İdari Yargı 1.Ünite Ders Notları

tremendous

Forum Yöneticisi
Katılım
11 Ara 2012
Mesajlar
1,781
Tepkime puanı
8
Puanları
0
Bölüm:
MEZUN
Şehir:
İstanbul
İdari Yargı 1.Ünite Ders Notları

İdarenin Denetlenmesi

DENETİM KAVAMI VE TÜRLERİ

Denetim Kavramı


Bir işin usulüne uygun yapılıp yapılmadığının incelenmesine denetim kavramı denir. Kamu yönetiminde, yönetim faaliyetinin hukuka, hizmet gereklerine ve kamu yararına uygun olarak ifa edilip edilmediğinin tespiti olarak ta tanımlanır.
Kamu Yararı: Toplumun ihtiyaçlarıyla ilgili olan ve tatmin edildiğinde topluma sağlanan yarar.

Denetim Türleri

Yönetimin kendi iç işleyişini denetlemesine iç denetim, bir başka kuruluş tarafından denetlenmesine dış denetim denir.
Denetimin yapıldığı döneme göre bakıldığında ise şöyle bir ayrım yapılmaktadır. Ön denetim, anında denetim ve sonradan yapılan denetim. İç ve dış denetim ise hukuka uygunluk denetimi, performans denetimi ve mali denetim olarak alt başlıklara ayrılır.

-Hukuka uygunluk denetimi, eylem ve işlemlerin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğu denetler.
-Mali denetim, gelir, gider ve mallara ilişkin hesap ve işlemlerin doğruluğunun, mali tabloların tasdikini ve mali sistemleri denetler.
-Performans denetimi, yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyet ve programların planlanması, uygulanması ve kontrolü aşamalarında ekonomikliği, verimliliği ve etkililiği denetler.
Denetim türlerine denetleyenler açısından bakıldığında ise şöyle bir ayrım yapmak mümkündür:
Kamu denetimi, idari denetim, parlamento denetimi ve yargısal denetim.

BASKI GRUPLARI VE KAMUOYU DENETİMİ

Kamuoyu kendini etkin olarak duyuran kanaattir. Ortak çıkarları etrafında birleşen ve bunları gerçekleştirmek için siyasi ve idari otoriteler üzerinde etki yapmaya çalışan örgütlü ve bilinçli gruplar olarak tanımlanan baskı grupları, kamuoyu oluşumunda görev üstlenmektedir.

Seçimler

Seçimler, halkın kamu yönetimine doğrudan müdahale ettiği önemli bir denetim yoludur.
Yürütme Organı: Cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu ile idareden oluşan devlet organıdır.
Yerel Yönetim: İl, belediye ve köy halkının yerel ve ortak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan, devletten ayrı tüzel kişilikleri bulunan ve organları seçimle iş başına gelen kamu tüzel kişileridir.
Kamu Kurumu Niteliğinde Meslek Kuruluşları: Belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından seçilen kamu tüzel kişileridir.

Bilgi Edinme Hakkı

Bilgi edinme hakkı ülkemizde 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu ile 2003 yılı ekim ayında kabul edilmiştir.
İdari Soruşturma: İdare tarafından idari düzene aykırı eylem ve işlemlerin tespiti amacıyla yapılan incelemelerdir.
Adli Soruşturma: İşlenmiş yada işlenmesi muhtemel bir suç hakkında Cumhuriyet Savcılarınca yapılan incelemedir.
Adli Kovuşturma: Suç isnadıyla Cumhuriyet Savcılarınca hazırlanan iddianamenin kabulünden hükmün kesinleşmesine kadar adli makamlarca yürütülen kovuşturmadır.

Toplantı Ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı

Kanuna göre, herkes izin almadan toplantı ve yürüyüş yapma hakkına sahiptir. Ancak toplantıdan 48 saat önce Kanuna göre oluşması gereken düzenleme kurulu tarafından mülki amirlere bildirimde bulunma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca mülki amirler tarafından belirlenen yer ve güzergah dışında toplantı ve gösteri yürüyüşü yapmak mümkün değildir.
Milli Güvenlik: Hem iç hem de dış güvenliği ve Devlet düzenini korumak amacıyla alınan her türlü önlemi içeren hükümet işlevidir.

Kamu Düzeni: Toplumun her türlü kargaşa, tehdit ve saldırıdan uzak şekilde huzurlu şekilde yaşamını sürdürmesini ifade eden dış ve maddi düzendir.

Dilekçe Hakkı

Anayasanın 74.maddesine göre: Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.

Karşılıklılık Esası: Yabancı kişilerin Türkiye’de bir haktan yararlanabilmesini, yabancı kişinin uyruğu olduğu ülkede aynı haktan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yararlanabiliyor olması şartına bağlı ilkedir.

Dilekçe hakkının kullanılmasını düzenleyen 3071 sayılı kanuna göre dilekçelerde dilekçe sahibinin adı soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresinin bulunması zorunludur. Bu şartı taşımayan dilekçeler incelenmezler. Kanun dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli cevap verileceğini hüküm altına almıştır.
Anayasa Madde 5: Devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.

İdari Yargılama Usulü Madde 10: 1.İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. 2.Altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. Altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse, ilgili bu cevabı, isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebilir. Bu takdirde dava açma süresi işlemez. Ancak bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemez. Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açılabilir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ DENETİMİ

Yasama organı, kamu yönetiminin işleyişini düzenlemektedir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu Madde 11: 1.İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur. 2.Altmış gün içinde cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. 3.İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.

Doğrudan Denetim
Komisyonlar


Başvuruları incelemekle görevli olan Meclis komisyonu, Dilekçe komisyonudur. İnsan hakları ihlallerine ilişkin başvurular İnsan Hakları İnceleme Komisyonuna gönderilmekte ve başvuru sahiplerine en geç altmış gün içinde başvurunun sonucu veya yapılmakta olan işlem hakkında bilgi vermektedir.

TBMM İç Tüzüğü: TBMM’nin kendi iç çalışmalarını düzenlemek üzere koyduğu ve Anayasa Mahkemesi’nin denetimine tabi olan kurallardır.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Bilgi Edinme Ve Denetim Yolları

Yüce Divan: Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı, Bakanlar Kurulu Üyeleri, yüksek mahkemelerin Başkan ve üyeleri, Başsavcıları, Cumhuriyet Başsavcıvekili, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyeleri ile Genelkurmay Başkanı, Kuvvet komutanları ve jandarma genel komutanını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılama yetkisine sahip Anayasa Mahkemesini ifade eder.

Dolaylı Denetim

Anayasa, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Türkiye Millet Meclisi’ne bağlı olduğunu; Sayıştay’ın ise Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetim yaptığını hükme bağladığı için bu iki kurum tarafından yapılan denetim bu başlıkta incelenir.

Sayıştay

Anayasa’nın 160. Maddesine göre Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.
Sayıştay başkanı ve üyeleri TBMM tarafından seçilmektedir.

Genel Uygunluk Bildirimi: Sayıştay denetimine tabi idarelerin bütçe uygulamalarının bütçe kanunlarına ve mevzuata uygunluğunu belirten ve TBMM’ye sunulan belgedir.

Hesap Yargısı: Sorumluların hesap ve işlemlerini yargılamak ve kesin hükme bağlamak yetkisine sahip Sayıştay tarafından yerine getirilen yargısal görevdir.

Kamu Denetçiliği Kurumu
TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulan kamu denetçiliği kurumu, idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceler.

İDARİ DENETİM

Kamu yönetiminin işleyişindeki hukuka aykırılıkların tespiti ve önlenmesi idarenin görevidir.

Hiyerarşik Denetim: Aynı tüzelkişilik içinde üstün ast üzerinde sahip olduğu hiyerarşik güçten kaynaklanan, emir verme, işlemlerini denetleme ve memuriyet durumuna ilişkin işlemler yapma yetkilerini içeren denetim yetkisidir.
İdari Vesayet: Merkezi idarenin, idarenin bütünlüğü ilkesi gereğince yerinden yönetim idareleri üzerinde sahip olduğu denetim yetkisi.

YARGISAL DENETİM

Denetim türlerinin yetersiz veya etkisiz olması ihtimali sebebiyle, tarafsız ve bağımsız yargı organları tarafından denetlenmesi zorunluluğudur.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst