Aöf İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 5.Ünite Ders Notları

tremendous

Forum Yöneticisi
Katılım
11 Ara 2012
Mesajlar
1,781
Tepkime puanı
8
Puanları
0
Bölüm:
MEZUN
Şehir:
İstanbul
Aöf İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 5.Ünite Ders Notları


SENDİKAL ÖRGÜTLENME
Sendikal Kuruluş Türleri ve Kurulma Koşulları
•Sendika
Sendika, “İşçilerin ve işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek
için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip”
kuruluşlardır. Sendikalar işçiler tarafından meydana getirilirse işçi sendikaları, işverenler tarafından meydana getirilirse
işveren sendikaları adını alırlar, 25.6.2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’na göre, kamu
görevlileri sendikaları da eklenebilir.
İşçi Sendikası: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre “işçi sendikaları, işkolu esasına göre bir işkolunda ve bu
işkolundaki işyerlerinde çalışan en az yedi işçi tarafından kurulur”
•İşkolu esasına göre,
•Bir işkolundaki işyerlerinde çalışan işçiler tarafından ve
•En az yedi işçinin bir araya gelmesi ile kurulabilmektedir.
Bir işyerinin girdiği işkolunun saptanması Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yapılır ve Bakanlık tespit ile ilgili
kararını Resmi Gazetede yayımlar. İşkolu tespit kararlarına Resmi Gazetede yayımından itibaren 15 gün içinde ilgililerce
itiraz edilebilir. İşkolu tespit kararlarına itirazda bulunulan mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi
halinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin karara bağlar.
İşveren Sendikası: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre “işveren sendikaları, işkolu esasına göre bir
işkolunda ve bu işkolundaki en az yedi işveren tarafından kurulur”.
•İşkolu esasına göre,
•Bir işkolundaki işverenler tarafından ve
•En az yedi işverenin bir araya gelmesi ile
Kurulabilmektedir. İşçi sendikaları gibi işveren sendikaları için de geçerli olan işkolu esasına göre sendikalaşma ilkesi
uyarınca, işveren sendikalarının da meslek ve işyeri esasına göre veya yerel ve bölgesel düzeyde kurulabilmesi mümkün
değildir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu işçi sendikalarında olduğu gibi, bir işkolunda birden çok işveren sendikasının
kurulabilmesine olanak tanımaktadır.
Kamu görevlileri sendikalarına grev hakkı tanınmamıştır.
•Konfederasyon
Konfederasyon, “Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip” kuruluşlardır.
Yapılan bu tanım bağlamında, konfederasyon kavramının unsurları;
•Farklı işkollarında faaliyet gösteren en az beş sendikanın bir araya gelmesi,
•Tüzel kişi olması,
•Kuruluş şeklinde olması
Hem işçi ve hem de işveren konfederasyonları için getirilmiş bu ortak tanıma göre konfederasyonların kurulabilmesi için;
•En az beş sendikanın bir araya gelmesi,
•Bu sendikaların değişik işkollarından olması gerekir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerinden anlaşılabileceği üzere, konfederasyonlar işçi sendikaları
tarafından meydana getirilirse işçi konfederasyonları, işveren sendikaları tarafından meydana getirilirse işveren
konfederasyonu adını alırlar.
Kuruculuk Koşulları
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre, sendika kurucularının öncelikle işçi sendikası kurucusu ise
işçi niteliğine, işveren sendikası kurucusu ise işveren niteliğine sahip olması gerekir. Bu genel koşula ilaveten sendika
kurucularının; “Fiil ehliyetine sahip olmaları, sendikaların kurulacağı işkolunda fiilen çalışır olmaları, zimmet, irtikâp, rüşvet,
hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, ediminin ifasına fesat
karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkûmiyetlerinin
bulunmaması” gerekir.
Kuruluş İşlemleri
İşçi ve işveren sendikalarının ve konfederasyonların kurulması serbest ve isteğe bağlıdır.
Bir sendika ve konfederasyonun kurulabilmesi için kurucuların, öncelikle bir tüzük hazırlamaları gerekir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendika ve konfederasyon tüzüğünün yazılı olması gerekmektedir.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, sendika ve konfederasyon tüzüğünün veya Kanunda gösterilen diğer
belgelerin içerdikleri bilgiler Kanuna aykırı olmamalıdır. Ayrıca sendika ve konfederasyon tüzüklerinde aşağıdaki hususların
yer alması gerekir:
a.“Adı, merkezi ve adresi
b.Amacı
c.Sendikanın faaliyet göstereceği işkolu
d.Sendika kurucularının ad ve soyadları, kimlik bilgileri, meslek ve sanatları ve yerleşim yerleri; üst kuruluşları kuran
sendikaların işkolları ile ad ve adresleri
e.Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları
f.Genel kurulun oluşumu, toplanma zamanı, görev ve yetkileri, üye ve delegelerinin oy kullanmaları, çalışma usul ve esasları
ile toplantı ve karar yeter sayıları
g.Genel kurul dışında kalan organlar, bu organların oluşumu, görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları ile
toplantı ve karar yeter sayıları
h.Şube veya bölge şubelerinin nasıl kurulacağı, birleştirileceği veya kapatılacağı, görev ve yetkileri, genel kurullarının
toplantılarına ve kararlarına ilişkin usul ve esaslar ile sendika genel kurulunda şube ve bölge şubelerinin nasıl temsil
edileceği
i.Üyelerce ödenecek aidat ve sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usul ve esaslar
j. Demirbaşların satış ve terkininde uygulanacak usul ve esaslar
•İç denetim usulleri
•Tüzüğün değiştirilme usulleri
k. Sona erme hâlinde mallarının tasfiye şekli
l. Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad
ve soyadları ile yerleşim yerleri”.
Sendika ya da konfederasyonun tüzel kişilik kazanabilmesi için sendika kurucuları Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu’nun öngördüğü koşullara uygun şekilde hazırladıkları tüzüğü, sendika merkezinin bulunduğu ilin valiliğine bir dilekçe
ile vermek zorundadırlar.
Tüzük ve diğer belgelerin ilgili valiliğe verilmesi ile birlikte sendika ya da konfederasyon tüzel kişilik kazanır. Valiliğe, kurulan
kuruluşu sadece kayıt ve tescil görevi düşmektedir. kuruluş koşullarının gerçekleşmediğinin anlaşılması halinde, ilgili valilik
kanuna aykırılık veya eksikliklerin bir ay içinde giderilmesini ister.
Sendika ve konfederasyonun tüzel kişilik kazanmasından sonra Vali, tüzük ve kurucuların listesini on beş gün içerisinde
Bakanlığa gönderir. Bakanlık; kuruluşun adını, merkezini ve tüzüğünü on beş gün içinde resmî internet sitesinde ilan eder.
Tüzük değişikliklerinin de tüzükler gibi aynı şekilde valilikçe ilan edilmesi gerekir.
Sendikal Kuruluşların Yönetilmesi
Sendikal Kuruluşların Organları
1.Zorunlu organlar: Genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu, disiplin kurulu
2.İsteğe bağlı organlar: başkanlar kurulu, onur kurulu, temsilciler kurulu, araştırma kurulu ve eğitim kurumudur.
•Genel Kurul
Genel Kurulun Oluşumu: Genel Kurul; sendikaların, sendika şubelerinin ve konfederasyonların en üst düzeyde yetkiye sahip
zorunlu organıdır. İlke olarak sendika ve konfederasyonların genel kurulu üyelerden oluşur.
İlke olarak delegeleri üye seçmekle birlikte, sendika ve konfederasyon ile şubelerin yönetim, denetleme ve disiplin kurulu
üyeleri, bu sıfatla kendi genel kurullarına delege olarak katılabilmektedir.
Genel Kurulun Toplanma Biçimi ve Zamanı: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre sendika veya
konfederasyonun ilk genel kurulu, tüzel kişiliğin kazanılmasından, şubelerin ilk genel kurulu ise kuruluş tarihinden itibaren
başlayarak altı ay içinde yapılır.
Olağan Genel Kurul en geç dört yılda bir toplanır.
Olağanüstü genel kurul ise, yönetim kurulu veya denetleme kurulunun gerekli gördüğü hallerde ya da genel kurul üye
veya delegelerin beşte birinin yazılı isteği üzerine altmış gün içinde yazılı istekteki konuları öncelikle görüşmek üzere
toplanır. Talep tarihi itibarıyla olağan genel kurul toplantı tarihine altı aydan az bir süre kalması halinde olağanüstü genel
kurula gidilemez. Ancak isteğe konu olan hususlar olağan genel kurul gündemine alınır.
**Genel kurula çağrı yönetim kurulu tarafından yapılır.
Genel Kurulun Toplantı ve Karar Yeter Sayıları: Genel kurulların toplantı yeter sayısı üye veya delege tam sayısının salt
çoğunluğu başka bir deyişle yarısından bir fazlasıdır. Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı da belirlenebilir.
Her üye ya da delegenin genel kurulda bir oy hakkı vardır. Ayrıca delegelerle toplanan genel kurullarda delege olmayanlar,
üyelerle toplanan genel kurullarda ise üye olmayanlar yeter sayının hesabında dikkate alınmazlar ve oy kullanamazlar.
Genel Kurulun Görev ve Yetkileri: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre genel kurulların başlıca görev ve
yetkileri şu şekilde sıralanabilir:
a.“Organların seçimi
b.Tüzük değişikliği
c.Yapılacak ilk genel kurula sunulması ve geçmişe etkili olmaması kaydıyla ilgili makamlar veya mahkemelerce kanuna
aykırı görülerek düzeltilmesi istenen konular hakkında yönetim kuruluna yetki verilmesi
d.Yönetim Kurulu ve denetleme kurulu raporları ile yeminli mali müşavir raporlarının görüşülmesi
e.Yönetim Kurulu ve denetleme kurulunun ibrası
f.Bütçenin kabulü
g.Yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek ücret, tazminat, ödenek ve yolluklar ile sosyal
hakların belirlenmesi
h.Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi
i.Üst kuruluş kurucusu olma, üst kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme
j. Şube açma, birleştirme veya kapatma, bu konuda tüzükte belirlenen esaslar doğrultusunda yönetim kuruluna yetki
verilmesi
k. Birleşme veya katılma
l.Uluslararası kuruluşun kurucusu olma, uluslararası kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme
m. Kuruluşun feshi
n. Mevzuat veya tüzükte genel kurulca yapılması öngörülen diğer işlemleri yerine getirme ve başka bir organa bırakılmamış
konuları karara bağlama”.
Genel Kurulda Yapılacak Seçimler
•Genel Kurulda Yapılacak Seçimlerde Uyulacak Esaslar
Genel Kurulda yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kuruluna üye seçimi ile delege seçimi, yargı gözetimi altında
serbest, eşit, gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve tüzük hükümlerine göre yapılır.
•Seçimlere İtiraz
Genel kurulda yapılan organ ve delege seçimlerinin devamı sırasında yapılan işlemlere ilişkin olarak seçim sonuç
tutanaklarının düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin
olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra hâkim, kesin sonuçlan
ilan eder ve ilgili sendika ve konfederasyon veya şubesine bildirir.
•Genel Kurul Dışındaki Organlar: zorunlu organ olan genel kurul dışındaki organlar yönetim kurulu, denetleme kurulu ve
disiplin kuruludur. yönetim kurulu; sendika, sendika şubesi ve konfederasyonların yürütme organıdır. Denetleme kurulu
sendika içi denetim organı niteliğindedir. Sendikanın zorunlu organlarından disiplin kurulu ise, sendika ve konfederasyonun
disiplin işlerinden sorumlu organıdır.
Sendikaların genel kurul dışındaki organları en az üç en çok dokuz üyeden; konfederasyonların yönetim kurulları en az beş
en çok yirmi iki üyeden; şubelerin genel kurul dışındaki kurulları ise en az üç en çok beş üyeden oluşur. Bütün zorunlu
organlarda olduğu gibi, genel kurul dışındaki organlara genel kurul tarafından asil üye sayısı kadar yedek üye de seçilmesi
gerekir.
Genel kurul dışındaki zorunlu organların üyelerinin görevlerini sona erdiren bu haller şunlardır:
•zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin
ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından biri ile mahkûm olma,
•Milletvekili veya belediye başkanı seçilme.
Sendikal Kuruluşlarda Yöneticilik ve Temsilcilik
•Sendikal Kuruluş Yöneticiliği ve İşçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesi
Sendikal Kuruluş Yöneticiliği: yönetim ve denetim kurulu üyeleri yönetici sıfatını taşıdıkları halde sadece yönetim kurulu
üyeleri yönetici kabul edilmiştir.
işçi Kuruluşu Yöneticiliğinin Güvencesi: işçi kuruluşunda yönetici olduğu için çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin iş
sözleşmesi askıda kalır. Yönetici dilerse işten ayrıldığı tarihte iş sözleşmesini bildirim süresine uymaksızın veya sözleşme
süresinin bitimini beklemeksizin fesheder ve kıdem tazminatına hak kazanır.
İş sözleşmesi askıya alınan yönetici; sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, seçime girmemek, yeniden seçilmemek veya
kendi isteği ile çekilmek suretiyle görevinin sona ermesi halinde, sona erme tarihinden itibaren bir ay içinde ayrıldığı
işyerinde işe başlatılmak üzere işverene başvurabilir. İşveren, talep tarihinden itibaren bir ay içinde bu kişileri o andaki
şartlarla eski işlerine veya eski işlerine uygun bir diğer işe başlatmak zorundadır. Bu kişiler süresi içinde işe başlatılmadığı
takdirde, iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır.
İşyeri Sendika Temsilciliği ve Güvencesi
“işyerinde çalışan işçi sayısı 50’ya kadar ise en çok 1 temsilci, işyerinde çalışan işçi sayısı 51–100 arasında ise en çok 2
temsilci, 101–500 arasında ise en çok 3 temsilci, 501–1000 arasında ise en çok 4 temsilci, 1001–2000 arasında ise en çok 6
temsilci ve işçi sayısı 2000’den fazla ise en çok 8 temsilci" atayabilir. Yetkili sendikaca atanan işyeri sendika temsilcilerinin
kimlikleri on beş gün içinde işverene bildirilir. Atanan işyeri sendika temsilcilerinden biri, baş temsilci olarak
görevlendirilebilir.
İşyeri sendika temsilciliği görevini sona erdiren ilk sebep, işyeri sendika temsilcisi atamaya yetkili sendikanın yetkisini
kaybetmesidir. Temsilcilik görevini sona erdiren diğer sebepler ise; temsilcinin sendika üyeliğinin sona ermesi, sendikanın
işyeri sendika temsilcisini görevden alması ya da temsilcinin kendi isteğiyle görevden ayrılması ve temsilcinin başka bir
işyerine geçmesi halleridir.
İşyeri Sendika Temsilciliği Güvencesi:
•Feshe Karşı Korunma
İşyeri sendika temsilcisine ilişkin getirilen özel bir güvenceden biri, iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden
olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedilememesidir.
•İş Koşulları ve İşyeri Değişikliğine Karşı Korunma
İşyeri sendika temsilcisinin yazılı rızası olmadıkça, işveren işyeri sendika temsilcisinin çalıştığı işyerini değiştiremeyeceği
gibi, işinde de esaslı bir tarzda değişiklik yapamayacaktır. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılacaktır.
Sendikaların Tutacakları Defter ve Kayıtlar
Sendikalarda tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter ve kayıtlar;
a.Üye kayıt ve üyelik sona erme listeleri
b.Genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu karar defterleri
c.Gelen ve giden evrak kayıt defterleri ile zimmet defteri
d.Aidat kayıtları, yevmiye ve döküm defterleri ile defterikebir
e.Gelirlere ilişkin kayıt ve defterlerdir
Vergi Usul Kanunu’na göre demirbaş sınıfına giren her türlü eşya veya malzeme demirbaş defterine kaydedilir. Sendikal
kuruluşların tutmak zorunda oldukları dosya, üye kayıt ve üyelik sona erme listeleri, defter ve kayıtlar ile bunların
tutulmasındaki usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
SENDİKA ÜYELİĞİ VE GÜVENCESİ
•İşçi Sendikasına Üye Olma Hakkı
Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiler dışında, ücret karşılığı iş görmeyi taşıma, eser, vekâlet, yayın,
komisyon ve adi şirket sözleşmesine göre bağımsız olarak mesleki faaliyet olarak yürüten gerçek kişiler de işçi sayılır.
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, bu kişiler işçi sayıldıkları için işçi sendikasına üye olabileceklerdir.
Üye olma hakkını kullanabilmeleri için u kişilerin on beş yaşını doldurmuş olmaları gerekir.
•İşveren Sendikasına Üye Olma Hakkı
“işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar" Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi
Kanunu bakımından da işverendir.
İşçi Çalıştıran Gerçek veya Tüzel Kişiler yahut Tüzel Kişiliği Olmayan Kamu Kuruluşları: bir iş sözleşmesine göre iş
yaptıranların dışında, taşıma, eser, vekâlet, yayın, komisyon ve adi şirket sözleşmesine göre ücret karşılığı iş yaptıranlar da
işveren olarak işveren sendikasına üye olma hakkına sahip olacaklardır. işçi çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerin yanında
bakanlıklar gibi tüzel kişiliği olmayan kamu kuruluşları da işveren sayılmıştır.
İşveren Vekilleri: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre, “İşveren adına işletmenin bütününü yönetenlere”
işveren vekili denir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre “işyerinde işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin
yönetiminde görev alan kimseler” işveren vekili sayılmakta iken, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre ancak
“işletmenin bütününü yöneten kişi” işveren vekili sayılmaktadır.
Üyeliğin Kazanılması
Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda
bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Söz konusu bu
hükme göre usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenecek olan üyeliğinin kazanılmasının koşulları
şu şekilde sıralanarak açıklanabilir:
1.Üyelik Başvurusunda Bulunma
Sendika üyeliğinin kazanılabilmesinin ilk koşulu, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı
üzerinden üyelik başvurusunda bulunmaktır. sendika yetkili organı tarafından üyeliğin kabulü gerekir.
2.Sendika Yetkili Organı Tarafından Üyeliğin Kabulü
Sendikaya üye olma hakkına sahip olan bir kimsenin sendika üyeliği sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulüne
bağlıdır. Söz konusu yetkili organ çoğu zaman sendika yönetim kuruludur.
Üyelik başvurusu üzerine sendikanın yetkili organı olumlu veya olumsuz kararını en çok otuz gün içinde vermek zorundadır.
Üyelik başvurusu sendika tarafından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde, üyelik istemi kabul edilmiş sayılır.
Sendika üyelik istemini kabul etmediği takdirde, haklı sebebini istem sahibine bildirmesi gerekir. Kendisine haklı bir sebep
gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen işçi, bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla
görevli mahalli mahkemede dava açmak hakkına sahiptir.
Üyelikten Doğan Hak ve Borçlar
•Üyelik Hakları
Üyelik hakları, “sendikal kuruluş ile üyeleri arasındaki hukuki ilişkilerden üye yararına olarak doğan, mevzuat ve sendika
tüzükleri hükümlerinden kaynaklanan haklara” denir. Bu haklar, “sendikal kuruluşun bütün faaliyetlerinden ve sağladığı
menfaatlerden yararlanmaya” ve “sendikal kuruluşun faaliyet ve yönetimine katılmaya” ilişkindir.
Sendikal Kuruluşun Bütün Faaliyetlerinden ve Sağladığı Menfaatlerden Yararlanmak: Sendika ve konfederasyonlar,
faaliyetlerinden yararlandırmada üyeleri arasında eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasaklarına uymakla yükümlüdür.
Sendikal Kuruluşun Faaliyet ve Yönetimine Katılma: Diğer tüzel kişilerde olduğu gibi, sendikalarda da her üye,
sendikanın yönetim organlarında, denetim kurullarında ve temsilciliklerinde görev alabilir. Her üyenin sendikanın üst kuruluş
temsilciliklerine seçilmek ve sendikayı temsil etmek hakları vardır.
•Üyelik Borçları
Üyelik borçları; “sendikal kuruluş düzenine uymak, yöneticilik ve temsilcilik görevlerinin tanıdığı yetkileri kötüye
kullanmamak, üyelik aidatını ödemek” şeklinde sıralanabilir.
Üyeliğin Devamı ve Askıya Alınması
İlke olarak işçi ve işveren sendikası üyeliği hakkı, işçi ve işveren olarak veya sayılarak fiili çalışma durumunda bulunan
kimseler için söz konusudur. Bunun istisnası ise, üyeliğin devamı ve askıya alınması halidir.
•Üyeliğin Devamı
Sendikalar Kanunu’nda fiili çalışma durumunun söz konusu olmadığı bazı hallerde sendika üyeliklerinin sona ermediği
başka bir deyişle devam ettiği kabul edilmektedir. bu haller şunlardır:
•İşçi kuruluşu ve şubelerinin organlarında görev almak sendika üyeliğini sona erdirmez.
•İşçi sendikası üyesi işçinin bir yılı geçmemek üzere işsiz kalması sendika üyeliğini etkilemez.
Sendika üyeliğinin devam edeceğine ilişkin Sendikalar Kanunu’nun hükmü, sadece işçi sendikası üyelerine ilgilendirmekte,
işveren sendikası üyelerini kapsamamaktadır.
•Üyeliğin Askıya Alınması
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre herhangi bir askeri ödev nedeniyle silâhaltına alınan üyenin üyelik ilişkisi
bu süre içinde askıda kalır. Bu kişilerin silâhaltında bulundukları süre içinde, sendikanın faaliyetlerine katılma ve onlardan
yararlanma hakları ve yükümlülükleri, özellikle aidat ödeme yükümlülükleri askıda kalır.
Üyeliğin Sona Ermesi
•Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi
-Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre işveren veya işveren vekili sıfatının kaybedilmesi,
-işkolunun değiştirilmesi.
-Sosyal Güvenlik Kurumundan yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alarak işten ayrılan işçilerin de, işçi
niteliğinin kaybedilmesine bağlı olarak sendika üyeliği sona erer.
-Gerçek kişinin ölümü veya gaipliğine karar verilmesi, tüzel kişiliğin feshi (dağıtma) veya infisahı (dağılma) halinde de
kendiliğinden sona erer.
**Sendika üyesi olabilmek için gerekli koşulların kaybedilmesi halinde sendika üyeliği kendiliğinden sona erdiği halde,
sendika üyeliğinin devamı ve askıya alınması hallerinde üyelik koşulları yitirilmesine rağmen sendika üyeliği sona ermez.
Tüzel kişiliği temsilen işveren vekili niteliği ile işveren sendikalarına üye olanların bu niteliği kaybetmeleri halinde tüzel
kişiliğin üyeliği düşmez. İşveren vekilinin sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri sona erer.
•Üyelikten Çekilme
Sendika üyeliğinin üyelikten çekilme suretiyle sona ermesi için, üyelikten çekilmek isteyen kişi, e-Devlet kapısı üzerinden
çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle üyelikten çekilebilir. E-Devlet kapısı üzerinden yapılan çekilme bildirimi elektronik
ortamda eş zamanlı olarak Bakanlığa ve sendikaya ulaşır. Çekilme, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay sonra
geçerlilik kazanır.
Üyelikten Çıkarılma
Sendika veya konfederasyon üyeliğinden çıkarılma konusunda karar verecek yetkili organ sendika genel kuruludur. Yetkili
organ olan genel kurul tarafından verilen üyelikten çıkarılma kararının, e-Devlet kapısı üzerinden Bakanlığa elektronik
ortamda bildirilmesi ve üyelikten çıkarılana yazı ile tebliğ edilmesi gerekir. Yetkili organın çıkarma kararına karşı üye kararın
tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde
kesin olarak karar verir.
Sendika Üyeliği Güvencesi
İşe Alınmada Korunma: İşçilerin işe alınmaları; belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, belli bir sendikadaki üyeliği
sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri veya herhangi bir sendikaya üye olmaları veya olmamaları koşuluna bağlı tutulamaz.
Aynı zamanda toplu iş sözleşmelerine ve iş sözleşmelerine bu hükme aykırı kayıtlar konulamaz.
Çalışma Sırasında ve İşe Son Vermede Korunma: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre iş ilişkisi devam
ederken “işveren, bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler
arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamaz ”.
Sendikal Faaliyetlere Katılmadan Dolayı Korunma: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre işçiler, sendikaya
üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izni ile iş saatleri içinde, işçi sendika veya
konfederasyonlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya farklı
işleme tutulamazlar.
Konfederasyon ve Uluslararası Kuruluşlara Üyelik, Katılma ve Birleşme
Sendikaların Konfederasyonlara Üyeliği
Sendikaların konfederasyon üyeliğine başvurabilmeleri genel kurulu kararına bağlıdır. Konfederasyon üyeliği, tüzükte
belirlenen yetkili organın kabulüyle kazanılır.
Sendikalar aynı zamanda birden fazla üst kuruluşa üye olamazlar. Söz konusu hükme göre, sendikalar aynı zamanda
yalnızca bir konfederasyona üye olabileceklerdir.
Konfederasyon üyeliğinden çekilme de genel kurul kararına bağlıdır. Çekilme, konfederasyona bildirim tarihinden itibaren bir
ay sonra geçerlilik kazanır.
Konfederasyon üyeliğine başvuru ve konfederasyon üyeliğinden çekilme gibi, konfederasyon üyeliğinden çıkarılma da,
konfederasyon genel kurulu kararıyla olur
Konfederasyona üye olma, üyelikten çekilme ve çıkarılma kararları, konfederasyon tarafından bir ay içerisinde Bakanlığa
bildirilir.
Uluslararası Kuruluşlara Üyelik
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendika ve konfederasyonlar tüzüklerinde gösterilen amaçları
gerçekleştirmek üzere uluslararası işçi ve işveren kuruluşlarının kurucusu olabilir, bu kuruluşlara serbestçe üye olabilir ve
üyelikten çekilebilir, işbirliğinde bulunabilir, üye ve temsilci gönderebilir veya Kabul edilebilir ve dış temsilcilik açabilir.
Uluslararası işçi ve işveren kuruluşları Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de
temsilcilik açabilir ve konfederasyonlara üye olabilir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde faaliyet gösteren işçi ve işveren kuruluşları Türkiye’de Kurulu konfederasyonlara üye
olabilirler.
Sendika ve Konfederasyonlara Katılma ve Birleşme
Katılacak veya birleşecek sendika ya da konfederasyonların genel kurullarının kararları gereklidir.
Sendikaların konfederasyona katılmasında veya konfederasyon oluşturmalarında sendikalar kendi tüzel kişiliklerini
korudukları halde, bir veya birkaç sendika ya da konfederasyonun başka bir sendika ya da konfederasyona katılmasında ya
da birleşmesinde, katılan ya da birleşen sendikalar kendi tüzel kişiliklerini kaybetmektedirler. Ayrıca katılan ya da birleşen
sendika veya konfederasyonların bütün hak, borç, yetki ve çıkarları katıldıkları ya da birleştikleri sendika ya da
konfederasyonlara kendiliğinden geçer.
SENDİKAL KURULUŞLARIN FAALİYETLERİ, MALİ YAPISI VE DENETİMLERİ
Sendikal Kuruluşların Faaliyetleri
1.Serbest olan faaliyetler
2.Yasak olan faaliyetler
1.Serbest Olan Faaliyetler
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendikalar ve konfederasyonlar, tüzükleriyle belirlenen amaçlara uygun
olarak ve yine tüzüklerinde yer alan konularda serbestçe faaliyette bulunurlar.
2.Yasak Olan Faaliyetler
1.Amaca Yönelik Yasaklar
•Sendika ve konfederasyonlar, tüzükleriyle belirlenen amaçları dışında faaliyette bulunamazlar.
•Sendika ve konfederasyonlar siyasi partilerin adı, amblem, rumuz ve işaretlerini kullanamazlar.
2.İşçi ve İşveren İlişkilerinde Yasaklar
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda işçi ve işveren ilişkilerine iki konuda yasak getirilmiştir. Bunlardan birincisi,
işçi ve işverenlerin birbirlerinin sendika ve konfederasyonlarına üye olmalarının engellenmesine yöneliktir. İkincisi ise, sarı
sendikacılık adı verilen işverenler veya işveren sendikaları etkisi altında kurulan ya da bu etkiye açık şekilde faaliyet
gösteren işçi sendikacılığının engellenmesine yöneliktir
3.Ticari Faaliyet Yasağı
Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda kural olarak sendika ve konfederasyonların ticari faaliyette
bulunamayacakları hüküm altına alınmakla birlikte, asli amaçlarının gerçekleşmesine yardım etmek üzere ticari faaliyetlerde
bulunabileceklerine ilişkin istisna hükümlerine de yer verilmiştir. Bu hükümler gereği, sendika ve konfederasyonlar, nakid
mevcudunun yüzde kırkından fazla olmamak koşulu ile sanayi ve ticaret kuramlarına yatırım yapabilirler
4.Gelirlerini Üyeleri ve Mensupları Arasında Dağıtma Yasağı
Sendika ve konfederasyonlar elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensupları arasında dağıtamaz. Ancak sendikaların grev ve
lokavt süresince tüzüklerine göre üyelerine yapacakları yardımlar ile sendika ve konfederasyonların eğitim amaçlı yardımları
bu hükmün dışındadır.
Sendika ve Konfederasyonların Mali Yapısı
Sendika ve Konfederasyonların Gelirleri
a.Üyelik ve dayanışma aidatları,
b.Tüzüklerine göre yapabilecekleri faaliyetlerden sağlanacak gelirler,
c.Bağışlar,
d.Mal varlığı gelirleri, mal varlığı değerlerinin devir, temlik ve satışlarından doğan kazançlardan oluşur.
Bazı kurum ve kuruluşlarının sendika ve konfederasyonlara maddi yardım ve bağışta bulunamayacak
**Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre sendika ve konfederasyonların yardım ve bağış almaları yasak olan
Sendika ve Konfederasyonların Giderleri
Sendika ve konfederasyonlar gelirlerini Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda ve tüzüklerinde gösterilen
faaliyetleri dışında kullanamaz ve bağışlayamaz. Sendika ve konfederasyonlar, kamu kurum ve kuruluşlarından yardım ve
bağış alamamalarına rağmen yönetim kurulu kararıyla ve nakit mevcudunun yüzde onunu aşmamak kaydıyla yurt içi ve yurt
dışındaki doğal afet bölgelerine doğrudan veya yetkili makamlar aracılığıyla konut, eğitim ve sağlık tesisleri kurulması
amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarına yani ve nakdi yardımda bulunabilir.
Sendika ve Konfederasyonların Denetimleri
İç Denetim: İç denetim, “sendikaların niteliği gereği demokratik bir kuruluş olmasından kaynaklanan, öncelikle kendi üyeleri
veya organları aracılığı ile denetlenmesi”dir. Sendika ve konfederasyonlarda denetleme yetkisi genel kurula aittir. Ancak
genel kurul bu yetkisini denetleme kurulu aracılığıyla yerine getirir. Denetleme kurulları tarafından yapılacak denetimde
yönetim ve işleyişin, gelir, gider ve bilânçoların ve bunlarla ilgili işlemlerin kanun, tüzük ve genel kurul kararlarına uygun olup
olmadığı incelenir.
Dış Denetim: Dış denetim, “sendika ve konfederasyonların kendilerine tamamen yabancı olan, sendika organları ile hiçbir
ilişkisi bulunmayan, yetkililer aracılığı ile denetlenmesi ”dır.
Denetim yapma yetkisi yeminli mali müşavirler tarafından en geç 2 yılda bir yapılır.
Sendika ve konfederasyonların faaliyet raporu, dış denetim raporu ve denetleme kurulu raporu ile genel kurul kararlarını
uygun araçlarla derhal yayınlamaları da bir zorunluluktur
SENDİKAL KURULUŞLARIN SONA ERMESİ VE MALLARININ DEVRİ
Sendika ve konfederasyonların faaliyetleri bazı koşul ve nedenlere bağlı olarak sona erebilir. Faaliyetleri sona eren sendika
ve konfederasyonun mallarının devri gerekir.
Sendikaların Sona Ermesi
Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah)
Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hâle gelmesi veya sürenin sona ermesi; ilk genel kurul toplantısının
kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması; borç ödemede acze düşmüş olması;
tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hâle gelmesi; olağan genel kurul toplantısının iki defa üst
üste yapılamaması ’ halleri, sendika ve konfederasyonun herhangi bir kişi veya kuruluşun iradesine gerek kalmaksızın
kendiliğinden sona erme (dağılma) sonucunu doğuran nedenler arasında sayılabilir.
Fesih (Dağıtma)
Fesih, sendika ve konfederasyonların mutlak surette bir kişi ya da kuruluşun irade açıklamasına bağlı olarak sona ermesidir.
Kuruluş Kararı ile Fesih
Sendika ve konfederasyonlar, en üst karar organı olan genel kurul kararı ile feshedilebilir.
Mahkeme Kararı ile Kapatma
Sendika ve konfederasyonların kapatılma yolu ile sona erdirilmesi, “sendika ve konfederasyonun Anayasada belirtilen
Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı faaliyetlerde bulunması” hali ile sınırlıdır. Aykırı davranış bireysel
olarak yöneticiler tarafından gerçekleştirildiği takdirde, mahkemece sadece o yöneticilerin görevine son verilmesine karar
verilir.
Sendika ve Konfederasyonun Sona Ermesi Halinde Mallarının Devri
Tüzüğünde hüküm bulunmak kaydıyla tüzel kişiliği sona eren sendikanın mal varlığı bu Kanuna göre kurulmuş aynı
kurulmuş aynı nitelikteki bir kuruluşa ya da üyesi bulunduğu konfederasyona; konfederasyon üyesi değilse aynı nitelikteki bir
konfederasyona bırakılabilir. Konfederasyonun sona ermesi halinde, mal varlığı üyesi bulunan kuruluşlara bırakılabilir.
Tüzükte hüküm bulunmaması halinde feshe karar veren genel kurul, mal varlığını yukarıdaki esaslara göre devredilir.
Tüzükte hüküm olmaması ya da fesih halinde; genel kurul kararının bulunmaması veya devrin ilgili kuruluş tarafından kabul
edilmemesi halinde, tasfiye sonucunda kalacak paralar İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılır ve mallar Türkiye İş Kurumuna
devredilir.
1. Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelmesi ile oluşturulan tüzel kişiliğe ne denir?
a. Birlik
b. Federasyon
c. Dernek
d. Kooperatif
e. Konfederasyon
2. Aşağıdakilerden hangisi sendika ve konfederasyonların en üst zorunlu organıdır?
a. Disiplin Kurulu
b. Yönetim Kurulu
c. Denetleme Kurulu
d. Genel Kurul
e. Yayın Kurulu
3. Sendikalar Kanunu’na göre kimler yönetici sayılır?
a. Genel Kurul üyeleri
b. Disiplin Kurulu üyeleri
c. Denetleme Kurulu üyeleri
d. Yönetim Kurulu üyeleri
e. Danışma Kurulu üyeleri
4. Sendikalar Kanunu’na göre, bir işçi sendikasına üye olabilmek için kaç yaşını doldurmuş olmak gerekir?
a. 15 b. 16 c. 18 d. 20 e. 21
5. İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı miktarı hangi organın kararı ile belirlenir?
a. Genel Kurul
b. Yönetim Kurulu
c. Denetleme Kurulu
d. Disiplin Kurulu
e. Yayın Kurulu
6. Sendika üyesi işçinin gaipliğine karar verilmesi aşağıdaki sonuçlardan hangisini doğurur?
a. Sendika üyeliğinden çıkarılma
b. Sendika üyeliğinin kendiliğinden sona ermesi
c. Sendika üyeliğinden çekilme
d. Sendika üyeliğinin askıda kalması
e. Sendika üyeliğinin devamı
7. Aşağıdakilerden hangisi sendika ve konfederasyonlara getirilen yasak faaliyetlerden biri
değildir?
a. Ticari faaliyet yasağı
b. İşçi ve işveren ilişkilerinde yasaklar
c. Gelirlerini üyelerine dağıtma yasağı
d. Siyasi faaliyet yasağı
e. Amaçsal yasaklar
8. Aşağıdakilerden hangisi sendika ve konfederasyonları yönetim ve işleyişi yönünden
denetleyen organdır?
a. Denetleme Kurulu
b. Yönetim Kurulu
c. Disiplin Kurulu
d. Danışma Kurulu
e. Temsilciler Kurulu
9. Sendika ve konfederasyonlar hangi organın kararı ile feshedilebilir?
a. Yönetim Kurulu
b. Genel Kurul
c. Denetleme Kurulu
d. Disiplin Kurulu
e. Temsilciler Kurulu
10. Kapatılan sendika ve konfederasyonun tasfiye sonucunda mal varlığı devrinin ilgili kuruluş tarafından kabul edilmemesi halinde mallar kime devredilir?
a. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na
b. Sosyal Sigortalar Kurumu’na
c. İşsizlik Sigortası Fonu’na
d. Ücret Garanti Fonu’na
e. Türkiye İş Kurumu’na
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst