Aöf Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri Dersi 8.Ünite Ders Notları

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
Aöf Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri Dersi 8.Ünite Ders Notları


İkinci Yeni hareketinin hazırladığı şiir ortamı içerisinde başlayan 1960’lı
yılların şiiri giderek poetik bir söylemden politik bir söyleme doğru evrilen bir gö-
rüntü taşır.

Bu dönemde edebiyat de dikkat çekenler şunlardır:
Turgay Gönenç
Afflar Timuçin
Erdem Bayazıt
Hüsrev Hatemi
Cahit Zarifoğlu
Egemen Berköz
Ataol Behramoğlu
Süreyya Berfe
Refik Durbaş
İsmet Özel
Güven Turan

=>Bunlar arasında da özellikle Cahit Zarifoğlu ile İsmet Özel’in ikinci Yeni anlayışını en iyi de-
ğerlendiren şairler olarak kuşakları içerisinde öne çıktıklarını ve 60’lı yıllar şiirinin
zirvesini oluşturduklarını söylemek gerekir.

İSMET ÖZEL
  • Bir ara Çıdam Yay›nevini kurdu ve yönetti.
  • “Yorgun” adlı ilk şiirini Yelken dergisinde yayımladı . Daha sonra Türk
Dili, Şiir Sanatı, Papirüs, Yeni Dergi gibi yayın organlarında şiirlerini yayımlamaya
devam etti.
  • Ataol Behramoğlu’yla birlikte Halkın Dostları dergisini çıkardı. Yaşadığı iç hesaplaşma ve dönüşümden geçtiği 70’lerin ortasından sonra ise Diriliş, Mavera, Dergâh dergilerinde ürünleriyle göründü. 1974’ten sonra Müslüman olduğunu açıkladı ve eski Marksist çevresinden uzaklaştı.
  • Şiirlerini Geceleyin Bir Koşu , Evet İsyan , Cinayetler Kitabı, Şiirler 1962-74, Celladıma Gülümserken Çektirdiğim Son Resmin Arkasındaki Satırlar , Erbain/Kırk Yılın Şiirleri , Bir Yusuf Masalı , Of Not Being A Jew adlı kitaplarında yayımladı.
  • Şiir üzerine düşüncelerini aktardığı şiir Okuma Kılavuzu ve toplumsal kültürel konulardaki çok sayıda deneme kitabıyla son dönem Türk edebiyat›n›n en çok ilgi çeken imzalarından birisi oldu.
  • ilk Şiirlerinde imajı önemli bir araç olarak kullanan ikinci Yeni şiirinin oluşturduğu anlayış içerisinde görünür. Yeni dize biçimleri, söz diziminde sözcüklerin gerilimini yansıtacak düzenlemeler yapması ile dikkati çeker. Özellikle ikinci kitabı Evet İsyan’daki şiirlerinde dönemin toplumcu-siyasal eğilimlerinin şiirleştirilmesi ilgi gördü ve toplumcu-gerçekçi akım içerisinde farklı bir yer edindi.
  • Özel’in şiirinin asıl gücü sözcük seçiminden gelir. Günlük dilin şiire girdiğinde
bir gerilim doğuran sözcükleri, alışılmamış bağdaştırmalarla çarpıcı imajlar üretir.

  • Radikal, şiddet içeren imajlar her döneminin değişmez öğesidir. Önceki şiirlerinde var olan kapitalist sistem eleştirisi, ikinci döneminde Batılı uygarlık eleştirisine dönüflerek sürer. Kendisinden sonraki kuşakları özellikle söyleyiş gücü bakımından en çok etkileyen şairlerin başında gelir.


TOPLUMSAL MÜCADELENİN ARACI OLARAK ŞİİR
  • Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ile birlikte Halkın Dostları’nı, kardeşi Nihat Behram’la birlikteMilitan’ı ,
  • Paris’te Fransızca yayımlanan Türk edebiyatı dergisi Anka’yı çıkardı.
  • 1960’tan sonraki dönemlerin Sosyalist düşünce temsilcilerinden olan Behramoğlu’nun eylemciliği ile yazı hayatıiç içe geçmiş durumdadır.
  • Varlık, Yelken, Dost, Devinim 60, Evrim, Ataç, Papirüs, Halkın Dostları, Şiir Sanatı vb. gibi dergilerde yayımladığı ürünleriyle dönemin İsmet Özel ile birlikte dikkati çeken şairlerinin başında gelir.
  • Şiirlerini Bir Ermeni General , Bir Gün Mutlaka , Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri, Ne Yağmur.. Ne Şiirler , Kuşatmada , Mustafa Suphi Destanı, Dörtlükler , İyi Bir Yurttaş Aranıyor, Bebeklerin Ulusu Yok, Aşk İki Kişiliktir adlı kitaplarında yayımladığı gibi toplu şiirleri de yayımlanmıştır.
  • İlk kitabı Bir Ermeni General’de Orhan Veli ve Attilâ İlhan’ın yanısıra İkinci Yeni şiirinin etkisi altında görünmesine karşın, ikinci kitabındaki şiirlerden itibaren daha çok Nazım Hikmet ve Ahmet Arif gibi toplumcu-gerçekçi şairlerin izinden yürür ve İkinci Yeni şiir anlayışını eleştirir.
  • Behramoğlu’nun İsmet Özel ile karşılaştırıldığında daha sınırlı bir hayal gücü,teknik ustalıktan çok duygusallığa dayanan bir söyleyiş özelliği vardır. Bununla birlikte 1969’da Ant dergisinde yayımlanan “Genç Şairler Savaş Açıyor” başlıklı oturumda dile getirdiği siyasal düşüncenin şiire yedirilmesi gerektiği yolundaki düşünceleriyle ve şiirlerindeki duygusal Marksist eda ile 70’li yıllarda şiirin ideoloji ve siyasal coşkuyu iletmede bir araç gibi görülmesine yol açan anlayışın gelişmesini beslemiştir.
  • Behramoğlu, epik şiir söyleyişini denediği (“Dörtlükler”, “Mustafa Suphi Destanı”, “İyi Bir Yurttaş Aranıyor”) şiirlerinden sonra temalarını genişletmiş, özellikle aşk ve çocukluk temalarıyla geniş kitleler tarafından ilgi çeken bir isim olmuştur.

Refik Durbaş;
  • Şiir kitaplarından bazıları ; Kuş Tufanı ,Hücremde Ay Işığı , Nereye Uçar Gökyüzü ,Yol Uzundur Günden Ama Ölümden Kısa
  • Özellikle 1970’e kadar yazdığı ve İkinci Yeni anlayışına yakın şiirleriyle 60 döneminin önde gelen şairlerinden birisi oldu. İçli, çarpıcı ve imaja dayanan bir anlatıma sahiptir.
  • Durbaş’ın kendisine özgü bir lirizm yarattığı ve anlık duyguları, toplumun ezilmiş kesimlerinin durumlarını, duyarlılıkla şiirleştirdiği görülür. 1970’ten sonra simgesel bir dil kullanarak toplumcu temaları işledi. şiirlerinde halktan kişileri, şehrin çeşitli görünümlerini yansıttı. Divan ve halk şiiri geleneğinden de yararlanmaktan geri durmadı. Durbaş’ın yer yer konuşma dilinin arasına yedirilmiş eski sözcüklerle arkaik bir hava oluşturmaya çalıştığı da görülür.
Güvenç Turan
  • Özellikle Yordam dergisindeki ürünleriyle tanındı.
  • Güneşler...Gölgeler , Pefl , Sevda Yorumları, 101 Dize , Gizli Alanlar , İz Sürmek Şiirkitaplarından bazılarıdır.
  • İmaja ve ayrıntılara önem veren, bireyin yalnızlık, hüzün gibi duygularını işleyen şiirleriyle 60 sonrasının diğer toplumcu şairlerinden ayrılır. Bu yüzden içe dönük ve izlenimci olarak nitelendirilmiştir. Kısa, kesik söyleyişlerle kendisine özgü bir lirizm yaratmıştır.


1960 sonrasında oluşan Türk şiirinin toplumcu çizgideki şairlerinin bunlardan
ibaret olduğu söylenemez. Egemen Berköz, Süreyya Berfe, Gülten Akın, Metin Altıok gibi daha pek çok şair bu çizgide ürünler vermişlerdir
ŞİİRDE DİNÎ DUYARLILIĞIN MODERN GÖRÜNÜMÜ:
CAHİT ZARİFOĞLU
* Edebiyata ilgisi Maraş’ta lise yıllarında birlikte okuduğu bir arkadaş grubuyla
birlikte oluştu. Bu arkadaşlarıyla birlikte 1976’da Mavera dergisini çıkardı. Şiirlerini Yeni Dergi, Türk Dili, Diriliş, Edebiyat, Papirüs, Soyut, Yönelişler dergilerinde yayımladı. İlk şiirlerinden itibaren İkinci Yeni ve modern Alman şiirinin özeliklerini okşayan, insanın varlık içerisindeki konumunu araştıran, giderek hikmete yönelen bir tutum içerisinde oldu.

* Şiir anlayışı bakımından Sezai Karakoç ve Necip Fazıl çizgisinde yer alır. Ona
göre şiir, insandan ve maddeden bağımsız bir varlığa sahiptir. Şair ise adeta bir baraj suyunu tutan bent gibi şiiri insanlığa ulaştıran bir kanal, bir araçtır. Şiirin bu bağımsız varlığına dışardan bir müdahalenin, bir dayatmanın olmaması gerektiği konusundaki düşünceleriyle gerçeküstücülere yaklaşan şair, şiirin metafizik niteliği konusunda onlardan ayrılır. Şiir de tıpkı insan gibi Yaratan’a doğru bir yönelme içerisindedir. Metafiziksiz şiir olmaz. şiir maddenin ördüğü duvarların ve perdelerin arkasını kurcalama işidir.
* Gerçeküstücü ögelerle destansı söyleyişin rahat ve geniş sesi onun şiirlerinin
çekiciliğini oluşuran faktörler arasındadır. Özellikle İşaret Çocukları adlı ilk
kitabındaki şiirlerinde adeta art arda patlayan seri flaş etkisi yaratan şaşırtıcı, özgün
imge sağanağı onu kuşağı arasında ve Türk şiirinde öne çıkaran özelliklerinin ba-
şında gelir.

* Çocukluğundan gelen izlenimlerin psikolojik tablolar halinde imaja dönüştüğü
bu dönem şiirlerinde dildeki deformasyonlar daha fazla dikkati çeker.
*İkinci kitabı Yedi Güzel Adam ’daki şiirlerle birlikte destans
söyleyişin modern örneğini vermiş ve bir yandan tasavvufa bir yandan toplumsal
olana yönelmiştir.

  • Üçüncü kitabı Menziller ve son kitabı Korku ve Yakarış ’ta bulunan şiirlerinde dinginliğe yönelen bir ruh durumu ile tasavvufî duyarlılığın belirgin izleri görünür. Buradaki şiirlerinde de metafizik şiir çizgisinin çarpıcı örnekleri, ilk şiirlerinde yakalamış olduğu özgün yapı özellikleri terk edilmeden aktarılır.
  • Modernist Türk şiirinin İkinci Yeni ile yaptığı atılımın en iyi örneğini oluşturan Cahit Zarifoğlu’nun şiirleri her okuyuşta yeni çağrışımlar ve anlamlar üretecek bir dil örgüsü içerisinde kendisine özgü, özel bir lirizm oluşturmaktadır.

ERDEM BAYAZIT
  • Arkadaşları ile birlikte Mavera dergisi ve Akabe Yayınlarının kurulmasını sağlayan Bayazıt, şiirleriniYeni İstiklal, Büyük Doğu, Edebiyat, Mavera, Yediiklim, Hece dergilerinde yayımlamıştır. ŞairinSebep Ey , Risaleler ve bu iki kitabın birlikte yayımlandığı Şiirler adlı kitapları vardır.
  • Şiirinde ses ögesinin bir vurucu güç olarak öne çıkması, ses maddesinin yapının aslî unsuru olmasından dolayı genellikle kaçınılmaz bir durumdur. Ses, anlamın sadece mahfazası değil, aynı zamanda yönlendiricisi olarak görüldüğü için bu ögenin etkili kullanımı özel bir önem taşıyor.
  • Onun şiirlerinde önce kente, modernizme, maddeci dünya görüşüne karşı olarak topluma yönelen bir nara iken giderek toplumsal değişmelerin de etkisiyle ve belki de içe dönüşü gerektirecek bireysel yoğunlaşmalardan dolayı durgun bir söyleyişe yöneldiği görülüyor. Şiirlerin formunda ise gerilimin doğurduğu duygu patlamalarının yerini sessizce yeraltına kıvrılan bir ırmağın
gürültüsüz akışı almıştır. Bu yönüyle Zarifoğlu’nun kat ettiği şiir çizgisine paralel bir görünüm taşımaktadır.

HAZIRLAYAN BETÜL ŞİMŞEK..
DUADA UNUTULMAMAK DİLEĞİYLE ..
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst