Açıköğretim Maliyet Muhasebesi Ders Notları 5-6-7-8 Üniteler

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
Açıköğretim Maliyet Muhasebesi Ders Notları 5-6-7-8 Üniteler


ÜNİTE 5

MALİYET DAĞITIMLARI

Gider dağıtımı ile amaçlanan, üretilen mamülün maliyetinin belirlenmesidir.

1.Dağıtım: Endirekt giderlerin tüm gider yerlerine dağıtım anahtarları aracılığıyla dağıtılmasıdır.

Gider dağıtım anahtarları: Gider merkezlerine direkt yüklenemeyen giderleri, gider yerlerine dağıtmada kullanılan ölçütlere dağıtım anahtarı denir. Örneğin; aydınlatma gideri için watt toplamı veya ampul sayısı, su gideri için musluk sayısı veya işçi sayısı.


Makinaların amortismanı, ustabaşı ücreti endirekt ilk madde malzeme giderleri açısından direkt olduğundan mamüle dağıtım anahtarı kullanılmadan direkt olarak yüklenir.

2.Dağıtım: Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin esas üretim yerlerine dağıtılmasıdır. 2. dağıtım ile amaçlanan üretilen mamülün maliyetini saptamak ve maliyet kontrolü sağlamaktır.

3.Dağıtım: Esas üretim yerinde toplanan giderlerin mamüle yüklenmesidir.


2.Dağıtım:

1- Doğrudan Dağıtım: Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderler esas üretim yerine dağıtılır. Yardımcı üretim yerleri birbirlerinden pay almaz ve birbirine pay vermez.

2- Kademeli Dağıtım (Merdiven, Basamak Yöntemi): En yüksek yardımcı gider merkezi en yukarıya yazılarak kendinden sonra gelen yardmcılara ve esaslara dağıtımın yapıldığı yöntemdir. En yukarıdaki yardımcı üretim yeri hiçbir yerden pay almaz.

3- Matematiksel Dağıtım Yöntemi: Yardımcı gider yerleri arasında hem birbirine hemde esas üretim yerlerine dağıtım yapılır. Yardımcılar hem birbirinden pay alır hem pay verir. Yardımcı üretim yerleri arasında 2 bilinmeyenli bir denklem kurulur ve buna göre dağıtım yapılır.


Sınav Sorusu…

A üretim işletmesinde 2 eses, 2 de yardımcı üretim yeri bulunmaktadır. 1. dağıtım sonucunda maliyet merkezlerinde biriken maliyet ve kullanılan dağıtım ölçüleri şöyledir:

Maliyet Yerleri Birinci Dağıtım İşçi Sayısı Malzeme Maliyetleri
Esas Maliyet Yeri 1 40,000,000 15 1,000,000
Esas Maliyet Yeri 2 80,000,000 10 4,000,000
Yardımcı Maliyet Yeri 1 15,000,000 6 ---
Yardımcı Maliyet Yeri 2 10,000,000 5 500,000

Yardımcı Maliyet Yeri 1 işçi sayı, Yardımcı Malzeme Yeri 2 malzeme maliyeti dağıtım anahtarıyla dağıtılacaktır. Buna göre ve doğrudan yöntemine göre yardımcı maliyet yeri 1’den esas maliyet yeri 1’in alacağı pay ne kadardır?

15,000,000
15+10

600,000 x 15 = 9,000,000

Sınav Sorusu…

Yukarıdaki bilgilere göre yardımcı maliyet yeri 2 den Esas Maliyet Yeri 1’in alacağı pay ne kadardır?

10,000,000
5,000,000

Sınav Sorusu…

Yukarıdaki bilgilere ve kademeli yönteme göre yardımcı maliyet yeri 1’den esas maliyet yeri 1’in alacağı pay ne kadardır?

15,000,000 500,000 x 15 = 7,500,000
5+15+10

Sınav Sorusu…

Yardımcı maliyet yeri 2’den esas maliyet yeri 1’in alacağı pay kademeli yönteme göre ne kadardır?

Yardımcı maliyet yeri 1’den Yardımcı maliyet yeri 2’nin aldığı pay:

15,000,000
5+15+10

Yardımcı maliyet yeri 2’den Esas maliyet yeri 1’e düşen pay:

12,500,000
5,000,000


ÜNİTE 6

FAALİYETE DAYALI MALİYETLEME ve BİRLEŞİK MALİYET DAĞITIMI


Maliyet Muhasebesi Uygulamasını Etkileyen Temel Faktörler:

1- Hizmet sektörünün yaygınlaşması
2- Teknolojik gelişmeler
3- Global rekabetteki artışlar


TAM ZAMANLI ENVANTER YÖNTEMİ

İlk madde ve malzeme, mamül ve yarı mamül stoklarının sıfıra indirgenmesi hedefine dayanan maliyet sistemidir. Sıfır hatalı üretim de bu sistemin varsayımlarındandır.

Faaliyete Dayalı Maliyetleme:

Maliyet yerleri genel maliyet yerlerinde toplanır. Buradan çeşidine göre ayrı yerlere aktarılır. Daha sonra uygun dağıtım anahtarlarıyla mamüllere yüklenir.

Geleneksel Maliyetleme:

Maliyetler tek bir yerde toplanır ve tek bir dağıtım anahtarı ile mamüllere yüklenir.


Faaliyete dayalı maliyetlemede genel üretim maliyetleri ilgili oldukları ürünlere daha detaylı ve daha sağlılı yüklenir.


BİRLEŞİK MAMÜL

Birden çok mamülün üretildiği üretim sürecinde, ortaya çıkan fakat satış değeri yüksek olan mamüldür.
Yan Mamül: Birleşik üretim sürecinde ortaya çıkan fakat satış değeri daha düşük olan mamüldür.
Birleşik Maliyet: Birleşik mamülleri üretmek için katlanılan maliyettir.



Birleşik Maliyetlerin Birleşik Mamüllere Dağıtılmasında Kullanılan Yöntemler


1- Fiziksel Ölçüler Yöntemi

Birleşik maliyet, birleşik miktara bölünerek bir birim için birleşik maliyet payı hesaplanır. Hangi mamülün tutarı hesaplanacak ise onunla çarpılır.

2- Satış Değeri Yöntemi

Bileşik maliyet, satış değeri toplamına bölünerek bulunan dağıtım oranı hangi mamül hesaplanacak ise onun satış değeri ile çarpılır.

Tek düzen planında birleşik mamül kaydedilirken 152 Mamüller Hesabında izlenir. Yan mamül kaydedilirken Diğer Stoklarda izlenir.


Sınav Sorusu…
Bir işletmeye ilişkin veriler şöyledir:

X mamülü Y mamülü
Birim Direk İşçi Saat 4 4
Üretim Miktarı 5,000 15,000
Sipariş Sayısı 40 100
Makine Hazırlama Sayısı 70 30


Faaliyetler Maliyet Maliyet Etkileri
Hacimle İlgili Maliyet 500,000,000 Direk İşçi Saat
Satın Almayla İlgili Maliyet 700,000,000 Sipariş Sayısı
Makine Hazırlama Maliyeti + 350,000,000 Makine Hazırlık Sayısı
Toplam Genel İmalat Maliyeti 1,550,000,000

Bu bilgilere ve geleneksel maliyetleme yöntemine göre Direkt İşçi Saat başına genel üretim maliyeti yükleme haddi kaç birimdir? X ürününün üretim maliyeti ne kadardır?

5000 x 4 = 20,000 15,000 x 4 = 60,000

1,550,000,000
20,000 + 60,000

X mamülü = 19,375 x 4 = 19,375

Sınav Sorusu…

Yukarıdaki verilere göre satın alma faaliyetiyle ilgili sipariş sayısı başına yükleme oranı kaç birimdir?

700,000,000
100 + 40

Sınav Sorusu…

Yukarıdaki verilere göre ve faaliyete dayalı maliyetleme yöntemine göre X ürününe, üretim birimi başına düşen genel üretim maliyeti ne kadardır?

500,000,000
20,000 + 60,000

700,000,000
40+100

350,000,000
70+30

6,250 x 20,000 = 125,000,000
5,000,000 x 40 = 200,000,000
3,500,000 x 70 = + 245,000,000
570,000,000 Toplam üretim maliyeti X için

570,000,000 / 5,000 = 114,000 X için birim üretim maliyeti


Sınav Sorusu…

Birleşik maliyet 3,000,000
A mamülünün miktarı 3,000
B mamülünün miktarı 5,000
A mamülünün satış tutarı 2,700,000,000
B mamülünün satış tutarı 5,000,000,000

Bu bilgilere göre ve fiziksel A mamülünün birleşik maliyetten aldığı pay ne kadardır?

3,000,000
3,000 + 5,000

375 x 3,000 = 1,125,000

Sınav Sorusu…

Yukarıdaki verilere göre satış değeri yöntemine göre A mamülünün birleşik maliyetten aldığı değer ne kadarıdır?

Toplam Satış = 2,700,000,000 + 5,000,000,000

3,000,000
7,000,000,000

0,0
x 2,700,000,000 = 810,000




ÜNİTE 7

SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİ

Çeşitli türde, özellikle müşterilerin isteklerine göre üretim yapan işletmelerde kullanılan sistemdir. Sipariş maliyet sistemindeki en önemli unsur sipariş maliyet kartıdır. Her bir siparişe ilişkin bilgiler bu kart üzerinde yer alır.


Sipariş maliyet kartını oluşturabilmek için ilk madde malzeme istek fişi ve işçilik çalışma kartından faydalanılır.

Sapma (Fark): Bütçelenen Genel İmalat Maliyeti ile Fiili İmalat Maliyeti arasında ortaya çıkan farktır. Olumlu farklar için ilgili hesap alacaklandırılır. Olumsuz farklar için ilgili hesap borçlandırılır. Aradaki fark belirtilmek için Genel İmalat Maliyeti Hesabı kullanılır. Ayrıntı belirtmek isteniyorsa mamül, yarı mamül için ayrı ayru hesap açılabilir.

Sınav Sorusu…

Genel üretim giderleri hesabının borç kalanı 800,000,000 TL yansıtma hesabı alacak kalanı ise 900,000,000 TL’dir. Buna göre ne kadar eksik veya fazla yükleme söz konusudur?

Genel Üretim Maliyeti 800,000,000 TL
à fiili, gerçekleşen
Genel Ür. Mal. Yansıtma 900,000,000 TL
à bütçelenen, tahmini
100,000,000 TL fazla yükleme / olumlu sapma


Genel Üretim Maliyeti Yansıtma 900,000,000
Genel Üretim Maliyeti 800,000,000
Satılan Mamül Maliyeti 100,000,000
Sınav Sorusu…

Genel üretim giderlerinin borç kalanı 50,000,000 TL, yansıtma 60,000,000 TL. Yarı mamaüller üretim hesabının borç kalanı 200,000,000 TL, mamüllerin borç kalanı 3,000,000,000 TL. Bu bilgilere göre Genel Üretim Maliyetinin düzeltmesinde alacaklandırılması gereken yarı mamüller üretim hesabı kaç liradır?

200,000,000
200,000,000 + 50,000,000 + 3,000,000,000

60,000,000 – 50,000,000 = 10,000,000

0,06 x 10,000,000 = 600,000



Satılan malların maliyeti tükenmiş maliyetlere bir örnektir.

Giderler, bir dönemin gelirlerinden düşülen maliyetlerdir.

Dönem içi hammadde alışları + Dönem başı hammadde stoku – Dönem içinde kullanılan hammadde = Dönem sonu hammadde stoku

Bir üretim işletmesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgiler 1000 TL olarak şöyledir:
Dönem başı yarı mamul stoku 120 000
Dönem sonu yarı mamul stoku 180 000
Dönem başı mamul stoku 630 000
Dönem sonu mamul stoku 540 000
Dönem içinde tamamlanan malların maliyeti 980 000
Buna göre dönem içinde satılan malların maliyeti 1 070 000 000 TL dir.
Tamamlanan malların maliyeti + Dönem başı mamul stoku – Dönem sonu mamul stoku
= Satılan malların maliyeti
980+630-540=1 070 000 000


Safha maliyeti sistemi ve sipariş maliyeti sisteminde birim maliyetlerin hesaplanma yöntemlerine göre ayırım esas alınır.


Bir üretim işletmesinin belli bir dönemdeki faaliyetleriyle ilgili bilgileri ( milyon TL olarak ) şöyledir:
Dönem başı yarı mamul stoku 115
Dönem sonu yarı mamul stoku 120
Dönem başı mamul stoku 220
Dönem sonu mamul stoku 190
Satılabilir mamullerin maliyeti 755
Buna göre tamamlanan mamullerin maliyeti 535 milyon TL dir.
Tamamlanan mamullerin maliyeti + Dönem başı mamul stoku = Satılabilir mamullerin toplam maliyeti
T+220=755
T=535


Mamullere doğrudan yüklenebilme olanağı açısından bir fabrikada üretimde kullanılan elektrik enerjisi Endirekt maliyettir.


Giderlerin dönem gelirine yüklenmesindeki zamanlamaya göre ayırım gözönüne alınırsa, fabrika binasının aylık yangın sigortası için yapılan gider Mamul (imalat) maliyeti grubu içinde yer alır.


Stok bulundurma maliyetleriyle, sipariş maliyetleri toplamının en az olduğu nokta Optimal sipariş miktarını ifade eder.


Karar verme amaçları açısından, mevcut makinenin net defter değeri Batmış maliyettir. Alınacak kararlardan etkilenmez.


Mamulle ilişkisi açısından, mutfak dolabı imal etmek için kullanılan sunta Direkt malzemedir.



Bir işletmede üretimde kullanılan A malzemesi ile ilgili bilgiler şöyledir:
Tarih Miktar Birim Birim maliyeti (TL) Tutar (TL)
Stok 1 Eylül 300 40 000 12 000 000
Satın alınan 5 Eylül 1 500 44 000 66 000 000
Satın alınan 12 Eylül 1 000 50 000 50 000 000
Üretime verilen 15 Eylül 2 300
Satın alınan 22 Eylül 2 200 55 000 121 000 000
Üretime verilen 28 Eylül 2 000
Bu bilgilere ve son-giren ilk-çıkar (LIFO) yöntemine göre, Eylül ayında üretimde kullanılan malzemenin maliyeti 212 200 000 TL dir.
1000 tanesi 50 milyon
2300-1000=1300
1300 tanesi 57,2 milyon
2000 tanesi 110 milyon
Toplam 217 200 000 TL.


Yukarıdaki bilgilere ve ilk-giren ilk-çıkar (FIFO) yöntemine göre, Eylül sonundaki malzeme stokunun maliyeti 38 500 000 TL dir. 2200-1500=700
700 x 55000=38 500 000



Tamir-bakım ekibinde çalışanların aylık ücretleri endirekt işçilik maliyetlerine örnektir.



Genel imalat maliyetini oluşturan kalemler:
Üretim departmanı yöneticisinin aylığı-makinelerin amortismanı-endirekt malzeme


Kapasite yetersizliği bulunmayan bir işletme, bir müşterinin sipariş ettiği bir mamul partisinin bitirilmesi için fazla mesai yapmak zorunda kalmıştır. Bu fazla mesai farklarını muhasebeleştirmek için Siparişin direkt işçilik maliyetine eklenir.





Bir üretim işletmesinde genel imalat maliyetleri (GİM) üretime direkt işçilik maliyetleri esas alınarak yüklenecektir.
Bütçelenmiş GİM 1 500 milyon TL
Bütçelenmiş direkt işçilik 750 milyon TL
Bu dönem direkt işçilik maliyeti 86 milyon TL
Buna göre, bu dönem maliyetleri yüklenecek genel imalat maliyeti (GİM) 172 000 000 TL dir. (1500/750)*86=172 milyon



Bir üretim departmanına ilişkin 4 aylık tamir bakım maliyetleri şöyledir:
Aylar Makine Saatleri Tamir-Bakım Maliyeti(TL)
1 6 600 779 000 000
2 6 500 772 500 000
3 7 500 837 500 000
4 9 200 948 000 000
Düşük-yüksek noktalar yöntemi uygulayacaktır.(Faaliyet hacmi dikkate alınacaktır.)
Bu bilgilere göre makine saati (MS) başına düşen değişken tamir-bakım maliyeti 65000 TL/MS dir. 948-772,5=17 550
9200-6500=2700
17 550/2700= 65000 TL/MS


Yukarıdaki bilgilere göre aylık sabit tamir ve bakım maliyeti 350 000 000 TL dir.
948 000 000 –(9200 * 65000)=948-598=350 milyon
772 500 000 – (6500*65000)=350 milyon


Tekdüzen Hesap Planının 7/A seçeneğine göre, üretim için kullanılan elektriğin maliyeti, Genel Üretim Giderleri Hesabı fonksiyonel maliyet hesabının yardımcı hesaplarına kaydedilir.

Tekdüzen Hesap Planında 7/A seçeneğindeki maliyet hesapları, Fonksiyonellik esas alınarak büyük defterde düzenlenmiştir.

Maliyet yerleri sınıflaması açısından bir tekstil fabrikasında dokuma departmanı Esas üretim maliyet yeridir.

Bir üretim işletmesinde Döküm ve Montaj olmak üzere iki üretim departmanı mevcuttur. Dökümü yapılan parçalar Montaj Departmanına aktarılmakta ve üretim Montaj Departmanında tamamlanmaktadır. Montaj Departmanı yöneticisinin maaşı maliyet yerleri açısından değerlendirildiğinde bu departman açısından direkt maliyettir.

Esas maliyet yerleri P Q
Yardımcı hizmet Maliyet yeri A %50 %20
Yardımcı hizmet maliyet yeri B % 40 % 60

Toplam maliyetler A
210 000 000
Toplam maliyetler B 300 000 000
Ayrıca yardımcı hizmet maliyet yeri A’nın giderlerinden, yardımcı hizmet maliyet yeri B %30 oranında yararlanmaktadır.Bu bilgilere ve direkt dağıtım yöntemine göre A’dan R’nin alacağı pay 60 000 000 TLdir. 210*20/70=60 milyon

Yukarıdaki bilgilere ve kademeli dağıtım yöntemine göre B’den P’nin alacağı pay 145 200 000 TL dir. 210*30/100 + 300=363 milyon
363 *40/100=145 200 000

Birim maliyetlerinin hesaplanmasında kullanılan yöntemlerin (maliyet sistemlerinin) üretimin teknik özelliğine ve akışına göre yapılacak bir sınıflamasında Safha maliyeti sistemi (veya sipariş maliyeti) yer alır.

Sınavlarda Başarılar Dileriz...
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst