Aöf Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri 5.Ünite Ders Notları

tremendous

Forum Yöneticisi
Katılım
11 Ara 2012
Mesajlar
1,781
Tepkime puanı
8
Puanları
0
Bölüm:
MEZUN
Şehir:
İstanbul
Aöf Cumhuriyet Dönemi Türk Nesri 5.Ünite Ders Notları


Sohbet/Söyleşi

SOHBET TÜRÜNÜN TANIMI VE ÖZELLiKLERi
Bir yazarın gündelik yaşam, insan, sanat ve edebiyatla ilgili bir konu hakkındaki düşüncelerini, karşısında okuyucular varmış gibi onlarla sohbet ediyormuşçasına sıcak ve içten bir anlatımla dile getirdiği, makale planında yazdığı fikir yazısına sohbet denir.
Sohbetin Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’teki açıklamaları:
1. Arkadaşça, dostça karşılıklı konuşma, hasbihâl, sohbet
2. Uluslararası iletişim ağ ortamlarını kullanarak çeşitli yazılımlar aracılığıyla kişilerle karşılıklı olarak yazılı, sesli veya görüntülü görüşme
3. Bir bilim veya sanat konusunu, konuşmayı andıran biçimde inceleyerek anlatan edebiyat türü” şeklinde sohbetin açıklandığı görülmektedir.

Sohbetin Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi’ndeki açıklamaları;
1. Bir kurala, belli bir konuya bağlı olmayan karşılıklı konuşma, sohbet; hasbihâl
2. Bir kimseyle belli bir konuda ve samimi bir havada yapılan konuşma, sohbet.
RedhouseSözlüğü’nde ise İngilizce karşılık olarak; “chat”, “conversation”yani sohbet etmek, dostça konuşmak şeklinde geçmektedir.
Sohbet sözcüğü, dilimize Arapçadan geçmiştir. Sohbet türünün kapsamı, insanı ilgilendiren hemen her şey kadar geniştir.
Sohbet türünde yazar bir anısını, bir yazarı, flairi, onun eserleri hakkındaki değerlendirmelerini, okuduğu bir dergi ve kitap hakkındaki düşüncelerini, izlediği bir sinema veya tiyatro hakkındaki yorumlarını, gündelik yaşamda gözüne takılan şeyleri okuyucularıyla paylaşır. Bu türde yazılan yazılar bir anda okuru etkisi altına alır. Yazar okurla konuşmaya, zaman zaman ona sorular sormaya başlar. Okuyucunun ağzından sorular sorar, okuyuculardan onay bekler, soruları yine kendi cevaplar. Sohbet yazarları kültür, sanat, edebiyat, felsefe gibi çeşitli alanlarda birikimleri olan kişilerdir. Ele aldıkları konuları fazla derine inmeden, kanıtlama endişesi taşımadan, okuyucularla dertleşiyormuş gibi içten bir şekilde anlatırlar. Düşüncelerini kimi zaman bir atasözü söyleyerek, bir vecize söyleyerek, bazen de ünlü bir düşünürün sözleriyle pekiştirirler. En sıkıcı, en ağır konular bile usta bir sohbet yazarının kalemiyle şekillenince neşeyle, keyifle okunan bir yazı haline dönüşür. Genellikle üç beş sayfalık kısa yazılardan oluşan bu türün örnekleri gazete ve dergilerde yayımlanır. Bu yazılar daha sonra bir kitapta toplanabilir. Sohbet, makaleden üslup açısından ayrılır. Makaledeki ağırbaşlı ve ciddi hava sohbet türünde yerini tatlı bir samimiyete bırakır. Sohbet yazıları okuyucuda yazarla sohbet ediyormuş hissini uyandıran yazılardır. Sohbet yazarı bilimsel makale yazan bilim adamı gibi konuda derinlik yaratmaz, fikirlerini kanıtlamak gibi bir zorunluluğu yoktur. Sohbet türünde çözümlemeler yapılır, örnekler verilir, yazarın görüşü okuyucuya sezdirilir, sonuç bölümünde yazar ulaştığı kararı bildirir. Sohbet türündeki yazıların deneme, makale, fıkra gibi diğer türlerden ayrılan yönü konunun işlenişinde ve anlatımındadır.
Fıkralar gibi sohbet yazıları da yazarın herhangi bir konu hakkında görüş ve düşüncelerini ortaya koyarlar. Ancak sohbet yazılarında yazar daha pişkin daha usta olma yolunda ilerler. Okuyucunun zihnini kamçılamaya çalışırken ara sıra duygu tellerine de basar. Veya acı durumları ortaya koyarken dertleşmek kaygısıyla, teselli etmek isteğiyle ruhunu okuyucunun ruhuna eş eder, onunla birlikte üzülür, şikayet eder. Bazen de olayların üstüne çıkarak öğüt veren, doğru yollara ışık tutan olgun biri durumuna geçer. Bütün amacı okuyucuyu kendine çekmek, kendi havasına sürüklemektir
Fıkralarda olduğu gibi kişisel görüşler dile getirilir. Dil açık, sade ve durudur. Bu nedenle her yaştan ve her eğitim düzeyinden insanların bu türdeki yazıları okuyup anlama olasılıkları çok yüksektir.
Dildeki sadelik bakımından denemeyi andıran sohbet, denemeye göre daha uzun bir yazın türüdür.
Eleştiri ile deneme arasında kalan sohbet türünde yazar genellikle güncel ya da bu niteliğini yitirmeyen konulara odaklanır. Başkalarının düşüncelerini irdelemesi bakımından eleştiriyi andırır. Yazarın kendi görüşlerini kesin yargılara varmadan açıklaması açısından da denemeye benzer.
Aralarında belirgin farklar olmasına rağmen sohbet ve röportajın karıştırıldığı görülür. Sohbette tek kişinin varlığı söz konusuyken röportajda bir uzman bir de röportajı yapanın varlığı söz konusudur.
Sohbet yazılarında dil günlük konuşma dilidir. Kurallı, sıralı, devrik cümleler gerekli zamanlarda, birbiriyle uyum içinde iç içe kullanılır.
Sohbet yazılarında uzun cümlelerden kaçınılır.
Konuşmalar gerektiğinde hikâyemsi bir hava içinde aktarılır.
Deyimlerden, ünlemlerden, samimi hitaplardan yararlanılır.
Soru cümlelerine sıkça yer verildiği görülür.
Yazar soruyu bazen kendi kendine bazen de okuyucuya sorar.
Bu tür yazıları yazmak kolay gibi görünse de aslında keskin, kıvrak bir zekâyı gerektirir.
Yer yer eğlendiren olaylarda, dikkat çeken tahlillerde aslında uyarmak isteyen ustaca sitemlerin gizlendiği görülür.
Yazar okuyucuyu itham etme yoluna gitmez. Ortada bir suç ya da kusur varsa “biz” ifadelerine başvurarak kendisini de işin içine katar.
Böylece okuyucu doğrudan suçlanmamış, hedef gösterilmemişolur. Okuyucuyu gerçekleri araştırmaya, çözüm yolları bulmaya, gereğini yapmaya yöneltmeye çalışır. Bunları yaparken alçakgönüllülüğü elden bırakmaz.

Sohbet Türünün Özellikleri
1. Yazar, okuyucu ile bir sohbet havası içinde senli benli konuşur.
2. Yazar, düşüncelerinin doğruluğunu kabul ettirme konusunda ısrarcı değildir.
3. Daha çok, yazarın kişisel düşüncelerine yoğunlaşılır.
4. Yazar samimi, içten bir ifade tarzı kullanır.
5. Yazar çeşitli güncel olayları da kullanarak duygu ve düşüncelerini destekler.
6. Gazete ve dergi yazılarıdır.
7. Günlük konuşma dili kullanılır. Kurallı, sıralı, devrik cümleler gerekli zamanlarda, birbiriyle uyum içinde yer alır.
8. Uzun cümlelerden kaçınılır.
9. Dil açık, sade ve durudur. Bu nedenle her yaştan ve her eğitim düzeyinden insanların okuyup anlama olasılıkları çok yüksektir.
10. Yazar, sorulu cevaplı cümlelerle konuşuyormuş hissi verir

TÜRK EDEBIYATINDA SOHBET TÜRÜNÜN GELİŞİMİ
Türk edebiyatında Ahmet Rasim (Ramazan Sohbetleri), Yahya Kemal Beyatlı (Tarih Musahabeleri), Suut Kemal Yetkin (Edebiyat Söyleşileri), Şevket Rado (Eşref Saati), Melih Cevdet Anday (Dilimiz Üzerine Söyleşiler), Nurullah Ataç (Karalama Defteri), Cenap Şehabettin, Refik Halit Karay, Hasan Ali Yücel, Attila İlhan, FalihRıfkı Atay, Ercüment Ekrem Talu gibi yazarlar sohbet türünde eser vermiş isimlerarasında yer almaktadır.


HAZIRLAYAN: Gözde DEMİR / Asuman KURT/Envercan ULUĞ
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst