Açıköğretim Türk İdare Tarihi Dersi 6.Ünite Ders Notları

tremendous

Forum Yöneticisi
Katılım
11 Ara 2012
Mesajlar
1,781
Tepkime puanı
8
Puanları
0
Bölüm:
MEZUN
Şehir:
İstanbul
Açıköğretim Türk İdare Tarihi Dersi 6.Ünite Ders Notları

İlk anayasa kanın-i esasi
1876-1908 II Abdülhamid Dönemidir.
II. Abdülhamid e tazimatın bıraktığı iki açmaz;
Rumeli topraklarını tehdit eden balkan milliyetciliği,
Devletin değil reform planlarını gerçekleştirmek, rutin işleri dahi yapmaktan alı koyan mali iflas
Westminster modeli: içinde kral ve parlamentoyu barındıran, İngiltere’de doğduğu için bu adla adlandırılan siyasal sistem.
Düyûn idaresi ve Reji Osmanlı borçlarını tahsil etmek üzere kurulan emperyal idarelerdir. Sadece Düyûn-ı Umumûmiyye’nin personel sayısının Maliye Nezareti’nden çok olduğunun belirtilmesi, teşkilatın büyüklüğüdür. Osmanlı itibarını yol etmiştir.
Kanun-i Esasi’yi, Balkanlarda yaşanan sorunlar ve bunun üzerinden Avrupa devletlerinin Bâbıâli’yi sıkıştırmasına verilen bir cevap olarak görmek sürecin 1. yüzüdür. 2. yüzü ise Tanzimat reformlarıyla Osmanlı aydınları arasında anayasa fikrinin popülerlik kazanması yatmaktadır.
Genç Osmanlılar olarak adlandırılan, içerisinde Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi bürokratları/aydınları barındıran grup, yaptıkları yayınlarla hem mevcut rejimi eleştiriyor hem de anayasanın erdemlerinden bahsediyorlardı.
A nayasa akımının devlet organlarındaki sembol ismi Mithat Paşa’dır. Taşra idaresinde sergilediği üstün başarıyla “temsil”in gücünü kanıtlamıştır. Bu nedenle anayasa çalışmalarına başkanlık etmiş ve bı sebeple hazırladığı metni yürürlüğe koyan sadrazam olarak adını demokrasi tarihine yazdıracaktı.
Kanun-i Esasi Hakkında;
Kanun-i esasinin ilk maddesi devletin yapısıdır. İçeriği; içerdiği vilayetler, bölgeler ve ayrıcalıklı beldelerle hiçbir sebeple ayrılık kabul etmez bir bütün olduğu belirtilmişti
Kanun-i esasinin 3.4.5 ve 6 maddesi; devletin şekli açıklanmıştır. Buna göre Osmanlı padişahı, tüm Müslümanların halifesidir ve Osman oğulları ailesinden gelmektedir.
Kanun-i esasi ye göre; veraset sistemi ailenin en büyük üyesinin tahta geçmesi esasına dayanır.
Parlamenter monarşiye geçilmiştir.
Egemenliğin üç organından ilki yani yürütme padişaha aittir.
Padişah devletin temel organlarının da nazımıdır.
Meclis-i Vükelanın seçilmesi ve azli, Meclis-i Mebusanın feshi, sadrazam, şeyhülislam, Meclis-i Ayan, Şura-yı Devlet (Danıştay), Divan-ı Muhasebat (Sayıştay) ve divan-ı âli (yüce divan) üyelerinin seçimi sultana aittir.
Yasama organı, meclis-i umumi adı verilen ve “heyet-i ayan” ve “heyet-i mebus an”dan oluşan parlamentoydu
Heyet-i ayan doğrudan padişah tarafından, heyet-i mebusun ise halk tarafından seçilirdi. Mebusun olmak için; Türkçe bilmek, 30 yaşı tamamlama
Alınan kararları önce ayan sonra sultanın onayından geçerdi böylece halkın önü kapatılırdı ve son söz her zaman padişaha aitti
Kanun-i esasi yürütmesi; padişaha ait, yasaması; önce ayan sonra padişah, yargısı; Hâkimlerin azlonulamazlığı
Sultan abdülhamid abdülmecid in oğludur.
Abdülhamid’in annesi Çerkes Tir-i Müjgan Hanım
Şehzade Hamid Avrupa seyahatine çıktığında çok etkilenir ve dönünce Tanzimat reformları şura-yı Devlet’in kurumuştur.
Abdülhamid’in şehzadeline bakıldın da; sarayda geçen hayat, vasat bir eğitim, bozuk psikoloji ve halktan uzak yaşam
Rus savaşından sonra balkanlardaki toprak yarı yarıya azaldı.Abdülhamid rus orsusunun İstanbul a kadar ilerlemesi üzerine farklı politika uygulamaya sevk etmiştir. Bunlar;Tarafsızlık temelinde bir dış politika izlemek Mali itibarın tekrar kazanılması için üretim - vergi kaynaklarını geliştirmek Özellikle eğitim kanalıyla Müslüman beldelerin devlete sıkıca bağlanmasını sağlamak Adalet ve güvenlik kurumlarının geliştirilmesiyle devlet ile halk arasında sağlam bir bağ oluşturmak Abdülhamid yıldız sarayını yeryüzünün en güzel köşesi şeklinde tanımladı.
Yıldız Sarayı, Topkapı ve Dolmabahçe ile kıyaslanırsa; Birçok mimari dokunuş ve eklemelerle genişleyen organik bir yapı bütünüdür.
Yıldız sarayı Mabeyn (resmî) ve Harem (hususi) daireleri ekseninde kurumlaşmaya gidilmiştir. Mabeyn Dairesi; 3 katlı 1. kat hademelere, 2. kat mabayn personeline 3. kat ise sultan a ait Başkitabet dairesi; sultanın beyin takımı olan ofis Mekteb-i Mülkiye Prosedürü; Devletle sultan arasındaki yazışmaların tümüdür. Etkin rol “baş kitabetçe” de idi yazıları yazdırır kontrol eder sultana sunar.
Hususi şifre Dairesi ve Telgrafhane Başkitabete ile tamamen sultanın kontrolüne bağlıdır
Mabeyn-i Hümayûn Mütercim; (Tercüman) gazete çevirir, sultanın ilgilendiği romanları çevirir ve iletişim kurar. Nezaretleri aradan çıkarmak, idareyi doğrudan ele almak amacıyla oluşturulan saray merkezli aygıtlara komisyon denir. Komisyonların teşkili Abdülhamid saltanatının ilk günlerine, Osmanlı- Rus Savaşı’na dayanmaktadır. Yıldız merkezli yapılanmayı sağlamlaştıran belki de en önemli girişim Memurin-i Mülkiye Komisyonu’nun kuruluşudur.
Memurların seçim, tayin, izin ve terfi gibi hak ve durumlarının kayıt altına alınması Sadaret ile Dâhiliye Nezareti arasında gidip gelen “intihab-ı memurin-i mülkiye komisyonu tarafından yürütülür. Memurin-i Mülkiye Komisyonu ile saray, hem atamalar hem de sicil sistemini yürüten merkez hâline gelmiştir. Komisyon sayılarındaki artış sayesinde padişah konular hakkında direk konunun içinde buluyordu kendisini.
İstibdad Aygıtları: Jurnal ve Sansür; Gazete basımından önceki gece kopyalar sansür idaresine teslim eden gazete yöneticileri icazet aldıktan sonra basıma geçerdi. Hürriyet, vatan, zulüm ve adalet gibi kelimelerin kullanılmasına hoş gözle bakılmazdı özelikle bu konuda incelerlerdi. Osmanlı bürokratları, özellikle II. Mahmut’tan itibaren reform politikalarının radikal bir şekilde değişmesine öncülük etmiştir.
Sadrazam= başvekil
Meclis-i Vükelâ; Bakanlar kurulu
Bakanlarının sürekli değişime tabi tutulması Bâbı âli içerisindeki kurumlaşma eksikliğine işaret eder.
Meşîhat hiyerarşisinin tepesinde şeyhülislam ve yardımcısı müsteşarlar bulunur
Maliye teşkilatını iki ana eksen üzerinde kurgulamıştı. Bunlardan ilki merkez, ikincisi ise çevre teşkilatıydı.
Merkez teşkilatı;
Maliye Müsteşarlığı
Heyet-i Teftişiye-i Maliye
Varidat idare-i Umumiyesi
Mesarıfat idare-i Umumiyesi
Düyun idare-i Umumiyesi
Maliye Mektupçuluğu
Sandık Emaneti
Evrak Müdüriyeti
Tercüme ve Techizat-ı Ecnebiyye Müdüriyeti
Muhasebat-ı Atika Muhasebeciliği
Hariciye Nezareti; Tercüme odası ile geleceğin sadrazamlarını ve devlet adamını yetiştiren kurum
Dâhiliye Nezareti; İç işleri bakanlığı,
Osmanlı taşrası; vilayet - sancak - kaza - nahiye ve köy ünitelerine ayrılmış ve sırasıyla vali, mutasarrıf, kaymakam, nahiye müdürü ve muhtar tarafından idare edilmekteydi.
Osmanlı taşra sitemi düşünüldüğünde yönetim sistemi; Çok parçalı bir idari sitemin cari olduğu görülmektedir.
Osmanlı parlamentosunun ele alıp yasalaştırdığı ilk kanun, belediyeler kanunudur.
İstanbul’un genel sorunlarını tartışacak olan “Cemiyyet-i Umumiyye-i Belediyye” isimli bir de danışma meclisi kurulmuştur.
Islahat Fermanı; Arazi Kanunu ve vilayet Kanunu baskılar çerçevesinde uygulamaya geçirilmiş yasal düzenlemelerdi.
Tanzimat’la yükümlendiği modern hukuk ilkelerini hayata kazandıran kurumlar tek çatı altında toplanırken, eğitim kurumları ile bürokratik yapının niteliği yükseltilmeye çalışılmıştır. Mülkiye, Hukuk, Darülfünun ve sayılarıyla beraber eğitim kadroları da gözden geçirilen harb okullarının sisteme yaptıkları katkıya her bir Jön Türk’ün biyografisi örnektir.
İttihatçı muhaliflerin “bir Sultan Hamid gitti birden çok Sultan Hamid geldi!” demeleri tamamen siyasal kültürdeki bu eksikliğe hasredilmiş bir teşhistir.
Osmanlıdan bağımsızlığını alan ilk balkan ulusu Yunanistan
Yıldız sarayı Topkapı sarayına benzer
Anayasa sürecini hızlandıran iç ayaklanmalar;
Bulgarlar
Bosnalılar
Karadağlılar
Sırplar
Sicil-i ahval şubesinin işleri Memurin-i mülkiye Komisyonu tarafından devam ettirilmiştir.
Abdülhamid dönemi’nin simge sadrazamları;
Ferid paşa
Sait paşa
Rıfat paşa
Said paşa
Matbut-ı dahiliye müdüriyetine (Sansür İdaresi) ev sahipliği yapan kurum Dahiliye Nezareti
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst