Servet-i Fünun Edebiyatının Önemli Sanatçıları

Tevfik FİKRET (1867-1915)

Bu dönemin en güçlü yazarlarındandır.Parnasizmin etkisindedir. Şiir- lerinde biçim kusursuzdur.**çü,kafiye ve şekil gibi unsurlarla oluşturulmuş bir musiki sezilir.İşlediği konuyu sözcüklerin sesiyle hissettirir.Aruz ölçüsüne öylesine hakimdir ki konuşur gibi yazdığı şiirlerinde kusursuz bir ölçü vardır.Şiiri düz yazıya yaklaştırmış birkaç dize süren cümlelerden oluşan şiirler yazmıştır.

Servet-i Fünun döneminde yazdığı şiirler kişisel ve sanatlıdır.Daha sonraki dönemlerde yazmış olduğu şiirler ise aşırı toplumcu bir şiir anlayışı vardır.

Edebiyatımıza müstezat şiir şeklini getirmiş soneyi çok iyi kullanarak yaygınlaşmasını sağlamıştır.



Eserleri:

Rubab-ı Şikeste:Bu kitapta bulunan şiirler Servet-i Fünun döneminde sanat için sanat görüşüyle yazdığı şiirler bulunmaktadır.Önceki şiirlerinde Recaizade ve Abdülhak Hamit’in etkileri görülür ancak daha sonraki şiirlerinde kendi üslubunu yakalamıştır.

Haluk’un Defteri:Bu kitapta oğlu Haluk’un kişiliğinde istediği neslin özelliklerini,onlara verdiği öğütleri anlatmıştır.Buradaki şiirler sanat için sanat görüşünden toplum için sanat görüşüne doğru yönelmektedir. Şiirleri sosyal bir endişe ile de yazılmış olsa biçimdeki özeni ve mükemmelliği hiçbir zaman kaybetmemiştir.

Rubabın Cevabı: Bu kitap Tevfik Fikret’in toplumcu ve vatan şiirlerinin olgun ve güçlü örneklerinin olduğu kitaptır.Vatanın kötü yöneticiler elinde çektiği sıkıntıları eleştirel bir üslupla anlattığı ve bu durum karşısında şairin umudunu yitirmediği görülüyor.

Şermin:Hayatının son dönemlerinde çocuklar için yazdığı bir kitaptır ve bu kitap hece ölçüsüyle yazılmıştır.

*****Tevfik Fikret hiç roman ve tiyatro yazmamıştır.

İstanbul’u anlattığı SİS şiiri İstanbul’u kötüleyen karamsar bir şiirdir. Doksan Beşe Doğru ve Tarih-i Kadim önemli şiirlerindendir.

Toplumcu görüşle yazdığı ve memleketin Batı medeniyeti seviyesine gelmesini istediği şiirleri ;Haluk’un Vedası(Annesi ölmüş bir kızı anlatır)Tarih-i Kadim(M.Akif buna karşılık bir eser yazmıştır)Sis , Haluk’un Amentüsü

Cenap ŞAHABETTİN (1870-1934)

Asıl mesleği doktorluk olan şair Servet-i Fünun edebiyatında Tevfik Fikret’ten sonra gelen en önemli şairdir. Öğrenim için gönderildiği Fransa’da tıptan çok şiirle ilgilenmiş ve Fransız sembolist yazarlarını tanı mıştır.

Şiirde bir ahenk oluşturmak ister ve kelimeleri müzikal değerlerine göre seçer.Dili oldukça ağırdır.Orijinal sıfat taşmamaları kullanır. “Saat-ı Semenfam (yasemin renkli saatler)tamlaması tartışmalara neden olmuş -tur. Genellikle duygu ve hayal yüklü tamlamalar kullanır.

Hem parnasizm hem de sembolizmin etkileri şiirlerinde görülür. Sembolizmin musikisi, parnasizmin ise doğa betimlemeleri,sözcükle resim yapma sanatı onun şiirlerinde görülür.Elhan-ı Şita adlı kış manza- rasını anlattığı şiirinde sözcükler okuyucuya karın yağışını hissettirir. Sanat için sanat görüşünü benimsemiştir.Ona göre sanat güzellik içindir. Şiirlerinde aşk ve tabiat temalarını işlemiş ve semboller kullanmıştır.

** Şiirde serbest müstezat tarzını ilk ve en iyi kullanan şairdir.Bazen de sone tarzında eski şiiri hiçe sayan batı tarzı kullanımıyla çok eleştiri almıştır.En basit konuları şiirin konusu haline getirmek için servet-i fünun diline yeni sözcükler sokmuş Arapça ve Farsça yeni sözcükler kullanmıştır.

Şiirde güzellikten başka bir şey aramadığını güzel sanatlarda fayda aranmayacağını söyleyen şairin nesir alanında da önemli eserleri vardır . Nesir dili şiir dilinden biraz daha sadedir.

Bir şiirde birden fazla ölçü kullanmasıyla ünlüdür.

****Şiirlerini Evrak-ı Hayal adlı bir kitapta toplayacağını söylemesine rağmen sağlığında yapamamıştır.Şiirleri ancak 1984 yayınlanmıştır.

Nesir alanındaki eserleri Hac Yolunda,Avrupa Mektupları.Suriye



Mektupları,Nesr-i Harp,Nesr-iSulh ve değişik yazılarını topladığı Evrak-ı Eyyam,

Beğendiği vecizelerini Tiryaki Sözleri,

Yalan(dram) Körebe (komedi)

Halit Ziya UŞAKLIGİL (1867-1945)

Dönemin roman ve hikaye temsilcisidir.Eserleriyle sadece kendi döneminde değil daha sonraki dönemlerde de örnek alınan bir yazardır.

Türk romanına tamamen batılı bir çehre kazandırmıştır.Başarılı eserler veren yazar batılı yazarlardan hiç de aşağı değildir.Yazarın dili süslü ve ağırdır. Kendi romanlarını daha sonra kendi sadeleştirmiştir.

Halit Ziya romanlarındaki kahramanları kendi yaşadığı çevreden seçer ve bunları bir gözlem sonucunda oluşturmuştur.

Yazarın hikayelerinin dili romanlarına göre daha sadedir.Roman- larının konusu hep İstanbul’da hikayelerinin konusu ise Anadolu’da geçmektedir.

Romanları:Aşk-ı Memnu,Mai ve Siyah,Kırık Hayatlar,Bir **ünün Defteri,Ferdi ve Şürekası’dir

Mai ve Siyah’ ta Ahmet Cemil adlı kahraman sanat hayalleriyle yaşar fakat içinde bulunduğu çevre ve Babıali’nin kırıcı olayları arasında tüm hayalleri yıkılır. Yazarın romanda Ahmet Cemil’e söylettiği sözler aslında Servet-i Fünun edebi anlayışıdır.

Aşk-ı Memnu Sanatçının başyapıtıdır. Romanın konusu ise Boğaziçi yalılarındaki yaşamdan alınmıştır. Eserde alafranga yaşayışa özenen Bihter Hanım’ın kendinden yaşça büyük Adnan Bey’le evlenmesi,ancak daha sonra Adnan Bey’in yeğeni olan Behlül adlı gençle birbirlerine aşık olmaları anlatılır.Züppe bir genç olan Behlül , Bihter Hanım’ı sonunda kandırır.Ancak Nihal durumu fark eder ve babasına bildirir.Adnan Bey’in durumu öğrendiğini anlayan Bihter Hanım intihar eder.Eser ruh tahlilleri yönüyle oldukça gerçekçidir. Kahramanlar her yönüyle tanıtılmıştır.

Kırık Hayatlar diğerlerine göre sade bir dille yazılmış bir romandır. Romanda aile içi bir dram anlatılmaktadır.



Önemli Hikayeleri: İzmir Hikayeleri,Aşka Dair,Onu Beklerken Kadın Pençesi

Roman ve hikayenin dışında yazar hatıra türünde de yazdığı Kırk Yıl,Saray ve Ötesi,Bir Acı Hikaye adlı eserler servet-i fünun dönemi ve Osmanlı’nın son dönemi için önemli bir belgedir.

*****Halit Ziya edebiyatımızda ilk MENSUR şiiri yazan kişidir.

Mehmet RAUF (1875-1931)

Servet-i Fünun edebiyatının ikinci büyük romancısıdır.Uzun süre Halit Ziya’nın etkisinde kalmıştır.Dil Halit Ziya’ya göre daha sadedir Tıpkı Halit Ziya gibi mensur şiirler ruh tahlillerine önem verdiği romanlar yazmıştır.Sosyal konulara fazla değinmez onun roman ve hikayelerinde kendi hayatının aksi vardır.

Yazarın en önemli eseri Eylül’dür . Basit bir aşk olayı etrafında dönen eserde aşkın güzelliği dile getirilir.Suat Hanım kocası tarafından çoğu kez yalnız bırakılan kadındır. Suat Hanım ve kocasının arkadaşı olan Necip arasında gizli bir aşk oluşur ve sürer gider.Eserin sonunda Suat’la Necip bir yangın sonucunda yanarak ölürler.Dil örgüsü bakımından zayıf olan eser psikolojik tahlillerdeki derinliğiyle ilk psikolojik roman sayılmıştır.



Eserleri:

Siyah İnciler:Mensur şiir kitabı

Romanları:

Genç Kız Kalbi, Ferda-yı Garam,

Karanfil ve Yasemin, Salon Köşelerinde,

Son Yıldız, Define,

Kan Damlası

Tiyatro: Cidal,Pençe,Yağmurdan Doluya

Hüseyin Cahit YALÇIN (1874-1957)

Hikaye,roman ve eleştiri yazarı aynı zamanda gazeteci olarak tanınmıştır.Eski edebiyata karşı batı edebiyatını savunmuştur. Eserlerinde iç ve dış gözleme yer vermiştir. Cesur,pervasız ve atak bir eleştiri yolu izlemiş bu yüzden sürgüne gitmek zorunda kalmıştır.1908’den sonra siyasi yazarlığa geçmiştir.Cumhuriyet devrinde yazmış olduğu siyasi makaleler ile tanınmıştır.Servet-i Fünun dergisi onun Fransızca’dan çevirmiş olduğu Edebiyat ve Hukuk adlı makalesini yayınlamasından sonra kapatılmıştır. Ve bu kapatılma sonucunda bu dönem bitmiştir.

Eseleri



Hayat-ı Muhayyel ,Hayal İçinde,Edebi Hatıralar,Talat Paşa

------Dönemin Bağımsızları----

Hüseyin Rahmi GÜRPINAR(1864-1944)

Ahmet Mithat tarzını geliştirmiştir.(Ahmet Mithat tarzı;sanat endişesinden uzak,öğreticiliği esas alan,çok eser vermeyi amaçlayan , kusurlu roman tekniğinin olduğu ve romanda olay akışını kesip ansiklopedik bilgilerin verildiği bir anlayıştır)

Roman tekniği kusurludur,olay akışını kesip ansiklopedik bilgi verir. Natüralisttir,sokağı edebiyata getiren sanatçı olarak bilinir.Eserlerinde İstanbul’u anlatır.Dili oldukça sadedir.Mizah yoluyla sosyal tenkit yapar.



Romanları: Şıpsevdi,Mürebbiye,Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç,

Kesik Baş,Gülyabani,Cadı,İffet,Sevda Peşinde,Evlere Şenlik



Ahmet RASİM (1867-1932)

Ahmet Mithat tarzını sürdürmüştür. Hayatın komik ve ibret verici taraflarını anlatır.Yüz otuzu aşkın eseri vardır. Aynı zamanda bestecidir altmışa yakın bestesi vardır.

Hatıra Türündeki Eserleri: Gecelerim,Falaka,Muharir Şair Edip

İnceleme ve Gözlem Eserleri: Gülüp Ağladıklarım,Muharrir Bu Ya, Şehir Mektupları

Romanları:İlk Sevgi,Güzel Eleni,Endişe-i Hayat,İki Günahsız Sevda



Mehmet Akif ERSOY (1873-1936)

İslamcı şair olarak bilinir ve toplum için sanat görüşüyle eserler vermiştir.Şiiri düz yazıya ayaklaştırmıştır. Manzum hikayeleri vardır . Aruz vezninin çok iyi kullanır.Şiirlerinde coşkun bir lirizm vardır. Safahat adında yedi kitaptan oluşmuş şiir kitabı ile ünlüdür. Safahat’taki şiirlerden en ünlüleri, Küfe,Mahalle Kahvesi,Seyfi Baba,Meyhane’dir.Ayrıca nesir türünde de eser vermiştir.

ah ne gunlerdı ya konuları calişip anlatırdık lısedeyken

su gıbı calısırdık hoca boyna soru sorardı sınavıda kazık olurdu . aof sorularıda ne bızım hocaların yanında hıcccccc