasmalar,ayrımcılık yapılmaması,issizlik sorununa duyarlılık.
İsletme sahipleri ve pay sahipleri ile ilgili ilkeler.yatırımcıların güvenini saglamak,profesyonel yönetim politikaları,gerekli bilgi aktarımı,yatırım varlıklarının korunup,degerinin artırılması,öneri ve yakınmaların göz önünde tutulması.
Girdi saglayanlarla ilgili ilkeler:yan sanayi ile güvene dayalı iliski,fiyatlamada,lisans kullanımında,satısla ilgili haklarda dürüstlük,gerçekçilik,baskı ve zorlamada bulunmamak,uzun dönemli,tutarlı iliskiler,bilgi paylasımı,bedelleri zamanında anlasma kosuluna uygun ödemek,insanca iliskiler.
Rakiplerle ilgili ilkeler: ticaret ve yatırım için açık pazarları desteklemek,yararlı rekabeti özendirmek.
Toplumla ilgili ilkeler: insan hakları ve reformların gelismesine katkı,insan haklarına ve demokratik kuruluslara önem verilmesi,kalkınmaya destek,çevrenin korunması,barısı,güvenligi desteklemek,kültüre önem verilmesi.


ÜNİTE 6

YÖNETİM KAVRAMI


Yönetime konu olan ilk kurum :
Aile
Sonra : birbirine yakın olan ailelerden olusan kabile,kabile içinde örgütlenmis savasçı birimler(ordu).
Son asamada: devlet
Sosyologlara göre yönetim : Bir sınıf ve statü sistemi
Siyaset bilimcilere göre yönetim:devlet yönetimi veya iktidarın örgütlenmesi.
İktisatçılara göre yönetim:tabiat,emek ve sermayeyle birlikte üretim faktörlerini olusturur.

İsletmenin verimlilik ve karlılıgını belirleyen nedir?
İsletmenin yönetimi.
Yönetim ve organizasyon düsünürlerine göre yönetim:baskaları aracılıgıyla amaçlara ulasmak ve is görmek.

Yönetim:
amaçların etkili ve verimli bir sekilde gerçeklestirilmesi amacıyla bir insan grubunda isbirligi ve koordinasyon saglamaya yönelik faaliyetlerin tümü.bir grup faaliyeti ve sosyal bir olgudur.
Yönetimin odaklandıgı noktalar ortak bir amacın olması,bir insan grubunun bulunması,isbirligi.

Yönetim tipleri(bu süreci isleten gruplar açısından):
1-Ailesel yönetim :bir isletme yönetiminde,sahipligin,temel politik karar organlarının ve hiyerarsik yapının önemli bir kısmının belli bir ailenin üyelerinden olusması halinde.
Üst yönetim kademeleri belirli aile bireylerine yada akrabalara açıktır.
Etkin oldugu is kolları:küçük sanayi,perakendecilik,toptancılık gibi küçük ve basit organizasyonlar.
Görüldügü toplumlar: ekonomik gelisme sürecine yeni girmis ve egitilmis insan gücü kıt olan toplumlar.

2-siyasal yönetim : bir isletme yönetiminde,sahipligin,temel politik karar organlarının ve önemli yönetim kademelerinin belirli siyasal egilim ve iliskilere sahip kisilerce doldurulmus olması durumunda.

3-profesyonel yönetim :bir isletme yönetiminde,sahipligin,temel politik karar organlarının ve hiyerarsik yapının uzmanlık ve yetenek esasına göre seçilen kisilerce doldurulması durumunda.
Yönetim piramidi: bir isletmedeki hiyerarsik yönetim basamaklarını gösterir.
Basamakları:
1-tepe (isletme sahipleri,yönetim kurulu,genel müdür ve yardımcılar)(sorumlu oldukları:isletmenin bütünü ve genel yönetimi.) (görevleri.isletmenin genel politika ve stratejilerini belirleme,dıs çevre ile etkilesimi yönlendirme)
2-orta (bölüm müdürleri ve yardımcılar)(görevleri:tepe ve alt yönetim arası köprü olmak,alt politikaların belirlenmesi ve karar alınması)
3-ilk basamak üretim isini fiilen gerçeklestiren ,islerin yapılısını denetleyen ustabası,sef,gözetimci) (temel sorumlulugu: üretimin aksamadan ve verimli sekilde gerçeklestirilmesini saglamak .)
yöneticinin rolleri.

Minzberg’e göre yöneticilerin davranıs ve rolleri.
1-bireyler arası rol :
a- sözde mevki sahibi,bir numaralı adam,törensel görevlere katılımcı.
b- Liderlik: is görenin ise alımı,egitimi,yerlestirilmesi,tesviki.
c-birlestirici rol:çıkar gruplarıyla iliskiler ( kisisel bilgi kaynaklarını gelistirmek için)

2-bilgi saglama rolü :
yönetici bilgi toplama ve dagıtma islevini 3 rol aracılıgıyla yerine getirir:
a-monitör olarak:bilgi kaynaklarının yerinin arastırılması(astlara soru sorarak,baskalarıyla iliski kurarak)
b-dagıtıcılık:toplanan bilgilerin ilgili yerlere dagıtımı.
c-konusmacı:birim ve birim dısını bilgilendirme.personele gerekli bilgi saglanması,rakip örgütlerle saglıklı,hızlı,etkili haberlesme kurulması,yürütülmesi.

3-karar almaya iliskin rol:
a-girisimci rolü: sirketi gelistirme,genisletme islevleri,degisim sürecini baslatmak.
b-uyusmazlıkları çözümleyici rolü: kendi denetimi dısındaki durumlara( grev,iflas etmis müsteri,sözlesme ihlali) tepkisini koyar,cevap vermeye çalısır.
c-kaynak dagıtıcı rolü:birimlerin hangi kaynakları elde edecegine karar vermek,denge kurmak,örgütsel kaynakların nasıl ve kimlere dagıtılacagını kararlastırmak,tüm önemli kararları süzgeçten geçirmek.
d-müzakerecilik rolü: isi danısma firması ile tartısıp çözümlemek.

Yönetsel yetenekler:
1-teknik yetenek:yapmakta oldugu ise iliskin teknik bilgi düzeyi olması.
2-beseri iliskiler yetenegi.insanları istekle çalısmaya ve isbirligi yapmaya ikna edebilme.
3-kavramsal yetenek.gerekli bilgileri bir araya toplama,yeni planlar hazırlama,politikalar saptama,muhtemel sonuçları önceden tahmin edebilme.

Yönetim kavramının ortaya çıkısı:insanların topluluklar halinde yasamaya baslamasıyla.

Bilimsel yönetimin dogusuna katkısı olanlar:

R.Owen(sanayici ,19.yy.baslarında yönetimin öncülerinden ,fabrikada is kosullarını iyilestirdi.,çalısanlar için çalısma saatlerini azalttı,fabrika isçilerine yemek yardımı yaptı.) ,

C.Babbage(bilim adamı ve matematik profesörü ) (1822 mekanik hesap makineleri bulusu) (eseri:yönetim açısından makineler ve imalatçıların ekonomisi) ,

H.V.Poor Klasik yönetim teorisi ( 1930’lu yıllar ) ( dayandıgı örgüt modeli:kapalı sistem)
Kapalı sistem örgüt modeli: çevre ile iliskiler ve çevre etkileri dikkate alınmaz.
Klasik yönetim düsüncesinde 1930’lu yıllarda yönetim düsüncesinde insan iliskileri yaklasımı adlı yeni bir bakıs açısı getirilmeye çalısıldı.

Asagıdaki 3 yaklasım da,etkinlik ve verimliligin artırılması için hangi ilkelere uyulması gerektigini arastırmıstır.
1-bilimsel yönetim:üretim süreçlerinin planlanması,kontrolü.
İnsan makinenin bir parçası gibi görülür,sistemler standartlastırılmıstır,biri digerinin yerine geçebilir.
Amaç.üretim artısı
Taylor’un çalısmaları: bilimsel yöntemi olusturacak prensipleri ortaya koymaya basladı.yönetim sistemini üretim hakkında zaman etüdü üzerine dayandırdı.zaman etüdü çalısmalarıyla,1 isçinin en iyi isi en kısa zamanda nasıl yapabilecegini belirledi.eldeki mevcut araçlarla ne kadar isçiye ihtiyaç duyuldugunu arastırdı.

2-yönetim teorisi :hiyerarsik yapılanma
yönetsel teorinin öncüsü:Fayol (yönetimin tanımını yönetim fonksiyonlarına dayandırarak yapmıs ve yönetimi ileriyi görmek,örgütlemek,kumanda temek,koordinasyon saglamak ve kontrol etmek seklinde tanımladı,yönetime iliskin 14 ilke ortaya koydu.

Fayol + J.L.Gibson
a- ;yapısal ilkeler:isbölümü,yönetim birligi,merkezcilik,yetki ve sorumluluk,hiyerarsi ilkesi)
b-süreç ilkeleri: kumanda birligi,disiplin,adil ve esit muamele,maas ve ücretler,genel çıkarların kisisel çıkarlara üstünlügü.
c-sonuçlarla ilgili ilkeler: düzen,personelin devamlılıgı,insiyatif,birlik ve beraberlik
3-bürokrasi modeli :bürokratik iç etkinlik ve verimlilikle ilgilenilmesi ve dıs faktörlerdeki degisikliklerin göz önünde tutulması.

Max Weber’in önerdigi yapısal ilkeleri içeren bürokrasi modeli: düzen ve disiplin
Weber,örgütsel yapılanmanın ve isleyisin belli hiyerarsik kurallara uygun biçimde gerçeklestirilmesi gerektigini vurguladı.
Neo-Klasik (davranıssal ) yönetim teorisi
En önemli yönü:insan unsurunu ele alması.
Ana fikri:bir organizasyon yapısı içinde çalısan insan unsurunu anlamak,yeteneklerinden yararlanmak,yapı ile insan arası iliskileri incelemek ,organizasyonda ortaya çıkan sosyal grupları ve özellikleri tanımlamak.
Temelini insan iliskileri olusturur.
Üzerinde durdugu konular:akılcılık,yapı ve uzmanlasma.

Modern yönetim teorisi
Baslangıcı: 2.Dünya Savası’ndan itibaren
Kaynagı nedir? V.Bertalanff'in 1920’lerden itibaren baslattıgı genel sistem teorisi
leri sürülen görüs olayları tek bir açıdan ve baska olay ve çevre sartlarından kopuk olarak incelemek yerine, her olayı belirli bir çerçeve içinde incelemenin ,olayları anlamada,tahmin etme ve kontrol etme açılarından daha etkin oldugu
Modern teori birden fazla disiplin ile ilgilidir ve pek çok bilimden faydalanır.
Bu yaklasıma göre örgütler dıs çevreyle de karsılıklı etkilesimde olan açık sistemlerdir.
Örgütler çevreden aldıkları girdileri bir dönüsüm süreciyle çıktı haline çevirerek çevreye sunarlar.bu çıktılardan bir bölümü daha ilerideki çıktıların girdisini olusturmak üzere sisteme döner(geri bildirim)



ÜNİTE 7

Yönetim İslevleri
Yönetim bir süreç olarak ele alınır. Bu süreç, bir yöneticinin belirli fonksiyonlarını açıklamak suretiyle konunun anlasılmasını kolaylastırır.
Bu ünitede ele alınan dört islevler daha sonra kullanılan kavramlara bir temel olusturmaktadır. Diger bir deyisle, bu islevler yönetimle ilgili kavramlara bir giris olarak ele alınmaktadır. Yönetim islevlerinin ayrı ayrı incelenmesi sadece analitik bir amaç tasımaktadır. Bu bölümleme islevlerin birbirinden bagımsız oldukları anlamına gelmemelidir.

Plânlama islevi;
amaçların ve politikaların olusturulması ve açıklanması, programların saptanması, faaliyetler için yöntemlerin gelistirilmesi gibi ana baslıkları içerir.

Örgütleme,
isletmenin amaçlarını gerçeklestirmek için gerekli faaliyetleri düzenlenmis bir yapı içinde bütünlestirme; bu yapıyı nitelikli, yeterli is görenlerle kadrolastırma; ve bu is görenlerin islevlerini yerine getirmeleri için gerekli fiziksel ortamı saglama sürecidir.

Yöneltme, amaçlara ulasmak için gerekli olan ayrıntılı faaliyetler konusunda, bireylere yol göstermeyi içerir. Denetim süreci, uygun olup olmadıgını belirleme sürecidir. Amaçlara uygun olmayan sonuçlar için düzeltici önlemlere basvurulur.

ÜNİTE 8


İnsan Kaynakları Yönetimi
İnsan kaynakları yönetiminin ana konusu, üretim faktörlerinden biri olan emek, bir baska deyisle insandır. İnsan üretimin hem amacı hem de aracıdır. nsan kaynakları terimi, bir isletmede en üst konumda bulunan yöneticiden en alt konumdaki vasıfsız isçiye kadar tüm çalısanları kapsar. Bu kapsama isletme dısında olan ve ilerde o isletmede çalısabilecek potansiyel isgücünü de dahil etmek mümkündür.
KY’yi isletmenin, insan kaynagının isletmeye ve bireyin kendisine yararlı olacak sekilde, yasal çerçeve içinde, etkin yönetilmesini saglayan islev ve çalısmaların tümü olarak tanımlayabiliriz. KY, özde iki amacı gerçeklestirmeye çalısır.

Bunlar:
• Çalısanların bilgi ve becerilerini en iyi biçimde kullanmalarını saglayarak, onların isletmeye olan katkılarını en üst düzeye çıkarmak.
Yani, çalısandan maksimum verim almak,
• İs yasamının kalitesini yükselterek çalısanların saglıklı ve güvenli bir ortamda, yaptıkları isten zevk almalarını saglamak. KY terimi, son 10 yılda kabul görmüs bir terimdir. Baslangıç noktası personel yönetimidir. Personel yönetimi anlayısından KY anlayısına geçisteki etkenler söyle özetlenebilir: Ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel yönden gelismeleri, yetiskin insan gücünün artması, davranıs bilimlerinde gözlenen gelisme, sendikacılıgın gelisimi, çalısma kosullarını düzenleyen yasaların yürürlüge girmesi, is görenlerin egitim ve kültür düzeylerinin yükselmesi, refah seviyelerinin artması, istek ve beklentilerin degismesi, iletisim ve bilisim teknolojilerinin gelisimi.

KY, is görenin verimliligini artırmak ve çalısma yasamının kalitesini yükseltmek çabası içindeyken iç ve dıs çevrenin etkisi ve baskısı altında kalır.
İç çevre faktörleri, isletmenin yapısından kaynaklanan, kontrol edilebilir faktörlerdir. Bunlar, bireysel nitelikler, is nitelikleri,bireylerarası iliskiler ve örgütsel özelliklerdir.

Dıs çevre faktörleri, isletmenin faaliyet gösterdigi çevreden kaynaklanan, kontrol edilemeyen faktörlerdir. Bunlar, dıs kaynaklar, rakipler ve yasalardır.
İsletmelerde kurulacak olan insan kaynakları bölümlerinin amacı, KY islevlerini yürütmek ve diger bölümlere bu konuda yardımcı olmaktır. İnsan kaynakları bölümü ve yöneticisinin günümüzde üstlenmesi gereken görevleri söyle sıralayabiliriz.

• İsletmenin hedeflerine uygun insan kaynakları politikalarının saptanması için gerekli arastırmaları yapmak, bilgi ve önerileri üst yönetime sunmak,
• Belirlenen politikalara uygun program ve çalısmaları düzenlemek ve yürütmek,
•Bu program ve çalısmaları denetlemek ve degerlendirmek,
• İnsan kaynakları ile ilgili yenilikleri izlemek ve gerektiginde uygulamak,
• İnsan kaynakları ile ilgili rutin isleri yürüterek diger yöneticilerin islerini hafif etmek


ÜNİTE 9

İnsan Kaynakları Yönetimi İslevleri
KY’nin iki temel amacı, çalısanlardan maksimum verim almak ve is yasamının kalitesini arttırarak çalısanların yaptıkları isten zevk almalarını saglamaktır. Bu iki temel amacı gerçeklestirme yolunda KY birtakım islevleri yerine getirir.

Çagdas bir isletmede KY Bölümünün üstlenmesi gereken bu islevler:
Plânlama Kadrolama Degerleme ve ödüllendirme Yetistirme ve gelistirme Endüstri iliskileri Koruma ve gelistirme olarak sıralana bilir. İsletmenin bugün ve gelecekteki isgücü ihtiyacını sayı ve nitelik olarak belirlemeye çalısan kisi, bu islevi yerine getirirken bazı araçlardan yararlanmak zorundadır. Bu araçlar; isgücü envanterleri ve personel dönüsüm oranıdır. İsgücü envanteri; İsletmenin personel arzını nitelik olarak irdeleyen bir çalısmadır, mevcut personeli birtakım kriterlere göre irdeleyerek insan kaynagının profilini ortaya çıkarır.

Plânlamacı, bu bilgilere bakarak gelecekteki insan gücü gereksinimini nitelik açısından ortaya koymaya çalısır. Personel dönüsüm oranı; belli bir dönemde çesitli nedenlerle (ölüm, is kazası, emeklilik, isten ayrılma vb.) isletmeden ayrılan personelin sayısını yüzde olarak gösterir.
Genellikle bir yıllık dönemler için hesaplanır.
Oran söyle formüle edilir: KY islevlerinden biri olan is analizlerinin en önemli özelligi, diger KY islevlerinin yerine getirilmesinde önemli bir bilgi kaynagı olusturmasıdır. İs analizleri; isletmede yapılan birbirinden farklı islere yönelik bilgilerin tek tek toplanması, degerlenmesi ve yorumlanmasıdır. İs analizleriyle toplanan bu bilgiler
daha sonra is tanımları ve is gerekleri haline getirilerek karar vericilerin kullanımına sunulur. İs analizleri isi yapan kisiyi degil, isi analiz eder.
Analiz bilgilerinden; İnsan kaynakları plânlamasında, İsi alınacak personelde aranması gereken niteliklerin belirlenmesinde, İse yerlestirme, yükseltme ve atamalarda, Egitime alınacak personelin belirlenmesinde,
Personel degerleme ölçütlerinin saptanmasında, Adil bir ücret sisteminin olusturulmasında yararlanılır. İse alma islevi isletmeler açısından büyük önem tasır. İsletmeler, yasamlarını sürekli kılmak ve rekabette üstün duruma geçmek istiyorlarsa dogru islerde dogru kisileri çalıstırmak zorundadırlar. Bu cümlenin anlamı söyle formüle edilebilir:
İsin gerekleri = Personelin nitelikleri
Bu esitligin en az hata payı ile saglanamaması, yanlıs kisilerin ise alındıgı anlamına gelir. Personel seçiminin basarı göstergesi, yeni alınan personelin en kısa sürede beklenen performans düzeyine gelmesidir. se alma iki asamalı bir islevdir. Bu asamalar is gören bulma ve seçmedir. İsletmelerde iki farklı egitimden söz edilebilir.

Birincisi, isletmeye yeni alınan personelin ise ve isletmeye alıstırılmasına yönelik çalısmalardır. Bu çalısmalar ise alıstırma (oryantasyon) kapsamında ele alınır.
Digeri ise eski personelin daha üretken olmasını hedefleyen egitim faaliyetleridir. Performans degerleme baska bir adla personel degerleme, personelin isinde gösterdigi basarı derecesinin, yaptıgı isin gereklerine göre saptanmasıdır. Performans degerleme basarılı ve basarısız personeli biri birinden ayırmak amacıyla yapılır.



ÜNİTE 10

Pazarlama İlkeleri

Günümüz is hayatında pazarlama; kendine özgü prensipleri ve diger bilimlerle de iliskisi olan bir disiplin olarak bilinir.Gerçekte pazarlama isletmecilik konusudur ve isletmenin diger faaliyet alanlarıyla dogrudan ilgilidir. Aynı zamanda tüketici davranıslarıyla yakından ilgilenir. Pazarlama rekabetçi bir ortamda müsteri istek ve ihtiyaçlarını karsılayan mal ve hizmetlerin saglanmasında yapılması gereken faaliyetlerin yerine getirilmesiyle ilgili bir isletme felsefesidir. Pazarlamanın bir isletmecilik disiplini olarak yer alması yenidir.

Basta isletmeler olmak üzere insanlar pazarlama uygulamaları içinde yer alırlar. İsletmelerde pazarlama yönetimine olan ihtiyacı kavrayabilmek için pazarlamanın gelisimini, toplumdaki rolünü, son yıllarda pazarlama düsüncesinde meydana gelen gelismeleri, pazarlamayı ilgilendiren faaliyetleri ve bunların pazarlama yönetiminde nasıl uygulandıgını bilmekte yarar vardır.

Bu ünitede, pazarlamanın belirli faaliyetleri kapsayan bir süreç olduguna ve bugünkü konumuna gelinceye kadar hangi degisiklikleri geçirdigine deginildi. Pazarlama faaliyetleri birçok degiskenin etkisi altında yürütülür. Bu degiskenlerden isletme yönetiminin denetimi altında bulunanlara "pazarlama karması-4P", yönetimin denetleyemedigi degiskenler ise "pazarlamanın çevre kosulları" olarak adlandırılır.

Pazarlama karması degiskenleri ile çevre faktörlerinin bir arada düsünülmesi isletmeyi pazarlama sistemi olarak
ele almamızı gerektirir. İsletmeler faaliyette bulunacakları pazarlar hakkında bilgiye ihtiyaç duyarlar.
Bu tür bilgileri elde etmek için pazarlama bilgi sisteminden ve pazarlama arastırmasından yararlanırlar. Tüketicilerin satın alma davranısları, bireylerin bir ürünü satın almalarında ve kullanmaları sırasında düsündükleri üzerinde durur. Pazarlama faaliyetlerinin basarısı, tüketicilerin satın alma davranıslarının anlasılmasına ve analiz edilmesine baglıdır.



ÜNİTE 11


Ürün ve Fiyatlama
Ürün dokunulur ve dokunulmaz niteliklerin olusturdugu bir bütündür. En genel anlamda belirlenen ihtiyaçları karsılayan isletme sunumları olarak tanımlanabilir. Ürün kavramını üç boyutta ele alabiliriz: Çekirdek ürün, tüketicinin bir ürünü satın alırken neyi satın aldıgını ifade eder. Somut ürün, çekirdek ürünü tamamlayan sekil, marka ve ambalaj gibi niteliklerden olusur. Zenginlestirilmis ürün, mamulle birlikte sunulan veya isletmenin pazarlama sistemini sagladıgı ek yarar ve hizmetler bütünüdür.

Ürünleri degisik ölçülere göre gruplandırırız. Bunların baslıcaları dayanıklılık durumlarına göre ve hedef alınan kitleye göre yapılan gruplandırmalardır.
Dayanıklılık durumuna göre mallar; dayanıksız, dayanıklı mallar hizmetler olarak ele alıyoruz. Hedef alınan kitle ya da Pazar bölümüne göre; tüketim malları ve endüstriyel mallar olarak gruplandırma yapılır. Birden fazla ürün üreten isletemeler de bir ürün karması mevcuttur. Ürün karması, üretici isletme tarafından satısa sunulan ürün dizilerinden olusur.

Ürün karmasını olusturan ürün dizisi ise, ürün karması olusturan çesitlerin ve islevlerin aynı olması, aynı tüketici grubuna aynı tür aracı isletmelerce satılması ya da belirli bir fiyat ölçüsünde olması nedeniyle yakın iliskisi olan bir grup maldır. Yeni mallar dört biçimde ortaya çıkar: Bir benzeri olmayan, gerçek anlamda mallar; pazar için yeni mallar; isletme için yeni mallar ve pazarda olan bir malın yerini alan mallar.

Ürün yasam egrisi, ürün satıs tarihçesini grafik olarak gösterir. Ürün yasam egrisi; giris, gelisme, olgunluk
ve gerileme olmak üzere dört asamadan olusur. Giris asaması,ürünün pazarda ilk kez yer aldıgı, satısların çok az ve kârlılıgın negatif oldugu asamadır. Gelisme dönemi, satısların hızla arttıgı, kârlılıgın en üst düzeye ulasarak ardından gerilemeye basladıgı dönemdir.

Olgunluk döneminde, satıslar azalma egilimi gösterir ve pazarda rakiplerin sayısı artar. Ürün yasam egrisinin son asamasında ise, satıslar ve kârlılık artan hızla azalmaya devam eder. Markalama ve ambalajlama ürüne iliskin özelliklerdir. Marka, bir ürünü digerlerinden ayırmak için kullanılan bir isim, sözcük, tasarım, sembol ya da bunların bilesimidir.

Ambalajlama, üretilen malların pazarlanmasında önemli yeri olan ekonomik faaliyetlerdendir. Ambalajlamanın; motivasyon, kolaylık ve koruma olmak üzere üç temel islevi vardır.

Ürünlerin fiyatlandırılmasında, isletme içi ve isletme dısı faktörler etkilidir. İsletmelerin uyguladıgı baslıca fiyatlama yaklasımları; maliyeti temel olan fiyatlama, pazarı temel alan fiyatlama ve rekabeti temel alan fiyatlamadır. Yeni ürünlerin fiyatlamasında uygulanan baslıca yöntemler ise, pazarın kaynagını alma ve pazara nüfuz etme yöntemleridir.



ÜNİTE 12

Pazarlama Kanalları ve Tutundurma

Ürünlerin üretilmesinden ve fiyatlandırılmasından sonra sıra dagıtımına gelir. Ürünün özellikleri ne kadar iyi olursa olsun, tüketiciye uygun yerde ve zamanda ulastırılamayan ürün bu özelliklerini yitirecektir. Dagıtım bu anlamda zaman ve yer faydası yaratarak bu olumsuzlugu ortadan kaldırır.

Dagıtım kanalları gazın ve suyun aktıgı boru yollarına benzetilebilir. Ürün ve hizmetlerin üreticiden aracıya dogru iletilmesini olanaklı hale getirir. Dagıtım kanalları, ticari iliskilerin, ürünlerin zilyetlik ve mülkiyetinin üreticiden nihai tüketiciye geçisinin olanaklı kılınmasında sistemin etkili birimlerinden olusur. Üretimin ve tüketimin sınırlı oldugu, insan ihtiyaçlarının basit ürünlerle ve tekdüze karsılandıgı dönemlerde alıcılar, ürün bilgilerini kolaylıkla elde edebiliyor, alıcı ile isletme arasında bir iletisim sorunu yasanmıyordu.

Ancak ekonomik yasamdaki gelismelere baglı olarak pazarın büyümesi, ihtiyaçların daha fazlalasması ve bu ihtiyaçları karsılayacak ürün çesitlerinin artmasıyla birlikte isletmeler ile alıcılar arasında bir iletisim sorunu ortaya çıktı. Bu iletisim sorunu ise isletmeler tarafından yerine getirilen tutundurma faaliyetleriyle giderilmektedir.

Tutundurma, tüketicilerin satın alma kararlarını etkilemek amacı ile onları bilgilendirmeyi ve ikna etmeyi amaçlayan eylemlerdir. Tutundurma faaliyetlerini yerine getirmekle, isletme, dogru malın dogru biçimde fiyatlanarak dogru yerlerde satısa sunuldugunu, alıcılara bildirir.



ÜNİTE 13

Üretim Sistemleri ve Yönetimi

Üretim sistemi, makine, araç-gereç, malzeme, enerji, isgücü, zaman gibi girdileri, mal ve hizmet seklindeki çıktılara dönüstüren ve sonuçları geribildirim kanalıyla görüntüleyen bir süreçtir. Üretim sistemi, isletmenin iç ve dıs çevresiyle etkilesim içindedir. Üretim sistemini, ekonomi, devlet düzenlemeleri, rekabet, teknoloji ve di¤er dıs çevre kosulları olumlu ve olumsuz biçimde etkiler. Üretim süreci, girdileri, dönüsüm sürecini, çevre etkilerini görüntüleyen, standartlarla karsılastırıp girdiler üzerinde, dönüsüm süreci üzerinde ve çıktılar üzerinde düzeltici kararlar alınmasını saglayan alt sistemlerden olusur.

Girdileri, isletmenin hedef pazarına uygun çıktılara dönüstürmekten sorumlu olan üretim yönetimi, bütün örgütlerin en temel islevlerinden biridir. Üretim yönetimi kavramı; üretim stratejisi, dönüsüm sürecinin tasarımı, stok kontrolü, üretim planlaması ve programlaması gibi birçok alt konuyu içerir.

Üretim yönetiminin pazarlama, finans, muhasebe, personel, yönetim bilgi sistemi ve mühendislik gibi diger islevleriyle çok yakın iliskileri ve etkilesimleri vardır. Ancak, üretim yönetimi, diger islevlerden farklı olarak, isletmenin aktif varlıklarının yaklasık %80’inden ve insan kaynagının % 60-80’inden sorumludur. Üretim sisteminin temel ögesini, dönüsüm süreci olusturur.

Dönüsüm sürecinde girdiler, sekil degisikligi, tasıma, depolama, denetleme gibi birçok faaliyet sonunda ilk durumlarından daha fazla bir degere (katma deger) dönüsür. Hizmetlerin üretim süreci, malların üretim sürecinden önemli ölçüde farklılıklar gösterir.

Hizmetler, mallara oranla daha soyuttur, tüketicilerin yüksek oranda katılımını gerektirir, üretilirken tüketilir, depolanamaz, emek, yogun nitelik ve kendine özgü kalite özellikleri tasır. Türkiye’de mal üretiminde ve malların kalitesinde tüketici sızlanmaları oldukça azalmıstır. Buna karsılık, hizmet üretiminden, hemen her alanda yakınmalar vardır.

Türkiye, dünya standartlarında hizmet üretemedigi için halkın tepkisi ve mutsuzlugu artmaktadır. Tek üretim, parti üretimi, akıcı üretim, siparis üretimi, sürekli üretim, kitle üretimi, grup teknolojisi ve sıfır stoklu üretim, baslıca üretim sistemleridir.

JIT sisteminde, isletmeye malzeme satanlarla isletmenin proje takımlarının birlikte hareket etmeleri saglanmalıdır. Satıcılar da sisteme dahil edilerek, girdi kalite kontrolünde ve JIT programlarının hazırlanmasında ortak hareket edebilmelidirler.

JIT sistemi, planlamadan daha çok kontrole agırlık verir. Planlama zaman israfına yol açar. Oysa, iyi bir kontrolle degisikliklere kolayca uyum saglanmıstır. Basit gözle kontrol sistemleri, karmasık bilgisayar destekli kontrol sistemlerine tercih edilir.

Üretim:hammaddeleri ve diger maddeleri ürüne dönüstürme ya da kısaca,fayda yaratma süreci.
Ürün:ham ve yardımcı maddelerin fiziksel degisikligi sonunda yaratılan fayda.
Fayda:mala dayalı hizmet.Çıktı= f (girdi)
Mallar:genellikle somut varlıklar,hizmetler,tüketicinin ihtiyaçlarını karsılayan ve depolanamayan soyut üretim çabaları.
Hizmet üretimi:üretici ile tüketici arasında birebir dolaysız iliski kurmayı saglayan sosyal bir eylem.

Üretim sisteminin temel ögeleri nelerdir?
Girdiler,dönüsüm süreci(üretim kaynakları,mal veya hizmete dönüstürülür.) ,çıktılar(girdilerin ürüne dönüsmesi) ,geribildirim(sistemdeki hataların anında görüntülenmesi ve düzeltici eylemlerde bulunulması biçimindeki isleyis).

Dönüsüm sürecinde Katma deger yaratma yol ve yöntemleri nelerdir?
Biçim degisikligi yaparak(dar anlamda üretim) ,tasıma yoluyla(bir pazarlama hizmet üretimi),depolama yoluyla(bir pazarlama hizmet üretimi),degisim yoluyla(pazarlamanın yarattıgı pazarlama hizmeti)

Üretim sistemi türleri nelerdir?

1-tek(proje):
bir tek üretim biriminin belirli bir yerde yapılması.

2-parti :
belirli bir mamul üründen bir parti veya bir seri üretim yapıldıktan sonra,üretim programının degistirilerek,baska bir mamul türünden baska bir partinin üretimine geçildigi sistem.

3-akıcı :
bütün üretim araç gereci,makineler ve is görenlerin,bir üretim hattı etrafına yada kayan serit etrafına yerlestirildigi sistem.

4-siparis :
siparisi verenin isteklerine göre özel olarak tasarlanan bir üretim.

5-sürekli :
üretimin tam gün,vardiyalı ve devamlı olarak yapıldıgı sistem.

6-kitle :
tek üretim,parti üretimi veya akıcı üretim türlerinden herhangi biriyle yapılan çok büyük ölçekli üretim.

7-grup teknolojisi:
üretimle ilgili benzerliklerin,belirli kalite çemberinde bir araya getirilerek grup olusturulması,böylece zaman,çaba ve malzeme tasarrufu saglanması.

8-sıfır stoklu :toyota sistemi:
bir israfı önleme felsefesinin ifadesidir.bu sistem 3 temel ilkeye dayanır: tüm alanlarda ve olusumlarda israfın minimizasyonu,mevcut süreç ve sistemlerin devamlı olarak daha iyi ve ileriye götürülmesi,tüm çalısanların katılımını saglayarak,karsılıklı saygı ve esit davranısa dayalı bir oto kontrol sisteminin sürdürülmesi.

tek üretim projelerinin gerçeklestirilmesindeki en önemli özellikler nelerdir?
Yalın bir örgütlenmeye gidilir,çok yönlü uzmanlıga sahip is görenlerden yararlanılır,basit araç gereç ve donanımdan yararlanılır,üretim kısa sürede gerçeklestirilir.

Fizibilite(yapılabilirlilik) nedir?Karmasık,büyük projelerin gerçeklestirilmesinden önce,uzun ve kapsamlı arastırma ve planlama çalısmaları.

Parti üretiminin baslıca özellikleri nelerdir?
Çesitli organizasyon güçlükleri yaratır,asırı uzmanlasmıs is görenler gerektirir,fabrika olanaklarından yararlanma olanagı yüksektir,birim zamanda üretim miktarı,diger üretim türlerine oranla biraz daha azalır.

Akıcı üretim hattını planlamadaki sorunlar nelerdir? Es zamanlama,kaynak kullanımını artırma
akıcı üretim sisteminin kendisinden beklenen yararları saglayabilmesi için hangi kosulların gerçeklesmesi gerekir?Büyük dalgalanmalar göstermeyen istikrarlı bir Pazar talebi,standart mamul,gecikmesiz standart hammadde ve malzeme saglama olanagı,üretim asamalarının bir üretim hattı etrafında optimal dengelenmesi,üretim islemlerinin iyi tanımlanmıs olması,çalısmaların kalite standartlarına uygun olarak yapılması,sisteme uygun fabrika,makine,araç,gereç ve donanımın saglanması,üretim asamalarındaki gözlem,muayene ve kalite kontrollerinin geregi gibi yapılması.

Grup üretim birimi olustururken hangi tanımlar bilinmelidir?
Takım veya üretim çemberleri,mamuller,üretim olanakları,grup yerlesimi,amaç,bagımsızlık,grup büyüklügü
Grup teknolojisinin yararları nelerdir?Birim üretime hazırlık süresini kısaltır,is görenlerin islerini ögrenmelerini hızlandırarak,makine kullanım sürelerini azaltır,is basitlestirme ve is standartlastırmadan kaynaklanan isgücü etkinligini artırır,makinelerin etkili kullanımını saglar,tasıma mesafelerini kısaltarak zaman tasarrufu saglar,malzeme ve yarı mamul stoklama masraflarını ve stoklama alnı ihtiyacını azaltır,üretim planlamasını kolaylastırır,tüm üretim sürecinde büyük zaman tasarrufları saglar,yönetimi kolaylastırır,sosyal iliskileri kolaylastırır,gelistirir.

Jıt:just in time:üretim için gereken malzemenin ihtiyaç duyuldugu anda temin edilmesi.
Maliyet tasarrufu diger üretim sistemlerine oranla % 20-25 daha fazladır.

Sıfır stokla çalısma sisteminin yararları:
1-maliyet tasarrufu
2-gelir artısı
3-yatırım tasarrufları
4-isgücünü gelistirme

üretim yönetimi: üretim sistemlerinin tasarımı,kurulması ve isletilmesi.
Üretim yönetimi kavramları:küresel rekabet,ileri teknoloji üretim ve bilgisayarlar,kalite verimlilik ve kar anlayısındaki degismeler,isletmelerin sosyal sorumluluk baskısı altında kalması.


ÜNİTE 14

Üretim sistemlerinin tasarım kurulus ve isleyisi

İsletmelerde ürün ve üretim sistemlerinin tasarımını etkileyen baslıca etkenler:
Amaç ve politikalar,pazarlama stratejileri,ürüne iliskin tüketici istekleri,ekonomik degerlendirmeler,üretim olanakları.
Tasarımda ussallık ilkeleri:
1-standartlastırma:
bir ürünün veya onu olusturan parçaların,önceden saptanmıs degerlere uygun
üretilmesine iliskin çaba.

2-yalınlastırma :üretim süreçlerinin daha verimli ve daha üretken duruma getirilmesi çabası.

3-kodlama :bir isletmenin fiziksel ve fiziksel olmayan varlık ve eylemlerinin degisik ölçülere göre sınıflandırılarak harf,rakam ve sembollerle ifade edilmesi.

Süreç tasarımı nedir?bir malın üretimindeki özel asamaların tanımlanması ve bu asamaların özelliklerinin öngörülmesi.
Süreç tasarımının gerekli oldugu durumlar:Mevcut dönüsüm süreci,maliyetleri rekabet kosullarını zorlastıracak düzeyde artırıyorsa,mevcut süreç,üretim verimliligini olumsuz yönde etkileyen bir çalısma alanına sahipse,mevcut süreç,çalısanların moralini bozacak biçimde kötü tasarlanmıssa,üretilen ürün hacminde önemli ve kalıcı bir degisiklik olmussa,özellikle kütüphane,hastane,restaurant,banka gibi isletmelerin hizmet merkezlerinde,sürekli ve bıktırıcı kuyruklar olusuyorsa.

Es zamanlı mühendislik nedir? Süreç tasarımıyla aynı zamanda yürütülen ürün tasarımı çalısmaları.
Basarılı bir süreç tasarımının yararları nelerdir?
Ürünün üretim süresi kısalır,süreçteki stok miktarını azaltır,üretim hazırlık süresini kısaltır,çalısma alanlarındaki araç gereç ve makine sayısını azaltır,hammadde,yardımcı madde,isletme malzemesi maliyetlerini azaltır,üretim programlaması,üretim kontrolü,çizelgeleme sistemlerini kolaylastırır,üretimde esneklik saglar.

Süreç tasarımını etkileyen temel etkenler:
1-ürün talebi
2-üretim esnekligi :üretim sürecinin,tüketici gereksinmelerine hızlı yanıt verebilme yetenegi.

Ürün esnekligi:bir ürünün üretiminden diger bir ürünün üretimine ,hızla geçebilme yetenegi.
Miktar esnekligi:üretilen ürün yada verilen hizmet miktarını hızla artırabilme yetenegi.

3-
otomasyon düzeyi
4-ürün kalitesi
5-tüketici ile iliski düzeyi

süreç tasarımı modelleri:
1-ürüne dayalı :ürün,hammadde,yarı mamul ve mamul olarak dogrusal bir yolda ilerler.
2-sürece dayalı
3-hücreli üretim
4-bilgisayar destekli :cad.
5-otomatik malzeme sevk sistemleri
6-esnek üretim sistemleri
7-otomatik üretim planlama ve kontrol sistemleri
8-bilgisayar bütünlesik ü.s.:cım:geleneksel üretim islevlerinin otomatik teknolojilerle yer degistirmis otomasyona dönüsmüs biçimi.
9-ofis otomasyonu
10-imaj isleme s.
11-elektronik veri degisimi
12-karar destek s.
13-yapay zeka ve uzman s.

Üretim hattını dengelemek için,birçok bilgisayar benzetim paket yazılımı gelistirilmistir.
Üretim sürecinin yapısına uygun bir yazılımla,kıvamlı dengeleme yapılır ve herhangi bir hataya yol açmadan,üretim sisteminin kurulması yoluna gidilir.
Üretim sistemi kurulduktan sonra,belirli bir süre deneme üretimi yapılır.sistemin planlandıgı gibi isleyip islemedigi denetlenir.
Ortaya çıkarılan aksaklıklar giderildikten sonra,kurucu ekip,kurdugu üretim sistemini,isletimi yapacak ekibe devreder.
Üretim planlaması: günlük,aylık,yıllık üretim düzeylerinin önceden belirlenerek,buna uygun düzeyli üretim yapılması.
İstatistiksel talep tahmin yöntemleri:Beklenen deger,sınırları daraltma,pert,medyan,mod,hareketli ortalama,üssel düzeltme,aritmetik ortalama,regrasyon tahmin

Ekonometrik tahmin y.

Bir üretim planı hazırlanırken hangi seçenekler vardır?
1-stok maliyetlerinin artmasına katlanarak,günlük,haftalık veya aylık üretim miktarını aynı tutmak.
2-stok miktarını minimum düzeyde tutarak,üretim miktarını günlük,haftalık veya aylık talep dalgalanmalarına göre degistirmek
3-yukarıdaki 2 seçenegin uygun bir oranını bulmak.

Bakım onarım modellerinde hangi maliyetler söz konusudur?
1-önleyici
2- arıza

bakım onarım planlamasında izlenecek politikalar:
bakım onarım ekibini ve bakım onarımda yararlanılan araç gereç ve makine sayısını bol bulundurmak,önleyici bakıma büyük önem vermek,yedek üretim kapasitesini hazır bulundurmak,islem merkezleri arasında yarı mamul stokları bulundurmak.


ÜNİTE 15

İsletme Bilgi Sistemi
Küresel isletmecilikte bilgisayar, bilgi islem, bilgi ve iletisim, bir rekabet kosulu durumuna gelmistir. Bilgi gereksinimini hızlı bir sekilde karsılayamayan isletmeler, önemli ölçüde rekabet zayıflıgına düsmektedir.
İsletmenin iç ve dıs çevresiyle olan her türlü etkilesimleri, çesitli bilgi sistemleriyle denetim altına alınır.

İsletim bilgi sistemleri, isletmenin çevresi, isletmenin girdileri, isletmenin süreçleri ve isletmenin çıktılarıyla, isletmenin yönetim birimleri arasında, her türlü iletisimi saglar. Veri, bilgiye ulasmak için yapılan gözlemlerdir. İsletme kararları alınırken, veriler degil, verilerin süreçlenmesi sonunda ortaya çıkan bilgiler kullanılır. Dolayısıyla,
veriler bilgilerin hammaddesi olarak görülebilir. Verilerin derlenmesi ve bilgiye dönüstürülmesi, isletmelere, planlama, uygulama ve denetim yapma olanagı saglar. sletmeler, stratejik amaçlarla, islem amacıyla ve denetim amacıyla bilgiye gereksinim duyarlar.

Verilerin bilgi haline gelmesini saglayan islemler dizisine, bilgi isleme denir. Bir süreç olarak bilgi isleme, kaydetme, sınama, sınıflandırma, düzenleme, özetleme, matematiksel veya mantıksal hesaplama, saklama, erisme, çogaltma ve iletme asamalarından olusur.

Küresel isletmecilikte, bilgisayar destekli bilgi sistemleri yürürlüktedir. Bilgisayar destekli bilgi sistemi, bilgisayar
olanaklarıyla isletmenin bilgi gereksinmesini karsılayan bütünlesik bir yapıdır. Donanım, yazılım, uzman bilgisayar personeli ve veri tabanı, elektronik bilgi sisteminin baslıca ögelerdir.

İsletme yönetiminin bilgi gereksinimini karsılamak için, verilerin derlenmesi, sınıflandırılması, veri tabanlarının olusturulması, verilerin bilgiye dönüstürülmesi ve ilgili birim ve kisilere ulastırılması islevine, bütünlesik isletme bilgi sistemi denir.

İslem süreçleme bilgi sistemi, karar destek sistemi, yapay zeta, uzman sistemler, son kullanıcı bilgi sistemi, bütünlesik isletme bilgi sisteminin baslıca alt sistemleridir. sletme islevleri bilgi sistemi, pazarlama, üretim, insan kaynagı, finans, üst yönetim gibi isletme islevlerini destekleyen çesitli bilgi sistemlerini içerir. Günümüzde, bilgilerin girilmesi, islenmesi, depolanması ve ulastırılması teknolojileri, dünya ölçüsünde bütünlestirilmis ve birbirine baglanmıstır. Böylece, isletmeler, dünyanın her yerindeki bilgiye elektronik araçlarla erisebilmekte ve istedigi bilgiyi aynı yöntemle istedigi adrese ulastırabilmektedir.

İsletmeler, rekabet üstünlügü saglayabilmek için, çagdas iletisim olanaklarını kullanmak durumunda kalmıslardır. Bu olanakların en basında ofis otomasyonu, internet ve intranet gelmektedir.

Geleneksel ofislerde, bürolarda ya da is yerlerinde yapılan islerin, elektronik araçlarla yapılmasına ofis otomasyonu denir. Dünyadaki bilgisayarların birbirine baglanmıs durumuna, internet veya uluslararası ag denir. sletmeler internet olanaklarından yararlanarak, her türlü adrese elektronik bilgi aktarmaktadır. Ayrıca, internet sayesinde sanal isletmecilik ve sanal isletme yönetimi de gerçeklestirilmektedir.

Dünyadaki sanal isletme pazarlarının sayısı, her geçen gün hızla artmaktadır. İnternet teknolojisinin isletme
içinde kullanılmasına, intranet denir. İnternetle isletmeler, dısa kapalı olarak, isletme içinde, elektronik veri ve bilgi akısını kolayca gerçeklestirmektedir. Ayrıca çalısanlar, eskiden isletme içindeki ofislerde ya da odalarda yaptıkları isleri, hiç isletmeye gelmeden, intranet ile evlerinde, tasıt araçlarında ya da dünyanın herhangi bir yerinde yapabilmektedirler.

İsletme bilgi sistemi :girdi,süreçleme,çıktı,geribildirim,kontrol ve çevre ögelerinden olusur.
İsletmelerin baslıca 3 islevi yerine getirecek bilgiye sahip olmaları gerekir:

1- kisiler arası iliskiler kurma islevi
2- veri toplama,bilgiye dönüstürme,bilgiyi dagıtma
3- karar alma,uygulama,denetleme
isletmelerin gereksinim duydukları bilgi türleri: stratejik yönetim bilgisi,denetim bilgisi,islem bilgisi
bilgi isleme:verileri,bilgiye dönüstüren islemler dizisi.

Bilgi isleme süreci:
kaydetme(toplanan verinin,ilgililerin ulasabilecegi ortamlara yazılması )
sınama(kaydedilen verinin dogrulugunun arastırılması)
sınıflandırma(çesitli isletme birimlerinde biriken çok sayıda verinin,degisik amaçlarla gruplandırılması)
düzenleme(verileri,belirli bir ölçüye göre sıralama)
özetleme(isletmede yada isletme birimlerinde biriken çok sayıda veriyi,yöneticilerin kolayca yararlanabilecegi yalın bir biçime getirme) ,
matematiksel yada mantıksal hesaplama(verileri,bilgiye dönüstürme asamasında,en yalınından en karmasıgına kadar,birçok matematik islem ve mantıksal karsılastırma yapılması)
saklama(verilerin,kullanılacak zaman yada yasa ve yönetmeliklerde öngörülen zamana kadar,güvenli bir ortamda tutulması)
çogaltma,
erisim ve
iletme.

Bilgi isleme yöntemleri nelerdir?
1-elle bilgi isleme
2-mekanik b.i.
3-elektromekanik b.i.:verilerin önceden delikli kartlara geçirilmesi,daha sonra da 1.kusak bilgisayarlarda islenmesi.
4-elektronik b.i.

elektronik bilgi sistemi ögeleri:
1-donanım :bilgi islemede kullanılan her türlü fiziksel araç gereç ve malzeme.
2-yazılım :çesitli bilgi islem programları,prosedürleri ve yönergeleri.
3-bilgisayar personeli :bilgisayar uzmanları,son kullanıcılar.
4-veri tabanı :veri,bilgi model ve bilim bellekleri.

Bilgi sistemi: donanım,yazılım,uzman personel ve denetleme ögeleriyle,verileri bilgiye dönüstüren bir isletme alt sistemi.
Bütünlesik bilgi sistemi.:İsletme yönetiminin bilgi gereksinimini karsılamak için ,verilerin derlenmesi,sınıflandırılması,verilerin ve bilgilerin veri tabanlarına depolanması,verilerin degisik amaçlar için bilgiye dönüstürülmesi,bilgilerin isletme organizasyonundaki degisik birimlere iletilmesi islevlerini yerine getiren bütünlesik bir isletme sistemidir.

İsletmeyi bir üst sistem olarak kabul ederek,isletme islevleri için gerekli olacak veri ve bilgileri,merkezi bir yerde toplar.bu sistemde ,isletmede yalnızca bir kez veri girisi yapılır.
Bu sistemin özellikleri:isletme yönetiminin ihtiyaçlarını karsılamaya yöneliktir,yönetime yöneliktir,yönetim tarafından yönlendirilir,ortak bir bilgi akısı saglar,kapsamlı bir planlama sonucunda ortaya çıkar,alt sistemlerden olusur,merkezi bir veri tabanına dayanır.

İsletme bilgi sistemi türleri nelerdir?

İslem süreçleme b.s. (isletme faaliyetleri sırasında olusan verilerin toplanmasını ,islenmesini ve duruma göre ilgili kisi ve birimlere iletilmesini saglar) ,

karar destek s.(karmasık isletme problemlerini çözebilmek için,insan zekası,bilgi teknolojisi ve bilgisayar yazılımının etkilesim içinde oldugu bir yapı.) ,

yapay zeka (bilgi edinme,algılama,görme,düsünme,karar verme gibi insan zekasına özgü yeteneklerle donatılmıs bilgisayarlar) ve

uzman sistemler,

uç kullanıcı (isletmedeki çesitli görevlilerin,görevlerini yaparken gereksinim duydukları bilgi süreçlemesini kullanarak,dogrudan dogruya kendilerinin yapabildikleri bilgisayar ortamı) ve

ofis b.s.,isletme islevleri b.s.

isletme islevleri bilgi sistemi: pazarlama(pazarlama planlaması ve kontrolüne bilgi saglar ) ,

üretim(mal ve hizmetleri üretim süreçlerinin planlanması ve kontrolüyle ilgili tüm faaliyetleri ve isletmenin üretim islevini destekler.) ,

personel (insan kaynakları bilgi sistemi:insan kaynagı yönetimini destekleyen ve diger bilgi sistemleriyle etkilesim içinde bulunan sitem) ,

finans(isletmenin finansal kaynaklarının bulunması, kaynakların isletme varlıklarına yatırılması ve tüm finansal faaliyetlerin denetimini destekleyen),

muhasebe(çift taraflı kayıt esasına göre isleyen,her türlü muhasebe raporlarını hazırlayabilecek sekilde tasarlanan bilgi sistemi) gibi islevleri destekler.

Üst yönetim bilgi sistemi:yönetim kurulu üyelerinin bilgi gereksinimlerini karsılar.

Üst yönetim bilgi sistemi gelistirme nedenleri:
1-tepe yönetimine çok önemli stratejik bilgiler sunmak
2-isletmenin stratejik amaçlarına ulasmasını etkileyen temel etkenleri kolayca belirlemek ve bunları üst yönetime hızlıca ulastırmak
3-stratejik isletme amaçları açısından yasamsal nitelikteki karar degiskenlerini,üst yöneticilerin bir bakısta anlayabilecegi etkinlikte sunmak.

Üst yönetime sunulan biçimsel bilgi türleri:
1-isletme grafikleri
2-dönemsel raporlar
3-istisnai raporlar
4-verimlilik raporları

küresel bilisim sistemi:

bilisim yönetimi nedir? Genis alan aglarını,anında bilgi islemeyi ,elektronik,postayı ve yerel bilgi aglarını kurar,izler,yenilikleri isletmeye kazandırır ve çalısanların yeniliklerden yararlanmalarına destek saglar.

Ofis otomasyonu nedir? Geleneksel ofis ortamlarında yapılan her türlü isin,elektronik araçlarla yapılması.

Baslıca bilisim teknolojileri nelerdir?
Kisisel bilgisayarlar,kisisel bilgisayarların baglı oldugu ana bilgisayar,bilgisayarlar arası baglantıyı saglayan yazıcılar,paylasılabilir bilgisayar yazılımları,yazılı biçimde çıktı almayı saglayan yazıcılar,resim,görüntü ve sekil tarayıcıları,dosya saklama özellikleri,ana bellekler,yedeklenmis bellekler,ses kartı,cd rom,dvd,araç için gsm,mobil telefon,uydu antenleri,audio,video sistemler…

İntranet:
internet teknolojisinin isletme içi iletisimde kullanılması.



ÜNİTE 16


MUHASEBE:
İsletmenin gerçeklesen faaliyetlerinin para cinsinden izlenmesi ve ilgililere iletilmesi çabası.kayıt tutma ve bilgi iletisimi olarak 2 temel isin görülmesini saglar.

Bilgi kullanıcı:
isletmeden çıkarı olan kisi veya kurum.

Saglanacak bilgi türü yönünden muhasebe

1-genel muhasebe:isletme yöneticisi ile isletme dısı bilgi kullanıcılarına isletmenin mali durumu ve faaliyet sonuçları hakkında bilgi verir.isletmenin mali durumu bilanço ile,faaliyet sonuçları da gelir tablosu ile raporlanır.

2-maliyet muhasebesi :
isletme yöneticisine üretimle ilgili maliyet giderlerinin türleri ile bunların gider yerleri olarak isletme bölümlerine göre dagılımı hakkında bilgi verir.

Muhasebe bilgi sistemi personel,belgeler,donanım ve raporlardan olusur.

Girdi(belgeler)------isleme(kaydetme,sınıflandırma,özetleme)---çıktı(bilanço ve gelir tablosu)


1-verilerin belirlenmesi(girdi)
2-verilerin derlenmesi,sınıflandırılması,özetlenmesi(isleme)
3-muhasebe bilgilerinin raporlanması (çıktı) varlıklar:isletmenin sahip oldugu mevcutlar ve alacaklar seklindeki ekonomik degerler.

Öz kaynaklar: ortakların,isletmenin varlıkları üzerindeki hak sahipligi
Yabancı kaynaklar:3.sahısların isletmenin varlıkları üzerindeki hak sahipligi.
Muhasebe esitligi: isletmelerin sahip oldukları varlıkları kadar fon kaynaklarının olması gereginden dogar.

Varlıklar= kaynaklar veya
Mevcutlar + alacaklar = öz kaynaklar + yabancı kaynaklar

Finansal nitelikli islemler: en az 2 yönlü olup,varlıkların birinde artıs,digerinde azalıs , yada varlıklarda ve kaynaklarda artıs veya azalıs,yada kaynakların birinde artıs digerinde azalıs yaratır.bir islemin bu 2 yönüyle kaydedilecek olması muhasebe esitliginin bozulmamasına neden olur.buna,muhasebede çift taraflı kayıt esası denir.

Hesap nedir?
Finansal islemlerin tüm isletmelerde hep aynı adla kaydına yarayan kavram.

Hesap kalanı:
bir hesabın borç tarafı toplamı ile alacak tarafı toplamı arasındaki fark.

Bilanço:
mizanda yer alan hesaplardan borç kalanı veren varlıkların sol kolonda,alacak kalanı veren kaynakların sag kolonda yer aldıgı tablo.
Bu tablonun analize hazır halde olabilmesi için varlıklar dönen ve duran seklinde 2 grup altında gösterilir.

Dönen varlıklar hesap grubu:
nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal kosullarda faaliyet dönemi içinde veya en fazla 1 yıl içinde paraya çevrilmesi veya kullanılacagı düsünülen varlıklara ait hesaplar.

Duran varlıklar hesap grubu: bir yıldan veya bir faaliyet döneminden daha uzun süreler için isletme faaliyetlerinin
gerçeklestirilmesinde kullanılan ve normalde satıs amacı tasımayan varlıklara ait hesaplar

Kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu: en çok 1 yıl veya isletmenin faaliyet dönemi sonunda ödenecek yabancı kaynaklar.

Öz kaynak (öz sermaye), isletme sahip veya ortaklarının isletmeye yapmıs oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmis sermaye ile sermaye yedekleri, kar yedekleri, geçmis yıllar karları ve dönem net karını kapsar.
Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu: kredi kurumlarından,sermaye piyasasından ve isletmenin iliskide bulundugu 3.kisilerden saglanan ve 1 yıldan daha uzun sürede ödenecek olan isletme borçlarına ait hesaplar.

gelir tablosu :Bir isletmenin belirli bir döneme, genellikle bir mali yıla ait net sonucunu, brüt satıs karı, faaliyet karı büyüklüklerine ve bunları olusturan ana olaylara yer vererek gösteren mali tabloya denir.

Bilginin dogruluk ve güvenilirligi için:
İç kontrol sistemi
Muhasebe denetimi(dıs denetim)




ÜNİTE 17

FİNANSAL YÖNETİM

Finans para,fon yada sermaye

Finansman: para,fon yada sermayenin saglanması

Finansal yönetim:ihtiyaç duyulan fonların belirlenmesi,uygun alanlara yönlendirilip yönetilmesi.

maddi duran varlıklar:
İsletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve fiziksel bir yapıya sahip olan, öngörülen ömürleri bir yıldan daha uzun olması nedeniyle amortismana konu olan (arsa ve arazi dısında) varlıklara denir.

Maddi olmayan varlıklar:
teknik bilgi,marka,patent

Dividant kararları:elde edilen karların ne kadarının ortaklara,ne kadarının isletmede bırakılacagı ile ilgili kararlar.
İktisat:
1-mikro :
isletmelerin,bireylerin ve ailelerin iktisadi kararlarıyla ilgilenir.
2-makro:ekonomiyi bir bütün olarak ele alır.

Finansal kararlarda birincil amaç:
isletmenin piyasa degerini yada ortakların varlıklarını max.yapmak.
Finansal analiz:finansal tablolarda yer alan kalemler arasındaki iliskilerin kurulmasını,ölçülmesini ve yorumlanmasını kapsayan bir süreç.

Finansal analizin yararları nelerdir?İsletme faaliyetlerindeki etkinlik ve basarı derecesini ölçme,isletmenin ana ve 2.derecedeki amaçlarına ulasıp ulasamadıgı ölçme,finansal planlar yapma,üretilecek mal ve hizmetler,üretim miktarı,üretim bilesimi ve izlenecek fiyat politikası konusunda karar alma,isletmenin varlıgını tehlikeye düsürmeden,borçlarını ödeyebilme gücünü belirleme,isletme faaliyetlerini kontrol ve degerleme.

Finansal analizde kullanılacak yöntemler: oranlar yoluyla analiz,karsılastırmalı analiz,yüzde yöntemiyle analiz,trend analizi,basa bas analizi,faaliyet ve finansal kaldıraç analizi.

Finansal analizde basarıyı artırmak için göz önünde bulundurulması gereken faktörler:
Finansal analistin,finansal tabloları dogru yorumlayabilmesi için,muhasebe teori ve uygulamalarını bilmesi gerekir,finansal analiz yapılıken,isletmenin ve ait oldugu sektörün özellikleri dikkate alınmalıdır,degerlendirmede,analizin yapıldıgı dönem ve dönemin kosulları dikkate alınmalıdır,konu olan isletmenin,politikaları ve yöntemleri,analist tarafından bilinmelidir.

Finansal planlama süreci: finansal ihtiyaçların tahmini,bu ihtiyaçların karsılanması için bütçelerin gelistirilmesi ve finansal kontrolün yapılması.

Kısa süreli planlama:
1 yıldan daha kısa süreli yapılan planlama.
Uzun süreli planlama:1 yılı asan süreler için yapılan planlama.
Proformo tablo:tahmini finansal tablo.

Proforma tabloların hazırlanmasında en yaygın kullanılan yöntem nedir?
Satısların yüzdesi yöntemi.(temel varsayım,geçmisteki satıslarla gelir tablosu kalemleri arasındaki iliskinin gelecekte de benzer sekilde devam edecegidir.gelecekte önemli degisimler beklenmiyorsa yöntemin basarılı olma sansı artar. Basarı sansını attırmak için bir yıla ait satıslarla gelir tablosu kalemleri arasındaki iliski yerinde,birkaç yıl ele alınarak ortalama degerden hareket edilebilir. )

Bu yöntemde İlk is ,geçmis yıla ait gelir tablosundaki her bir kalemin satıslara oranının bulunması.
Sonra ,gelecek dönemin tahmin edilen satıslarıyla gelir tablosu arasında da aynı oranın olacagı varsayımına dayalı olarak,gelecek dönemin tüm gelir tablosu kalemlerine iliskin degerler bulunur.
Benzer biçimde diger kalemlere iliskin hesaplamalar yapılarak, proforma gelir tablosu olusturulur ve o yılın net karı bulunur.

Digeri ranlar ve regresyon yöntemi.

Proforma bilançonun hazırlanması asamaları:
1-satıslarla,satıslara dogrudan dogruya baglı olarak gelisen bilanço kalemlerinin
belirlenmesi.

2-isletmenin geçmis yıl bilançolarından bu iliskilerin yüzdesel degerlerinin bulunması. Bulunan bu yüzdelerin,gelecek yıl için tahmin edilen satıslarla çarpılmasıyla proforma bilançodaki degerlerin hesaplanması.

Nakit bütçesi:kısa dönemli nakit gereksiniminin belirlenmesinde kullanılan bir planlama aracı.

Plan nedir? Bütçeye oranla daha genel kapsamlı,çok defa 1 yıldan daha uzun bir döneme iliskin ve sayısal açıdan sınırlı bir çalısma.

Nakit bütçesinin yararları:isletmenin borçlanmasını bir plan dahilinde yürütmesini saglar,borçların ödenme zamanlarının planlanmasını olanaklı kılar,dividant ödemelerinin ne zaman ve ne miktarda yapılacagının belirlenmesini saglar,nakdin etkili bir biçimde kullanılmasını saglar.

Yatırım kararları: fonların uzun süreli olarak kullanımıyla ilgili kararlardır.

Sermaye bütçelemesi:uygun ve verimli yatırım alanlarının arastırılması ve sermaye harcama önerilerinin degerlendirilmesi süreci.

Normal finansal planlar:isletmelerin faaliyetlerini yürütebilmesi için düzenli olarak yaptıgı planlar.
Sabit varlıklara yatırımlarla,dönen varlıklara yatırımların ayrı olarak ele alınmasını gerektiren nedenler:
Sabit varlıklar daha fazla harcamayı gerektirir,dönen varlıklara yapılan harcamalar daha çok bölünebilir,dönen varlıklara yatırımların süresi en çok 1 yıl oldugu için,dönen varlıkların riski sabit varlıklara göre düsüktür,dönen varlıkların likiditesi daha yüksektir.

Likidite: İsletme varlıklarının paraya dönüstürülme yetenegi.

İsletmelerin yatırım yapma nedenleri:

1-kar amaçlı yatırımlar:
yeni üretim birimleri olusturulması,yenileme yatırımları,genisleme yatırımları,modernizasyon yatırımları,stratejik yatırımlar.

2-yasalar geregi yapılan yatırımlar:güvenligi saglamaya yönelik yada toplu sözlesmeler geregi.

3-genel olarak verimliligi arttırmaya yönelik yatırımlar:kres,lokal,spor tesisi.

Çalısma sermayesi nedir? Genellikle nakit ve nakit benzerleriyle,geçici yatırımlar,alacaklar ve stoklar gibi en geç 1 yıl içinde nakde dönüsebilecek dönen varlıklar.

Çalısma sermayesi düzeyini etkileyen unsurlar: isletmelerin faaliyet konusu,büyüklügü,satıslardaki düzenlilik,satıslarda artıs yada azalıs oranı.

Çalısma sermayesi yönetimi:isletmenin sahip olacagı çalısma sermayesi düzeyi ile çalısma sermayesi kalemlerinin bilesimi yanında,bunun nasıl finanse edilecegini de içerir.


ÜNİTE 18

Finansal Sistemler ve Kurumlar…
Finansal sistem(bir ekonomide fonları arz ve talep edenlerin,fon akımını saglayan araç gereçlerin ve bunları düzenleyen hukuki ve idari kuralların bütünü ) ve kurumlar

Finansal piyasa:finansal varlıkların alınıp satıldıgı piyasa.

Finansal sistemi olusturan unsurlar:
1-fon arz edenler:tasarruf sahipleri :banka,aracı kurum,menkul kıymetler yatırım ortaklıgı,menkul
kıymetler yatırım fonları,menkul kıymetler borsası,sosyal güvenlik kurulusları,sigorta sirketleri,koop.

2-fon talep edenler:yatırımcılar

3-yatırım ve finansman araçları para,mevduat,banka parası,kredi,sosyal güvenlik fonları, kop.kaynaklar,tahvil,hisse senedi,ipotekli borç ve irat senedi,kamu hisse senedi,gelir ortaklıgı senedi.

4-yardımcı kuruluslar

5-hukuki ve idari düzen

faiz
paranın kullanım hakkından belirli bir süre için vazgeçilmesinin bedeli.

Reel faiz oranı:
ödünç verilebilir fonların arz ve talebine baglı olarak belirlenir.

Fonların süreleri dikkate alınarak finansal piyasalar:
1-para piyasası :1 yıl yada daha kısa süreli fon arz ve talebinin karsılastıgı piyasa.
Geçici nitelikte likidite ihtiyacı için basvurulur.fon alıs verisinde kullanılan araçlar ticari senetlerdir.

2-sermaye piyasası :vadesi 1 yılı asan orta ve uzun süreli fon arz ve talebinin karsılastıgı piyasa.genellikle sabit yatırımların ve net çalısma sermayesinin finansmanında kullanılır.

Örgütlenme biçimine göre finansal piyasalar:
1-Organize piyasalar:resmi bir piyasa yerinin oldugu,devletin gözetimi ve denetimi altında olan piyasalar.
2-Organize olmamıs piyasalar:finansal varlıkların alım ve satımının yapılacagı belirli bir mekanın bulunmadıgı piyasalar.tezgah üzeri piyasalar.

Finansal varlıgın piyasaya ilk kez sunuluyor olmasına göre piyasalar:
1-birincil piyasalar :dolasıma ilk kez çıkarılan finansal varlıkların alınıp satıldıgı.
2-ikincil piyasalar :daha önce alım ve satıma konu olmus finansal varlıkların alınıp satıldıgı.

Aracı kurumlar: mali piyasa araçlarının çıkarımı,alımı,satımı ve pazarlamasıyla ugrasan kuruluslar.

Finansal kurumların fon arz edenlere ve fon talep edenlere sagladıgı katkılar:
1-fon maliyetlerini azaltmak
2-risk ayarlaması yapmak
3-vade ayarlaması yapmak
4-miktar ayarlaması yapmak
5-finansal danısmanlık hizmeti sunmak

para yaratan finansal kurumlar:

1-merkez bankaları:

TC MERKEZ BANKASI,


Bankanın Temel Amacı, Görev ve Yetkileri,
Banka’nın temel amacı fiyat istikrarını saglamaktır.
Banka,fiyat istikrarını saglamak için uygulayacagı para politikasını ve kullanacagı para politikası araçlarını dogrudan kendisi belirler.
Temel amacı ile çelismemek kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler.

Banka’nın temel görevleri;,
- Açık piyasa islemleri yapmak,
- Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dıs degerini korumak için gerekli tedbirleri almak ve kur rejimini belirlemek,
- Zorunlu karsılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek,
- Reeskont ve avans islemleri yapmak,
- Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek,
- Ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak ve bunların kesintisiz islemelerini saglamak,
- Finansal sistemde istikrarı saglayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak,
- Mali piyasaları izlemektir. Banka’nın temel yetkileri;
- Türkiye’de banknot ihracı imtiyazı tek elden Banka’ya aittir.
- Banka, Hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit eder, buna uyumlu olarak para politikasını belirler.
- Banka, Kanunda belirtilen para politikası araçlarını kullanmaya, uygun bulacagı diger para politikası araçlarını da dogrudan belirlemeye ve uygulamaya yetkilidir.
- Banka, nihai kredi mercii olarak bankalara kredi verme islerini yürütür.
- Banka, mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diger mali kurumlardan ve diger kuruluslardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistiki bilgi toplamaya yetkilidir.

Banka’nın baslıca müsavirlik görevleri;,
- Banka, Hükümetin mali ve ekonomik müsaviri, mali ajanı ve haznedarıdır.
- Banka, finansal sistemle ilgili olarak istenilecek hususlarda Hükümete görüs verir, bankalar ve uygun görecegi diger mali kurumlar hakkındaki görüslerini ve tespitlerini Basbakanlık ile bu kurum ve kurulusları düzenleme ve denetleme yetkisine sahip kuruluslara bildirebilir.
- Banka, Kanunla ve mevzuatla kendisine verilen yetki ve görevlerle ilgili olarak düzenlemeler yapmaya, bu
düzenlemelere tabi kurum ve kuruluslar nezdinde bunlara uygun hareket edilip edilmedigini ve kendisine gönderilen bilgilerin dogru olup olmadıgını denetlemeye görevli ve yetkilidir.

2-TİCARET BANKALARI (mevduat bankaları)
kisi ve kurumların kısa süreli fon ihtiyaçlarının karsılandıgı kurumlardır,tüm ülkelerde en yaygın bankacılık türüdür.

Para yaratmayan finansal kurumlar:
1-Kalkınma(kalkınmakta olan ülkelerde yetersiz olan sermaye ve girisim unsurlarını desteklemek,gelistirmek,kıt kaynakları kalkınma hedefleri dogrultusunda kaynak talep edenlere aktarmak ) ve yatırım bankaları

2-sigorta kurumları:çesitli riskleri dagıtmak yada azaltmak amacıyla,üyelerine hizmet sunmak üzere kurulan yarı finansal kumlar.

3-Kolektif yatırım kurumları.

4-factoring ve forfaiting sirketleri


Factoring nedir ?
Factoring, büyük miktarda kredili satıslar yapan firmaların, bu satıslardan dogan alacak haklarının "factor" veya "factoring sirketi" olarak adlandırılan finansal kuruluslar tarafından satın alınması esasına dayanan bir finansal faalyiettir. Bir factoring anlasması ile factor, satıcı firmanın yaptıgı kredili satıslarla ilgili her türlü muhasebe kayıtlarının tutulması, kredili satıslardan dogan alacakların vadesinde tahsil ve takip edilmesi, alacakların tahsil edilmemesi halinde dogacak kayıpların tam olarak karsılanması, satıcı firmaya kredili satıs tutarlarının belirli bir oranında kredi verilmesi, potansiyel ve mevcut müsterilerin mali durumları hakkıda bilgi toplanması ve malların satıs imkanlarını arttırmak üzere piyasa arastırması yapılması gibi fonksiyonları üstlenmektedir.

Forfaiting nedir ?
Forfaiting, özellikle mal ve hizmet ihracatından dogan ve belirli bir ödeme planına göre tahsil edilebilecek olan alacakların bir banka ya da bu alanda uzmanlasmıs bir finansman kurumu tarafından satın alınması olarak tanımlanabilmektedir.

Forfaiting isleminde genelde ithalatçının borcu karsılıgında ihracatçıya verdigi emre yazılı senet ve poliçeler kullanılmakta, islem gerçeklestikten sonra ihracatçının hiçbir yükümlülügü kalmamaktadır.
Her çesit alacak forfaiting islemine konu edilebilirse de, uygulamada emre yazılı senet ve poliçe seklindeki ticari alacaklar daha güvenli olduklarından tercih edilmektedirler. Forfaiting veren kurulus, belli bir iskonto oranı üzerinden devraldıgı senet veya poliçe seklindeki alacakların karsılıgında, teminat olarak banka garantisi talep etmektedir.

Forfaiting isleminde ithal edilecek malın bedeli, bu malın ekonomik ömrüne yayılarak taksitlerle ödenmektedir. Önce ithalatçı ve ihracatçı firmalar arasında bir ticari anlasma yapılmakta, fiyat ve ödeme planı saptanmaktadır. İthalatçı malları teslim almakta, banka garantisini de sagladıktan sonra borç senetlerini banka aracılıgı ile ihracatçı firmaya iletmektedir.
Poliçeler ihracatçı firma tarafından hazırlanmakta, ithalatçı firma tarafından kabul edilmekte ve garantör banka tarafından garanti edilmektedir. Garantör ile ithalatçı firma arasında tazminat anlasması bulunmakta, bu durum forfaiter'ı ilgilendirmemektedir. Forfaiting piyasasında, poliçeler "rücusuz" olarak üç kez ciro edilebilmektedir.

5-leasing sirketleri
LEASING NEDİR ?Ülkemizdeki uygulaması finansal kiralama olan leasing, bir yatırım malının mülkiyeti leasing sirketinde kalarak belirlenen kiralar karsılıgında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözlesmede belirlenen bir deger üzerinden sözlesme süresi sonunda mülkiyetin kiracıya geçmesini saglayan bir finansman yöntemidir.

6-risk sermayesi sirketleri ,
Risk Sermayesi , girisimcilerin is fikirlerinin , küçük isletmelerin ileri teknoloji yatırımları, Ar-Ge faaliyetleri , isletmelerin kurulus ,ürün tutundurma ,büyüme, iyilestirme ve el degistirme asamalarında büyüme potansiyeli olan küçük isletmelere , öz sermaye istirakiyad akredi aktarımı seklinde bir finansman modelidir.

Risk Sermayesi ile , halka açılacak küçük isletmelere köprü finansmanı saglanırken, isletmelerin kurumsallasması için isletme içindeki yöneticilere ( managament buy- out ) ve isletme dısındaki potansiyel girisimci ve yöneticilere ( managament buy-in ) isletmeyi kontrol ve yönetmeleri için gerekli sermaye aktarımı saglanır.

Finansal araçların özellikleri paraya çevrilebilirlik,bölünebilirlik,geri dönülebilirlik.
Getiri:bir finansal varlıgın getirisi,o araçtan belirli bir zaman diliminde saglanacak nakit girisleriyle ölçülür.
Vade:finansal varlıgın vadesi,bunun ihraç edildigi tarih ile son ödemenin yapılacagı tarih yada yatırımcının o finansal varlıgı paraya dönüstürmeyi düsündügü tarih arasında kalan süre.
Riskin tahmin edilebilirliligi :getirindeki ölçülebilir belirsizlik.

Para piyasası finansal araçları:
1-Hazine bonosu: İster kisiler ister sirketler veya devlet olsun gelir ve gideri arasında dengesizlik olan yani gideri gelirinden fazla olan herkesin önünde bir seçenek vardır :

Borçlanmak.
Devletin de geliri giderini karsılamaz ise yapacagı islem borçlanmaktır. Böylece devlet para piyasalarına "borç almaya" çıkar. Bu borcu elbetteki "faiz karsılıgı" olmak üzere ister. Borç senedi olarak da hazine bonosu ve devlet tahvillerini kullanır. Bu isleme "iç borçlanma" denir. Hazine bonoları faiz oranları para piyasalarındaki faiz oranlarının belirlenmesinde oldukça etkili rol oynar.

Hazine bonosu çesitleri
Hazine Bonosu:En fazla BİR yıl vadeye sahiptir. Kısa vadeli borçlanma için kullanılır
Devlet Tahvili : BR yılın üzerinde vadeye sahiptir. Uzun vadeli borçlanma için kullanılır

2-Geri satın alma anlasması:
Repo: Repo ,sabit getirili bir menkul kıymetin ,belli bir süre sonunda geri alım taahhüdüyle satımıdır.Kimlere uygundur ?Paranızı kısa vadeli olarak degerlendirmeyi düsünüyorsanız ,repo size en uygun alternatiflerden biri
olacaktır.Bankamızda paranıza 1 günden baslayıp birkaç aya kadar repo yapma hizmeti sunularak nakit akısınızı ihtiyaçlarınız dogrultusunda düzenlemeniz saglanmaktadır.

3-Banka mevduatı:
4-Finansman bonoları : Finansman Bonosu Nedir?
İhraççının borçlu sıfatı ile düzenleyip, sattıkları emre veya hamiline yazılı menkul kıymetlerdir. Kısa vadeli borçlanma aracı olup, vadesi 60 günden az 720 günden fazla olamaz. İskonto esasına göre satılır.

Finansman Bonosunun Türleri Nelerdir?
Finansman bonoları teminat türlerine göre çesitli tiplere ayrılır.

Garanti Kaydı Tasımayanlar A Tipi,
Banka Kredisi le Desteklenmisler B Tipi,
Banka Garantili Olanlar C Tipi,
Hazine Garantisi Tasıyanlar E Tipi,
Baska Bir Ortaklıgın Garantisini Tasıyanlar F Tipi olarak tanımlanır.

Finansman Bonosunun Faiz Oranı Nasıl Belirlenir?Finansman bonosunun faiz oranı ihraçcılarca serbestçe belirlenir

5-Banka bonosu: Banka Bonosu ve Banka Garantili Bono Nedir? kisi de mevduat kabul etmeyen bankalar tarafından çıkarılır. Banka bonosu, bankanın borçlu sıfatıyla çıkardıgı borçlanma senetleridir. Banka garantili bono ise bankanın kredisini kullanan kuruluslardan birinin aldıgı krediye karsılık teminat olarak verdigi emre muharrer senedin, bankaca garantiye alınıp, ihraç edilen menkul kıymete denir.

6-Varlıga dayalı menkul kıymet:vdmk:
Sermaye piyasası araçları:
1-Hisse senetleri : Hisse Senedi Nedir? Anonim ortaklıkların çıkardıkları kıymetli evraklardır. Sözü geçen Anonim Sirketin hisse senedi alındıgında , o sirkette ortaklık hakkı edinilmis olur.

Hisse Senedinden Nasıl Getiri Elde Edilir ? Hisse senedi sahipleri temel olarak iki tip getiri elde ederler: 1.Sermaye kazancı:Basitce hisse senedini düsük fiyattan alıp,yüksek fiyattan satarak elde edilen getiridir.
2. Kar payı (Temettü) geliri: Temel olarak temettü, sirketin sahipleri ve hissedarlarına dagıtılan sirket karıdır. Borsada islem gören sirketler kar dagıtıp dagıtmamakta serbesttirler. Hisse senetleri borsada islem görmeyen sirketler ise dagıtılabilir karın yarısından az olmamak üzere belirlenecek birinci temettüyü nakden
dagıtmak zorundadır.
2-Tahvil : Tahvil basit olarak borçlanmayı ifade eder. Bir tahvile yatırım yapıldıgında, aslında para ödünç verilmis olur. Karsılıgında ise; 1. Anapara ve 2. Belirli bir oranda (Kupon Oranı-Faiz Oranı) getiri elde edilir. Borç verilen paranın geri dönüsü tahvil çıkaran kurulus tarafından garanti edilir ve bu kurulus ödünç verilen parayı telafi etmek için yatırımcıya belirli bir oranda faiz ödemesi yapar.

Tahvil aracılıgı ile borç toplayan taraf sirketler olabilecegi gibi,Türkiye'de çok yaygın olarak görüldügü üzere 'Devletler' de olabilmektedir. Türkiye'de iç borçlanma amacıyla Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu, Halka Arzlar ve haleler Aracılıgı ile halktan borç almak amacıyla kullanılan menkul kıymetlerdir.

Nominal Deger, Kupon Oranı, Vade Nedir?
1. Nominal deger, Tahvil veya bononun vadesinde yatırımcının eline geçecek olan para miktarıdır.
2. Kupon oranı, nominal deger üzerinden yüzde olarak belirtilen, yatırımcının alacagı faiz miktarıdır. Tahvil ve bonolarda ayrıca faizin ne zaman ödenecegi üç aylık, altı aylık veya yıllık olarak belirtilmektedir.
3. Vade, anaparanın ve son faiz ödemesinin yapılacagı tarihtir.

Tahvile Yapılan Yatırımın Riski Nedir?
1. Geri Ödeme Riski: Anaparanın ve faizin yatırımcıya geri dönüsü tahvili ihraç eden tarafından garanti edildigi için, bu kurulusun güvenilirligi tahvilin riskliligini etkiler. Tahvil sirket tarafından çıkarıldıgında, sirketin iflas etmesi durumunda sirket borcunu ödeyemeyebilir. Devlet Tahvilleri'nde bu risk çok düsük oldugu için, sirket tahvillerinin getirisi Devlet Tahvilleri'nden daha yüksek olur. Fakat Türkiye'de devlet politikası, genel ekonomik konjonktür, sirket tahvillerine vergi avantajları saglanmaması gibi nedenlerden dolayı, sirketler için bu islem yüksek maliyetli olmaktadır. Dolayısıyla ülkemizde Özel Sektör Tahvili uygulamasına pek rastlanamamaktadır.

2. Faiz Oranı Riski: Faizlerdeki artıs bonoların degerini kaybetmesine neden olurken, faizlerdeki düsüs bono
fiyatlarının yükselmesine neden olur. Piyasa Borçlanma Oranı (Asagıda) Tahvil Fiyatı (Yukarıda) Piyasa Borçlanma Oranı (Yukarıda) Tahvil Fiyatı (Asagıda) Piyasa faiz oranı yükselerek tahvilin kupon oranını geçtiginde, yatırımcılar piyasadan daha yüksek oranlı borçlanabilecekleri için tahvil deger kaybeder. Faizlerin yükselmesi bir risk olusturdugu gibi düsmesi de tahvil yatırımcıları için bir avantaj yaratır. Piyasa faiz oranı düstügünde tahvilin kupon faiz oranı sabit kalacagından, tahvilden piyasada oldugundan daha fazla getiri elde edilir. Dolayısıyla tahvil deger kazanır. Yatırımcı isterse tahvil fiyatının artısı dolayısıyla vadeye kadar beklemeden elindeki tahvili yüksek fiyattan satabilir.

3. Politik Risk: Ülkenin politikasındaki tutarsızlık, tahvillerin fiyatının düsmesine neden olabilir. Ayrıca para birimindeki dalgalanmalar ve ekonomideki istikrarsızlık da tahvil fiyatlarını olumsuz etkiler.

Tahvile Yatırım Yapmanın Avantajları Nelerdir? İstikrarlı Kupon Ödemeleri Tahvile yatırım yapıldıgında genelde periyodik dönemlerde belirli bir faiz oranından getiri elde edilir. Dolayısıyla bu getirinin günü ve miktarı önceden bilinir ya da tahmin edilebilir.

Yatırıma İlk Adım Kredisi yüksek bir kurulusun tahvilini aldıgınızda, düsük riskli fakat banka faizlerinden daha çok getiri elde edebileceginiz bir yatırım yapmıs olursunuz. Düsük riskli ve sabit getirili olması sebebiyle yatırımın ilk adımı olarak degerlendirilebilir. Esneklik ve Kolaylık Yatırımcılar tahvillerinin vadesini beklemek zorunda degillerdir.Piyasada faizlerin dalgalandıgı dönemlerde trade etme ve böylece olusan faiz farklarından yararlanma sansına sahiptirler. Yatırımcılar finansal amaçlarına göre tahvilleri alıp, satabilirler.



ÜNİTE 19

ÇOK ULUSLU İSLETMELER;
Üke içi ve ülke dısındaki yatırımları isletme amaçlarına ve isletme sahiplerinin çıkarlarına uygun bir biçimde yöneten bir ticaret veya sanayi kurulusu.

Diger isimleri:

Uluslar arası ,çok uluslu,ulussuz,dünya,global

İsletmelerin çok uluslasmasındaki ölçütler:
Faaliyet gösterilen ülke sayısı,ülke dısında mülkiyet edinmek,üst yönetimin milliyeti
Çevre:
Ülke içi,yabancı,uluslar arası

Yabancı ülkelere giris yolları:
İhracat- ithalat(bir ülkede üretilmeyen yada yeterli olmayan mal veya hizmetlerin baska ülkelerden satın alınması)
İhracat faaliyetlerinin sakıncaları: üretim ve tasımacılık giderleri önemli miktarlara ulasır.ülkelerin yüksek vergileri maliyet unsurudur,yerel isletmelerle rekabet edebilme yönünde stratejiler gelistirilmesi gerekir.
Lisans anlasması:bir isletmenin ,mallarının ve isminin yabancı bir ülkede üretilip satılması konusunda izin vermesi.
Lisans anlasmaları:,buluslar,formüller,süreçler,tasarımlar,telif hakları,musiki eserleri,sanat eserleri,ticari
isim,marka,franchising,lisans,kontrat,metot,program,yöntem,sistem.

Franchising,
birbirinden bagımsız iki taraf arasında olusturulan sözlesmeye dayalı bir iliskiyi tanımlıyor. En yalın anlatımıyla franchisingi, ‘hak sahibine verilen para karsılıgında belirli sınai hakları ticari alanda kullanma izni’ olarak özetlemek mümkün.
Franchising sözlesmeleri, bir ürün, bir marka ya da bir hizmeti kapsıyor olabilir. İmtiyaz sahibi tarafın, belirli bir süre sartı ve bazı sınırlamalarla ticari islerini yürütmek üzere bu hakkı ikinci bir tarafa devretmesi söz konusu. Franchising’in en önemli tarafı imtiyaz hakkını veren tarafın isin yönetim ve organizasyonu konusunda know-how yani bilgi ve destek saglıyor olması.

Dıs ticaret isletmeleri:üretimle ilgilenmezler,ülkedeki isletme için dıs ülkelerde müsteri bulmakla sorumludurlar.üretici isletmelere,Pazar özellikleri,ürün kalitesi,fiyat beklentileri,dagıtım,kambiyo hakkında bilgi verir.
Ülke dısında sube açma: Mülkiyetin tamamının çok uluslu isletmeye ait oldugu yatırımların üstünlükleri:
Yönetim esnekligi ve karar almada serbestlik,karların yerel ortaklarla paylasılması sorunu olmaması,teknoloji ve tecrübenin denetiminin yatım yapan isletmenin elinde olusu,yatırım yapılan ülkede yeni isler yaratılmıs olması.
Sakıncaları: yerel bir ortagın saglayacagı yardımdan uzak kalınması,mülkiyetin ana isletmeye ait olması riskleri arttırır,ürün basarılı olmadıgında tüm yatırım yok olabilir,yabancı ülkeler %100 mülkiyeti benimsediklerinde,isletmelerin bu tür ülkelerde tam mülkiyetle yatırım yapma olanagı azalır.

Joınt ventura:2 veya daha fazla ortagın kendi faaliyetlerini sürdürürken,belli bir isi görmek üzere sürekli veya geçici olarak bir sirket kurup,bu sirketin faaliyetleri için kendi isletmelerinden teknik,mali ve ticari destek saglamak üzere anlasmaları.

Çok uluslu isletmelerin karsılasabilecegi sorunlar:toplumsal ve kültürel farklılıklar,ekonomik farklılıklar,yasal ve siyasi farklılıklar


Sınavlarda Hepinize Başarılar Diliyoruz..
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst