Aöf Maliyet Muhasebesi Dersi 1.Ünite Ders Notları

tremendous

Forum Yöneticisi
Katılım
11 Ara 2012
Mesajlar
1,781
Tepkime puanı
8
Puanları
0
Bölüm:
MEZUN
Şehir:
İstanbul
Aöf Maliyet Muhasebesi Dersi 1.Ünite Ders Notları
GİDER KAVRAMI

Bilanço yaklaşımına göre tanım;
“Gider, bir işletmenin belirli bir dönemdeki mamul teslimi veya üretim, hizmet kullanımı veya sürekli ana iş konusuyla
ilgili diğer işlemleri sonucunda işletmenin varlıklarında meydana gelen azalışlar veya yükümlülüklerinde meydana
gelen artışlardan kaynaklanan özkaynak azalışlarıdır”
Gelir yaklaşımına göre;
“Gider, belirli bir muhasebe döneminde hâsılattan düşülen yararı tükenmiş maliyetlerdir’’
“Gider, işletmenin faaliyetini ve varlığını sürdürebilmesi ve bir ekonomik yarar (gelir elde etmesi) sağlaması için belli
bir dönemde kullandığı ve tükettiği girdilerin faydası tükenmiş maliyetlerinin hâsılattan düşülen kısmıdır.”
Tanımdan da görüleceği üzere giderden söz edebilmek için aşağıdaki koşulların varlığı gerekmektedir:
• Gerek varlıklardaki azalış veya yükümlülüklerdeki artış gerek yararı tükenen maliyetler, işletmenin faaliyetinin
sürdürülmesi ile ilgili olmalıdır.
• Giderden söz edebilmek için, maliyetlerin yararının belirli bir dönemde tüketilmiş olması gerekir.
Muhasebe standartlarına göre;
“Giderler: Raporlama döneminde (Muhasebe döneminde) gerçekleşen, özkaynak yatırımcılarına yapılan dağıtımlarla
ilişkili olanlar hariç olmak üzere, işletmeden çıkan varlıklar veya işletmeye ait varlıkların değerlerinde meydana gelen
azalışlar ya da borçlarda oluşan artışlar nedeniyle işletme Özkaynaklarının azalmasına neden olan ekonomik
değerlerde meydana gelen azalışlardır.’’
HARCAMA KAVRAMI
“Harcama; bir mal, fayda ve hizmet sağlanması veya herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan bir yükümlülük
nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalardır.”
Harcama ile gider kavramları aynı şey değildir. Bir borcun ödenmesi, bir varlığın alınması veya bir hizmetten
yararlanılması için yapılan ödemeler ve borçlanmalar harcama kavramı ile anlatılmaktadır.
Harcamanın gidere dönüşmesi için, harcama karşılığında elde edilen yararın, aynı dönemde tüketilmesi gerekir.
Harcama ile gider arasındaki ilişkiyi zaman faktörü etkilemektedir. Harcama giderden önce yapılmış veya gider
harcamadan önce yapılmış ya da her ikisi aynı anda yapılmış olabilir. Bazı durumlarda harcama yapılmıştır. Ancak, bu
harcama henüz gider haline dönüşmemiştir.
Harcamaların gider sayılacağı durumlar aşağıda özetlenmiştir.
• Harcamanın işletme faaliyetlerinin devamı için yapılmış olması; işletme sahibinin kendi kişisel gereksinmeleri için
yapmış olduğu harcamalar gider sayılmamaktadır
• Harcamanın işletmenin özkaynağını azaltmış olması;
• Harcamanın işletmenin öz kaynağını korumak için yapılmış olması; Risklerin önlenmesi ve bunların giderilmesi için
ödenen sigorta primleri, buna örnek olarak gösterilebilir.
MALİYET KAVRAMI
“Maliyet, bir mamul veya hizmetin edinilmesi için, o dönem içinde yapılan harcamalarla, daha önceki dönemde yapılan
harcamalardan o mamul ve hizmetin edinilmesinde katlanılan fedakârlıkların parasal tutarıdır. Bir başka deyişle,
maliyet; herhangi bir mamulü veya hizmeti, kullanıldığı veya satıldığı yerde veya durumda elde edebilmek için
doğrudan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalardır.”
Muhasebe standartlarında ise maliyet kavramı;
“Maliyet; bir varlığın elde edilmesinde veya inşaatında ödenen nakit veya nakit benzerlerini veya verilen diğer
bedellerin gerçeğe uygun değerini veya belli durumlarda diğer muhasebe standartlarında yer alan özel hükümler
uyarınca ilk muhasebeleştirme sırasında ilgili varlığa atfedilen bedeldir.
Üretimle ilgisi olmayan genel yönetim giderleri, satış giderleri, mamul stokların depolama giderleri, normalin üzerinde
gerçekleşen fire ve kayıplar, normal kapasitenin altında yapılan üretim faaliyetlerinde boş (kullanılmayan) kapasiteye
düşen sabit genel üretim giderleri ve finansman giderleri maliyet kapsamına alınmaz; sonuç hesaplarına hâsılatla
karşılaştırmak üzere doğrudan gider yazılır.
Maliyetlerin Gidere Dönüşmesi
Maliyet ile gider kavramı arasında çok yakın ilişki bulunmaktadır. Maliyetin gidere dönüşebilmesi için, yararının belirli
bir dönemde tükenmiş olması gerekir. O halde maliyetlerin yararının ne zaman tükendiğinin saptanması konusu önem
taşımaktadır.
Maliyetlere ait yararların tükenmesi koşullarını şöyle sıralayabiliriz:
• Yararı tükenen maliyet, mamul ve hizmetlerin alıcılara teslim edildiği dönem hâsılatıyla doğrudan doğruya ilgili
bulunmalıdır.
• Yararı tükenen maliyetler finansal raporlama dönemiyle ilgili bulunmalıdır Pazarlama satış ve dağıtım giderleri,
araştırma geliştirme giderleri ve genel yönetim giderleri gibi giderler; hâsılatı meydana getiren satışlardan çok,
muhasebe dönemi ile ilgisi bulunan giderlerdir.
• Bir maliyet harcamasının gider olarak kabul edilebilmesi için, söz konusu maliyetin yararının o dönemde tüketilmiş
olması gerekmektedir.
• Dönem hâsılatının elde edilmesiyle ilgili bulunmasa dahi varlık maliyetlerine ait faydalar, ölçülebilir bir biçimde
tükenmiş olmalıdır.
Yönetim Kararlarında Kullanılan Diğer Maliyet Kavramları
Faaliyet hacminde yapılan bir değişmenin maliyetlerde neden olduğu tüm değişmeye “ek maliyetler” denir. Ya da türlü
seçenekler arasında bir tanesinin seçilmesi durumunda, toplam maliyetlerde (sabit, yarı değişken, değişken) ortaya
çıkan değişiklik olarak da tanımlanabilir.
Bir karar işlemi sırasında o karardan etkilenmeyen maliyetlere “Batmış Maliyet” denir. Batık maliyetler, seçenekler
arasında yapılan seçime ilişkin kararlardan etkilenmezler. Bu nedenle yöneticilerin verecekleri kararlarda
geçersizdirler. Batmış maliyetler sabit, değişken veya yarı değişken nitelikler taşıyabilirler
Fırsat maliyeti ise bir seçeneğin seçilmesi nedeniyle, vazgeçilen diğer seçeneklerin kullanılmasından dolayı işletmenin
kaybettiği gelirler olarak tanımlanır. Karar verilen bir seçenek karşılığında birden fazla seçenekten vazgeçilmiş ise,
vazgeçilen seçeneklerden en yüksek gelir (verim) vadeden seçeneğin geliri, seçilen seçeneğin fırsat maliyetini verir.
Varlık Kavramı
“Varlık; geçmişte meydana gelen olaylar sonucunda ortaya çıkan ve hâlihazırda işletmenin kontrolünde olup
gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen değerlerdir.”
Hâsılat Kavramı
“Hâsılat, ortakların sermayeye katkıları dışında, özkaynakta artışla sonuçlanan ve işletmenin dönem içindeki olağan
faaliyetlerinden elde edilen brüt ekonomik fayda tutarıdır.”
Tanımdan da görüleceği üzere hâsılat, kârı olumlu yönde etkileyen işletmenin olağan faaliyetlerinden muhasebe
döneminde elde edilen brüt ekonomik faydalardır.
MALİYET MUHASEBESİNİN TANIMI VE AMAÇLARI
Maliyet Muhasebesinin Tanımı
Maliyet muhasebesi denildiğinde, genellikle “Bir işletmenin üretim maliyetlerinin ölçülmesi, kontrolü ve rapora
bağlanması işlemleri” akla gelmektedir. “Bir işletmede üretilen mamul ve hizmet birimlerinin elde edilmesi ve bunların
alıcılara ulaştırılıp paraya çevrilmesi için, işletmenin yaptığı fedakârlığın parasal ölçüsünü gösteren maliyetlerin, hangi
giderlerden oluştuğunu belirleyen, söz konusu giderleri; türleri, fonksiyonları ve gider yerleri bakımından hesap
planındaki sınıflandırma doğrultusunda kaydedip izleyen, bu bilgilerin inceleme ve yorumunun yapılmasına olanak
verecek raporların hazırlanmasını ve maliyetlerin kontrolünü amaç bilen işlemler bütünüdür.” biçiminde
tanımlayabiliriz.
Maliyet Muhasebesinin Amaçları
Üretim maliyet muhasebesinde, maliyet çalışmasının amacı;
Üretilen mamul ve hizmetlerin birim maliyetlerini ölçmek,
Stokların değerlerini hesaplamak,
Geleceğe yönelik planların (bütçelerin) yapılmasına yardım etmek,
Giderlerin kontrolünü ve kalite standardını korumak koşulu ile olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürülmesini
sağlayacak yöntemleri geliştirmek,
Seçenekler arasında karar vermek durumunda olan yöneticilere maliyetle ilgili düzenli, etkili ve güvenilir
bilgiler vermek biçiminde sıralanabilir.
FİNANSAL MUHASEBE iLE MALİYET MUHASEBESİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER VE MALİYET MUHASEBESİNİN
MUHASEBE ORGANİZASYONU İÇİNDEKİ YERİ
Finansal Muhasebe ile Maliyet Muhasebesi Arasındaki ilişkiler
Finansal muhasebe; işletmede meydana gelen ekonomik ve mali olayları para cinsinden toplayıp, kaydedip,
sınıflandırıp, özetlerken temelde iki amaç gütmektedir. Bunlardan ilki, işletmeye konan sermayenin niteliğini ve
durumunu belirlemek, ikincisi ise faaliyet sonuçları sonucunda sermayede meydana gelen değişiklikleri ölçmektir.
Maliyet muhasebesinin temel amacı ise yönetime gerekli bilgileri sağlamaktır.
Maliyet muhasebesi içe yönelik bilgiler üretir.
Ürettiği bilgiler yönetim aracı olarak kullanılır.
Parasal değerler yanında miktar hareketleriyle de ilgilenir.
Finansal muhasebeden farklı olarak kayıtlarda ve raporlamada sadece zaman dönemlerini esas almaz; aynı
zamanda üretim birimleriyle ilgili kayıt ve hesaplamalara da ağırlık verir.
 Maliyet muhasebesinde bazı amaçlar için tahmini veriler de kullanılır. Oysa finansal muhasebede tutarlar
kesindir ve belgelere dayanır kayıtlar, geçmiş olayları yansıtır.
GİDERLERİN DEĞİŞİK KRİTERLERE GÖRE SINIFLANDIRILMASI
Giderlerin Çeşitlerine Göre Sınıflandırılması
İlk madde ve malzeme giderleri,
İşçi ücret ve giderleri,
Memur ücret ve giderleri,
Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler,
Çeşitli giderler,
Vergi, resim ve harçlar,
Amortismanlar ve tükenme payları,
Finansman giderleri şeklindedir.
Giderlerin işletme Fonksiyonlarına Göre Sınıflandırılması
Tedarik (satın alma),
Üretim, araştırma, geliştirme,
Pazarlama, satış ve dağıtım,
Genel yönetim
Finansman şeklinde işletme fonksiyonlarına göre sınıflandırılır
Giderlerin Mamullere Yüklenmesine Göre Sınıflandırılması
Direkt Giderler: Belirli bir mamul veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya herhangi bir dağıtım
anahtarı kullanmadan yüklenebilen giderlerdir. Direkt ilk madde ve malzeme giderleri ile direkt işçilik giderleri
buna örnek olarak gösterilebilir. Direkt giderlerin en önemli özelliği, bunların belirli bir üretim birimi için ne
kadar harcandığının doğrudan doğruya hesaplanabilmesidir.
Endirekt Giderler: Belirli bir mamul veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenemeyip, birtakım
dağıtım ölçüleri yardımı ile yüklenebilen giderlerdir. Endirekt giderlerin bir bölümü; oluştukları gider yeri
açısından endirekt olarak kabul edilmekte, bir bölümü ise nitelik ve hesaplamalarındaki güçlükler nedeni ile
endirekt sayılmaktadır
Giderlerin Faaliyet Hacmiyle Olan ilişkisine Göre Sınıflandırılma
Sabit giderler,
Değişken giderler
Yarı sabit giderler
Yarı değişken giderler.
Giderlerin Kontrol Edilebilirlik Özelliklerine Göre Sınıflandırılması
Kontrol edilebilen giderler
Kontrol edilemeyen giderler
Giderlerin Fiili Olup Olmamasına Göre Sınıflandırılması
Fiili Giderler; tahakkuk etmiş, gerçekleşmiş giderlerdir. Fiili maliyet yöntemi esasına göre kurulmuş maliyet
sistemlerinde; maliyetler fiili tutarlara göre yani fiilen gerçekleşen tutarlara göre hesaplanır.
Standart giderler ise; faaliyet yapılmadan önce bilimsel yöntemlere göre belli bir gelişme düzeyinde, belli
koşullara göre gerçekleşmesi beklenen standart verilere göre hesaplanır. Standart maliyet yöntemini
uygulayan işletmelerde, standart giderler ile fiili giderlerin ayrı ayrı izlenmesi gerekir.
MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ VE MALİYET SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI
Maliyet kapsamına göre maliyet yöntemleri:
Tam maliyet yöntemi,
Değişken maliyet yöntemi,
Normal maliyet yöntemi
Asal maliyet yöntemi (Direkt maliyet yöntemi)
Maliyetlerin saptanması zamanına göre maliyet yöntemleri:
Fiili maliyet yöntemi,
Tahmini maliyet yöntemi
Standart maliyet yöntemi
Maliyetlerin saptanma şekline göre maliyet yöntemleri:
Sipariş maliyet yöntemi
Evre (safha) maliyet yöntemi
TEKDÜZEN MALİYET MUHASEBESİNDE KULLANILAN HESAPLAR - 7/A VE 7/B SEÇENEĞİ
70 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESAPLARI
700 MALİYET MUHASEBESİ BAĞLANTI HESABI
701 MALİYET MUHASEBESİ YANSITMA HESABI
71 DİREKT iLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
710 DiREKT iLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ
711 DiREKT iLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ YANSITMA HESABI
712 DİREKT iLK MADDE VE MALZEME FİYAT FARKI
713 DİREKT iLK MADDE VE MALZEME MİKTAR FARKI
72 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ
720 DİREKT işçilik GİDERLERİ
721 DİREKT işçilik GİDERLERİ YANSITMA HESABI
722 DİREKT işçilik ÜCRET FARKLARI
723 DİREKT işçilik SÜRE (ZAMAN) FARKLARI
73 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
732 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ BÜTÇE FARKLARI
733 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ VERİMLİLİK FARKLARI
734 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ KAPASİTE FARKLARI
74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ
741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI
742 HiZMET ÜRETİM MALİYETİ FARK HESAPLARI
75 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
751 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ YANSITMA HESABI
752 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER FARKLARI
KAMPÜS AKADEMİ Maliyet Muhasebesi
7
76 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
761 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
762 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ FARK HESABI
77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
772 GENEL YÖNETİM GİDER FARKLARI HESABI
78 FİNANSMAN GİDERLERİ
780 FİNANSMAN GİDERLERİ
781 FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI
782 FİNANSMAN GİDERLERİ FARK HESABI

1.ÜNİTE İLE İLGİLİ SORULAR
1. İşletme üretimde kullanılmak üzere ilk madde satın almıştır. İlk maddenin satın alma fiyatı 5.000 TL, KDV900 TL’dır. 5900 TL peşin olarak ödenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi ilk maddenin maliyet tutarıdır?
a. 2.000
b. 3.000
c. 4.000
d. 5.000
e. 5.900

2. Aşağıdaki harcamalardan hangisi giderdir? a. Bankalara olan kredi borcunun 8.000 TL’si ödendi.
b. Gelecek yıllara ait kira bedeli olarak 12.000 TL ödenmiştir.
c. Üretim Personeline ödenen ücretler 7.000 TL’dır.
d. Reklam giderleri olarak 4.000 TL ödenmiştir.
e. Bankaya 2.500 TL yatırılmıştır.

3. Aşağıdaki harcamalardan hangisi stok maliyetinedahil edilmeyip doğrudan gider kaydedilir?
a. Genel yönetim giderleri
b. Dönüştürme maliyetleri
c. Direkt İlk madde ve malzeme giderleri
d. Direkt işçilik gideri
e. Genel üretim gideri

4. Aşağıdakilerden hangisi maliyet muhasebesinin amaçlarından değildir?
a. Üretilen mamul ve hizmetlerin birim maliyetlerini ölçmek,
b. Stokların değerlerini hesaplamak,
c. Geleceğe yönelik planların (bütçelerin) yapılmasına yardım etmek,
d. Dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tabloları düzenlemek
e. Olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürülmesini sağlayacak yöntemleri geliştirmek,

5. Belirli bir mamul veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya herhangi bir dağıtım anahtarı
kullanmadan yüklenebilen giderlere örnek aşağıdakilerden hangisidir?
a. Amortisman giderleri
b. Çeşitli giderler
c. Elektrik giderleri
d. Direkt işçilik giderleri
e. Genel üretim giderleri

6. İşletmenin normal üretim kapasitesi 10.000 adet B mamulü üretmektir. Kasım ayında işletme ekonomik kriz nedeni ile 6.000 adet B mamulü üretmiştir.
İşletmenin kasım ayı kapasite kullanım oranı aşağıdakilerden hangisidir?
a. %40
b. %50
c. %60
d. %70
e. %100

7. Genel muhasebe ile maliyet muhasebesi birbirinden ayrı olarak yürütüldüğü, her iki muhasebenin
hesaplarını kendi bünyeleri ve hesap alanı içinde tuttuğu ve Genel muhasebe ile maliyet muhasebesi
arasındaki bağlantının bağlantı hesapları aracılığıyla sağlandığı muhasebe sistemi aşağıdakilerden
hangisidir?
a. Hesap Ayrılığı Sistemi
b. Bağımsız Hesap Sistemi
c. Birleşik Hesap Sistemi
d. Değişken Maliyet Sistemi
e. Standart Maliyet Sistemi

8. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğ’inde uygulanan maliyet muhasebe sistemi aşağıdakilerden hangisidir?
a. Hesap Ayrılığı Sistemi
b. Direkt Maliyet sistemi
c. Birleşik Hesap Sistemi
d. Değişken Maliyet Sistemi
e. Standart Maliyet Sistemi

9. Aşağıdakilerden hangisi maliyet hesaplarından değildir?
a. Vergi cezaları
b. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
c. Genel Üretim Giderleri
d. Direkt işçilik Giderleri
e. Hizmet Üretim Maliyetleri

10.Aşağıdaki giderlerden hangisi fonksiyon ayırımında tanımlanan giderlerden değildir?
a. Pazarlama satış dağıtım giderleri
b. Genel üretim giderleri
c. Direkt ilk madde ve malzeme Giderleri
d. Araştırma, geliştirme giderleri
e. Çeşitli giderler
1d 2d 3a 4d 5d 6c 7a 8c 9a 10e
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst