Aöf Sosyal Psikoloji-1- Ders Notları 2. Ünite

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
SOSYAL PSİKOLOJİ 1

ÜNİTE 2


SOSYAL ALGI

İzlenim Oluşturma nedir?
Bir kişiyle kurulan iletişim süresince algılanan özelliklerin
değerlendirilerek o kişi hakkında bir fikir oluşturma sürecidir.

İzlenim Oluşturma
İzlenim oluşturmadaki temel ilkeler nelerdir?

• İzlenimler çok az bilgiye dayalı ve çok çabuk bir şekilde oluşturulur.

• Biz karşımızdakinin en çarpıcı özellikleri ile onu başkalarından ayıran

farklı kılan özelliklerini kullanarak izlenim oluşturmaktayız.

• Bir davranıştan anlam çıkarırken bir davranışı yorumlarken; o

davranışın yapıldığı koşulları esas alırız. Bağlamından soyutlanmış
değerlendirmelerde bulunmayız.

• İnsanları tek tek değil, belli grupların üyeleri olarak görme

eğilimindeyiz.

• insanların davranışlarını yorumlarken, önceki bilgilerimizi kullanırız. Bir

öğretmenin davranışını yorumlarken öğretmenlerle ilgili olarak sahip
olduğumuz eski bilgilerimizi kullanırız.

• Bizim kendi ihtiyaç ve amaçlarımız, algılamalarımızı etkilemektedir.

Sözgelimi bir daha karşılaşmayacağımız birini algılamamız, hep birlikte
olacağımız birisini diyelim ki oda arkadaşımızı algılamamızdan farklı
olacaktır.

İzlenim oluştururken kullandığımız bilgiler neler bir de ona

göz atalım…
 Roller
Rol şemalarının sağladığı bilgiler hem fazla, hem açık ve

önemli; hem de yarattığı çağrışımlar bakımından daha zengindirler.
Sözgelimi bir insanın milletvekili, ya da kabadayı olduğunu bilmek
onunla ilgili pek çok bilgi verecek, çağrışım sağlayacaktır.

 Fiziksel ipuçları
Karşılaşılan bir insana ilişkin özellikler hakkında

bir çıkarsamada bulunurken; öncelikle onun görünümü ve
davranışları üzerine odaklanırız. İlk bakışta yakalanabilen dış
görünüm ve davranışla ilgili algılarımız oldukça ayrıntılı izlenimler
oluşturmaya olanak sağlayabilir.


 Ayırıcı Özellikler
Bu görsel ayırıcılık ya da dikkat çekici durumlar

izlenim edinmede son derece etkilidirler. Örneğin yeni işe başlayan
kişinin oda arkadaşlarından birisinin bir tiki varsa; onunla ilgili ilk
izlenimi ne onun giyimi, ne saç biçimi, hatta ne cinsiyeti değil, bu
tiki olacaktır.

 Davranışlardan Kişilik Özelliklerini Çıkarsama
Karşılaştığınız bir kişinin görünüş, davranış, hatta mimik ve jestleri gibi

gözlenebilir özelliklerinden; hızla, onun nasıl bir insan olduğuna
yani kişilik özelliklerine ilişkin çıkarımlarda bulunmaya yöneliriz.

 Gruplama (Sınıflara Ayırma)
Cinsiyet, ırk ve toplumsal sınıf gibi

gruplara ayırma da algılamamızı etkiler. Biz başkalarındaki ayırıcı
bir özelliğe tepki verirken; çok kez onu, bir grup veya sınıfın parçası
olarak algılarız.

 Bağlamın Etkisi

Toplumsal algı bağlamdan da etkilenmektedir. Bağlam etkisi iki şekilde
olabilmektedir. Zıtlaştırma etkisi ve benzeştirme etkisi. Zıtlaştırma etkisi,
çevresel bağlam dışında yargılar üzerindeki yanlılık etkisi anlamına
gelmektedir. Çok çirkin bir fotoğrafın hemen sonrasında gösterilen normal
güzellikte bir resim, olduğundan daha güzel olarak algılanır. Buna zıtlık
etkisi denilmektedir. Buna karşılık çok çekici birinin fotoğrafıyla, daha az
çekici birinin fotoğrafının birlikte gösterilmesi; az çekici olanın,
olduğundan daha çekici olarak algılanmasını sağlayacaktır. Buna da
benzeştirme etkisi denilmektedir.

İzlenimlerin bütünleştirilmesi hangi aşamalarda oluyor?

 Değerlendirme, Değerlendirmelerimiz iyilik-kötülük, sevimlilik-sevimsizlik,
temizlik-pislik, incelik-kabalık nitelemeleridir. Ya da bir
kişiyi seviyor muyuz, yoksa sevmiyor muyuz?

 Olumsuzluk Etkisi, olumsuz kişilik özelliği ya da özelliklerinin,

birey hakkındaki genel izlenime olan etkisinin olumlu olanlardan
fazla olmasına olumsuzluk etkisi denilmektedir.

 Olumluluk Yanlılığı, biz insanları olumlu değerlendirme

eğilimindeyiz. Bu olgu olumluluk yanlılığı olarak
isimlendirilmektedir.

 Duygusal Bilgi, Bir insandaki mutluluk duygu durumu, onun

özellikleriyle ilgili izlenim edinmeyi kolaylaştırmaktadır. i

 Anlam Yükleme Bir kişi hakkında edinilen her yeni bilgiye

yüklenen anlam; o kişi hakkında önceden bilinen bilgilere bağlı
olarak değişmektedir.

 Tutarlılık Yükleme, eğer bir insanı başlangıçta sevmişsek onu

çekici, akıllı, cömert, becerikli vb özelliklere sahip biri olarak
varsayarız.


 Şemalar, Başkaları hakkındaki bilgileri genellikle, onların ait olduğu
sınışara (sözgelimi kadın ya da erkek olmaları) ilişkin kalıp yargı ve
peşin hükümleri kullanarak işleriz.

Şemaların işlevleri (özellikleri) nelerdir?

• Karmaşık bilgileri işlemeyi kolaylaştırır.
• Ayrıntıları anımsamada yardımcı olur.
• Bilgi işleme hızını artırır.
• Bilgilerimizdeki boşlukları doldurur.
• Yeni bilgileri yorumlayıp değerlendirmede yardımcı olur.

Rol Şemaları: Bunlar belli bir roldeki insanlar için elimizde olan, organize

edilmiş kavramlardır.

Yükleme Kuramı (Atfetme Kuramı) nedir?


Yükleme Kuramı: Olayların ya da davranışların nedenlerine ilişkin

izlenim oluşturmaktır.

Uygun Çıkarsamalar Kuramı; insanların gösterdiği davranış o anki

koşullar nedeniyle mi yoksa koşullar öyle gerektiğinden mi yapıldı bunu
açıklayan kuramdır. Dost acı günde belli olur buna örnek bir atasözüdür.

Nedensellik yükleme, insanların yaptıkları ya da yapmadıkları şeylerin

(davranışlarının) nedenlerini anlamaktır.

Birlikte Değişim Kuramı nedir?

Bir şeyin bir davranışın nedeni olabilmesi için; davranış olurken olması, o
davranış olmadığında da olmaması gerekir. Birlikte değişim kuramına
göre; nedensellik yüklemelerinde bulunurken, üç tür bilgiden
yararlanılmaktadır. Bu bilgiler “tutarlılık bilgisi”, “belirginlik bilgisi” ve
“yaygınlık bilgisi”dir.

 Tutarlılık bilgisi, davranış zaman içerisinde ve farklı koşullarda

değişiyor mu? Yağız’ın öğretmeniyle ilgili düşüncelerinde; zaman
içerisinde herhangi bir değişme oluyor mu yoksa hep aynı mıdır?
Yani öğretmeni beğenmediği zamanlar da oluyor mu?

 Belirginlik bilgisi, bir durum karşısında gösterilen tepkinin o

duruma mı özgü olduğuna yoksa benzer bütün durumlarda da
gösteriliyor olup olmadığına bakılır. Yağız; öğrenci olarak bütün
öğretmenlerini değil de belli bir öğretmeni mi çok beğendiğini
söylüyor? Ya da izlediği bu korku fi mi için mi berbat diyor; yoksa
korku filmlerini genel olarak mı sevmiyor?

 Yaygınlık bilgisi, Yukarıdaki öğretmen ve film örneğini

kullanırsak; başkalarının da o öğretmenle ya da o filmle ilgili
değerlendirmeleri Yağız’la benzeşiyor mu? Onlar da öğretmeni daha
çok beğeniyor, filmi beğenmediklerini mi söylüyorlar?

Yükleme sürecinde yapılan yanlılıklar nelerdir?

a) Temel Yükleme Hatası
Bir insanın yaptığı bir davranışı; içinde bulunduğu koşullarla değil de onun
genel eğilimleri ile yani kişilik özellikleri ve tutumlarıyla açıklama eğilimi,
temel yükleme hatası olarak isimlendirilmektedir.

b) Oyuncu-Gözlemci Yanlılığı

Oyuncu, bir davranışta bulunan, gözlemci ise onun davranışına tanık olan
kişidir. Biz, başkalarının yaptığı hataları onların içsel özellikleriyle;
kendimiz aynı hatayı işlediğimizde bunu durumsal faktörlerle açıklama
eğilimindeyiz.

c) Yanlış Yanlılık Bilgisi insanlar herkesi kendisi gibi bilmektedirler.

İnsanların kendi davranış ve düşüncelerinin yaygınlığını-paylaşıldığını
abartma eğilimi yanlış yaygınlık bilgisi olarak bilinmektedir.

d) Kendine Hizmet Eden Yükleme Yanlılığı

Başarıdan pay çıkarıp, başarısızlıktaki sorumluluğu yadsıma eğilimine,
kendine hizmet eden yükleme yanlılığı denilmektedir. İnsanlarda başarıyı
sahiplenme, başarısızlığın sorumluluğunu ise başkalarına yükleme eğilimi
oldukça yaygındır. Örneğin öğrenciler sınavda iyi not aldıklarında bu
kendi başarılarıdır; kötü not aldıklarında ya sorular çok zordur, ya da
öğretmen zayıf vermiştir.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst