2. sınıf güz ders notları

somerhalder

Yeni Üye
Katılım
25 Nis 2013
Mesajlar
1
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Bölüm:
Muhasebe Programı
Şehir:
Kocaeli
GENEL VERGİ HUKUKU

Vergi sorumlusunu vergi yükümlüsünden ayıran belirleyici ölçüt, “vergiyi doğuran olayın kişiliğinde Gerçekleşip gerçekleşmediği. Vergiyi doğuran olay, vergi sorumlusunun değil, başkasının kişiliğinde gerçekleşmektedir. vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımdan, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir.üçüncü kişi ödevliler, vergi borcu ilişkisinde değil, vergi ödevi ilişkisinde yükümlülükler üstlenmiş kimselerdir. vergi mahremiyetini ihlal etmemeyi üstlenmiş vergi yargıçları, yükümlünün özel işlerini yapmamayı üstlenmiş vergi idaresi çalışanlar›, ihbarla ödevlendirilmiş muhtarlar vergi ödevlileri arasında yapılan sınıflandırmada bu kategoriye girerler. tasfiye memurları, kurumun tahakkuk etmii vergileri için uygun bir karşılık ayırmadan alacaklılara ödeme ve ortaklara paylaştırma yapamazlar. Aksi takdirde bu vergilerin asıl ve zamları ile vergi cezalarından şahsen ve müteselsilsen sorumlu olurlar. Satışı yapılan gayrimenkullerin tescil işlemi, veraset ve intikal vergisinin tahakkuku beklenmeksizin yapılır. Tapu memurları vergi dairesince verilmiş ilişik kesme belgesi olmaksızın devir ve ferag işlemi yapamazlar, aksi hâlde verginin ödenmesinden mükellefler ile birlikte müteselsilsen sorumlu olurlar. Vergi hukukunda sorumluluğun bağımlılığı ilkesinden kasıt, sorumluluğun vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğması ve vergi borcunun ifası ile ortadan kalkması, son bulmasıdır. sorumluluğun fer’liği ilkesi ile vurgulanmak istenen, vergi borcunu ödeme ödevi açısndan, vergi sorumlusunun, vergi yükümlüsünden sonra geldiği hususudur. mükellef hakları, hukukun vergi mükellefine tandıgı ve devletten vergilendirme yetkisi çerçevesinde vergi hukuku kurallarını yaratırken veya uygularken bir şey yapmasını veya yapmamasını talep edebileceği yetkilerdir. mükellef hakları giderek önem kazanmaktadır. Bunun nedenleri şu şekilde belirtilebilir; Vergi idarelerinin mükellef odaklı anlayışla yeniden yapılandırılması,vergi sistemlerinin karmaşık hale gelmesi, Uluslararas› alanda meydana gelen gelişmeler,teknolojik gelişmeler,mükelleflerin seçmen olarak önem kazanması Mükellef haklarndan, adil, eşit ve sayglı hizmet alma hakkı, başvuru hakk, mükelleflere ilişkin bilgilerin gizliliği hakkı, özel hayatn gizliliği hakkı, belirlilikhakkı mükellefler için “koruyucu bir alan yaratan” ve bu bakmdan devletin herhangi bir tutumunu gerektirmeyen negatif statü haklarndandr. bilgi alma hakkı, temsilci kullanma hakkıile tarh ve tahsil sırasındaki haklar, idari yollar sırasındaki haklar, yargılama sırasındaki haklar ve denetim srasndaki haklar ise mükellefler için devletten bir talepte bulunduklarında kullanabilecekleri ve bu bakmdan “isteme haklar” olarakda adlandrlan pozitif statü haklarndan. mükellef haklarnın kaynakları iki grupta ele alınabilir. anayasa, uluslararası anlaşmalar ve kanunlardan oluşan temel kaynaklar.ikincisi ise mükellef haklari bildirgeleri veya idari düzenlemelerden oluşan yardmcı kaynaklar. mükelleflerin tarh ve tahsil srasında yararlanabilecekleri haklar Olması gereken vergi miktarndan fazlasnı ödememe hakkı, Beyannamelerini ihtirazi kaytla verme hakkı,pişmanlık ve ıslahtan yararlanma hakkı,tecil ve taksitlendirmeden yararlanma hakkı,terkinden yararlanma hakkı,cezalarda indirimden yararlanma hakkı. mükellefler eğer idari çözüm yollarını tercih ederlerse hataların düzeltilmesini isteme veya uzlaşma talebinde bulunma hakları vardır.vergi hatalarının düzeltilmesini isteme hakkı,uzlaşma hakkı, Yarglama sırasında “adil yarglanma hakk” çerçevesinde mükelleflerin sahip olduğu haklar;mahkemeye başvurma hakkı, bağımsız ve tarafsız mahkemelerde yargılanma hakkı, makul sürede ve hakkaniyete uygun yarglanma hakkı, kamuya açık yargılanma hakkı, susma hakkı, silahlarn eşitliği ve çekişmeli yarglamayı isteme hakkı, kararn gerekçeli verilmesini isteme hakkı Vergi Denetimi Sırasındaki Haklar, • Vergi inceleme elemanndan kimlik gösterilmesini isteme hakk›, Vergi incelemesinin konusunun bildirilmesini isteme hakkı, Vergi incelemesine başlanldıgnı gösteren tutanağın bir örneğini isteme Hakkı ,incelemenin kendi işyerinde yaplmasnı isteme hakk›,Resmi çalşma saatleri dısında vergi incelemesi yaplmamasnı isteme hakk›, Defter ve belgelerin usulüne uygun olarak istenmesini talep etme hakı,Zor durumda, defterleri ibraz için makul bir süre isteme hakk›, Vergi inceleme tutanaklarna kendi görüşlerinin yazlmasn isteme hakkı, Tutanaklarn bir örnegini isteme hakkı,Tutanak imzaladktan sonra el konulan defter ve belgeleri isteme hakk›,incelemenin belli süre içinde bitirilmesini talep etme hakkı,Vergi incelemesinin bittigine ilişkin resmi bir yaz› isteme hakkı,Kendisine, kurumuna ve kurum çalşanlarna özenli davranlmasn› isteme hakk›,Vergi inceleme raporlarnn hukuka uygun yollarla tebligini isteme hakkı,inceleme s›ras›nda meslek mensubunu yanında bulundurma hakk›,Tutanak tutulmas› sırasnda yasal haklarnn söylenmesini isteme hakk›, inceleme raporlar›n›n vergi mevzuat›na uygunluğunun gözetilmesini isteme hakkı,inceleme srasnda ve sonrasnda vergi mahremiyetine uyulmas› hakk›, Fiili envanter yapıldğı durumda, inceleme eleman› tarafndan onaylanan giderlerin ödenmesini isteme hakkı. Vergi Konseyin onursal başkanı, Maliye Bakanı. Konsey Başkanı, Maliye Bakanı tarafndan 3 yl süreyle görev yapmak üzere seçilmektedir. Konsey dogal üyeler, seçilmis üyeler ve temsilci üyeler olmak üzere üç grup üyeden oluşmakta, temsilci üyeler de sivil toplum grubu ve kamu kesimi grubu biçiminde iki alt gruba ayrılmaktadr. Dogal üyeler dısındaki üyelerin görev süresi üç yıldır. Gelir Yönetimi Daire Başkanlgı görevleri: Gelir kanunlarn uygulanmasna yönelik görüs olusturmak ve ortaya çkan tereddütleri gidermek,Gelir kanunlarn uygulanmasna ilişkin çalşmalar yapmak,Mevzuat degişiklgi önerilerinde bulunmak,Gelir kanun tasarıları ile kararnamelerin hazırlık çalışmalarna katlmak.• Gelirleri etkileyen her türlü kanun tasarı ve tekliflerini, vergi teknigi ve uygulamaları açısından inceleyerek görüs bildirmek Mahalli idare gelirleri politikası ile devlet gelirleri politikasn uygulnmasnda uyumu saglaycı tedbirler almak.Vergi beyannameleri ve mükelleflerce kullanlacak formlarn şekil ve içerigi konusunda görüs bildirmek. Mükellef Hizmetleri Daire Basknlıgı görevleri Vergi bilincinin artrlmas› için gerekli çalısmaları yapmak, Mükellefleri vergi mevzuatndan dogan hakları ve ödevleri konusunda bilgilendirmek,Mükelleflere yönelik hizmetlerin ve her türlü iletisimin, hızlı ve etkin bir sekilde yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak,Mükellef haklarn korunmasnı saglamak ve buna iliskin gerekli alt yapıyı hazrlamk, Mükellef sikâyetlerini degerlendirmek ve bu konuda gerekli tedbirleri almak. Mükellef memnuniyetini ölçmek ve degerlendirmek.Vergi mevzuatnın adil uygulanmasnı saglamak için gerekli tedbirleri almak. Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Baskanlıgı görev: işlemlerin hzlı şekilde yürütülmesi için gerekli bilgi işlem sistemlerini kurmak, teknolojik gelişmelere uygun bir şekilde geliştirmek, bilişim faaliyetlerini yürütmek.Baskanlgn tasra teskilatının görev ve çalısma esasları ile ilgili yönetmelik ve yönergeleri, diger birimlerle is birligi yapmak suretiyle hazrlamak ve uygulanmasını izlemek,Tasra birimlerinin kurulusuna iliskin islemleri yürütmek. Merkez ve tarsa teskilatının islem akıslarını düzenlemek ve verimliligini artrmaya yönelik tedbirler almak.Tasra birimlerinin is ve islemlerinde koordinasyon ve uygulama birligini saglamk.idare ve mükelleflerce kullanlcak belge ve formlarla vergi beyannamelerini hazrlamak.Tüm ekonomik faaliyetlere ilişkin ulusal mali bilgi alt yapısını tek merkezden gelistirmek, yönetmek ve bu bilgileri ilgili birimlerin kullanmına sunmak.Kurumsal veri tabanını olusturmak ve ulusal veri alt yapısının hazırlanmasına katkıda bulunmak. Mükellefiyet, vergilendirme, denetim ve risk analizine yönelik her türlü bilgi,veri ve istatistigi toplamak ,Vergilendirme, denetim, planlama ve kayt dışı ekonomiyle mücadele konularnda veri saglamak. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamndaki kamu idarelerine verilmesi gereken her türlü beyanname, bildirge ve benzeri belgeleri, bu idarelerin mevzuat geregince elektronik ortamda bunlar adna almak. Tahsilat ve ihtilaflı işler Daire Başkanlgı görevleri: Amme alacaklarnın süresinde ve kanunlara uygun bir şekilde tahsili için gerekli tedbirleri almak ve uygulanmasnı saglmk. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakknda Kanun’un uygulanmas› ve sorunlar›n çözümü konusunda mükelleflere ve ilgili birimlere görüş bildirmek.ihtilaflı konuları analiz ederek mükelleflerle anlaşmazlkları en aza indirecek tedbirler almak. Amme Alacaklarını Tahsil Usulü Hakknda Kanun hükümlerine göre kamu alacaklarının taksitlendirme, tecil ve terkin ifllemlerini yürütmek.Amme Alacaklarn Tahsil Usulü Hakknda Kanun’un uygulanmas›nda kamu kurum ve kuruluşlar arasnda uygulama birligi saglamak.Terkini gereken vergiler ile tahsili zamanaşmna ugrayan Hazine alacaklarının terkn edilmsi işlmlri yapmk.Vergi ihtilaflarn takibi ve savunmasyla ilgili uygulama birligi saglamak. Vergi ve diger kamu alacaklar› ile ilgili kanunlar›n uygulanmas›ndan dogan ihtilaflardan kaynaklanan davalar›n yetkili mercilerde takibi ile savunmas yaplması saglamak.Denetim ve Uyum Yönetimi Daire Başkanlgı görevleri:Uyum bozuklukları tespit ve analiz etmek, çözümler üretmek suretiylemükelleflerin vergi kanunlarına gönüllü uyumunu saglamak. Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlgnda oluşacak bilgileri değerlendirerek vergi incelemesine yetkili birimlerin kullanmına sunmak. Vergi kayp ve kaçagı ile mücadele etmek, bu konuda gerekli tedbirleri önermek ve çalşmalar yapmak,Vergi inceleme ve denetimleri ile ilgili görüş ve önerilerde bulunmak.Vergi yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikâyetleri değerlendirmek.Başkanlgn görev alanına giren konularda Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun uygulanmasna ilişkin çalşmalar yapmak ve tereddütleri gidermek. Tek düzen hesap planı ve mali tablolara ilişkin çalışmalar yapmak veya yapılmasna katkda bulunmak.Muhasebe standartlarnn belirlenmesine ilişkin çalışmalara katlmakAvrupa Birligi ve Dısı ilişkiler Daire Başkanlgı görevleri:Uygulamaya ilişkin uluslararası vergi ilişkilerini yürütmek ve bu kapsamla sınırlı ikili ve çok taraflı anlaşmalarla ilgili işlemleri yapmak.Devlet gelirlerine etkisi olan her türlü uluslararası anlsma tekliflerni vergi tekngi ve uygulamalrı açısndan inceleyerk görüs bildirmek.Avrupa Birligi ile vergi uygulamasıyla ilgili ilişkileri ve Türk vergi sisteminin Birlgin vergi sistemine uyumuna ilişkin çalşmaları yürütmek. Uluslararası kuruluşlar ve diper devletlerle görev alanına giren konularda işbirliği yapmak ve bu çerçevede eğitim faaliyetlerini yürütmek. Bir verginin tahsil edilebilmesi için öncelikle tahakkuk etmiş olması gerekmektedir.Tahakkuk, verginin ödenmesi gereken bi aşamaya gelmesini ifade eder.Tahakkuk etmeyen vergi borçlar, kural olarak muaccel hâle gelmemektedir. Bir borcun muaccel olması, ödeme zamanının gelmiş olduğu anlamını taşır.Yükümlünün beyanı üzernden tarh edilen gelir vergisinin Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenmesi gerekir. Yükümlünün beyan edilmesi gereken geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşuyorsa vergi şubat ve Haziran aylarında olmak üzere yine iki eşit taksitte ödenir. Kurumlar vergisi yükümlüleri vergileriniNisan ayında tek seferde ödemek zorundadırlar.Veraset ve intikal Vergisi borçları, Mayıs ve Kasm ayında yılda iki taksit olmak üzere üç yılda ödenmesi gerekir. Motorlu Taşıtlar Vergisi her yıl Ocak ve Temmuz aylarında ödenir. iki şahıs karşılıklı bir miktar meblagı veya benzer malları birbirine borçlu olduklar› takdirde, her iki borç da muaccel ise iki taraftn her biri borcunu alacagı ile takasedebilmektedir.
Kazandırcı zamanaşmı bir eşya hukuku kurumu olarak, kanunda belirtilen süreyle devam eden ve itiraza uğramayan zilyetliğe dayanlarak bir maln mülkiyetinin kazanlmasna neden olmaktadr. Bir kişi tarafndan kazandrcı zamanaşımı ile taşınmaz mülkiyeti kazanılrken, o zamana kadar hak sahibi olan kişi hakkını kaybeder.Düşürücü zamanaşımı ise borçlar hukuku kurumu olarak, alacagın doğumunu takip eden ve kanunla belirlenmiş süre içinde alacaklnın alacağını istememesi ya da alacağını tahsil etmek için borçluyu dava etmemesi nedeniyle alacak hakkını isteme ve dava açma hakknın ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Tahakkuk zamanaşımını durduran iki sebep vardr: ilki, vergi dairesinin matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurmasdır. bir diğeri de mücbir sebeplerdir. Amme Alacaklarnın Tahsil Usulü zamanasımını durduran hâller,Borçlunun yabancı bir ülkede bulunması,Borçlunun hileli iflas etmesi, Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolaysıyla hakkında takibat yapılmasına imkân bulunmaması.Terkin, vergi borcunu bütün hukuki sonuçları ile birlikte ortadan kaldıran tek taraflı, sübjektif ve özel bir idari işlemdir. Borcun doğumundan önce yapılan terkin borcun doğmasına engel olmakta, tahakkuk etmesinden veya kesinleşmesinden sonra yapılan terkin ise doğmuş bir borcu sona erdirmektedir.Terkin-vergi affı farkları: ilk fark yetkili organ bakmndan ortaya çkmaktadır. Terkine karar verecek organın idare olmasına karşılık vergi affı yasama organının yetkisi dâhilindedir. Bunun bir sonucu olarak terkin sübjektif ve özel bir işlem olmasına karşın, vergi afları objektif ve genel işlemdir. Bir başka farklılık ise kapsamları itibariyle ortaya çıkmaktadır. Terkinin kapsamına vergi asıllarıyla birlikte vergi cezaları da girmektedir. Buna karşılık af, ilke olarak vergi cezalarını kapsar. başka bir farklılk ise kurumlar arasndaki amaç ayrlgndan kaynaklanmaktadr. Vergi hukukunda istisnai bir yol olan af, politik yönleri de olan olağanüstü bir araç niteliğindedir. Bu bakımdan da yasama organı nın mutlak takdirine dayanmaktadır. Terkin ise bir yönüyle iyi bir vergi sisteminin gereklerinden olan vergi kaynağının korunması ilkesine dayanr.

TÜRK VERGİ SİSTEMİ

Kural olarak kurumlar vergisine tabi olan kooperatifler ana sözleşmelerinde; Sermaye üzerinden kazanç dagıtılmaması Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi,Yedek akçelerin ortaklara dagıtlmaması, Yalnızca ortaklarıyla iş görülmesine ilişkin hükümler bulunması şartı ile kurumlar vergisinden muaf tutulmuşlardır. Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlar: Egitim, kültür amaçlı faaliyet gösteren kamu kuruluşları: okullar, okul atölyeleri, konservatuarlar, tiyatrolar, ögrenci yurtları, sosyal sigorta kurumları, cezave islah evleri atölyeleri..., üniversiteler (vakf üniversiteleri de). Saglık, sosyal güvenlik ve spor amaçlı kamu kuruluşları: hastane, klinik, çocuk bakımevleri, senatoryum..., tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler.Teşvik amaçlı: münhasran küçük ve orta ölçekli işletmelere kredi teminatı saglamak üzere kurulan kurumlar, kooperatifler. Yerel idarelere yönelik: belediyeler ve köyler ile bunlara baglı müesseseler tarafndan işletilen su, elektrik, havagaz işletmeleri; belediye sınırları içindeki yolcu taşıma işletmeleri, mezbahalar.Diger: Toplu Konut idaresi Başkanlıgı (TOKi), askerî fabrika ve atölyeler. Kurumlarn vergi matrahı tespitinde,şu sıraya göre işlem yaplmaktadr: 1. Öncelikle kurumun ticari bilançosu üzerinden, öz sermaye karşılaştırması yoluyla o yıln kârı bulunmaktadır (vergi öncesi ticari kâr). 2. Ticari kârın bulunmasnda indirim konusu yaplan giderler, vergi yasaların kısıtlayıcı hükümlerine göre gider olarak kabul edilmiyorsa, bunlarn “kanunen kabul edilmeyen gider” olarak ticari kâra ilave edilmesi gereklidir 3. Ticari kârn hesabnda, vergi kanunlarının izin verdigi bazı giderler dikkate alınmamıs olabilir. Bu tip giderler varsa, bunlarn “diger indirimler” adı altnda ticari kârdan düşülmesi gereklidir. 4. Yukarıdaki 3 işlemden sonra ulaşılan kâr rakamının içinde, kurumun başka bir kuruma iştirak etmesinden sağladıgı ve aşağıda istisnalarn Dikkate Alnmasıbaslıgı altnda açklanacak olan iştirak kazancı varsa, bu miktarnda düşülmesi gerekir. Zira bu kazançlar, iştirak kazançları istisnası adı altnda kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. 5. Yukardaki 4 işlemden sonra kalan kurum kazancndan, geçmiş yl zararlarıbulunan kurumlar, bu zararlarını da düşebileceklerdir. indirilmesine izin verilen zararlar, 5 yldan fazla nakledilmemek kaydyla geçmiş ylların mali bilançolarnda görünen zararlardr. 6. Arkasndan, 6. aşamada aşağıda istisnalarn Dikkate Alnmas› başlıgı altnda açklanan bazı istisna ve indirimlerin, bulunan rakamdan düşülmesine sra gelecektir.Kazanç tespitinde kabul edilmeyen indirimler: Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dagıtımı,örtülü sermaye, diger kabul edilmeyen indirmler(Öz sermaye üzerinden hesaplanan veya ödenen faizler,Hangi isimde olursa olsun, ayrlan yedek akçeler,Her türlü para cezalar, vergi cezalar ve gecikme faizleri ve zamlar,Menkul kymetlerin, itibari değerlerinin altnda satışından doğan zararlar ile ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler, Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kaytlı olan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz taşıtlarndan; uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanlarn giderleri ile amortismanlar, Sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar hariç olmak üzere suçları ndan doğan maddi ve manevi zarar tazminat giderleri.Safi kurum kazancının tespitinde indirilebilecek giderler: giderlerin düşülmesi: Kurumlar, gelir vergisi mükelleflerine tanınan bu indirimlere ilave olarak, giderleri ve indirimleri de kazançlarndan düşebilirler. Hisse senetleri ve tahvil ihraç giderleri, ilk kuruluş ve örgütlenme giderleri,Genel kurul toplantları için yaplan giderlerle, birleşme, fesih ve tasfiye giderleri, Sigorta şirketleri için geçerli olan ve ayrntları, teknik ihtiyatlar,Paylı komandit şirketlerde komandite ortağın kâr hissesi,diger indr. Düşülmesi: Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri, münhasran yeni teknoloji ve bilgi arayşna yönelik, araştrma ve geliştirme harcamaları tutarı nın tamamı tutarnda AR-GE indirimi.- Gelir vergisi mükelleflerine de tanınan ve ilgili Kanun kapsamnda yaplansponsorluk harcamalarnın; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si-Bazı kamu kurumlarına, vakf ve derneklere ve üniversitelere makbuz karşı lgı yaplan bags ve yardmlarİstisnaların dikkate alnması: 1-çift vergilendirmeyi önleme amaçlı istisnalar: Kurumlarn, tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine iştiraklerinden elde ettikleri kazançlar (yatrm fonlarının katlma belgeleri ile yatrm ortaklklarnın hisse senetlerinden elde edilen kâr payları hariç)- Yurt dışndan elde edilen iştirak kazançlarının Türkiye’ye getirilmesi durumunda da istisna imkânı bulunmaktadr.kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limitet şirketin sermayesine, en az bir yıl süreyle %10 veya daha fazla oranda iştirak eden kurumların, en az %15 oranında kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıması kaydyla. Türkiye’ye transfer ettikleri iştirak kazançları, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.2-Ülkeye döviz girişini teşvk amaçlı istisnalar: Kurumlarn yurt dşnda bulunan iş yeri veya daimi temsilcisi araclgı ile elde ettikleri, Türkiye’ye transfer edilen ve yurt dşnda en az %15 gelir ve kurumlar vergisine maruz kalmş kazançları-Yurt dşnda yaplan inşaat, onarm, montaj işleri ve teknik hizmetlerden sağlanan ve Türkiye’ye getirilen gelirler istisnası3-Sermaye piyasasını teşvik amaçlı istsna: Menkul kymetler yatrm fon ve ortaklklarnın portföy işletmeciliğinden doğan kazançları4-Eğitimi teşvk amaçlı istsna: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okullarn işletilmesinden elde edilen kazançlar. Maliye Bakanlgnın belirleyecği usul ve esaslar çerçevesnde 5 vergilendirme dönemi, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. istisna, okullarn faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden itibaren başlayacaktr.5-Diğer istisnalar: Üretm,tüketm ve kredi kooperatflernin ortkları için hesapladkları risturnlarla ilgili istisnalar. Risturnlarla, kooperatifin dönem sonlarnda ortakları na alşveriş miktarna göre iade ettiği paralar kastedilmektedir. Bu geri ödemeler vergiden istisna edilmiş.- Anonim şirketlerin kuruluşlarnda veya sermayelerini artrdkları srada çkardkları hisse senetlerinin, itibari değerini aşan ksmı.Kurum kazançlarının beyanı,vergi oranı,ödenmsi:Kurumun tüm kazançlrı beyana tabidir,Beyanname verilcgi yer ve zamanı:beyanname verilmesi yeri mükellefn baglı oldgu vergi dairesidr.yıllık beyanname hesap döneminin kapandgı ayı izleyen 4.ayın 25.günü akşmna kdr verilr.hesap dönemi takvm yılıdr.Kurumlar vergsi oranı ve geçici vergi mahsubu:kurumlar vergsi oranı %20dir.Kurumlar verg odenmesnde gelir vergsndede yer alan 2 ortk düzenleme bulnr: 1- kurumlar vergsi mükellefleri cari vergilendirme döneminin kurumlar vergsne mahsp edilmek üzere 3er aylk kazançları üzernden geçici vergi öderler. %20dir. 2- yurtiçinde farklı kurum kazançları üzernden yapılan stopajlar ve yurtdışında ödenen vergiler de belli şartlarda türkiyede ödenecek vergiden düşüleblmktedrDağıtln kar payları üzernden gelir verg stopajı:kar dagıtılp sermayeye eklenmesi hali stopaj dışıdır.stopaj oranı %15Kurumlarn tasfiyesi,yeniden yapılanmaları durumnda vergilendrme:Kurumlarn tasfiyesi:kurum tasfiyeye girmişse vergilendrme dönemi olrk tasfiye dönemi esas alınr.vergilendirme için her tasfiye dönemi sonunda tasfiye beyannamesi verilr.tasfiye halindeki kurumların vergi matrahı tasfiye karıdır.Kurumların birleşmesi ve devri:birden fazla kurum iki şeklde birleşeblr.Burada tasfiyeden farklı olan tek şey vergi matrahının tasfiye karı yerine birleşme karından olşmasıdr.Kanun,şirketleşmeleri teşvik amacıyla devir müesseseni kabl etmştr.Buna göre asagıdaki şartlarn varlıgı halinde vuku bulan birleşmeler devir olarak kabl edilmekte ve sırf birlemeden dogan karlar hesaplanp vergilendirilmemktdr. * Brileşilen kurumla infisah eden kurumun kanuni veya iş merkezlerinin Türkiyede bulunması * İnfisah eden kurumun devir tarihindeki bilanço degerlerini birleşilen kurumun kül halinde devralması yani alacaklarını oldugu kadar borçlarını da üstlenmesi gereklidir.Dar mükelleflere özgü düzenlemeler: Tam mük. İçin uygulanan düzenlemeler dar mükellfler içinde uygulanmaktadr.Ancak dar mükelleflern özel durumu dikkate alınarak bazı düzenlemeler yapılmştr.Dar mükellefiyet kapsanma giren kazanç ve iratlar şu şekilde olabilir:* Dar mükellef kurum, Türkiye’de açacagı bir iş yeri veya görevlendireceği bir daimi temsilci vastasyla ticari kazanç elde edebilir.* Dar mükellef kurumun Türkiye’de bulunan zirai işletmesinden elde edilen zirai kazançlar,• Türkiye’de elde edilen serbest meslek kazançları*Gayrimenkullerin, haklarn ve menkul mallarn Türkiye’de kiralanmasndan elde edilen iratlar,• Türkiye’de elde edilen menkul sermaye iratlar,• Türkiye’de elde edilen diğer kazanç ve iratlardr.




Safi kurum kazancının tespiti: Kazanç tespitinde, tam mükelleflerle ilgili indirilebilecek ve indirilemeyecek giderlere iliskin düzenlemeler, dar mükellef kurumlara da uygulanmktadr. Buna karşlk, asagdaki giderler dar mükelleflerin matrah tespitinde indirim konusu yaplamamaktadr. • Ana merkezin dar mükellef kurum adna yaptgı iddia edilen alm satmlar için ana merkeze ödenen faizler, komisyonlar ve benzerleri, • Ana merkezin genel yönetim giderlerine veya zararlarna iştirak etmek içinayrlan paralar.Sadece dar mükelleflerin yararlanabileceği bir istisna: Türkiye’de iş yeri olan veya daimi temsilci bulunduran dar mükellefiyete tabi kurumlarn, ihraç edilmek üzere Türkiye’de satn aldkları malları, Türkiye’de satmakszn yabancı memleketlere göndermelerinden doğan kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Tam mükellefler karşısnda önemli bir vergi avantajı sağlayan bu istisnanın amacı, ihracatn teşvik edilmesidir.Dar mükellef kurumlarn gelirleri için; yllk, özel ve muhtasar beyanname olmak üzere üç tip beyanname verilmesi söz konusu olabilir.Harcama vergileri:1-iktisadi muamele vergileri-hukuki muamele vergileri: iktisadi muamele vergileri; üretim, satş, tüketim, ithalat gibi iktisadi olaylar üzerinden alnrlar. Katma değer vergisi, özel tüketim vergisi ve gümrük vergisi; iktisadi muamele vergisi özelliğini taşyyan vergiler arasnda yer almaktadr. Hukuki muamele vergileri ise tek ya da çok taraflı hukuki işlemlerden, bazı idari işlem ve tasarruflardan alnmaktadr. Bu özellikte olan harcama vergilerimiz arasnda da banka ve sigorta muameleleri vergisi ile damga vergisi ve harçlar yer almaktadr.2-Genel tüketim –özel tüketim vergleri snflandrması:Genel tüketim vergileri, tüm iktisadi muameleleri vergi kapsamna almaktadr. Katma değer vergisi, gümrük vergisi bu özellikte olan vergilerdir.Özel tüketim vergileri ise akaryakt, sigara, alkollü içecekler gibi seçilmiş bazı ürünlerin satşnı, KDV’ye ilave olarak yeniden vergilendirmektedir.Harcama vergilerinin 4lü snflandrması: 1. Genel tüketim vergisi niteligindeki harcama vergileri:• Kdv(Kural olarak tüm mal ve hizmet teslimleri KDV’ye tabidir), • Gümrük vergisi (Kural olarak tüm mal ithalatı gümrük vergisine tabidir). 2. Özel tüketim vergisi özelliğini taşyan harcama vergileri: • Özel tüketim vergisi,• Banka ve sigorta muameleleri vergisi, • Özel iletişim vergisi, • 8 yllk eğitime katkı payı, • şans oyunları vergisi. 3. Kamunun hizmet veya mal satşı› karşlgnda alnan harcama vergileri:• Harçlar,• Değerli kâğtlar vergisi.4. Çeşitli işlemler üzerinden alnan harcama vergisi:• Damga vergisi. Bu son vergi, “araclk hizmetleri vergisi” olarak da isimlendirilebilir.KDV özellkleri:Genel tüketm vergilerinin en gelişmiş şekldr. Bu vergi yayılı muamele vergisi özelliğini taşmakta, yani ekonomideki üretim zincirinin tüm aşamalarnda vergi alnmaktadr.KDV uygulmasnda vergi, aşamalardaki satş fiyatı üzerinden değil, her aşamada ortaya çkarlan katma değer üzerinden alnr.KDV alnan mallara ödenen bedelle bu mallarn satş fiyatı arasndaki farkı, bir baflka ifadeyle çktı fiyatlaryla girdi maliyeti arasndaki farkı oluşturmaktadr.KDV konusu: Ticari, snai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde özel kuruluşlarve bazI kamu kuruluŞları tarafndan yap›lan teslim ve hizmetler KDV’ye tabidir. KDVye tabi mallarn her ne suretle olursa olsun;
• işletmeden çekilmesi,• işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, bağş gibi isimlerle verilmeside teslim olarak kabul edilmiştir. • Posta, telefon, telgraf, teleks ve benzeri hizmetler,• Spor toto oynanması, piyango tertiplenmesi (milli piyango dâhil),• Profesyonel sanatçlarn yer aldğı konserler, profesyonel sporcularn katldğısportif faaliyetler, maçlar,• Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunlar›n ürünlerinin taşnması,• Kamu kuruluşlarnın (genel ve özel bütçeli idareler,il özel idareleri,belediyeler,köyler, üniversiteler, dernek ve vak›flar, döner sermayeli kuruluşlar)ticari, snai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri (örneğin, su,elektrik, gaz teslimleri) de KDV’ye tabidr.KDV’ye vergi doğuran olay: Vergiyi doğuran olay, maln teslimi veya hizmetin yaplması anında ortaya çkmaktadr. • Eğer fatura ve benzeri belgeler maln teslimi veya hizmetin yaplmasndanönce veriliyorsa bu belgelerin düzenlenmesi, • Maln alıcıya gönderilmesi halinde, nakliyesine başlanması,• Su, elektrik, gaz teslimi durumunda, bunlarn bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,• ithalatta, Gümrük Kanunu’na göre gümrük vergisi ödeme yükümlülüğünün bşlaması veya eğer ithalat gümrük vergisine tabi değilse gümrük beyannamesinin tescili anında meydana gelmektedir. Bu düzenlemelerden anlşlcgı üzere;• Fatura düzenlenmesi,• Maln nakliyesine başlanması,• Gümrük beyannamesinin tescili gibi işlemler vergiyi doğuran olay için yeterligörülmüştür.KDV matrahı: matrahı, teslim ve hizmetler karşlgnda ödenen bedellerdir. Matraha; teslim alanın gösterdiği yere kadar satcı tarafndan yapılan taşma giderleri, ambalaj, sigorta, komisyon giderleri ve vade fark›, faiz, prim gibi çeşitli adlar altnda sağlanan her türlü menfaatler de dâhildir. fatura ve benzeri belgelerde gösterilen iskontolar ile hesaplanan kdv matraha dâhil değildir.KDVnin mükellefi: • Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, bu işleri yapanlar (Bu çerçevede gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbab, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisine tabi olan kurumlar KDV’nin de mükellefi olmaktadrlar),• ithalatta mal ve hizmet ithal edenler,• Transit taşmalarda, gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar (Türkiye ile yabancı ülkeler arasnda yaplan taşmaclk ile transit taşma işlerinde, hizmetin Türkiye snırları içerisinde yaplan ksmı vergiye tabi olmaktadr),• PTT işletme Genel Müdürlüğü, Radyo ve Televizyon Kurumları, spor toto,milli piyango vs.nin teşkilat müdürlükleri,• At yarşlarnı, müşterek bahis ve talih oyunlarnı tertipleyenler veya gösterenler ile• Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenlerdr.KDVde sorumluluk: esas mükelleflerin idarece takibinin güç olduğu hallerdir. Bu tip durumlarda kendisine mal teslimi yaplan yahut hizmet ifa edilen sirketler veya kişiler vergi sorumlusu yaplmaktadrlar.üç durumda vergi sorumluluğu söz konusu olacağnı hüküm altna almş. • Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhnın, iş yerinin, kanuni merkezinin ve iş merkezinin bulunmaması durumu. • Fiilî ya da kaydi envanter srasnda belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satn alndğnın tespiti halinde KDV sorumluluğu. Bu alşlar nedeniyle ziyaa uğratlan kdv, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satn alan mükelleften aranacaktr.• Maliye Bakanlğı tarafndan gerekli görülen diğer haller: işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisini vermiştir. Bakanlık,bu maddenin verdiği yetkiye dayanarak yaymladğı KDV tebliğlerinde farklı sorumluluk türlerine yer vermiştir. Bunlara aşğdaki örnekleri verebiliriz: - Serbest meslek faaliyeti çerçevesinde ifa edilen telif kazançlarnda, telif hakknı satn alan kişiye yüklenen KDV sorumluluğu, - Fason tekstil ve hazr giyim işlerinde KDV sorumluluğu, - Reklam verme işlemlerinde KDV sorumluluğu.
Bu durumlarda normal olarak satcının (veya hizmet ifa edenin) üzerinde bulunan KDV ödeme yükümlülüğü (kanuni yükümlülük) mal alcsına (veya kendisine hizmet ifa edilen kişiye) geçmekte ve bu kişiler satş (veya hizmet) bedeli üzerinden KDV hesplayarak bunu sorumlu sfatyla ödemek durumunda kalmaktadr.KDV oranı: %1 oran uygulanan mal teslimleri: • Buğday unu ve buğday unundan üretilen normal ve kepekli ekmekler, yufka (tost, sandviç ve hamburger ekmei ve diğer katkılı ekmekler hariç. Parantez içinde saylanlar %8 oranında KDV’ye tabi tutulmuş),• Kuru üzüm, kuru incir, fndk, Antep fstgı, buğday, msır, kuru fasulye, mercimek, patates, zeytin gibi ihraç potansiyeli yüksek bazı zirai mahsullerin toptan satş aşamalar› (%1 oranı uygulaması bu ürünlerin perakende satş safhasın kapsamamaktadr. Perakende satş aşaması %8 oranında vergiye tabidir). “Toptan satş aşaması” ile, teslimi yaplan ürünlerin, aynen veya işlendikten sonra satlmas kastedilmkte.Bu anlamda,yemek yapmk üzere lokantacnın kuru fasulye, mercimek satn alması %1 oranl› KDV’ye tabidir,• Toptancı hallerinde faaliyette bulunanlara ve bunlar tarafndan gerçek usule tabi KDV mükelleflerine yaplan taze meyve, sebze teslimleri (bu ürünlerin perakende satş safhasnda KDV %8 olarak uygulanmaktadr. Oranın, toptancı aşamasnda düşük tutulması ile kay›t dşılgn azaltlması amaçlanmaktadr). inşaat:• Ticari işletme tarafndan satlan ve net alanı 150 m2’ye kadar olan konut teslimleri (Satlan konutun alanının 150 m2’den fazla olmas› durumunda KDV %18 olarak uygulanacakt›r. Konut dşndaki gayrimenkullerde ise örneğin dükkân ya da mağazalarda, metrekaresi ne olursa olsun KDV oran› %18’dir), • Konut yapı kooperatiflerine yaplan inşaat taahhüt işleri. Diğer:• Gazete, dergi satşları, motorsuz bisikletler • Kullanlmş binek otomobili satşları (ticari işletmeye dâhil olan), • Cenaze hizmetleri, kan teslimleri,• 27 Aralk 2011 tarihinden itibaren leasing (finansal kiralama) yoluyla makine-teçhizat almları (teşvik belgeli yatrmlarda tümü, teşvik belgesiz yatrmlarda bazı almlar). %8 oranı uygulanalar: Gıda:• Kümes hayvanları ve balklar ile bunlarn etleri,• Simit, poğaça,• Süt, peynir, yumurta,• Toz-kesme şeker,• Makarna, yemeklik yağlar,• Taze sebze ve meyveler,• Lokantalar (1. snf ruhsatı olanlar dşındaki içkili lokantalarda KDVoranı %18 olarak uygulanmaktadr)• Hayvan yemleri. Sağlk:• insan ve hayvan sağlğna yönelik koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi, ambulanshizmetleri, tbbi cihazlar• ilaç teslimleri.Kültür, Eğitim:• Sinema, tiyatro giriş ücretleri,• Kitap ve benzeri yayın satşları,• Özel eğitim hizmetleri (vakf üniversiteleri, özel kreş, ilköğretim-lise öğretim kurumları),özel dershaneler, okul servis arçları hizmetleri, özel öğrenci yurtları,• Okul defterleri, silgi, kalem Turizm:• Otel konaklama dâhil turizm hizmetleri (Hizmet kapsamnda -her şey dâhil sistemi hariç- alkol tüketimi de bulunuyorsa bu ksma ait ödeme %18 KDV’ye tabi olacaktr. Ayrca; gazino, bar, diskotek, pavyon, birahane vb. gibi işletmelerde de KDV oran› %18 olarak uygulanacaktr). Tekstil, Deri • iç ve dış giyim eşyası,• iplikler, mensucat, halı, kilim• Ev tekstil ürünleri (perde),• Ayakkablar, çanta, valiz.%18 uygulananlar: • Benzin, motorin, kalorifer yakıtı, fuel-oil teslimleri,doğal gaz teslimleri,• Binek otomobilleri, otobüs, traktör, kamyon, minibüs teslimleri,• Beyaz-kahverengi eşya gibi lüks olarak değerlendirilen ürünlerin teslimi,• Mobilya ürünü, hazr giyim ürünü teslimleri,• Mühendis, avukat gibi serbest meslek erbabı tarafndan verilen hizmetler.KDV vergilendirme dönemi ve beyan: KDV, mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarh olunur. • Kural olarak birer ay olarak tespit etmiştir. Vergilendirme dönemi,vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için de aynı şekilde bir ay olarak öngörülmüştür.• ithalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasndaki taşımaclık işlerindevergilendirme dönemi, gümrük hattndan geçildiği an olarak belirlenmiştir.• işletme esasna göre defter tutan ve sadece şehirlerarası veya uluslar arası yük ve yolcu taşımaclğı yapan mükelleflerde vergilendirme dönemi, üç aya çkarlmştr. KDV beyannamesinin, vergilendirme dönemini takip eden ayn 24. günü akşamna kadar ilgili vergi dairesine verilmesi gereklidir.Beyanname verme yükümlülüğü, ödenecek KDV’nin bulunmadğı dönemlerde de söz konusu olmaktadrVerginin tarhı ödenmesi: KDV; beyanname elden verilmiş ise, beyannamenin verildiği günde; beyanname posta ile gönderilmişse, beyannamenin ulaştğı tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir ve hesaplanan vergi;• Beyanname verilen ayn 26. günü akşamna kadar ödenir • Eğer KDV beyanı, gümrük giriş beyannamesi ile yaplacaksa, beyanname vergi mükellefiyetinin başladğı anda ilgili gümrük idaresine verilir ve aynı anda ödenir.

Ödenecek kdv’inHesabı,vergi indrmi: mükellefler, satşları üzerinden hesaplanan KDV’den, mal ve hizmet almlarnda hesaplanan ve düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirebileceklerdir.ithal olunan mal ve hizmetler dolaysıyla ödenen KDV’nin indirilmesine de imkân vermektedir.2 durumda, indirilemeyen KDV’nin iade edilmesine imkân verilmektedir:• Bunlardan 1.si, aylk iade olup, aşağıda istisnalar başlğı al›nda açklanacak olan(srasyla; ihracat istisnas, araçlar - petrol aramalar - teşvik belgeli yatrmlar istisnas, taşmaclk istisnası, diplomatik istisna) tam istisna özelliğini taşıyan mal ve hizmet teslimleri ile ilgili indirilemeyen (mahsup edilemeyen)KDV’ler hakknda.• 2.si; Bakanlar Kurulu kararyla düşük oran uygulanan teslim ve hizmetlerle ilgili KDV’lerin de iadesine imkân.İndrm izin verlmyn KDV: Kişisel-ailevi ihtiyaçlar için yap›lan mal ve hizmet almlarnda ödenen KDV’nin indirilmesi mümkün değildir. işletmeler adına alnan binek otomobillerinin alş belgelerinde gösterilen KDV’nin de (faaliyetleri binek otomobil kiralanması ve işletilmesi olanlarn bu amaçla kullandkları hariç) indirilmesine izin verilmemiştir.Çünkü bu araçlar kişisel ihtyçlar içnde kullanılablr.* deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlğının yangn sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangn sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere.İstisnalar: • Tam istisnada, mal ve hizmet tesliminin yapldğı son aşama vergi dşındatutuldğu gibi, bundan önceki aşamalarda bu teslim ve hizmetin bünyesine giren KDV’ler de mükelleflere iade edilmektedir.Bu iadenin yaplması için yl sonu beklenilmemektedir.iade,teslim veya hizmetin gerçeklştği vergilendirme döneminde, aylk olarak yaplmaktadr. • Ksmi istisnada ise, sadece son aşama vergi dşında tutulmakta, buna karşılk daha önceki aşamalarda alnan vergiler iade edilmemektedir. Bu şekilde,yüklenilen KDV’ler maliyete ilave edilmekte veya giderlere atlabilmektedir.İhracat istisnası: ihract teslimleri,bu teslimlere ilişkin hizmetler,yurt dşındaki müşteriler için yaplan hizmetler vergiden istisna edilmiştir.Araçlarda ve yatırımlarda istisna:Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz hava ve demiryolu araçlarının yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan yükümlülere,bu amaçla yapılan deniz,hava ve demiryolu taşıma araçlarının yüzer tesis ve araçlarının teslmleri ile bunların tadili onarm bakımı* Yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamndaki makine ve teçhizat teslimleri.Bu hüküm.yerli yatırım malları yanında ithal yoluyla edinilen yatırım malları alımlarını da kapsamaktadır.Taşımacılık istisnası:Transit ve türkye ile yabancı ülkeler arasnda yapılan taşımaclk işlernde deniz hava kara demiryolu ile yapılan taşımacılık işleri bu istisnaın kapsanma girmektedir. Diplomatik istisnalar:Karşılıklı olmk şartyla yabancı ülkelern türkiyedeki diplomatik temsilcilklerine ve bunlarn diplomatk haklara sahp mensuplarna yapılan teslm ve hizmetler vergi dısında tutulmuştur. Uluslararası anlmsalar geregnce vergi muafiyeti tanınan uluslarası kuruluslara ve bunlarn mensuplarna ypılan teslm ve hizmetlerde vergi dısında tutulmştr.İthalat istsnası
ahildeki teslmleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlern ithali-Gümrük vergisinden muaf ve müstesna olarak ithal edilen esya.Transt ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbst bölge hükümlernin uygulndgı mallar.Sosyal ve askeri amaçlı istisnalar:Buradaki istisnalar yukarıdakilern aksne kısmi istisna niteligi taşır.Kültür amacı tasıyan istsnadn yararlananlar: genel ve özel bütçeli daireler belediyeler köyler,üniverste gbi kamu idaresiBu kurumların ilim,fen sanat vs bu gruba girer.Bu istisna sadece devlet okullarnda verilen eğitm hizmerlrni kdv dısında bırakr.Özel okullarn kreşlern vs eğtm hzmetleri kdv ye tabidir.Sosyal amaç tasıyan istisnadn yararlnanlar: Kamu kurum kurulslarıdr.Askeri amaçTasıyan istsna yararlanalar:askeri fabrka tersna atolyelern yaptgı teslm ve hzmetler Diğer istisnalar: • basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahiplerinin teslim ve hizmetleri (KDV yükümlülüğü dşına çkarlan, ancak gelir vergisi yükümlülükleri devam eden bu mükellefler, mal ve hizmet alşlarnda ödedikleri KDV’leri gelir vergisine tabi ticari kazançlarnın tespitinde gider kaydedecekler veya maliyet olarak göstereceklerdir)• vergiden muaf esnaf tarafndan yaplan teslim ve hizmetler,• gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler tarafndan yalpan teslim ve hizmetler• iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkullerin kiraya verilmesi,• Külçe altn, külçe gümüş, kymetli taşlar, döviz, damga-harç pulu, para, değerli kâğtlar, hisse senedi, tahvil teslimleri,• ****l, plastik, lastik, kauçuk, kâğt, cam hurda ve atkları teslimleri,• Serbest bölgelerde verilen hizmetler,• Teknoloji geliştirme bölgelerinde üretilen yazlm teslim ve hizmetleri.Servet üzerinden alınan vergiler:emlak,motorlu taşıtlar,veraset ve intikal olamk üzere 3tanedir.İlk ikisi servete sahip olma nedeniyle alınır.Motorlu taşıtlar vergsi: Mükellefiyetin baslaması: motorlu taştlarn trafik siciliile Ulaştrma Bakanlğı tarafndan tutulan sivil hava vastaları siciline kayt ve tesciline bağlanmştr• Yeni kayt ve tescil edilen taştlar için:Kayt ve tescil takvim yılnın ilk 6 ayı içinde gerçekleflmişse kayt ve tescilin yapldğı takvim yılı başndan,Kayt ve tescil takvim yılnın son 6 ayı içinde gerçekleşmişse son 6 aylk dönemin başndan itibaren başlamaktadr.• Kayt ve tescilli iken devir ve temlik nedeniyle kayt ve tescili yaplan taştlarda
eğşiklik takvim yılnın ilk 6 aynda yaplmş ise takip eden son 6 aylk dönemin başndan,Değşiklik takvim yılnın son 6 aynda yaplmş ise takip eden takvim yılı başndan itibarn başlamaktadr.•Motorlu taştlarn sicildeki kaytlarnın silinmesi durumunda mükellefiyetin sona ermesi ise:Silinme takvim yılının ilk 6 ayı içinde yaplmş ise ikinci 6 aylk dönemin başndan,Silinme ikinci 6 aylk dönem içinde yaplmşsa takip eden takvim yılı başndan itibaren gerçekleşir.Vergi tarifeleri: • (I) no.lu tarife; otomobil, kaptkaçtı, panel, arazi taştları ve motor silindirhacmi 100 cc’den büyük olan motosikletlerin,• (II) no.lu tarife, (I) no.lu tarifede yazılı taştlar dşında kalan minibüs, otobüs,kamyon, kamyonet gibi diğer kara taşıtlarnın,• (III) no.lu tarife uçak ve helikopterlerin sahiplerinin ödeyecekleri vergiler belirlenmektedir.Vergileme ölçsü vergi miktrı: • (I) no.lu tarifede yer alan taştlarda motor silindir hacmi,yaş• (II) no.lu tarifede yer alan taştlarda motor silindir hacmi, yaş yanında koltuksayısı esas alnmş.-Yaş arttıkça vergi düşmektedir.Güvnce önlmleri istsnlr:• Noterler bir motorlu aracn satşnı yapmadan önce, vergilerinin ödendiğine dair belgeyi istemek zorundadr• motorlu aracn fenni muayenesini yapan muayene komisyonları ve fenni muayene yapma yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler, muayeneyi yapmadan önce verginin ödenip ödenmediğini araştrmak zorundadrlar.versat intkl vergsi sorumlsu:sorumlusu karşılıksız intikallerdir.Şu durumlarda vergi kapsmna girerler: • Türkiye’de bulunan mallarn bir kişiden diğer bir kişiye intikali(mülkilik ilkesi.Türkiye’de intikal),• Türk vatandaşlgnda bulunan kişilere yabancı ülkelerde mal intikali (şahsilikilkesi. Türk vatandaşlna intikal),• Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetnde bulunan şahslara ait menkul ve gayrimnkulmallarn intikali(şahsilik ilkesi.Türk vatndaşndan intikal).verginin beyaname Üzerinden taahk ettrlmsi: Verginin konusuna giren malları edinenler, bunları kural olarak ölen kimsenin veya tasarrufu yapan şahsn ikametgâhnın bulunduğu yer vergi dairesine verecekleri beyanname ile bildirmek zorundadrlar.Beyaname vergi dairense verilcgi gibi bazı durumlar: • Beyanname, miras yoluyla mal edinmede, ölüm tarihinden itibaren (ölümünTürkiye’de vuku bulduğu ve mükellefin Türkiye’de bulunduğu durumlarda)4 ay içinde verilir (4 aylk süre, ölüm olaynın Türkiye’de ancak mükellefinyurt dşında bulunduğu durumlarda 6 aya; ölüm olaynın yurt dşında vuku bulması durumunda; mükellef Türkiye’de ise 6 aya, mükellef ölenin bulunduğu ülkede ise 4 aya, mükellef bir üçüncü ülkede ise 8 aya çkarlmş. • Üzerinden stopaj öngörülmeyen diğer karşılksz intikallerde de, sağlanan karşılksz intikalin, belirlenen istisna tutarnın üzerinde olan ksmının beyan edilmesi mecburiyeti vardr. Bu beyanname mallarn hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen 1 ay içinde verilecektir.beyannamenin geç verilmsi:Normal ödenme tarhnden 15gün süre içnde verilrse sadece 2.derece usulsuzlk cezası keslr.Bu süreden sonra hala verilmemişse idare mükellfe tebliğ edilmk şartı ile 15gün süre verilr Bu süre içinde verildgnde 1.der usulszlk cezası.Verginin ödenmsi güvnce önlmleri: • intikal eden gayrimenkulün vergisi tamamen ödenmedikçe, devir ve ferağı yaplamaz ve üzerinde herhangi bir ayni hak tesis edilemez, tahakkuk eden vergiye karşılk olarak teminat gösterilmesi durumunda, intikal eden gayrimenkullerin tamamnın veya bir ksmının devrine izin verilebilmektedir. • Kamu idaresi ve kuruluşlar, bankalar, mahkemeler, icra daireleri gibi bazıkuruluşlar da verginin ödenmesinden sorumlu tutulmuşlardr.Bukuruluşlar veraset ve intikal vergisinin konusuna giren herhangi bir işlem dolaysyla ilgililere para ve senet verebilmek için, her şeyden önce verginin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden verilmiş bir belge isterler. Gerekli belge verilmediği takdirde bu kuruluşlar, yapacakları ödemeler üzerinden veraset yoluyla intikallerde %5, ivazsz intikallerde ise %15 tutarnda vergi karşlgı olarak tevkifat yaparlar. Muaflklar,istsnalar: • Kamu kuruluşlar, emekli ve yardm sandkları, sosyal sigorta kurumları, kamu yararna yönelik dernekler, siyasi partiler vb. kuruluşlar,• Tüzel kişiliklere ait olan ve kamu yararna; ilim, araştrma, sağlk, din, spor gibi alanlarda faaliyet gösteren teşekküller,• Karşılıklık şartyla yabancı memleketlerin Türkiye’de bulunan diplomatik temsilcileri ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o devletin tabiiyetinde bulunan memurları ve bunlarn aileleri. Diplomatik muafiyet aşagdaki iki durumda uygulanmamaktadr:• Bu kişilerin, Türk tabiiyetinde bulunanşahslardan veraset yoluyla veya diğer yollarla mal iktisap etmeleri,•Burada saylan(Türkiyede bulunan diplomatik temsilcileri ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o devletin tabiiyetinde bulunan memurları ve bunlarn aileleri) kişilerin dşında kalan yabanclarn, Türkiye’de ikamet eden şahslarn Türkiye’de bulunan mallarnı veraset veya diğer yollarla iktisap etmeleri. • Veraset durumunda eşe ve çocuklara intikal eden hisseden her biri için her yıl belirlenen maktu tutarlar,• ivazsz intikaller ve para ve mal üzerine düzenlenen yarşma ve çekilişler ile şans oyunlarndan kazanılan ikramiyelerin her y›l belirlenen maktu tutardaki ksmı,• Veraset yoluyla intikal eden ev eşyası ile murise ait şahsi eşyalar,• Örf ve adete göre verilmesi mutat bulunan hediye, çeyiz, yüz görümlüğü ve drahomalaremlak vergisi: daimi muaflık tanınan binalar:
Genelde kamu kurulşlarna ait binalar-zirai üretmde kullnln makne alet deposu ambar vs-belediye ve mücavir alan snırlar dşında kalan binalar kiraya verilmemek ve ticari, sınai, turistik faaliyetlerde kullanlmamak şartyla vergiden muaf tutulmuşlardr.Geçici muaflıklar: Yeni inşa edilen ve mesken olarak kullanılan bina veya apartman daireleri için, 2.500’tl den az olmamak üzere, vergi değerinin 1/4 ü, inşalarnın sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile vergiden muaf tutulmuş.- Turizm işletmesi çerçevesinde kullanlan binalara tanınan, yine 5 yıl süreli muafiyet. Devlet Planlama Teşkilatı tarafndan belirlenen geri kalmş bölgelerde inşaedilen sınai tesislere tanınan 5 y›l süreli muafiyet.-Organize sanayi bölgeleri ile sanayi ve küçük sanat sitelerindeki binalara tanınan 5 yıl süreli muafiyet.Bina vergisi matrah oran: • Meskenlerde 1000/1,
• Diğer binalarda ise 1000/2 olarak belirlenmiş.Bu oranlar büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içn srayla 1000/2 ve 1000/4 uygulnr.

Arazi vergisi:konu yükümlülk muaflıklar: Arazi vergisinin yükümlüsü arazinin maliki, malik yoksa intifa hakı sahibi; her ikisi de yoksa araziye malik gibi tasarruf edenlerdir.Arazi vergisi matrah oran:arazi için binde 1 arsa için binde 3. Bu oran, büyükşehir belediye snırları ve mücavir alanlar içinde srasıyla binde 2 ve binde 6 olarak uygulanr.Ayrca Bakanlar Kurulu, bu oranları 3 katna kadar artrma ve yarısına kadar indirme konusunda yetkili kılınmştr. Ortak Hükümler: Emlak Vergisinde MükellefiyetinBaşlamas,Emlak Vergisi Bildirimi: Emlak vergsnde mükellefiyet; • vergi değerini tadil eden sebeplerin olduğu bazı durumlarda bu değişikliklerin vuku bulduğu tarihi,• Dört ylda bir yapılan takdir işlemlerinde takdir işleminin yapldğı tarihi,• Muafiyet olan durumlarda muafiyetin bittiği tarihi izleyen bütçe ylından itibaren başlar.-İlk maddedekilerin ortya çkması durumnda mükellefe emlak vergisi bildirimi verme zorunluluğu getirilmiştir. Bu sebeplere örnek;• Yeni inşa edilen binalar için, inşaatn sona ermesi veya inşaatn sona ermesinden evvel ksmen kullanlmaya başlanmasnı,• Bina veya arazinin taksim veya ifraz edilmesi veya mükellefinin değşmesini ,• Mevcut binaya (ek inşaat, asansör veya kalorifer tesisatı eklenmesi gibi) ilaveler yaplmasnı,• Mevcut binanın yanması veya ykılmasnı, • ikamet amacyla kullanlan dairenin iş yerine dönüştürülmesini,• Arazinin fidanlaştrlması veya ağaçlandrlmasnı,• Arazinin parsellenerek arsa haline getirlmsni ve• Herhangi bir sebep yüzünden bir şehir, kasaba veya köyün tamamnı kapsayacak şekilde bina ve arazinin değerlerinde, %25’i aşan oranlarda artma veya eksilme olmasnı verebiliriz.Emlak vergisi bildirimi: • Yeni inşa edilen binalar için, inşaatn sona erdiği veya inşaatn sona ermesinden evvel ksmen kullanlmaya başlanmş ise her ksmın kullanlmasna başlandğı bütçe yılı içerisinde,• vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde, değişikliğin vuku bulduğu bütçe yılı içerisinde emlakn bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye verilir.Bu haller bütçe yılının son üç ayı içerisinde vuku bulduğu takdirde, bildirim,olayn vuku bulduğu tarihten itibaren üç ay içinde verilir.Emlak vergisi bildirimini alan belediye, yukarda açklanan esaslara göre vergiyi, izleyen yılın Ocak ayı içinde yllık olarak tarh eder.Yapılan tarh ve tahakkuku takip eden yıllarda ise, emlak vergisi, her bütçe yılınınbaşından itibaren o yıl için tahakkuk etmiş sayılır.Orta hükümler;müeyyideler,zamanaşımı,sorumlulk: Satş, bağış gibi yollarla başkasna devredilen bina ve arazinin; devrin yapldğı yıl ile geçmiş yıllara ait ödenmemiş emlak vergisinin ödenmesinden, devreden ve devralan müteselsilen sorumludur. tapu dairelerine; devir işlemlerini, devrin yapldğı ayı takip eden ayn 15’inci günü akşamna kadar ilgili belediyeye bildirme yükümlülüğü getirilmiştir.Kanunun uygulanmasnda,Vergi Usul Kanunu’nun vergi inceleme yetkisi hariç olmak üzere;1. Belediye gelir şube müdürü, gelir şube müdürü olmayan yerlerde belediye hesap işleri müdürü, hesap işleri müdürü olmyan yerlerde muhasebeci,vergi dairesi müdürü sfat ve yetkisini haizdir.2.Vergi Usul Kanunu’nda mahallin en büyük mal memuruna verilmiş görev ve yetkiler, belediye başkanları tarafndan kullanlr.

KAMU MALİYESİ

Kamu harcamalarının sınıflandrması:İdari sınıflandırma: idari snflndrmalar,devltn yapısı ve organları göz önünde tutulrak yalpan snflandrmalardr. Devletin yetki, kontrol, görev ve muhasebeleştirme işlemlerinin görülebilmesine olanak sağlamaktadr. Ancak ekonomik analizler için, bu sınflandrma yeterli değildir. idari snıflandrmalar, devletn harcma yapan organları arasndki bir snflandrma olduğu için bu tür snflandrmalara,organik snflandrmalar da denilmektedir.Devlet bütçesindeki ödenekler, kamu hizmetlerini yürüten çeşitli kuruluşlar arasnda, idari snıflandrlmaya göre dağıtlr.fonksiyonel sınıflandırma:giderler yoluyla gerçekleştirilmesi öngörülen amaçlara yönelik hizmetler,yani devletn klasik ve sosyoekonomik nitelkteki hizmetleri göz önünde tutularak her bir hizmet grubu için yapılan giderler sınıflandırmasıdır.Kamu harcamlarını buna göre sınıflandırma amacı devlet tarafndan gerçekleştirilen çeşitli hizmetlern maliyetlerinin hesaplanabilmesidr.Genel olarak fonksynel sınıflandrma eğitim saglk ulastrma savunma adalet ekonomk ve genel hzmetler alanını kapsamaktadr.Fonk snflandırmanın olumsuzlkları:aynı kamu hizmetlerinin bazı durumlarda farklı kamu kurulusları tarafndan gerçekleştirilmesi bu sınıflandırmayı ve bunun bir uzantısı ayni hizmet için yapılan top.harcamalarn belirlenmesini güçlştirir.
Ekonomik sınıflandrma:harcamlarn toplam hasılaya katkıda bulnp bulunmadıgı belirleyicidr.-Transfer harcamaları 4 grupta toplanır:1-iktsdi
Transferler 2-mali transferler 3-sosyal transferler 4-borç ödemeleri TürkiyedeKamu harcamaları sınıflandırması:Kurumsal sınıflandırma: Bütçe sistemi içinde yer alan idari yapı temel alınmıştır.Kurumsal sınıflandırma siyasi ve idari sorumlulugun belirlenmesini ve performans sorumlularının belirlenmesni hedefler.Kamu harcamalarının görünüşte artısı:topluma sunulan mal ve hizmetlerde kalite yada miktar olarak bir artş olmamasna karşılk, kamu giderlerinin tutarnda meydana gelen bir artş ifade etmektedir.para satın alma gücünün düşmesi,bütçe sistemlerinin degişmesi,ülke yüzölçmü ve nufs artmsı,Kamu harcamalarının gerçek arts nedenleri:ekonomik ,teknljk ,sosyal,askeri,siyasi nedenler Kamu harcamlarının artısını açıklamaya yönelik görüşler:Wagner kanunu: Kamu harcamalarndaki artş açklamaya yönelik olarak ilk ampirik çalşma yüzyılı aşan bir süre önce Adolph Wagner tarafndan ortaya atılmş. Wagner, kamu tarafndan üretilen mal ve hizmetlere yönelik talebin sürekli olarak artmasna karşın,vergi gelirlerinde aynı oranda bir artış söz konusu olmadğı için, kamu harcamalarının yükseleceğini ilk olarak ortaya koyan iktisatçı.Peacock
Wiseman sıçrama tezi: Buna göre kamu harcamaları, devamlı ve doğrusal bir artış göstermemekte, ancak basamaklı bir gelişme söz konusu olmakta.Politik, ekonomik ve sosyal buhranlar meydana geldiğinde bu ilişkide yükselme yönünde sçramalar yaşanmakta, durumun normale döndüğü dönemlerdeyse değşmiş olan durum, varlğnı yeni şekliyle devam ettirmektedir.Kamusal tercihler teorisi: Bu yaklaşma göre kamu harcamalarnın artşı politik süreçle ilişkilendirilmektedir.Politik süreç içersnde yer alan aktörler(seçmenler,politkaclar,bürokratlar, baskı grupları) kamu harcamalarını arttrmaktadr. Kamusal Tercihler Teorisinin en önemli katklarndan biri “piyasa basarısızlıgı’’teorisine karşılk olmak üzere “devletin basarısızlıgı” teorisini geliştirmiş olmasdr.Kamu finansmanı:1.grupta bölünmez nitelikli mal yada hizmetler finansmanında esas zorunlu finansman yöntemidir.yani Vergileme baslıca finansman aracıdır.yarı kamusal mallarda finansman hem kullanıcı fiyatları hemde vergilerle yapılan karma finansmanla saglanmaktadır.Bölünebilir nitelikli özel mallar mal ve hizmetlern fiyatlandırılmasında piyasa kuralları geçerli.Kamunun zorla elde ettiği gelirler: Bu gelirler vergiler,harçlar,resimler,şerefiyeler,parfiskal gelirler,para cezaları,zorunlu borçlar olarak sralanabilir.Vergiler: Kamu gelirleri içinde önemli yeri olan vergi gelirlerinin,toplumlarn ekonomik,siyasal,sosyal,kültürel ve demografik yapsyla yakn ilişkisi vardr.Kamu gelirleri içinde verginin payı büyüktür.Harçlar:Harç sadece devlet yerine getirir.Harca konu olan hizmetler noter adliye tapu hizmetleri vb .Harç esas itibariyle bir vergidir.Harca konu olan kamusal mal ve hizmetlerde’’mahrum bırakma’’ilkesi kısmen uygulanabilir.Bu mal ve hizmetlerde faydalananlar harç ödemedklernde bu mal ve hizmetleri elde edemezler.Verginin özellgi olan’’karsılıksız’’özelligi harçlarda yoktur.Harç adı altında ödenen bedelle hizmetin maliyeti arasında bir ilişki yoktur.Harcın konu oldgu kamusal mal ve hzmetler bireyn kolay vazgeçeblcgi şeyler olmadgndan harçtan kaçmk kolay degildir.Resim:resmler kamu kuruluslarının belli işi yapmya yetki vermesi karşlgnda alınır.Harç,kurumsal olarak bir hzmet karşılıgı alınan bedelken ;resim belirli hakkın elde edilmesi karşılıgı ödenir.Karsılıksz olrk alınan resmlern vergiden farkı yoktur.Belli hizmet karsılıgı yapılan ödemelerde,resim harca benzemektedir.Şerefiyeler; devlet yada yerel yönetm tarafndn yapılan bayındrlk işlerinden dolayı degerleri artan gayrimenkullerin sahiplerinden bu hızmetin maliyetine katılma karsılıgı olarak alınan paylardır.Şerefiye gelirleri bireylerin hiçbir katkıda bulunmadan elde ettikleri degerlerin bir kısmının tekrar topluma dönmesinin saglanmasıdr.Şerefiye nitelk itibaryle vergiden çok harca benzer.Bir mükellefiyet olarak vergiyle ortak yönü,hukuki cebir altnda alnan kamu geliri olmasıdr.Vergi benzeri gelirler(parafiskal gelir);kamu kurumlarının ve kamu yararına yönelik hizmet gören kurulusların,finansmanlarını saglamak amacıyla bu hizmetlerden dolaylı ve dolaysız şekilde yararlananlardan, yasal
Zorunluluk altnda aldkları paralardır.Parafskl gelrler özel kanunlara dayalı özel bir yükümlülüktr.4 özellkleri vardır: • kamu kuruluşları ya da kamu kuruluşu niteliğindeki mesleki kuruluşlar tarafndan, bu kuruluşlara gelir sağlamak amacyla alınır.• Parafiskal gelirleri ödeyenler, bu kurulşlarn hizmetlerinden yararlanr.• Parafiskal gelirler, bir hizmet karşlgı alnmaktadr.• Parafiskal gelirler, bir kanuna dayalı olarak ve zor öğesi kullanlarak tahsil edilir.-Bu gelirler dvlt bütçesnde yer almaz.Türkiyedeki parafskl gelrler 3 grpta toplanr.1.si kamu kurumu nitelgndeki meslek kuruluslarının topladıgı aidatlardır.2.si sosyal güvenlk kurumlarının topladkları primler.3.sü mali amaçlı fon kesintileri Kamunun zorlama olmadn elde ettgi gelr-
Devlet bütçesi kavrmı çeştli tanımları:Bütçe kavrmı devletn gelir gider belgeleri,yürütmenin buldgu mali kaynaklarla kullnlma gereksinmesini kpsr.
Bütçelerin hükümet trfndan hazrlanp parlmnto trfndan onaylanmsı siyasi niteligidir.Devlet bütçesi ‘’kamu kurum ve kuruluslarının belirli bir dönem için gelir ve giderlerini tahmn eden bunların uygulanmasına önceden izin veren hukuki bir dökümandır’’Bütçenin klasik işlevleri:Bütçenin mali işlevi:en eski ve olagan işlevlerden biridir.Siyasal işlevi:Sadece demokratik ülkelerde geçerlidir.Hukuki işlev:Gelir toplanması gider yaplması borç alınması gbi bütçe uygulamasyla ilgili denetimi düzenyeln mali hukuk.Bütçe hakkyla baglantılı olan yürütme ve yasama organlarının konuya ilişkin sınırlarını çizen kurallar anayasalarda yer alır.Yasalara tüzüklere yönetmeliklere uygun yapılması işlemleri ve kişileride cezalandırması bütçenin hukuki işlevidir.Bütçenin gider kısmının idari tasarruf,gelir kısmının yasa oldgu biçimindedir.Gider kısmının hukuki degeri meclis kararı ve şartlı tasarrftur.Bütçenin çağdaş ilkeleri:Kaynak tahsisinde etknlk işlevi:Bununla bir yandan kamu kesimi ve özel kesm arasnda kaynak tahsisinde etknligin saglanmasını amaçlarken diger yandan kamu kesiminin yapacagı hizmetlerde birbirine rakip çıkar ve talepler arasında kaynak tahsis etmesini de amaçlar.Gelir dagılımında adalet işlevi,ekonomik istikrar işlevi.Türkiyede bütçe hazrlanması:Bütçe dönemi(mali yıl):Bütçe uygulanma dönemine mali yıl denir.Süre genelde 1 yıldır,takvm yılıyla aynı olması gerekmez.Mali yılbası bizim ülkede 1ocaktır.Bunun saptanmasnda ülkelerin gelenekleri ekonomileri üretim kosulları yasama organı çalşma takvmi vs nedenler rol oynar.Merkezi yönetim bütçe hazırlama süreci:Süreç şu aşamalardan geçmekte
rta vadeli programın hazırlanması,ort vad mali plan hazrlnmsı,bütçe teklfi hzrlanması,bütçe tasarısı olşturulması,bütçenin parlamentoda kanunlaşması,bütçe uygulanması sonuçlarn izlemesi


Orta vadeli program:Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması süreci bak kurulunun eylül ilk haftansa kdr toplanarak kalknma planları,stratjk planlar, genel ekonomik kosulların gerekleri dogrultusunda makro politikaları,ilkeleri,hedef ve gösterge niteligindeki temel ekonomik büyüklükleride kapsicak
Şeklde kalkınma bakanlıgının hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle baslar.orta vadli prgram aynı süre içinde resmi gazetede yayınlanır.
Orta vadeli program,kalknma planı,stratejk planlar ve genel ekonomik kosullar dogrultusunda makro ekonomik politikaları hedefleri ve gösterge niteligindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde hazırlanması gerekmektedir.Orta vadeli programdan harcamacı kurumlara, hükümetin niyetleri konusuda mesajları ileten bir yapıyı göstermesi beklenmektedir.Harcamacı kurumların orta vadeli programdaki bilgilerden kendi kurumunun görev alanına etkilerini tespit etmesi gerkmektedir.Orta program içeriginden beklenenler;kamu ve özel kesim için bir çerçeve nitelginde olması hükümetin amaçları,politiklrı ve öncelkleriyl ilgili bilgi sunması,uzun vadeli amaçlar dogrultusunda üç yıl içinde hangi hedeflere yogunlascgnı
Belirlemesi,bütçe uygulama sonuçlaryla ekonomik şartlardaki değişmelere göre her yıl yenilenerek dinamik bir yapı olusturmasıdır.Orta vadeli mali
Plan:Orta vadeli programla uyumlu olmk üzere gelecek 3 yıla ilişkin toplm gelir/gider tahmnleryle brlkte hedef acık ve borçlanma durumuyla kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren bir belgedir.Maliye bak tarafndan hazırlanan bu plan,eylülün 15ine kdr yüksek plnlama kurlu tarafndan karara baglanrk resmi gazetede yaynlanr.Bu mali plan orta vad programdaki temel amaç,politikaların hayata geçirilmesine yönelk hazırlanan merkezi yönetim bütçe büyüklklerini ve kurumsal bazda ödenek teklif tavanlarını belirleyen belge niteligindedir.ort vad mali planla yeralan önmli unsur mali planda yer alan politika önceliklerini ve makro ekonomik göstergelere dayanarak ekonomik sınıflandırma bazında yapılan yönetim bütçe ödenek teklf tavanlarıdır.Bütçe çagrsı ve bütçe hazırlama rehberi:Bütçe sürecinde bütçe hazırlıklarna ilişkin konuların,kuruluslara bildirilmesi gerkir.bu amaçla bütçe cagrısı ve eki,bütce hazırlama rehberi,yatırım genelgesi ve yatırım programı hazırlama rehberi yayınlanmaktadır.Bütçe çagrısı maliye bakanlıgı tarafndan hazırlanır ve basbakanın onayıyla yayınlanır.Bütçe cagrısı kurulusların bütçeyi hazırlarken göz önünde bulundur-maları,dkkt etmeleri gerekn felsfyi söyler.bütçe hazrlama rehberi maliye bakanlıgı tarafndan hazırlanır ve kuruluslara gönderilir.Bütçe çagrısı genel esaslar çerçevesinde bütçe hazırlıgna yer verirken bütçe hazırlama rehberi daha ayrıntılı bütçe teknigine göre o yıl bütçesinin özelliklerini gösteren ilkeleri kapsar.Kurulusların hizmet programlarının sınıflandırma esasları maliyetlern hesaplanmasnda uyulcaklar,bazı formüller gibi esaslar rehberde
Yer alır.Gider bütçesinin hazırlanması: Kamu idareleri, stratejik planları ile Bütçe Hazrlama Rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazrlar ve yetkilileri tarafndan imzalanmş olarak Eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlğı’na gönderir. Kamu idarelerinin yatrm teklifleri, değerlendirilmek üzere, aynı süre içinde Kalknma Bakanlğı’na verilir.” Gider cetveli, kurumlarn hizmetleri için talep ettikleri ödenek miktarlarnı belirten bir cetveldir. Genel bütçeli, özel bütçeli ve düzenleyici ve denetleyici kurumların tamamı gider cetveli hazrlarlar.
Gelir cetveli, kurumlarn elde etmeyi hedefledikleri gelir tahminlerinin yer aldğı bir cetveldir. Genel bütçeli kuruluşlar, tek tek gelir cetveli hazrlamaz. Bütçe tekliflerinde istenen üçüncü cetvel Finansman cetvelidir. Cetvel özel bütçeli kuruluşlar, düzenleyici ve denetleyici kuruluşlr bütçesi denk olmayan kurumlarca hazrlanacaktr. Finansman cetveli, bütçe açklarnın nal finanse edildiklerini ya da bütçe fazlalarnın nasl kullanlacağnı gösterir.
Bütçe Yasası ve Ekleri:Bütçe Yasa tasarsında, bütçe Yasa metni ve ona bağlı belgeler yer alr. Bu eklerin en önemlisi, hazrlanmasnı gördüğümüz ödenek cetvellerinden oluşan (A) cetveli gider bütçesini, devlet gelirlerinin gösterildiği (B) cetveli de gelir bütçesini oluşturur.Bunlar ve diğer cetvellerle Milli Bütçe Tahmin Raporu, Bütçe Gerekçesi ve Yllk Ekonomik Rapor da bütçe Yasa tasarsyla beraber TBMM’ne sunulmaktadr. Milli Bütçe Tahmin Raporu:Milli Bütçe Tahmin Raporunda, gelecek mali yldaki kaynaklar ve bunlarn kullanlma durumları gösterilir. Gayri safi milli hasıla, dış kaynaklar, bunlarn toplamı,sabit sermaye yatırmları, stok değişimi, bunlar›n özel ve kamuya ait miktarları, yatırm ve tüketim toplamlaryla yani, özel ve kamuya ait olmak üzere, ayrı ayrı Milli Bütçe Tahmin Raporunda yer almaktadr. Böylece, raporla ülkenin büyüme, fiyatlar dengesi yatırım tüketim eğilimleri,dış ticaret dengesi ile kamu ve özel sektör toplam kaynaklarn toplam kullanımı gösterilmekte ve bu genel ekonomik yapı içinde bütçe dengesi sağlanmaktadr.Milli Bütçe Tahmin Raporunun işlevsel bir durumu olmayp, Anayasa hükmü gereği bütçe Yasa tasarısna eklenerek TBMM’ne sunulmakta. Bütçe Gerekçesi: Bu gerekçe içinde, bütçesi hazrlanan mali yıl için genel ekonomik durum, o mali yılın gider bütçesi önerisi, bütçe gelirleri ve vergi politikası, gider bütçelerinin gelişmi, kadro istatistikleri,devlet borçları,kamu iktisadi teşebbüsleri hakknda bilgiler yer alır. Yıllık Ekonomik Rapor: Ülke ekonomisinin değerlendirilmesinin yer aldğı bu rapor,bütçe hazrlklarnın yapldğı yla ait ekonomik bilgileri verir. Yürütme organı böylece bütçe Yasa tasarsyla tüm eklerini 1 Ocak mali ylbaşndan 75 gün önce, görüşülmek ve onaylanp Yasa olarak 1 Ocakta yürürlüğe girmek üzere TBMM’ne sunar.Devletin borçlanma nedenleri: • bütçe açkları•kalknma finansmanı•olağanüstü giderlerin finansmanı•kamu gelirlerinin zaman bakmından denkleştirilmesi• borç ödemek için borçlanma•maliye politikası aracı olarak borçlanma
Devlet borçlarının sınıflandırılması: Vadeleri Açsından Devlet Borçlarnın Snflandrılması:Vadelerine göre borçlar; kısa ve uzun vadeli borçlar.
süresi bir yıla kadar olan borçlar kısa vadeli borçlar, süresi bir yıldan uzun olan borçlarysa uzun vadeli borçlar denir. Kısa vadeli borçlar para piyasalarndan elde edilirken uzun vadeli borçlar sermaye piyasalarndan elde edilmektedir.Ayrıca kısa ve uzun vadeli borçlanmaya başvurma nedenleri de farklılık göstermektedir. Kısa vadeli borçlanmaya başvurmanın en önemli nedeni genellikle devletin gelir ve giderleri arasındaki zaman uyumsuzluğunu gidermektir. Ayrıca ekonomk durum uzun vadeli borçlanmaya elverişli olmadğında ya da sermaye piyasalarndan borçlanma olanakları sınırlıysa, uzun vadeli borçlanmaya hazrlk amacyla da kısa vadeli borçlanma yoluna gidilebilir. Uzun vadeli borçlanmadaysa amaç, yürürlükte olan bütçenin gelir bakmından yetersiz olduğu durumlarda, gelirdeki yetersizliği kapatmak ya da alt yapı ve büyük ölçekli yatırımlarn finansmanını sağlamaktr. Toplam borç stoku içerisinde kısa vadeli borçlarn oranının yüksek olması, genellikle ekonomide bir güven krizinin olduğu ya da özellikle enflasyon konusunda olumsuz bekleyişlerin varolduğu şeklinde yorumlanabilir.Gönüllülük Açısından Devlet Borçlarının Sınflndrlması: Devlet borçlarnı gönüllülük açsından; gönüllü borçlanmalar ve zorunlu borçlanmalar.devlet borçlanmasnı vergileme gelirlerinden ayıran önemli özelliklerden birisi, borçlanmanın herhangi bir zorlamaya dayalı olmadan gönüllü olarak yaplmasdr. Bu tür borçlanmalara gönüllü borçlanmalar adı verilmektedir.Elde Edildikleri Kaynaklar Açsından Devlet Borçlarnın Snflandrılmsı: iç borçlar ülke içi kaynaklrdn, dıs borçlar ise ülke dısı kaynaklardn elde edilen borçlardr.Borcun milli piyasadan ya da yabancı piyasadan sağlanp sağlanmadğna baklarak bu ayırım yaplmaktadr. Dış borçlanma, alndğı anda ülkeye dışardan kaynak girişi sağladğndan, ülke ekonomisinde olumlu bir etkide bulunurken ödenmesi srasnda milli gelirin bir ksmını ülke dışına transfer etmektedir.İç borçlnma dıs borclanmya göre daha kolaydır.iç Borçlanma Kaynakları
evletin iç borçlanma kaynaklarnı dört grupta toplayabiliriz. Bunlar; bireyler, kamu kurum ve kuruluşlar, bankalar, Merkez Bankası.Devlet iç borçlanma senetlerinin en büyük alıcısı bankalardır. Hazine’nin, Merkez Bankas’ndan borçlanması iki şekilde olur; doğrudan borçlanma,dolaylı borçlanma. Doğrudan borçlanma, Hazinenin, Merkez Bankas’ndan doğrudan doğruya nakit borçlanmasdr. Buna parasal avans ya da Hazine’ye avans adı verilmektedir. Dolaylı borçlanma ise Hazine’nin borçlanma amacyla çkardğı Hazine kâğtlarnın, Merkez Bankası tarafndan açk piyasa işlemleriyle satn alnması suretiyle gerçekleşr. vadelerine, ihraç yöntemlerine, ihraç edildikleri para birimi cinsine, faiz ödeme türlerine, üzerinde kupon taşıyp taşımamalarna ve ihraç amacna göre snflandrlabilmektedir.Dış borçlanma:ülkenin dıs borçlanmasında 2 önmli faktör:boçlarn geri ödenebilmesi,kredibilite.Dış borçlanma
kaynakları: Dış borçlar alndkları kaynaklara göre genel olarak, resmi alacaklılar ve özel alacaklılar olarak ikiye ayrlabilir. Resmi kaynaklardan sağlanan dış borçlanmalar; hükümet kuruluşları(yabancı devletler), merkez bankalar, resmi kalknma bankalar,uluslararası mali kuruluşlar gibi kaynaklardan elde edilir. Özel alacaklılar ise parasal kuruluşlar, bankaclık dışı finansman kuruluşları,özel yatrım ve kalknma bankları, yabancı ticari bankalar olarak saylabilir.Dış borçlanmanın çeşitleri: Dış borçlanma borçluya göre, vadelerine göre, faiz durumuna göre, döviz cinsine göre, bütçe gerekçesine göre ve kullanm amaçlarna göre sınflandrılabilir. Dış borçlanma kaynakları arasnda, uluslararası kuruluşlardan ve özellikle IMF kaynaklarndan borçlanma öne çkmakta.Kamu borç yönetimi: Borç yönetiminin amaçları:• devletin borçlanma ihtiyac karşlanması,• hükümetin finansal pazarlara girşinin sağlanması,• borçlanma maliyetinin minimize edilmesi,• borçlanma araçlarnın çeflitliliğinin sağlanması,• devlet kağtlarnın ikinci el piyasalarnın etkin işlemesinin sağlanması,• dengeli bir vade yapsının oluşturulması,• bono piyasalarn sağlklı gelişimine destek verilmesi,• hane halklarnın tasarrufa teşvik edilmesi,• para programyla borçlanma programının koordinasyonunun sağlanması. “Stratejik Ölçüt” uygulamasna göre ;• toplam borçlanmanın ağrlklı olarak Türk Lirası cinsinden yaplması• nakit iç borçlanmanın Tl cinsi sabit faizli enstrümanlarla gerçekleştirilmesi • Ortalama vadenin piyasa koşulları elverdiği ölçüde uzatlarak vadesine bir yldan az kalmş senetlerin payının azaltlması• likidite riskinin azaltlması amacyla yeterli miktarda rezerv tutulması hedeflenmiş



Kusura bakmayın arkadaşlar bütün dersler yok , yazılarda da kısaltmalar var kendime göre hazırlamıştım geçen dönem çünkü, umarım işinize yarar
 

asah

GOLD Üye
Katılım
14 Eki 2012
Mesajlar
2,943
Tepkime puanı
11
Puanları
0
Bölüm:
Türk Dili ve Edebiyatı
Şehir:
Zonguldak
guzel paylasımların ıcın tesekkurler
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst