tremendous
Forum Yöneticisi
- Katılım
- 11 Ara 2012
- Mesajlar
- 1,781
- Tepkime puanı
- 8
- Puanları
- 0
- Bölüm:
- MEZUN
- Şehir:
- İstanbul
Açıköğretim Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi -2- 5.Ünite Ders Notları
Mütareke Hükümleri ve Uygulama: Osmanlı Devleti’nin Fiilen Bitirilişi
SORU : Mondros Mütarekesi, kimler arasında ve hangi tarihte imzalanmıştır?
CEVAP : Rauf Orbay başkanlığındaki Osmanlı heyeti ile İtilaf Devletleri adına Akdeniz Filosu Komutanı İngiliz Amiral Calthorphe arasında 30 Ekim 1918’de imzalandı.
UYARI : Ateşkes metni, 25 maddeden ibaret olup çok ağır şartlar taşıyordu.
Antlaşmanın Maddeleri
- İtilaf Devletleri, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarıyla Toros tünellerini işgal edecekti.
- Osmanlı suları ve Karadeniz’de bulunan torpiller gösterilecek ve temizlenecekti.
- İtilaf Devletleri’ne mensup savaş esirleri ve Ermeni esir ve tutuklular derhal teslim edilecek.
- Osmanlı Ordusu terhis edilecek, eldeki silah ve mühimmat teslim edilecek, küçük gemiler dışında donanma
İtilaf Devletleri gözetimine bırakılacaktı.
- Kuzeybatı İran ve Kafkasya’daki Osmanlı kuvvetleri savaştan önceki sınırlara çekilecek, güneydeki ateşkes sınırları
dışındaki Osmanlı kuvvetleri derhal İtilaf kuvvetlerine teslim edilecek ve bütün haberleşme ağı İtilaf memurlarının
kontrolüne bırakılacaktı.
- İtilaf Devletleri’ne “güvenliği tehdit edecek bir durum ortaya çıktığında” ülkenin dilediği yörelerini işgal edebilecekti. Bu 7.madde Antlaşmanın en tehlikeli maddesidir.
- 24. maddeye göre; 6 vilayette karışıklık çıktığı takdirde bu vilayetlerin herhangi bir kısmı işgal edilebilecekti.
Antlaşmanın en tehlikeli 2. maddesidir. İtilaf Devletleri’nin Doğu Anadolu bölgesinde Ermeni Devleti kurma
niyetinin olduğu bir maddedir.
Vilayat-ı Sitte: şehirleri : Van, Elazığ, Diyarbakır, Erzurum, Sivas ve Bitlis,
UYARI : Osmanlı Devleti Mondros hükümlerine göre, fiilen devlet olma özelliklerini kaybetmiştir.
Mondros Mütarekesini Sonunda Devletlerin İşgal Ettikleri Yerler
İngilizler, Musul ve İskenderun, Batum, Kars, Antep, Maraş, Hatay ve Konya’yı,
Fransızlar; Dörtyol, Adana, Mersin ve Afyonkarahisar istasyonunu,
İtalyanlar ise; Antalya, Burdur, Muğla, Marmaris, Bodrum, Fethiye ve Konya
SORU : 1915 Londra ve 1917 St. Jean de Maurienne gizli antlaşmalarıyla İtalyanlara vaat edilen İzmir hangi antlaşmayla Yunanlılara bırakılmıştır?
CEVAP : Paris Barış Konferansı
SORU : Yunan Başbakanı Venizelos da 18 Ocak 1919’da Paris’te toplanan Barış Konferansı’nda Wilson Prensiplerine dayanarak Batı Anadolu’nun kimlere verilmesini istemiştir?
CEVAP : Yunanlılara
SORU : İngiltere, kendi menfaatinin de bir gereği olarak Doğu Akdeniz’de güçlü bir İtalya istemediğinden hangi devleti tercih etmiştir?
CEVAP : Yunanistanı
SORU : Yunanlıların İzmiri işgal etmesinden sonra direniş adına ilk tepkiyi gösteren kişi kimdir?
CEVAP: Gazeteci Osman Nevres (Hasan Tahsin)
SORU : Türk milletinin bağımsız yaşama ve Milli Mücadele azmini kamçılayan olay hangisidir?
CEVAP : İzmirin İşgali
Siyasi ve Askerî Şahsiyetlerin Mütarekeye Bakışı
SORU : Mütarekenin imzalanmasından sonra memnuniyet ifadelerini hem delegelere hem de Amiral Calthorpe’a gönderdiği telgrafta bildiren kişi kimdir?
CEVAP : Sadrazam İzzet Paşa
SORU : “Şartların çok ağır olmasına rağmen kabul edelim, biz sonra İngilizlerin hoşgörüsüne nail olacağız” diyen kişi kimdir?
CEVAP : Padişah Vahdettin
SORU : Osmanlı Devleti bu mütareke ile kendisini kayıtsız ve şartsız düşmanlara teslim etmeye razı olmuştur diyen kişi kimdir?
CEVAP : M.Kemal Atatürk
SORU : 13 Kasım 1918’de İtilaf Devletleri’nin savaş gemileriyle İstanbul sularına demir attıkları gün “geldikleri gibi giderler” tarihî ifadesi kime aittir?
CEVAP : M.Kemal Atatürk
SORU : Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Şişli’deki bugün müze olan evde toplantılar yaparak Mondros Mütarekesi sonrası Türk milletinin içine düştüğü durum karşısında millî kurtuluş çareleri arayan kişiler kimlerdir?
CEVAP : Fevzi Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuad Paşa, İsmet Paşa
TÜRK MİLLETİNİN MÜTAREKE VE İŞGALLERE TEPKİSİ: MİLLÎ TEŞKİLATLANMALAR
* İşgal tehlikesi bulunan yörelerde, genel adı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri olan millî teşkilatlar kurulmaya başlandı.
Kars Milli İslam Şurası; 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa’nın destek ve yardımı ile 5 Kasım 1918’de kurulmuştur. ve yapılan kongreler sonrasında 17 Ocak 1919’da Cenubî Garbî Kafkas Hükûmet-i Muvakkatesi adıyla geçici bir hükûmet oluşturulmuş ise de bu hükûmet, İngilizler tarafından dağıtılmıştır.
Vilayat-ı fiarkıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti : Doğu Anadolu’yu savunma amaçlı olarak kurulmuştur. Merkezi İstanbul’da olan bu cemiyet Erzurum ve diğer doğu illerinde şubeler açmıştır.
Trakya Paşaeli Müdafaa-i Heyet-i Osmaniye Cemiyeti : Trakya’da Yunan işgal hazırlıkları ve Mavri Miracıların iddialarına karşı Cafer Tayyar Bey’in yardım ve desteği ile kuruldu.
İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti : İzmir’in Yunan’a verilme tehlikesine karşı, 17. Kolordu Komutanı Nurettin Paşa’nın yardım ve desteği ile kuruldu. Bu cemiyet, İzmir’in Türklüğü konusunda dünya kamuoyunu aydınlatma gayreti içinde olmuştur. Mart 1919’da düzenlediği kongre ile İzmir ve vatan üzerinde oynanan oyunlara karşı gerekirse silahlı mücadeleye gireceklerini İtilaf Devletleri’ne ve kamuoyuna duyurmuştur.
İzmir Müdafaa-i Vatan Heyeti : Batı Anadolu’da millî direniş ruhunun oluşmasında öncülük etmiştir.
Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Yunan işgaline karşı Batı Anadolu’da bu teşkilatlanmalar olurken, Trabzon merkezli bir Rum Pontus devleti tehlikesine karşı kurulmuştur.
Adana Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti : Çukurova bölgesinin Fransızlara verileceği tehlikesine karşı bu bölgenin haklarını savunmak amacıyla kurulmuştu.
UYARI : Mütareke sonrası işgal veya işgal tehlikesi karşısında oluşan hareketleri bir araya getirmek amacıyla 29 Kasım 1918’de Millî Kongre adıyla yeni bir teşkilatlanma ortaya çıkmıştır.
UYARI : Millî Kongre, İzmir’in işgaline yönelik yapılan protesto ve mitinglerin organizasyonunda rol almıştır.
SORU : Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin tek bir çatı altında toplandığı kongre hangisidir?
CEVAP : Sivas Kongresi
Millî Varlığa Düşman ve Millî Mücadele Aleyhtarı Faaliyetler
Rumlar, Patrikhanenin başını çektiği Etnik-i Eterya ve Mavri Mira örgütleri ile Doğu Trakya, Batı Anadolu ve İstanbul’u Yunanistan’la birleştirmek istiyor, öte yandan Karadeniz bölgesinde bir Rum Pontus Devleti kurmayı amaçlayan Pontus adlı örgütle silahlı propaganda yapıp terör estiriyorlardı. Tabii ki esas hedef Megali İdea’yı gerçekleştirmeye yönelik idi.
SORU : Osmanlı Devletinde Millet-i sadıka olarak bilinen millet hangisidir?
CEVAP : Ermeniler
Hınçak ve Taşnak adlı Ermeni silahlı örgütleri: Doğu Anadolu’yu Ermenistan’a katmak istiyor ve hatta ileriki hedefleri olarak Hazar’dan Antalya’ya uzanan ve başkentinin Erzurum olacağı Büyük Ermenistan’ı hayal ediyorlardı.
Filistin’de bir devlet kurma niyetlerini ortaya koyan Yahudiler de Alyans-İsrailit adlı silahlı bir izci teşkilatı oluşturmuşlar.
Yahudiler de Türkiye’deki imtiyazlarını koruyabilmek amacıyla da ayrıca Makabi Cemiyeti adında bir dernek kurmuşlardı.
UYARI : Diğer zararlı cemiyetler şunlardır. Kürdistan Teali Cemiyeti, İngiliz Muhipler Cemiyeti ve Wilson Prensipleri Cemiyeti’ni örnek verebiliriz.
M. KEMAL PAŞA’NIN SAMSUN’A ÇIKIŞI, TEŞKİLATLANMA VE KONGRELER
SORU : Anadoludaki 20. Kolordu Komutanlığına atanan kişi kimdir?
CEVAP : Ali Fuat Paşa
SORU : Mustafa Kemal Paşa’nın 9.Ordu Müfettişliğine atanmasındaki temel amaç neydi?
CEVAP : Millî Mücadele’yi başlatmak idi.
SORU : Mustafa Kemal Paşa’daki “devlet” kavramı, anlayışı nedir?
CEVAP : Millî iradeye dayalı yeni bir devlet kurma idi.
Amasya Genelgesi
SORU : Havza’dan sonra Mustafa Kemal Paşa 21-22 Haziran gecesi Amasyada bir genelge hazırladı.Bu genelgeyi imzalayanlar arasında kimler vardı?
CEVAP : Ali Fuad, Refet ve Rauf Beyler
UYARI : Kâzım Karabekir ve Konya’da Mersinli Cemal Paşada belgeyi telgrafla onaylamıştır.
Amasya Genelgesi Maddeler
- Vatanın ve milletin istiklali tehlikededir.
- İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini gereği gibi yerine getirememektedir, bu durum milletimizi yok olmuş göstermektedir.
- Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
- Her türlü etki ve denetimden uzak millî bir kurulun varlığı zarurîdir.
- Anadolu’nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas’ta millî bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır.
- Bunun için bütün illerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir.
- Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. Bu tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse Erzurum Kongresi üyeleri de Sivas Kongresi’ne katılmak üzere hareket edecektir.
UYARI : Amasya Genelgesi’nde, İstiklal Savaşı’nın gerekçeleri ve yöntemi ortaya konmuştur.
UYARI : “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararının kurtaracağı", "millî heyet", "millî bir kongre"den bahsedilmesi, Türk tarihinde ilk defa millî iradeye yani demokrasiye dayalı yeni bir yapılanmanın ve gelişmelerin habercisi olarak da karşımıza çıkıyor
SORU : Amasya Genelgesi yayınlandıktan sonra İstanbul Hükümetinin tavrı ne olmuştur?
CEVAP : Mustafa Kemali İstanbula geri çağırdılar.
SORU : Mustafa Kemal Paşa istifa ettikten sonra Kolordum ve ben emrinizdeyim Paşam’ diyen kişi kimdir?
CEVAP : Kazım Karabekir Paşa
Erzurum Kongresi
SORU : Mustafa Kemal Paşa’yı bağrına basan belki de ilk sivil kuruluş hangisidir?
CEVAP : Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti
Maddeler
- Mevcut sınırlan ile vatan bir bütündür, hiçbir sebep ve bahane ile birbirinden ayrılamaz.
- Vatan bütünlüğünün, millî istiklalin, hilafet ve saltanatın korunması için Kuva-yı milliyeyi âmil, millî iradeyi hakim kılmak esastır.
- Hristiyan unsurlara millî birlik ve beraberliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak kazanılmış haklara da saygı duyulacaktır.
- İtilaf Devletlerinin, 30 Ekim 1918'de imzalanan mütareke tarihindeki sınırlarımız içinde kalan toprakları bölmeye çalışmalarına karşı çıkılacaktır.
- Memleketimize karşı işgal emeli beslemeyen herhangi bir devletin fenni, sınai ve ekonomik yardımı memnuniyetle karşılanacaktır.
- Milletlerin kendi kaderini tayin ettiği bu tarihi devirde, merkezî hükümetin de millî iradeye tabi olması zaruridir. Hükûmet, derhal Meclis-i Mebusanı toplayarak hükûmet işlerinin meclisin denetimine alınmasına çalışılacaktır.
UYARI : Erzurum Kongresi bilhassa kararların son maddesi ile saltanat hükümetini millî iradeye tabi olmaya çağırmıştır.
UYARI : Kongre, amacı ve toplanış şekli mahallî, aldığı kararlar açısından millî özellik taşımaktaydı.
UYARI : Alınan kararlar, İstiklal Mücadelesinin amacı ve yönteminin ana hatlarıyla ortaya konduğu ve özellikle Misak-ı Millî’nin şekillendiği bir programı ifade ediyordu.
UYARI : Erzurum Kongresinde saltanat ve hilafet” kavramları geçmekle birlikte, metnin bütününe bakıldığında millî iradenin hakim olacağı yeni bir yönetim ve geleceğin arzu edildiği açıkça görülmektedir.
Sivas Kongresi
* Amasya Genelgesi’nde, Sivas’ta millî bir kongrenin yapılacağı bildirilmişti.
* Kongre, 38 delege ile 4 Eylül 1919 günü Mekteb-i Sultanî binasında açıldı. Yapılan oylama sonucu Mustafa Kemal Paşa, kongre başkanlığına seçildi.
* Manda meselesi kongrenin en önemli tartışma konusu haline gelmişti. Bu kongrede manda reddedilmiştir.
* Bu Kongre’de Erzurum Kongresi’nde alman kararlar olduğu gibi kabul edildi.
* Mebusan Meclisi’nin toplanması kararlaştırılmıştır.
* Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri” adıyla tek bir çatıda toplandı.
* Kongre “İrade-i Milliye” adıyla bir de gazete çıkardı.
* Sivas Kongresi, bütün ülkeyi kapsayan kararlarıyla, millî bir nitelik taşımaktadır.
* Amasya ve Erzurum Kongresi’nde ,alınan kararlar burada genişletilmiş ve “Misak-ı Millî” ana hatlarıyla burada şekillenmiştir.
* Millî Mücadele’nin amaç ve hedeflerinin ortaya konduğu Kongre’de, millî iradeye sıkça yapılan atıflar, “îrade-i Milliye" adlı gazetenin çıkarılması, Temsil Heyeti’nin genişletilmesi uygulamaları, Türk Demokrasi tarihinde önemli bir gelişmeyi de ifade etmektedir.
SORU : Milli Mücadeleye destek vermek ve milli direniş ruhunu Batı Anadoluda canlı tutmak için toplanan kongreler hangileridir?
CEVAP : Balıkesir kongresi, Nazilli, Alaşehir ve II.Balıkesir kongreleri
SORU : Batı Anadoluda milli direniş ruhunu canlı tutabilmek için girişimlerde bulunan kişi kimdir?
CEVAP : Hacim Muhittin Çarıklı
UYARI : Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri olarak tarihe geçen bu teşkilatlanma faaliyetlerinde Hacim Muhiddin (Çarıklı) Bey’in öncü rolünü ifade etmeliyiz.
Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın Toplanması ve Misak-ı Millî
* Sivas Kongresi kararlarının ardından Damat Ferit Hükümeti düştü. Yerine Ali Rıza Paşa kabinesi kuruldu.
* Tarihe Amasya Protokolü olarak geçen kararların en başta gelen neticesi, İstanbul Hükûmeti’nin Heyet-i Temsiliye’yi resmen tanımış olmasıdır.
* İstanbul’da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisinde alınan en önemli karar 28 Ocak 1920’de Misak-ı Millîyi kabul etmesi olmuştur.
* Son Osmanlı Mebusan Meclisinde kurulan grup Felah-ı Vatan grubudur.
* Misak-ı Millî Erzurum ve Sivas Kongrelerinde şekillenmiş idi.
* Misak-ı Millînin ilanından sonra gerçekleşen en önemli olay İstanbulun resmen işgalidir.
* Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etti. Yerine 8 Mart’ta, yine îngilizlerin hoş karşılamadığı Salih Paşa kabinesi kuruldu
Türkiye Büyük Millet Meclisine Karşı Tepkiler ve Alınan Tedbirler
SORU : TBMM ye karşı çıkarılan ayaklanmalar nelerdir?
CEVAP : Düzce - Hendek- Adapazarı, Yenihan, Yozgat Boğazlıyan, Afyon, Konya yörelerinde bazı şahısların başını çektiği isyanlar çıktı. Koçgiri ve Milli Aşireti ve Anzavur ayaklanmaları da bunlara eklendi.
UYARI : TBMMnin açılışı karşısında İstanbul hükümetinin ve Anlaşma devletlerinin ortak hareket ederek yaptıkları çalışmalar şunlardır.
- Yunan kuvvetleri hazırladıkları broşürlerle M.Kemal ve K.Milliye aleyhinde propogandalar yaptı.
- Damat Ferit yapılan propogandalara destek oldu.
- İstanbul Hükümeti Milli Mücadeleyi başlatanları asi ilan etti.
- İngiliz gizli servisi değişik yollarla Milli Mücadele hareketini kırmaya çalıştı.
* Türkiye Cumhuriyetinin ilk diyanet işleri başkanı Dürrizade Abdullah Efendidir.
UYARI : TBMM kendisinin aleyhinde yürütülen propogandalar ve ayaklanmalar karşısında şu tedbirleri almıştır.
- Hıyanet-i Vataniye Kanunu yürürlüğe girdi.
- Asker kaçaklarını önleme kanununu uygulamak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
- Alınan tedbirlerle ayaklanmalar bastırıldı ve uzun süren kardeş kavgası sona erdi. TBMM’nin otoritesi arttı.
Türkiye’yi Paylaşma Projesi: Sevr Antlaşması
* Anlaşma Devletlerinin iştahını kabartan Osmanlı Devletinin paylaşımı taslağı San Remoda son şeklini almıştır.
* Tevfik Paşa’nın başında bulunduğu heyet, “teklif edilen barış şartlarının bağımsız bir devletin kabul edebileceği türden olmadığını belirtmiştir.
* Sevr Anlaşması ’na Osmanlı Devleti adına imza koyan heyette Rıza Tevfik(Şura-yı devlet reisi), Damat FeritPaşa(Sadrazam), Hadi Paşa (Maarif nazırı), Reşat Halis bey (Bern sefiri) yer almaktaydı.
* Saltanat Şurasının Sevr Barış Antlaşmasını onaylanmasından sonra TBMM anlaşmayı kesinlikle reddetmiştir.
* TBMM anlaşmayı kesinlikle reddettikten sonra Anlaşma Devletleri TBMM yi ikna etmek için Yunan kuvvetlerini ileri harekete geçirmişlerdir.
* Sevr Barış Antlaşmasının sadece bir proje olarak kalmasının nedeni Meclis ve padişah tarafından onaylanmamasıdır.
* Sevr Barış Antlaşmasında Türkiyeye bırakılan coğrafi bölge Orta Anadoluda küçük bir bölgeydi.
Antlaşmanın Maddeleri
İstanbul başkent kalacak ancak uluslararası bir statüsü bulunacaktı.
Boğazlar uluslararası bir komisyonun tasarrufunda olacak.
Batı Anadolu’nun büyük kısmı ile Doğu Trakya Yunanistan’a verilecek.
Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan ve onun güneyinde özerk bir Kürdistan kurulacak
Çukurova bölgesi Sivas ve Malatya Fransız, Akdeniz bölgesi ve Konya civarı İtalyan nüfuz bölgesine ayrılacak.
Ordu sadece iç güvenliği sağlayacak ölçüde olacak.
Kapitülasyonlar genişletilerek yeniden yürürlüğe konacak
Ülkeden ayrılmış gayrimüslimler dönebilecek ve Osmanlı Hükûmeti bunların zararlarını ödeyecek.
Kuva-yı Milliye Dönemi
* Osmanlı Genelkurmayının da desteğiyle Düzenli Ordu’ya geçiş zamanına kadar 1,5 yıllık sürede, işgallere karşı koyan belki de tek güç “Kuvâ-yı Milliye” idi.
* “Kuvâ-yı milliye”birliklerine “müfreze”, mücahidîn”, “gönüllü”, “alay”, “millî tabur”, “millî bölük” gibi isimler verilmiştir.
Doğu Cephesi
* Mondros Mütarekesi’nin ilgili hükümlerine göre dağılmayan tek ordu, Kâzım Karabekir Paşa’nın komutasındaki 15. Kolordu idi.
Gümrü Antlaşması
- 3 Aralık 1920’de TBMM ile Ermeniler arasında imzalanmıştır.
- TBMM’nin ilk askerî başarısıdır.
- Türkiye’nin Doğu sınırları güvenlik altına alınmış oldu.
- TBMM Gürcistan’a bir nota vererek, bir Türk yurdu olan üç sancağın (Kars, Ardahan, Batum) Türkiye’ye iadesini istedi.
- Ermeniler Türk toprakları üzerindeki haklarından vazgeçtiler.
- Doğudaki birlikler Batıya kaydırıldı.
UYARI : 16 Mart 1921 Moskova, 13 Kasım 1921 Kars Antlaşmalarıyla, Batum dışındaki yerler Türkiye’ye katılmış oldu.
UYARI : Doğu Anadolu’da “Şark Fatihi” olarak anılan kişi Kâzım Karabekir Paşadır.
Güney Cephesi
* Mütareke sonrası, Fransızlar Çukurova bölgesini, İngilizler ise Antep, Urfa, Maraş’ı işgale başladılar.
* Suriye ve Lübnan Fransızlar tarafından işgal edildi.
* Fransızların 10 ay boyunca işgal altında tuttukları ve adeta destan yazan ilimiz Anteptir.
* Fransızlar da TBMM Hükûmeti’yle Ankara Antlaşması’nı (20 Ekim 1921) imzalayarak, Hatay dışında işgal ettiği yerleri boşaltmış ve müttefiklerinden ayrılmıştır.Batı Cephesi
* Ayvalık’ta 172. Alay Komutanı Ali Bey (Çetinkaya) komutasındaki Türk kuvvetleri büyük direniş gösterdiler. Bu direniş, İstiklal Savaşı’nda bir ordu birliğinin ilk silahlı mukavemeti olarak kabul edilir.
* Aydın’ın geri alınması modern silah ve techizata sahip üstün sayılı Yunan işgal kuvvetlerine karşı Batı Anadolu’da Kuva-yı Milliye’nin ilk zaferi olması dolayısıyla fevkalade önemlidir.
Düzenli Ordu Dönemi
* Ethem Bey birlikleri düzenli ordunun kurulmasına karşı çıktığı için ayaklandı.
* Ethem Bey ayaklanmasını fırsat bilenler Eskişehir ve Afyonu işgal ettiler.
İnönü Muharebeleri
I. İnönü Zaferi
- Düzenli Türk ordusunun Batı Cephesi’nde ilk başarısı olarak kabul edilen bu muharebe ve zaferin Türk ve dünya kamuoyunda fevkalade etkisi oldu.
- Bu başarı ile TBMM Hükûmeti’nin Londra Konferansına daveti sağlanmıştır. (En önemli sonuçtur.)
- Yunanlar ise bunu bir yenilgi olarak kabul etmeyip, bu harekâta “taaruzi keşif' adını vermişlerdir.
II. İnönü Zaferi
- Bu zafer; siyasi, askerî ve psikolojik açıdan İstiklal Savaşı’nın bundan sonraki seyrini olumlu yönde etkiledi.
Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri
Muharebe Sonuçları
- Türk ordusu Sakarya ırmağının gerisine çekildi.
- Bu harekât sonunda Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar Yunanlar’ın eline geçti. Tabii ki bu gelişmeler yurtta ve Mecliste büyük moral kırıklığına ve tepkilere yol açtı. Hatta, Meclisin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması bile dile getirildi.
UYARI : Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri sonunda M.Kemal Başkumandan oldu. Tekalif-i Milliye Emirleri yayınlandı. Bazı birlikler Batıya kaydırıldı.
Tekalif-i Milliye Emirleri
* Her kazada birer komisyon kuruldu. Bedeli daha sonra ödenmek üzere, ordunun ihtiyacı olan iaşe ve giyim malzemelerinin %40’ına, nakliye vasıtalarının %20’sine ve savaşa elverişli araçlara el konuldu
Sakarya Meydan Muharebesi
Savaşın Sonucunda
- Fransızlara Ankara Antlaşması imzalandı.
- İngiltere ile Esirlerin Mübadelesi Antlaşması imzalandı.
- Kafkas Devletleri ile Kars Antlaşması imzalandı.
- M.Kemale Mareşal ünvanı verildi.
UYARI : İstiklal Savaşında sırasıyla imzalanan antlaşmalar Moskova, Ankara ve Mudanya Antlaşmalarıdır.
UYARI : Kars Antlaşmasında yer alan ülkeler Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistandır.
Büyük Taarruz ve Mudanya Mütarekesi
Mudanya Ateşkes Antlaşması Maddeleri
-Yunanlar 15 gün içinde Doğu Trakya’yı boşaltacaklar ve 30 gün zarfında Trakya Türk memurlarına devredilecekti.
-Barış antlaşması imzalanıncaya kadar İtilaf kuvvetleri miktarlarını artırmamak şartıyla bulundukları yerlerde kalabileceklerdir.
UYARI : İstiklal Savaşının Türk zaferiyle sonuçlandığını gösteren ilk diplomatik ve siyasi belge Mudanya Ateşkes Antlaşmasıdır.
* Trablusgarp, Balkan ve Çanakkale savaşlarından çok fazla asker kaybının yaşanması İstiklal Savaşında karşılaşılan nüfus sorununun nedenlerinden biridir.
* İstiklal Savaşında karşılaşılan ekonomik sıkıntılar şunlardır.
- Halktan gelen bağışlar
- Yeni konular vergiler oktruva(kontrol)
- Dış devletlerden gelen yardımlar
- İstanbuldan gizlice Anadoluya sağlanan malzemeler
Mütareke Hükümleri ve Uygulama: Osmanlı Devleti’nin Fiilen Bitirilişi
SORU : Mondros Mütarekesi, kimler arasında ve hangi tarihte imzalanmıştır?
CEVAP : Rauf Orbay başkanlığındaki Osmanlı heyeti ile İtilaf Devletleri adına Akdeniz Filosu Komutanı İngiliz Amiral Calthorphe arasında 30 Ekim 1918’de imzalandı.
UYARI : Ateşkes metni, 25 maddeden ibaret olup çok ağır şartlar taşıyordu.
Antlaşmanın Maddeleri
- İtilaf Devletleri, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarıyla Toros tünellerini işgal edecekti.
- Osmanlı suları ve Karadeniz’de bulunan torpiller gösterilecek ve temizlenecekti.
- İtilaf Devletleri’ne mensup savaş esirleri ve Ermeni esir ve tutuklular derhal teslim edilecek.
- Osmanlı Ordusu terhis edilecek, eldeki silah ve mühimmat teslim edilecek, küçük gemiler dışında donanma
İtilaf Devletleri gözetimine bırakılacaktı.
- Kuzeybatı İran ve Kafkasya’daki Osmanlı kuvvetleri savaştan önceki sınırlara çekilecek, güneydeki ateşkes sınırları
dışındaki Osmanlı kuvvetleri derhal İtilaf kuvvetlerine teslim edilecek ve bütün haberleşme ağı İtilaf memurlarının
kontrolüne bırakılacaktı.
- İtilaf Devletleri’ne “güvenliği tehdit edecek bir durum ortaya çıktığında” ülkenin dilediği yörelerini işgal edebilecekti. Bu 7.madde Antlaşmanın en tehlikeli maddesidir.
- 24. maddeye göre; 6 vilayette karışıklık çıktığı takdirde bu vilayetlerin herhangi bir kısmı işgal edilebilecekti.
Antlaşmanın en tehlikeli 2. maddesidir. İtilaf Devletleri’nin Doğu Anadolu bölgesinde Ermeni Devleti kurma
niyetinin olduğu bir maddedir.
Vilayat-ı Sitte: şehirleri : Van, Elazığ, Diyarbakır, Erzurum, Sivas ve Bitlis,
UYARI : Osmanlı Devleti Mondros hükümlerine göre, fiilen devlet olma özelliklerini kaybetmiştir.
Mondros Mütarekesini Sonunda Devletlerin İşgal Ettikleri Yerler
İngilizler, Musul ve İskenderun, Batum, Kars, Antep, Maraş, Hatay ve Konya’yı,
Fransızlar; Dörtyol, Adana, Mersin ve Afyonkarahisar istasyonunu,
İtalyanlar ise; Antalya, Burdur, Muğla, Marmaris, Bodrum, Fethiye ve Konya
SORU : 1915 Londra ve 1917 St. Jean de Maurienne gizli antlaşmalarıyla İtalyanlara vaat edilen İzmir hangi antlaşmayla Yunanlılara bırakılmıştır?
CEVAP : Paris Barış Konferansı
SORU : Yunan Başbakanı Venizelos da 18 Ocak 1919’da Paris’te toplanan Barış Konferansı’nda Wilson Prensiplerine dayanarak Batı Anadolu’nun kimlere verilmesini istemiştir?
CEVAP : Yunanlılara
SORU : İngiltere, kendi menfaatinin de bir gereği olarak Doğu Akdeniz’de güçlü bir İtalya istemediğinden hangi devleti tercih etmiştir?
CEVAP : Yunanistanı
SORU : Yunanlıların İzmiri işgal etmesinden sonra direniş adına ilk tepkiyi gösteren kişi kimdir?
CEVAP: Gazeteci Osman Nevres (Hasan Tahsin)
SORU : Türk milletinin bağımsız yaşama ve Milli Mücadele azmini kamçılayan olay hangisidir?
CEVAP : İzmirin İşgali
Siyasi ve Askerî Şahsiyetlerin Mütarekeye Bakışı
SORU : Mütarekenin imzalanmasından sonra memnuniyet ifadelerini hem delegelere hem de Amiral Calthorpe’a gönderdiği telgrafta bildiren kişi kimdir?
CEVAP : Sadrazam İzzet Paşa
SORU : “Şartların çok ağır olmasına rağmen kabul edelim, biz sonra İngilizlerin hoşgörüsüne nail olacağız” diyen kişi kimdir?
CEVAP : Padişah Vahdettin
SORU : Osmanlı Devleti bu mütareke ile kendisini kayıtsız ve şartsız düşmanlara teslim etmeye razı olmuştur diyen kişi kimdir?
CEVAP : M.Kemal Atatürk
SORU : 13 Kasım 1918’de İtilaf Devletleri’nin savaş gemileriyle İstanbul sularına demir attıkları gün “geldikleri gibi giderler” tarihî ifadesi kime aittir?
CEVAP : M.Kemal Atatürk
SORU : Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Şişli’deki bugün müze olan evde toplantılar yaparak Mondros Mütarekesi sonrası Türk milletinin içine düştüğü durum karşısında millî kurtuluş çareleri arayan kişiler kimlerdir?
CEVAP : Fevzi Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuad Paşa, İsmet Paşa
TÜRK MİLLETİNİN MÜTAREKE VE İŞGALLERE TEPKİSİ: MİLLÎ TEŞKİLATLANMALAR
* İşgal tehlikesi bulunan yörelerde, genel adı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri olan millî teşkilatlar kurulmaya başlandı.
Kars Milli İslam Şurası; 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa’nın destek ve yardımı ile 5 Kasım 1918’de kurulmuştur. ve yapılan kongreler sonrasında 17 Ocak 1919’da Cenubî Garbî Kafkas Hükûmet-i Muvakkatesi adıyla geçici bir hükûmet oluşturulmuş ise de bu hükûmet, İngilizler tarafından dağıtılmıştır.
Vilayat-ı fiarkıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti : Doğu Anadolu’yu savunma amaçlı olarak kurulmuştur. Merkezi İstanbul’da olan bu cemiyet Erzurum ve diğer doğu illerinde şubeler açmıştır.
Trakya Paşaeli Müdafaa-i Heyet-i Osmaniye Cemiyeti : Trakya’da Yunan işgal hazırlıkları ve Mavri Miracıların iddialarına karşı Cafer Tayyar Bey’in yardım ve desteği ile kuruldu.
İzmir Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti : İzmir’in Yunan’a verilme tehlikesine karşı, 17. Kolordu Komutanı Nurettin Paşa’nın yardım ve desteği ile kuruldu. Bu cemiyet, İzmir’in Türklüğü konusunda dünya kamuoyunu aydınlatma gayreti içinde olmuştur. Mart 1919’da düzenlediği kongre ile İzmir ve vatan üzerinde oynanan oyunlara karşı gerekirse silahlı mücadeleye gireceklerini İtilaf Devletleri’ne ve kamuoyuna duyurmuştur.
İzmir Müdafaa-i Vatan Heyeti : Batı Anadolu’da millî direniş ruhunun oluşmasında öncülük etmiştir.
Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Yunan işgaline karşı Batı Anadolu’da bu teşkilatlanmalar olurken, Trabzon merkezli bir Rum Pontus devleti tehlikesine karşı kurulmuştur.
Adana Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti : Çukurova bölgesinin Fransızlara verileceği tehlikesine karşı bu bölgenin haklarını savunmak amacıyla kurulmuştu.
UYARI : Mütareke sonrası işgal veya işgal tehlikesi karşısında oluşan hareketleri bir araya getirmek amacıyla 29 Kasım 1918’de Millî Kongre adıyla yeni bir teşkilatlanma ortaya çıkmıştır.
UYARI : Millî Kongre, İzmir’in işgaline yönelik yapılan protesto ve mitinglerin organizasyonunda rol almıştır.
SORU : Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin tek bir çatı altında toplandığı kongre hangisidir?
CEVAP : Sivas Kongresi
Millî Varlığa Düşman ve Millî Mücadele Aleyhtarı Faaliyetler
Rumlar, Patrikhanenin başını çektiği Etnik-i Eterya ve Mavri Mira örgütleri ile Doğu Trakya, Batı Anadolu ve İstanbul’u Yunanistan’la birleştirmek istiyor, öte yandan Karadeniz bölgesinde bir Rum Pontus Devleti kurmayı amaçlayan Pontus adlı örgütle silahlı propaganda yapıp terör estiriyorlardı. Tabii ki esas hedef Megali İdea’yı gerçekleştirmeye yönelik idi.
SORU : Osmanlı Devletinde Millet-i sadıka olarak bilinen millet hangisidir?
CEVAP : Ermeniler
Hınçak ve Taşnak adlı Ermeni silahlı örgütleri: Doğu Anadolu’yu Ermenistan’a katmak istiyor ve hatta ileriki hedefleri olarak Hazar’dan Antalya’ya uzanan ve başkentinin Erzurum olacağı Büyük Ermenistan’ı hayal ediyorlardı.
Filistin’de bir devlet kurma niyetlerini ortaya koyan Yahudiler de Alyans-İsrailit adlı silahlı bir izci teşkilatı oluşturmuşlar.
Yahudiler de Türkiye’deki imtiyazlarını koruyabilmek amacıyla da ayrıca Makabi Cemiyeti adında bir dernek kurmuşlardı.
UYARI : Diğer zararlı cemiyetler şunlardır. Kürdistan Teali Cemiyeti, İngiliz Muhipler Cemiyeti ve Wilson Prensipleri Cemiyeti’ni örnek verebiliriz.
M. KEMAL PAŞA’NIN SAMSUN’A ÇIKIŞI, TEŞKİLATLANMA VE KONGRELER
SORU : Anadoludaki 20. Kolordu Komutanlığına atanan kişi kimdir?
CEVAP : Ali Fuat Paşa
SORU : Mustafa Kemal Paşa’nın 9.Ordu Müfettişliğine atanmasındaki temel amaç neydi?
CEVAP : Millî Mücadele’yi başlatmak idi.
SORU : Mustafa Kemal Paşa’daki “devlet” kavramı, anlayışı nedir?
CEVAP : Millî iradeye dayalı yeni bir devlet kurma idi.
Amasya Genelgesi
SORU : Havza’dan sonra Mustafa Kemal Paşa 21-22 Haziran gecesi Amasyada bir genelge hazırladı.Bu genelgeyi imzalayanlar arasında kimler vardı?
CEVAP : Ali Fuad, Refet ve Rauf Beyler
UYARI : Kâzım Karabekir ve Konya’da Mersinli Cemal Paşada belgeyi telgrafla onaylamıştır.
Amasya Genelgesi Maddeler
- Vatanın ve milletin istiklali tehlikededir.
- İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini gereği gibi yerine getirememektedir, bu durum milletimizi yok olmuş göstermektedir.
- Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
- Her türlü etki ve denetimden uzak millî bir kurulun varlığı zarurîdir.
- Anadolu’nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas’ta millî bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır.
- Bunun için bütün illerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir.
- Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kongre toplanacaktır. Bu tarihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse Erzurum Kongresi üyeleri de Sivas Kongresi’ne katılmak üzere hareket edecektir.
UYARI : Amasya Genelgesi’nde, İstiklal Savaşı’nın gerekçeleri ve yöntemi ortaya konmuştur.
UYARI : “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararının kurtaracağı", "millî heyet", "millî bir kongre"den bahsedilmesi, Türk tarihinde ilk defa millî iradeye yani demokrasiye dayalı yeni bir yapılanmanın ve gelişmelerin habercisi olarak da karşımıza çıkıyor
SORU : Amasya Genelgesi yayınlandıktan sonra İstanbul Hükümetinin tavrı ne olmuştur?
CEVAP : Mustafa Kemali İstanbula geri çağırdılar.
SORU : Mustafa Kemal Paşa istifa ettikten sonra Kolordum ve ben emrinizdeyim Paşam’ diyen kişi kimdir?
CEVAP : Kazım Karabekir Paşa
Erzurum Kongresi
SORU : Mustafa Kemal Paşa’yı bağrına basan belki de ilk sivil kuruluş hangisidir?
CEVAP : Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti
Maddeler
- Mevcut sınırlan ile vatan bir bütündür, hiçbir sebep ve bahane ile birbirinden ayrılamaz.
- Vatan bütünlüğünün, millî istiklalin, hilafet ve saltanatın korunması için Kuva-yı milliyeyi âmil, millî iradeyi hakim kılmak esastır.
- Hristiyan unsurlara millî birlik ve beraberliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak kazanılmış haklara da saygı duyulacaktır.
- İtilaf Devletlerinin, 30 Ekim 1918'de imzalanan mütareke tarihindeki sınırlarımız içinde kalan toprakları bölmeye çalışmalarına karşı çıkılacaktır.
- Memleketimize karşı işgal emeli beslemeyen herhangi bir devletin fenni, sınai ve ekonomik yardımı memnuniyetle karşılanacaktır.
- Milletlerin kendi kaderini tayin ettiği bu tarihi devirde, merkezî hükümetin de millî iradeye tabi olması zaruridir. Hükûmet, derhal Meclis-i Mebusanı toplayarak hükûmet işlerinin meclisin denetimine alınmasına çalışılacaktır.
UYARI : Erzurum Kongresi bilhassa kararların son maddesi ile saltanat hükümetini millî iradeye tabi olmaya çağırmıştır.
UYARI : Kongre, amacı ve toplanış şekli mahallî, aldığı kararlar açısından millî özellik taşımaktaydı.
UYARI : Alınan kararlar, İstiklal Mücadelesinin amacı ve yönteminin ana hatlarıyla ortaya konduğu ve özellikle Misak-ı Millî’nin şekillendiği bir programı ifade ediyordu.
UYARI : Erzurum Kongresinde saltanat ve hilafet” kavramları geçmekle birlikte, metnin bütününe bakıldığında millî iradenin hakim olacağı yeni bir yönetim ve geleceğin arzu edildiği açıkça görülmektedir.
Sivas Kongresi
* Amasya Genelgesi’nde, Sivas’ta millî bir kongrenin yapılacağı bildirilmişti.
* Kongre, 38 delege ile 4 Eylül 1919 günü Mekteb-i Sultanî binasında açıldı. Yapılan oylama sonucu Mustafa Kemal Paşa, kongre başkanlığına seçildi.
* Manda meselesi kongrenin en önemli tartışma konusu haline gelmişti. Bu kongrede manda reddedilmiştir.
* Bu Kongre’de Erzurum Kongresi’nde alman kararlar olduğu gibi kabul edildi.
* Mebusan Meclisi’nin toplanması kararlaştırılmıştır.
* Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri” adıyla tek bir çatıda toplandı.
* Kongre “İrade-i Milliye” adıyla bir de gazete çıkardı.
* Sivas Kongresi, bütün ülkeyi kapsayan kararlarıyla, millî bir nitelik taşımaktadır.
* Amasya ve Erzurum Kongresi’nde ,alınan kararlar burada genişletilmiş ve “Misak-ı Millî” ana hatlarıyla burada şekillenmiştir.
* Millî Mücadele’nin amaç ve hedeflerinin ortaya konduğu Kongre’de, millî iradeye sıkça yapılan atıflar, “îrade-i Milliye" adlı gazetenin çıkarılması, Temsil Heyeti’nin genişletilmesi uygulamaları, Türk Demokrasi tarihinde önemli bir gelişmeyi de ifade etmektedir.
SORU : Milli Mücadeleye destek vermek ve milli direniş ruhunu Batı Anadoluda canlı tutmak için toplanan kongreler hangileridir?
CEVAP : Balıkesir kongresi, Nazilli, Alaşehir ve II.Balıkesir kongreleri
SORU : Batı Anadoluda milli direniş ruhunu canlı tutabilmek için girişimlerde bulunan kişi kimdir?
CEVAP : Hacim Muhittin Çarıklı
UYARI : Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri olarak tarihe geçen bu teşkilatlanma faaliyetlerinde Hacim Muhiddin (Çarıklı) Bey’in öncü rolünü ifade etmeliyiz.
Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın Toplanması ve Misak-ı Millî
* Sivas Kongresi kararlarının ardından Damat Ferit Hükümeti düştü. Yerine Ali Rıza Paşa kabinesi kuruldu.
* Tarihe Amasya Protokolü olarak geçen kararların en başta gelen neticesi, İstanbul Hükûmeti’nin Heyet-i Temsiliye’yi resmen tanımış olmasıdır.
* İstanbul’da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisinde alınan en önemli karar 28 Ocak 1920’de Misak-ı Millîyi kabul etmesi olmuştur.
* Son Osmanlı Mebusan Meclisinde kurulan grup Felah-ı Vatan grubudur.
* Misak-ı Millî Erzurum ve Sivas Kongrelerinde şekillenmiş idi.
* Misak-ı Millînin ilanından sonra gerçekleşen en önemli olay İstanbulun resmen işgalidir.
* Ali Rıza Paşa Hükûmeti istifa etti. Yerine 8 Mart’ta, yine îngilizlerin hoş karşılamadığı Salih Paşa kabinesi kuruldu
Türkiye Büyük Millet Meclisine Karşı Tepkiler ve Alınan Tedbirler
SORU : TBMM ye karşı çıkarılan ayaklanmalar nelerdir?
CEVAP : Düzce - Hendek- Adapazarı, Yenihan, Yozgat Boğazlıyan, Afyon, Konya yörelerinde bazı şahısların başını çektiği isyanlar çıktı. Koçgiri ve Milli Aşireti ve Anzavur ayaklanmaları da bunlara eklendi.
UYARI : TBMMnin açılışı karşısında İstanbul hükümetinin ve Anlaşma devletlerinin ortak hareket ederek yaptıkları çalışmalar şunlardır.
- Yunan kuvvetleri hazırladıkları broşürlerle M.Kemal ve K.Milliye aleyhinde propogandalar yaptı.
- Damat Ferit yapılan propogandalara destek oldu.
- İstanbul Hükümeti Milli Mücadeleyi başlatanları asi ilan etti.
- İngiliz gizli servisi değişik yollarla Milli Mücadele hareketini kırmaya çalıştı.
* Türkiye Cumhuriyetinin ilk diyanet işleri başkanı Dürrizade Abdullah Efendidir.
UYARI : TBMM kendisinin aleyhinde yürütülen propogandalar ve ayaklanmalar karşısında şu tedbirleri almıştır.
- Hıyanet-i Vataniye Kanunu yürürlüğe girdi.
- Asker kaçaklarını önleme kanununu uygulamak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
- Alınan tedbirlerle ayaklanmalar bastırıldı ve uzun süren kardeş kavgası sona erdi. TBMM’nin otoritesi arttı.
Türkiye’yi Paylaşma Projesi: Sevr Antlaşması
* Anlaşma Devletlerinin iştahını kabartan Osmanlı Devletinin paylaşımı taslağı San Remoda son şeklini almıştır.
* Tevfik Paşa’nın başında bulunduğu heyet, “teklif edilen barış şartlarının bağımsız bir devletin kabul edebileceği türden olmadığını belirtmiştir.
* Sevr Anlaşması ’na Osmanlı Devleti adına imza koyan heyette Rıza Tevfik(Şura-yı devlet reisi), Damat FeritPaşa(Sadrazam), Hadi Paşa (Maarif nazırı), Reşat Halis bey (Bern sefiri) yer almaktaydı.
* Saltanat Şurasının Sevr Barış Antlaşmasını onaylanmasından sonra TBMM anlaşmayı kesinlikle reddetmiştir.
* TBMM anlaşmayı kesinlikle reddettikten sonra Anlaşma Devletleri TBMM yi ikna etmek için Yunan kuvvetlerini ileri harekete geçirmişlerdir.
* Sevr Barış Antlaşmasının sadece bir proje olarak kalmasının nedeni Meclis ve padişah tarafından onaylanmamasıdır.
* Sevr Barış Antlaşmasında Türkiyeye bırakılan coğrafi bölge Orta Anadoluda küçük bir bölgeydi.
Antlaşmanın Maddeleri
İstanbul başkent kalacak ancak uluslararası bir statüsü bulunacaktı.
Boğazlar uluslararası bir komisyonun tasarrufunda olacak.
Batı Anadolu’nun büyük kısmı ile Doğu Trakya Yunanistan’a verilecek.
Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan ve onun güneyinde özerk bir Kürdistan kurulacak
Çukurova bölgesi Sivas ve Malatya Fransız, Akdeniz bölgesi ve Konya civarı İtalyan nüfuz bölgesine ayrılacak.
Ordu sadece iç güvenliği sağlayacak ölçüde olacak.
Kapitülasyonlar genişletilerek yeniden yürürlüğe konacak
Ülkeden ayrılmış gayrimüslimler dönebilecek ve Osmanlı Hükûmeti bunların zararlarını ödeyecek.
Kuva-yı Milliye Dönemi
* Osmanlı Genelkurmayının da desteğiyle Düzenli Ordu’ya geçiş zamanına kadar 1,5 yıllık sürede, işgallere karşı koyan belki de tek güç “Kuvâ-yı Milliye” idi.
* “Kuvâ-yı milliye”birliklerine “müfreze”, mücahidîn”, “gönüllü”, “alay”, “millî tabur”, “millî bölük” gibi isimler verilmiştir.
Doğu Cephesi
* Mondros Mütarekesi’nin ilgili hükümlerine göre dağılmayan tek ordu, Kâzım Karabekir Paşa’nın komutasındaki 15. Kolordu idi.
Gümrü Antlaşması
- 3 Aralık 1920’de TBMM ile Ermeniler arasında imzalanmıştır.
- TBMM’nin ilk askerî başarısıdır.
- Türkiye’nin Doğu sınırları güvenlik altına alınmış oldu.
- TBMM Gürcistan’a bir nota vererek, bir Türk yurdu olan üç sancağın (Kars, Ardahan, Batum) Türkiye’ye iadesini istedi.
- Ermeniler Türk toprakları üzerindeki haklarından vazgeçtiler.
- Doğudaki birlikler Batıya kaydırıldı.
UYARI : 16 Mart 1921 Moskova, 13 Kasım 1921 Kars Antlaşmalarıyla, Batum dışındaki yerler Türkiye’ye katılmış oldu.
UYARI : Doğu Anadolu’da “Şark Fatihi” olarak anılan kişi Kâzım Karabekir Paşadır.
Güney Cephesi
* Mütareke sonrası, Fransızlar Çukurova bölgesini, İngilizler ise Antep, Urfa, Maraş’ı işgale başladılar.
* Suriye ve Lübnan Fransızlar tarafından işgal edildi.
* Fransızların 10 ay boyunca işgal altında tuttukları ve adeta destan yazan ilimiz Anteptir.
* Fransızlar da TBMM Hükûmeti’yle Ankara Antlaşması’nı (20 Ekim 1921) imzalayarak, Hatay dışında işgal ettiği yerleri boşaltmış ve müttefiklerinden ayrılmıştır.Batı Cephesi
* Ayvalık’ta 172. Alay Komutanı Ali Bey (Çetinkaya) komutasındaki Türk kuvvetleri büyük direniş gösterdiler. Bu direniş, İstiklal Savaşı’nda bir ordu birliğinin ilk silahlı mukavemeti olarak kabul edilir.
* Aydın’ın geri alınması modern silah ve techizata sahip üstün sayılı Yunan işgal kuvvetlerine karşı Batı Anadolu’da Kuva-yı Milliye’nin ilk zaferi olması dolayısıyla fevkalade önemlidir.
Düzenli Ordu Dönemi
* Ethem Bey birlikleri düzenli ordunun kurulmasına karşı çıktığı için ayaklandı.
* Ethem Bey ayaklanmasını fırsat bilenler Eskişehir ve Afyonu işgal ettiler.
İnönü Muharebeleri
I. İnönü Zaferi
- Düzenli Türk ordusunun Batı Cephesi’nde ilk başarısı olarak kabul edilen bu muharebe ve zaferin Türk ve dünya kamuoyunda fevkalade etkisi oldu.
- Bu başarı ile TBMM Hükûmeti’nin Londra Konferansına daveti sağlanmıştır. (En önemli sonuçtur.)
- Yunanlar ise bunu bir yenilgi olarak kabul etmeyip, bu harekâta “taaruzi keşif' adını vermişlerdir.
II. İnönü Zaferi
- Bu zafer; siyasi, askerî ve psikolojik açıdan İstiklal Savaşı’nın bundan sonraki seyrini olumlu yönde etkiledi.
Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri
Muharebe Sonuçları
- Türk ordusu Sakarya ırmağının gerisine çekildi.
- Bu harekât sonunda Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar Yunanlar’ın eline geçti. Tabii ki bu gelişmeler yurtta ve Mecliste büyük moral kırıklığına ve tepkilere yol açtı. Hatta, Meclisin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması bile dile getirildi.
UYARI : Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri sonunda M.Kemal Başkumandan oldu. Tekalif-i Milliye Emirleri yayınlandı. Bazı birlikler Batıya kaydırıldı.
Tekalif-i Milliye Emirleri
* Her kazada birer komisyon kuruldu. Bedeli daha sonra ödenmek üzere, ordunun ihtiyacı olan iaşe ve giyim malzemelerinin %40’ına, nakliye vasıtalarının %20’sine ve savaşa elverişli araçlara el konuldu
Sakarya Meydan Muharebesi
Savaşın Sonucunda
- Fransızlara Ankara Antlaşması imzalandı.
- İngiltere ile Esirlerin Mübadelesi Antlaşması imzalandı.
- Kafkas Devletleri ile Kars Antlaşması imzalandı.
- M.Kemale Mareşal ünvanı verildi.
UYARI : İstiklal Savaşında sırasıyla imzalanan antlaşmalar Moskova, Ankara ve Mudanya Antlaşmalarıdır.
UYARI : Kars Antlaşmasında yer alan ülkeler Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistandır.
Büyük Taarruz ve Mudanya Mütarekesi
Mudanya Ateşkes Antlaşması Maddeleri
-Yunanlar 15 gün içinde Doğu Trakya’yı boşaltacaklar ve 30 gün zarfında Trakya Türk memurlarına devredilecekti.
-Barış antlaşması imzalanıncaya kadar İtilaf kuvvetleri miktarlarını artırmamak şartıyla bulundukları yerlerde kalabileceklerdir.
UYARI : İstiklal Savaşının Türk zaferiyle sonuçlandığını gösteren ilk diplomatik ve siyasi belge Mudanya Ateşkes Antlaşmasıdır.
* Trablusgarp, Balkan ve Çanakkale savaşlarından çok fazla asker kaybının yaşanması İstiklal Savaşında karşılaşılan nüfus sorununun nedenlerinden biridir.
* İstiklal Savaşında karşılaşılan ekonomik sıkıntılar şunlardır.
- Halktan gelen bağışlar
- Yeni konular vergiler oktruva(kontrol)
- Dış devletlerden gelen yardımlar
- İstanbuldan gizlice Anadoluya sağlanan malzemeler