Aöf Yaşlı ve Hasta Bakım Hizmetleri Ders Notları 2. Ünite

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
Yaşlı ve Hasta Bakım Hizmetleri

ÜNİTE 2


Yaşlılarda Görülen Biyolojik ve Sosyal Değişiklikler

Eski Roma döneminde ortalama yaşam 22 yıl iken günümüzde tüm Dünya’da nerdeyse 73 yıla ulaşmaktadır.

Yaşlılıktaki Biyolojik (fizyolojik) Değişiklikler nelerdir?

Görmede, işitmede azalma, iskelet sistemi ve beyinde oluşan değişiklikler fizyolojiktir. Daha önceki sağlık durumu, geçirdiği hastalıklar, kazalar ve cerrahi müdahaleler, sağlıkla ilgili alışkanlık ve davranışları, genetik faktörler bu fizyolojik değişim üzerinde etki göstermektedir.

Kardiyovasküler Sistem Değişiklikleri nelerdir?

Yaşlanma ile birlikte kalp ağırlığında bir miktar artış meydana gelir. Bunun sebebi de kalp kası hücrelerinin boyutlarının büyümesi nedeniyle sol ventrikülün (sol karıncık) duvarının kalınlaşması ve
ventriküller arası (karıncıklar arası) bölmenin hafif büyümesidir. Yaşlı bireylerin neredeyse %30-50 sinde görülen hipertansiyon (tansiyon yüksekliği) yaşlanmaya bağlı normal bir süreçmiş gibi algılanmamalıdır

Hipertansiyon nedir?

Kalbin kanı pompalarken damar duvarında oluşturduğu basınçtır ve mm- Hg (milimetre-civa) cinsinden ölçülür. Bu basıncın normal beklenen, istenenden yüksek değerlerde olmasına hipertansiyon adı verilir.

Solunum Sistemi Değişiklikleri

Genç erişkinlerde oldukça fazla olan solunum yüzey alanı yaşla birlikte giderek azalmaktadır. Her on
yılda bu azalış yaklaşık 3 m3 civarındadır. Yaşlanma ile birlikte akciğer elastikiyeti de azalmakta ve soluk alırken elastikiyet azaldığı için daha çok çaba sarf etmek gerekmektedir. Bu değişiklikleri sigara içimi daha çok da arttırmaktadır. Soluk alıp verme sayısı azalır, diyafram gibi solunum kasları zayıflar.

Sindirim Sistemi Değişiklikleri

Genel olarak yaşlanma ile birlikte sindirim siteminin hareket kapasitesi, salgı içeriği ve emilim düzeyi
azalmaktadır. Yaşın artamasıyla birlikte tat, koku, görme, işitme ve dokunma duyularında azalma olmaktadır.. bu nedenle de ilk önce tatlı ve tuzlu daha sonrada ekşi ve acı tatlara karşı duyarlılık azalır.
Mide asiditesi azalır. pernisiyöz anemi ortaya çıkar. kabızlık problemi , Yaşlılarda dişlerde de hem içerik hem de görüntü açısından değişiklikler yaşanır. Dişin mine tabakasında aşınmalar gözlenir bu çok basit aşınmalardan dişin tamamen kaybına kadar ilerleyebilir, yutma refleksi azalır. Mide boşaltımı yavaşlar.

Boşaltım Sistemi Değişiklikleri

Kas yapısındaki zayıflık nedeniyle de idrar tutamama şikayeti yaşlılarda daha sık görülür. Hem bağışıklık sisteminin zayıflaması hem de idrarın
tam boşalamaması nedeniyle yaşlılarda idrar yolu enfeksiyonuna daha sık rastlanmaktadır.

Genital Sistem Değişiklikleri

Genital organlardaki gerileme kadınlarda çok daha dikkat çekicidir. Kadınlarda östrojen azalmasına bağlı olarak vajen mukozasında kuruluk, tüplerde büzülme, rahim hacminin azalması ve memede küçülme dikkat çeker. Erkeklerdeki genital sistem değişiklikleri daha az dramatiktir. Erkeklerde yaş artışı ile birlikte prostat bezi büyüme eğilimindedir ve hatta idrar akımına engel olacak boyuta kadar büyüyebilir. Testisler küçülür. Ancak erkeklerin büyük bir kısmı ölene kadar fertildir.

Kas İskelet Sistemi Değişiklikleri

İlerleyen yaşla birlikte kemik dokusunun miktarı azalır ve yapı olarak da zayıflar. Bu azalma 30’ lu yaşlar civarında başlamaktadır. Kemiklerde ki bu yapısal azalma nedeniyle kemikler daha kırılgan hale gelirler. Kadınlardaki kemik kaybı özellikle menopoz sonrası çok belirgindir.
İşte yaşlanmaya bağlı bu kemik kayıplarına osteoporoz (kemik erimesi)
adı verilir ve her iki cinstede gözlenmektedir.

Sinir Sistemi İlgili Değişiklikler

Beyin kıvrımlarının (girus) eni daralır, beynin oratasındaki boşluklar (ventrikül) genişler. Beyin damarlarının duvarı kalınlaşır ve esneklikleri azalır. Yaşla birlikte öğrenme hızı ve bilgiyi depolama hızı azalır. hatırlanma hızı azalmaktadır. Duyusal ve motor değişiklikler sonucu motor kuvvet azalır, tepki verme süresi uzar. Refleksler yavaşlar. Bunların sonucu olarak yaşlıda denge problemi ortaya çıkar.

İşitme ve Görme Sistemlerindeki Değişiklikler

Aslında 30’lu yaşlardan itibaren yaşlılığa bağlı olduğu düşünülen işitme kayıpları başlayabilir. Yaşlılarda görülen işitme kayıplarına Prebiakuzi (kulak yaşlanması yada yaşlılık sağırlığı) adı verilmektedir. Bu iki taraflı ve simetrik bir işitme kaybı olup belli başlı temel nedenleri,
1. Kulağa giden ve kanlanmayı sağlayan damarların özelliklerinin bozulması eskisi gibi kan taşıma görevini yerine tam getirememesi
2. İşitmede çok önemli görevi olan işitme sinirinin de yaşlanması ve özelliğini kaybetmesi
3. Beyindeki işitme merkezinde problem olması onunda yaşla birlikte işlevinde azalma olmasıdır. Kulak kiri miktarının da yaşla birlikte artmış olması işitme kalitesinin azalmasında etkilidir. Çünkü dış kulak kanalındaki
salgının miktarının artması kulak kirine yol açar. İşitme kayıplarına yaşlılarda çoğu kez kulak çınlaması da eşlik eder.

Yaşlanmanın en net görüldüğü organ gözdür. Gözde, Görme keskinliğinde belirgin azalma, Gözyaşında belirgin azalma gelir.


Derideki Değişiklikler

Doğal yaşlanma süreci içersinde deride ortaya çıkan değişiklikler
nelerdir? İncelme Kabalaşma Kuruluk Elastikiyet kaybı Buruşukluk Sarkma Renk değişimi

Derimizin bir çok işlevi düzenleme görevi vardır bunlar;

1. Vücut ısısını düzenlemek
2. Terlemeye yardımcı olmak
3. Vücut sıvılarının korunmasını sağlamak
4. Altında bulunan organları, zararlı olabilecek dış etkenlerden korumak
ve enfeksiyon etkenlerinin girişine engel olmak gibi.

Bağışıklık Sistemindeki Değişiklikler

Spesifik bağışıklıkta rol alan hücrelerinin yapıları normaldir fakat çok az spesifik antikor üretilmektedir. Ayrıca doğal bir yanıt olan enflamasyon (yangı, iltihap) yaşlı bireylerde kronik hale gelmiştir. Tüm bu değişiklikler enfeksiyon hastalıklarına duyarlılığı artırır ve enfeksiyonlar daha ciddi seyredebilir. Tüberküloz probleminin yeniden alevlenme göstermesi de yaşlılar arasında daha sıktır.

Toplumların yaşlanmasının hızlanmasıyla birlikte

araştırmacılar kişilerin sosyal yaşlanmasıyla ilişkili olarak pek çok teori geliştirmişlerdir. Bunlar nelerdir? ( önce açıklamayı yaparlar sonra bu hangi teori diye sorarlar, mutlaka çıkar J )

Yaşamdan geri çekilme teorisi
Aktivite teorisi
Devamlılık teorisi
Eksiklik teorisi
Alt kültür teorisi
Yaşa bağlı tabakalaşma teorisi
Modernleşme teorisi
Etiket teorisi


Yaşamdan geri çekilme teorisi: ilk teorilerden birisidir. Burada tıpkı emeklilik olayında olduğu gibi kişinin yaşamdan ayrılması kavramı ön plandadır. Ve bu süreç son derece doğal ve kaçınılmazdır.

Bu teoriye göre yaşlılar üstlerine düşen görevlerden yaşlandıkları gerekçesiyle el çekerken onların yerini daha genç elemanlar doldurur.

Aktivite teorisi: Bu teori, geri çekilme teorisinin tam zıttı olarak kişiler ne kadar aktif bir şekilde hayatın içinde olurlarsa o ölçüde mutlu olurlar tezini savunmaktadır


Devamlılık teorisi: buna göre yaşlı bireyler kaybettikleri sosyal rollerin yerine geçebilecek başka roller kazanmaktadırlar. Hatta bu rolleri genç yaşlarda olgulaştırmaktadırlar ve yaşlılığa ne kadar uyarlayabilirlerse o kadar mutlu olmaktadırlar.


Eksiklik teorisi: bu teori yaşlılıkta gerçekleşen bilinç ve akıl fonksiyonlarıyla ilgili biyolojik değişiklikleri temel alarak kişilerde zihinsel yeteneğin azalmasının nedenini yaşlılık olarak göstermektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalara göre de yaşlı bireylerin zihinsel yetilerinin bir miktar azalmasının yaşam boyunca edinilen bilgi birikimiyle telafi edilebileceği yönündedir.


Alt kültür teorisi: yaşlıların ortak özellikleri oldukları ve bu ortak özelliklerin birleşerek bir alt kültür oluşturduğu varsayımından yola çıkan bir teoridir. Bu teoriye göre de yaşlılar çok daha farklı bir yaşamın özlemini çekmektedirler.

Yaşa bağlı tabakalaşma teorisi: burada bireylerin bulundukları yaş grupları onların sosyal konumlarını belirleyerek tabakalara ayırmış olmaktadır. Bu sosyal konumlarda onlara biçilen rolleri belirlemektedir.

Modernleşme teorisi: Bireylerin yerleşik düzene geçmesi toprakla olan

iletişimleri onların statüsünü önemli ölçüde arttırmıştır.

Etiket teorisi: stigma (işaretleme) esasına dayanan bir teoridir. Sosyolojide davranış sapmaları gösteren grupların (Örneğin engelliler gibi) farklılığını belirtmek için kullanılan bir terminolojidir.

Bu şekilde etiketlenen yaşlıda zaman içerisinde etiketteki gibi davranmaya, yeni rol üstlenmemeye ve kendisine biçilen sosyal hayatı yaşamaktadır. Yaşlılık aslında çok eski zamanlardan beri yapılan bir işaretlemedir ve gelişmişlik düzeyi arttıkça toplumların yaşlıdan beklentisi azalmakta onu iş görmez olarak nitelemektedirler.

Sosyal Yalnızlık nedir?

Sosyal yalnızlık ise kişinin toplum içerisinde bir yeri olmadığını düşünmesi, etkinliklerde aktif rol almaması, kendi yaşıtları ile etkin bir iletişim kuramaması gibi algılanmaktadır.

Neden kadın yaşlılarda yalnızlık ve yoksulluk daha sık görülmektedir?

Kadınların erkek popülasyonuna göre daha fazla ve ciddi sağlık problemi yaşaması,
Sosyal güvence sıkıntısı, Dul maaşının düşüklüğü ve Beklenen yaşam ümidinin kadın bireylerde daha fazla olması nedeniyle kronik hastalıkların kadınlarda daha sık olmasıdır.

Yaşlıların sosyalleşmesini neler etkiler?

Yerleşim yerinin kırsal ya da kentsel bölge olması
Aile bireylerinden uzak olup olmamaları Geleneksel aile yapısı etkilemektedir.

Yaşam kalitesi kötü olan ve sosyal problemler yaşayan yaşlılar hangi kesimlerdir?

İleri yaş ( 80 ve üzeri) Gelir düzeyi oldukça düşük Kronik hastalığı olan, hatta bu hastalık nedeniyle bağımlılığı olanlar Sürekli ilaç kullanmak zorunda olanlar Çok az arkadaşı olup zaten bunları görmekte zorlananlar Akrabalarından çok uzakta oturanlar Ev dışı uğraşları olmayanlar yada zaman ayıramayanlardır.

Toplumların yaşlılara çizdiği etkin roller nelerdir?

Yaşlıların kendi yaşıtlarıyla vakit geçirmek istedikleri Hoşgörülü, anlayışlı olmadıkları Yaşlılığın son derce sabit bir dönem olduğu Yaşlıların sağlıklı olamayacakları Üretken olamayacakları gibi ifadeler vardır.

Yaşlı istismarı hangi konularda gözlenmektedir?

Fiziksel
Ekonomik
Duygusal
İhmal
Terk etme


Yaşlılara ilişkin sosyal çalışma kaç aşamadan oluşur?

a)Sosyal bakım, ihtiyacı olan bireylerin temel gereksinimlerini (yeme, barınma korunma gibi) karşılayacak şekilde yerine göre psikolojik yardımda bile bulunmayı içine alan hizmettir. Yaşlı bakımı buna çok güzel bir örnektir.
b)Sosyal tedavi ya da sağaltım, kişi ya da ailelerin davranışsal problemlerinin belirlenmesi ve çözümü için gerekli tekniklerde yaralanılması esasına dayanır. Bu işlem içersinde eğitim, danışmanlık ve yerine göre terapi seansları bile mevcuttur.
c)Sosyal rehabilitasyon, topluma katılımı hedefleyen bir çalışmadır.
Ana hedefi yaşam kalitesini arttırmaktır. Bunlar huzurevi, yaşlı bakım evi, yaşlı danışma merkezi ve yerine göre yaşlının evi bile olabilmektedir.

SHÇEK tarafından 1994 de açılan Yaşlı bakım hizmetlerinin amaçları nelerdir?

Kişilerin kendi ortamında ve aile çevresiyle yaşamlarını
sürdürmeleri, Evlerinde yaşayan yaşlıların sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını
gidermek, Çeşitli aktivitelere yaşlıyı da katmaktır.

Evde bakım hizmetleri içerisinde, ne tür hizmetler vardır?

Evde yardım, Evde takip hizmeti, Evde tıbbi bakım, Süreli bakım, Eve yemek servisi, Evde bakım onarım tamirat işleri, Telefonla yardım servisi yer almaktadır.

Yaşlılarda görülen kalp damar hastalıkları nelerdir?

Tansiyon Felç-damar sertliği Kalp yetmezliği Kalp ritminin bozulması

Kısa kısa…

1. Günümüzde ortalama yaşam süresi kaç yıl olmuştur? … 73
2. Yaşlılık doğal bir hastalık, hastalıkta zamansız gelen bir yaşlılıktır
sözünü kim söylemiştir? …Aristoteles
3. Yaşlanmanın başlangıcında dış görünüşteki değişim hangi yaşlarda başlar? … 50-60
4. İnsan vücudundaki en büyük arter hangisidir?...Aorta
5. Gündüzlü bakım ve evde bakım hizmetleri hakkındaki yönetmelik
SHÇEK tarafından hazırlanmıştır? …
6. Kalbin kasılması işlemine ne ad verilir?...Sistol
7. Büyük tansiyonun normal değeri kaç mmhgdır? … 120
8. Nefron hangi organda bulunur? … Böbrek
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst