Aöf Çalışma Ekonomisi Ders Notları 4. Ünite

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
ÇALIŞMA EKONOMİSİ

::::::::::::4.ÜNİTE::::::::::::::EMEK PİYASASI DENGESİ ::::::::::::::::::::
REKABETÇİ PİYASALARDA EMEK PİYASASI DENGESİ
Tam Rekabet Piyasasında Tek Ücret Kanunu
Tam Rekabetçi Emek Piyasası: İşlerin ve işgücünün homojen ve çok sayıda olduğu, şeffaflık ve emek hareketliliğinin tam olduğu, sendikaların olmadığı bir emek piyasasıdır.
Tam rekabetçi bir emek piyasası için aşağıdaki varsayımlar kabul edilmektedir:
• Firmalar kârlarını, işçiler ise faydalarını azamileştirme şeklindedirler. • Piyasa şeffaftır.
• Firmalar ve işçiler piyasadaki işler ve ücretler hakkında tam bilgiye sahiptirler.
• Piyasada homojenite vardır. İşçiler beceri ve verimlilik bakımından, işler ise ücret dışı gelirler ve çalışma şartları bakımından homojendirler (birbirinin aynı özelliklere sahip).
• iş piyasasında çok sayıda işçi ve işveren vardır, sendikalar yoktur.
• Piyasadaki bütün işler işçilerin rekabetine açıktır. İşçinin bir işten diğerine geçişini engelleyen kıdem şartı veya firma içinden elemanların işe alınması gibi kurumsal engeller yoktur. Mobilite (emek hareketliliği) maliyetsizdir.
Denge Ücreti: Emek arz ve talebini eşitleyen ücrettir. İşsizliğin olmadığı bu ücret düzeyine piyasayı temizleyen ücret de denilir.
Tam rekabet piyasasında denge kararlı bir dengedir.Emek miktarı=L Ücret oranı=W
Denge ücretinde (WTR) emek arzı emek talebine eşit olup işsizlik olmadığından, buna piyasayı temizleyen ücret oranı da (market clearing wage rate) denilir.
EMEK TALEP ESNEKLİK TÜRLERİ 1) Ed =0 * tam inelastik talep : ücret oranındaki artış emek talebini hiç etkilemiyorsa emek talebi 0 dır
2) Ed =1à birim esnek talep : emek talebindeki yüzde değişim ücretteki yüzde değişime eşittir. Emek talep eğrisi hiperbol şeklindedir.
3) Ed = 8 à tam esnek talep : eğer firma cari ücret düzeyinde bütün işçileri istihdam etmeye istekli fakat bu ücretin üzerinde hiçbir işçi istihdam etmeyecekse tam esnek söz konusudur
4) 0< Ed< 1 à esnek olmayan talep : ücret oranındaki yükselme veya düşüşler istihdamda oransal olarak daha düşük değişmelere neden olur. 5) 1< Ed <8 à esnek talep : emek talebindeki yüzde değişim ücret oranındaki yüzde değişimden büyüktür.
Emeğin fiyatı olan ücretin temel belirleyicileri emek arzı ve talebidir.
Emek talep esnekliğini etkileyen unsurlar : Emek talebinin esnekliğini belirleyen faktörler alfred Marshall ve john R. Hicks tarafından özetlenmiştir.
Marshall – Hicks türetilmiş talep kanunları :
1) Ürün talep esnekliği : - ürün talebinin fiyat esnekliği ne kadar yüksekse emek talebi de o ölçüde esnektir. - Nihai ürün talebinin fiyat esnekliği yüksekse, fiyat artışının yol açacağı satış ve üretim azalışı büyük olur. - Ürün talebi esnek değil ise , ücret artışı nedeniyle maliyetlerde oluşan artış fiyat yoluyla tüketiciye yansıtılabilir. Ürün talebiyle tğretilmiş talep kanunun 2 özelliği vardır.
*a) Diğer şeyler sabitken firmanın faaliyet gösterdiği ürün piyasası ne kadar rekabetçi ise, o firmanın emek talep eğrisi o ölçüde esnektir
*b) Piyasanın tümü için emek talep eğrisi tek bir firmanın emek talep eğrisine göre daha az esnektir. (daha dik )
2) Emek maliyetinin toplam maliyet içindeki payı
- toplam maliyet içinde emek maliyetinin payı ne kadar fazla ise emek talebi o kadar esnektir.
- Emek maliyetinin toplam maliyet içindeki payının düşük olması, emek talebini ücret artışlarına karşı duyarsız hale getirir ve işçilere avantaj sağlar. Bu özelliğe önemsiz olmanın önemi adı verilir.
3) Diğer üretim faktörlerinin ikame edilebilirliği
-üretimde emeği diğer faktörlerle ikame edebilmek ne kadar kolaysa emek talebi o kadar esnektir
4) Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği
- Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği ne kadar büyükse emek talebi o kadar esnektir.
Tam Rekabetçi Alt Piyasalarda Dengelenme
Tam rekabetçi bir emek piyasasının kararlı denge hâlinde olduğunu, denge ücretinden sapmalar olsa da piyasanın zaman içinde tekrar denge ücretine döneceğini incelemiştik. Bu duruma tam rekabette tek ücret kanunu denilir.
Tam rekabetçi iki piyasa arasında ücret farklılıkları olabilse de bu durum uzun dönemde geçerli olmayacak ve ücretler eşitlenecektir.
Tek Ücret Kanunu: Tam rekabet piyasalarında kısa dönemde denge ücretinden sapmalar olabilse de uzun dönemde arz ve talep güçlerinin piyasayı tekrar denge ücretine getireceğini ifade eden kuraldır.
Tam rekabetçi bir emek piyasasının özellikleri geçerli ise iki alt piyasada (örneğin aynı mesleğin iki farklı şehirdeki piyasası) ücret farklılıkları kalıcı olmayacak, ücretler zaman içinde eşitlenecektir.
Tek ücret kanunu piyasan›n geneli (o mesleğin ülke genelindeki arz ve talebi) için geçerli olduğu kadar, bütünü oluşturan alt piyasalar arasında da geçerli olacaktır.
Piyasa Dengesinde Değişmeler
İş piyasalarının başlıca görevi, işgücünün etkin dağılımını gerçekleştirmektir.Piyasanın gerek arz gerekse talep yönünün oldukça dinamik olduğu göz önünde bulundurulursa bu gerçekleştirilmesi bir hayli zor bir görevdir.
Talep Fazlası
Bir piyasada talep fazlası ya emek arzı sabitken emek talebinin artması ya da emek talebi sabitken emek arzının azalması nedeniyle olabilir.
Talep Fazlası: Emek arz veya talep eğrilerindeki kaymaya bağlı olarak veri ücret düzeyinde emek talep miktarının emek arz miktarından fazla olması durumudur
Arz Fazlası: Emek piyasalarında piyasa dengesinin bozulmasına neden olan bir başka durum arz fazlasıdır.
Arz Fazlası: Emek arz veya talep eğrilerindeki kaymaya bağlı olarak veri ücret düzeyinde emek arz miktarının emek talep miktarından fazla olması durumudur.
****Arz fazlası ya talepte bir değişme yokken emek arz eğrisinin sağa kayması ile ya da arzda bir değişme yokken emek talep eğrisinin sola kayması ile meydana gelebilir.
Ücret Rijitliği (Katılığı ) Durumunda Dengelenme
Ücret Katılığı: Parasal ücretlerin; sendikalar, toplu sözleşme düzeni veya işverenlerden kaynaklanan sebeplerle azalamaması hâlidir.
Tam Rekabetçi Bir Firma İçin Ücret ve İstihdam Düzeylerinin Belirlenmesi
Emek arz eğrisinin sonsuz esneklikte olması veri ücret düzeyinde firmanın ücreti değiştirmeksizin dilediği kadar işçi çalıştırabileceğini göstermektedir.
Emek talebi ile ilgili ürün piyasasında tam rekabetçi bir firmanın marjinal ürün geliri eğrisinin (MRPL) aynı zamanda emek talep eğrisine (DL) eşit oldu¤u bulunmuştu.Tam rekabet piyasasında bu eğri aynı zamanda marjinal ürün değerine de (VMP) eşittir
Marjinal Ürün Değeri: İlave işçinin istihdam edilmesi ile para birimi cinsinden toplumun sağladığı ekstra üretimi gösterir. Son işçinin verimliliği ürün fiyatı ile çarpılarak bulunur.
Ürün piyasasında tam rekabetçi bir firma için emek talebi (DL) aynı zamanda marjinal ürün gelirine ve marjinal ürün değerine de eşit olacaktır.
Emek piyasasında tam rekabetçi olan bir firma için ücret zaten piyasada belirlendiğinden, burada belirlenecek tek şey vardır: istihdam düzeyi.
*TEKELCİ BİR FİRMA İÇİN PİYASA DENGESİ
Tekelci bir ilaç firmasının sekreter istihdamı buna örnek olarak verilebilir. Sekreterler hemen hemen bütün firmalarda çalıştırıldıkları için emek piyasasının bu durumda tam rekabete yakın olduğu düşünülebilir.Ürün piyasasında tam rekabetçi bir firma, fiyat alıcısı konumunda olduğundan ürettiği bütün malları piyasada oluşan fiyata göre satmak durumundadır. Firma bütün satışlarını aynı fiyattan yapacağı için, sattığı sonuncu birim maldan elde ettiği gelir (marjinal gelir) aynı zamanda malın fiyatına eşit olmaktadır.Tekelci bir firma daha çok mal satabilmek için fiyatı düşürmek zorundadır.
*OLİGOPOLCÜ BİR FİRMA İÇİN PİYASA DENGESİ
Oligopol piyasası, bildiğiniz gibi endüstrideki üretimin büyük bir kısmının az sayıda firma taraf›ndan yapıldığı bir piyasa türüdür. Oligopol piyasasında firmaların üretim, satış , yatırım ve reklam planlarında karşılıklı bağımlılık söz konusudur.
Bir firmanın bu değişkenlerle ilgili bir manüpülasyonu diğer firmaların buna misillemede bulunmalarına neden olmaktadır. Bu tür piyasalarda işkolundaki toplam üretimin büyük bir kısmını gerçekleştiren az sayıda büyük firma emek piyasasında da etkilidir
ÜCRET BELİRLEMESİNDE MARJİNAL VERİM TEORİSİNE İKİ ALTERNATİF MODEL
Etkin Ücret Teorileri
Neoklasik teorinin kabul etmediği ücret artışlarının işgücü verimliliğini arttıracağını savunan teoridir.
Etkin Ücret Teorisinde Ücret-Verimlilik Bağlantısı: Etkin Ücret Modelleri
1-Beslenme modelleri 2-Kaytarma modeli 3-İşçi devri modeli 4-Seçim modelleri 5-Sosyolojik model
Etkin Ücret Modelleri: Etkin ücret teorisi açısından ücret artışlarının verimliliği hangi mekanizmalarla
arttıracağını açıklayan beş farklı modeldir.
Beslenme Modelleri: Ücret artışlarının işgücünün daha iyi beslenmesini sağlayacağını bunun ise işgücünü daha sağlıklı ve güçlü kılarak daha verimli çalışmasını sağlayacağını ileri süren modellerdir. Yüksek ücret alan işçiler daha iyi beslenirler ve fiziksel açıdan daha güçlü olurlar.Bu model özellikle az gelişmiş ülkeler için geçerlidir.
Kaytarma Modeli: İşgücünün denetlenmedi¤i durumlarda kaytarma eğiliminde olduğunu savunan modellerdir. Buna göre işçilere piyasa ücretinin üstünde ücret verilmesi işten çıkarılmasının fırsat maliyetini arttıracağı için işçiler kaytarmamayı tercih edeceklerdir
İşçi Devri Modeli: işgücüne piyasa denge ücretinin üstünde ücret ödenmesinin işçi devrini düşürerek
verimliliği arttıracağını savunan etkin ücret modelidir.
Bir firmanın maliyetlerini arttıran faktörlerin başında yüksek işçi devri girer.
Seçim Modelleri : Piyasa ortalamasının üstünde ücret vermek firmayı işgücü piyasasında “cazibe merkezi” hâline getirebilir. Piyasadaki işçilerin büyük çoğunluğu yüksek ücret veren firmada çalışmak isteyeceğinden firma açık pozisyon ilan ettiğinde çok sayıda başvuru ile karşı karşıya kalacaktır.
Sosyolojik Modeller: işçi işveren ilişkisini karşılıklı hediye değişimi olarak açıklayan etkin ücret modelleridir. Buna göre işveren işçiye hediye olarak ücret verirse işçiden buna karşılık yüksek çalışma
gayreti alır.
işverenin işçiye verebileceği en önemli hediye yüksek ücret ve iyi çalışma koşullarıdır. Buna karşılık işçinin işverene sunabileceği hediye “yüksek çalışma gayreti” dir.
ücret teorilerinden çıkarılacak sonuç şudur. Marjinal verim teorisini savunanların “ücretler yükseldiğinde işgücü verimliliği değişmez” varsayımı çeşitli durumlarda söz konusu olmayabilir ve ücret yükselmelerinin verimliliği de arttırması için önemli gerekçeler mevcuttur.
Bu durumda piyasada oluşan denge ücret düzeyi kârını maksimize etmek isteyen işverenin asla ayrılamayacağı ücret düzeyi olmaktan çıkabilmektedir.
İÇSEL EMEK PİYASALARI
Neoklasik teoriye göre emek piyasası;
- işçilerin işler için sürekli ve açık bir şekilde rekabete girdikleri,
-benzeri şekilde işverenlerin de işçileri cezbetmek ve işgücü sağlamak amacıyla fiyat arttırma konusunda rekabette bulundukları “dengede olan bir piyasadır.
İçsel emek piyasalarında firmadaki istihdam süreçleri basamaklandırılmıştır.
Bu firmalar sadece başlangıç düzeyi için dışarıdan (piyasadan) işçi alırlar; bunun dışındaki eleman ihtiyaçları bir alt basamaktaki işgücünü terfi ettirmek suretiyle karşılanır.
Bu sistem firmada çalışan işçileri dışarıdaki işçilerin rekabetinden de korumaktadır
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst