Aöf İktisadi Büyüme Ders Notları 4. Ünite

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
İKTİSADİ BÜYÜME

4.ÜNİTE


HARROD-DOMAR BÜYÜME MODELİ

Keynes, 1936 yılında yayımlanan Para, Faiz ve İstihdamın Genel Teorisi adlı eserinde piyasa mekanizmasının otomatik olarak tam istihdamı sağlama konusunda başarılı olamadığını ileri sürmüştür.
Keynes eserinde yatırım harcamalarının öncelikle toplam talep üzerinde etkilerini incelemiş, yatırım harcamalarının üretim kapasitesi üzerindeki etkilerini tümüyle ihmal etmiştir. Keynes’in büyüme konusundaki analizleri ise bu anlamda kısa dönemli statik bir analizdir. Keynes’in kısa dönemli statik analizini uzun dönemli olarak genişleten ve dinamik büyüme sorunlarıyla ilgilenen iktisatçılar ise Harrod ve Domar’dır. Roy F. Harrod 1937 yılında Bay Keynes ve Geleneksel Teori isimli makalesi ile Keynes’in teorisini eleştirmiş ve 1939 yılında Dinamik Teori Üzerine Bir Deneme başlıklı makalesinin hazırlanmasında da bu eleştiriler etkili olmuştur.
Harrod’un modeline çok benzeyen diğer bir model ise İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerikalı iktisatçı Evsey D. Domar tarafından 1946, 1947 yılları arasında geliştirilmiştir. Harrod ve Domar’ın büyüme modeline olan katkılarında çok benzeyen analizler yapmaları nedeniyle iki model genellikle Harrod-Domar büyüme modeli olarak adlandırılmaktadır.

**Harrod büyüme modelinde de temel unsur yatırımlardır.

Domar modelinde çarpan mekanizması/katsayısı önemli bir araç olup kullanılmışken
Harrod modelinde hızlandıran prensibi/katsayısı önemli bir araç olup kullanılmıştır.
Çarpan mekanizması, Harcamalardaki bir değişikliğin GSMH üzerinde yaratacağı etkileri ortaya koyan bir mekanizmadır.

Harrod Büyüme Modelinin Temel Kavramları ve Varsayımları

1-Tasarruflar
2-Yatırımlar
Tasarruf fonksiyonu S=sxY olarak ifade edilmektedir. S, tasarrufu s, marjinal tasarruf eğilimini, Y ise, millî geliri ifade etmektedir.
Yatırım, belirli bir dönemde sermaye stokuna yapılan net ilaveler olup sermaye stokunda artışlara neden olmaktadır. Yatırım gelirdeki artışlara bağlı olmaktadır. Üretim(gelir) artışı için ise sermaye artışına (yatırım) ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacın belirlenmesinde ise hızlandıran katsayısı çok önemli olmaktadır.
Ortalama sermaye hasıla katsayısı: Bir birim üretim için ne kadarlık sermaye gerekli olduğunu gösteren katsayıdır.

Harrod Büyüme Modelinin İşleyişi ve Büyüme Hızları

• Gerekli (Garantili) Büyüme Hızı
• Fiilî (Gerçekleşen) Büyüme Hızı
• Doğal Büyüme Hızı
•Gerçekleşen büyüme hızı
Gerekli büyüme hızı planlanan tasarruf ve planlanan yatırım eşitliğini sağlayan büyüme hızı demektir.
Fiilî büyüme hızı ise dönem sonu gerçekleşen tasarruf ile dönem sonunda ortaya çı- kan veya gerçekleşen sermaye ihtiyacı veya hızlandırana bağlı olarak belirlenmektedir.


Bu iki büyüme hızlarının karşılaştırılması sonucunda ekonomide üç farklı durum ortaya çıkmaktadır.
1-Fiilî ve gerekli büyüme hızlarının birbirine eşit olduğu (G=Gw) denge durumu,
2-Fiilî büyüme hızının gerekli büyüme hızından büyük olması (G>Gw) ekonomide enflasyonist bir sürecin ortaya çıktığı bir durumu göstermektedir.
3-Üçüncü durum ise gerekli büyüme hızının fiilî büyüme hızından daha büyük olması (Gw>G) ile ekonomide durgunluğu ortaya çıktığı bir durumdur.
Kararsız denge ya da bıçak sırtı denge (her an dengeden uzaklaşabilen) Harrod büyüme modeline göre ekonomi dengedeyken bir nedenle dengeden uzaklaştığı zaman gelecekteki her dönem için dengesizlik kümülatif olarak artacağı için Harrod modelinde, bu dengesizlik kavramına denir.

Gerekli ve Fiilî Büyüme Hızları

1-Denge Durumu
2- Enflasyonist Süreç
3- Durgunluk Süreci

Denge Durumu: Harrod büyüme modelinde gerekli ve fiilî büyüme hızlarının birbirine eşit olduğu durum, ekonominin denge durumunu göstermektedir.


Enflasyonist Süreç: Harrod büyüme modelinde fiilî büyüme hızının gerekli büyüme hızından büyük olması) ekonomide enflasyonist bir sürecin ortaya çıktığı bir durumu göstermektedir.

Durgunluk Süreci: Harrod büyüme modelinde gerekli büyüme hızının fiilî büyüme hızından daha büyük olması (Gw>G), ekonomide durgunluğu ortaya çıktığı bir durumu göstermektedir.
Doğal büyüme hızı, nüfus artışı ve teknolojik gelişmenin müsaade ettiği büyüme hızı olup aynı zamanda emeğin tam kullanımını, emek piyasasında tam istihdamı sağlayan büyüme hızıdır.
Harrod büyüme modelinde temel hedef, artan işgücünün tam istihdamını sağlayacak bir büyüme hızının belirlenmesidir.
Doğal büyüme Hızı ---Gn = n + tk formülü ile ifade edilmektedir. Nüfusun %1 arttığı ve teknolojik gelişmenin %2 arttığı bir ekonomide doğal büyüme hızı, maksimumu %3 olabilir.


Büyüme Hızlarının Karşılaştırılması
Harrod büyüme modelinde durağan durum (kararlı ve dengeli büyüme)büyüme, fiilî büyüme ve gerekli büyüme hızlarının birbirine eşit olması durumunda mümkündür.
Fakat tam istihdamda durağan durum büyümede fiilî, gerekli ve doğal büyüme hızlarının birbirine eşit olması (G=Gw=Gn) pek mümkün değildir
Harrod büyüme modeline göre fiilî büyüme hızı (G), kısa dönemler dışında hiçbir zaman doğal büyüme hızından (Gn) fazla olamaz. Nedeni ise belli bir verimlilik seviyesinde mevcut kullanılan işgücü arzının üretimin ve büyüme hızının ulaşabileceği maksimum sınırı belirlemesidir.

**Harrod büyüme modelinde planlanan yatırım düzeyinin belirlenmesinde etkili olan katsayı Hızlandıran katsayısıdır.

Domar yatırımların ekonomi üzerinde birbirinden farklı iki yönde etkisi vardır.
1-Birinci etki, yatırım harcamaları ekonominin arz yönünü ilgilendiren üretim kapasitesini artırıcı etkisi,
2-İkinci etki ise yatırım harcamalarının ekonominin talep yönünü ilgilendiren gelir artırıcı etkisidir.

Domar Büyüme Modelinin Temel Kavramları

1-Üretim Fonksiyonu
2-Tasarruf Eğilimi
3-Sermaye - Hasıla Katsayısı
4-Sermayenin (Yatırım) Verimliliği Katsayısı

Üretim Fonksiyonu:Üretim fonksiyonu, genel olarak makroekonomik analizlerde kullanılmaktadır ve belirli bir üretim teknolojisinde belirli bir miktar çıktının belirli girdilerle üretilmesini gösteren Y= F(K, L) şeklinde bir fonksiyondur.

*Domar’ın büyüme modelinde, sabit oranlı bir üretim fonksiyonu kullanılmaktadır.

Tasarruf Eğilimi

Domar büyüme modelinde tasarruflar millî gelirin oransal bir fonksiyonudur. Gelirden tüketim harcamaları çıkıldıktan sonra kalan kısmıdır. Domar büyüme modelinde sermayeyi oluşturan tasarruflardır.
Sermaye katsayısı, sermaye hasıla katsayısı olarak da nitelendirilmektedir. Bir birim üretim gerçekleştirebilmek için gerekli olan sermaye ya da yatırım miktarını gösteren katsayıdır.


Domar büyüme modelinin temel varsayımları şunlardır:
i. Ekonomide devlet harcamaları yoktur.
ii. Ekonomi dışa kapalı bir ekonomidir.
iii. Ekonomide gecikmeler yoktur.
iv. Ekonomi tam istihdam denge düzeyindedir.
v. Sermaye ve gelir arasında sabit bir teknolojik ilişki vardır.

Yatırımların Kapasite Artırıcı Etkisi

Domar büyüme modeline göre yatırımların üretim kapasitesi üzerinde yarattığı değişim, yatırım düzeyine,yapılan yeni yatırımın (sermayenin) verimliliğine bağlı olmaktadır. Fiilî mal ve hizmet üretim artışını meydana getiren, yatırımın gelir artırıcı etkisidir.

Yatırımların Gelir Artırıcı Etkisi

Domar büyüme modelinde, ekonomide fiilî üretim artışını sağlayan, yatırımların ekonominin talep yönünü ilgilendiren gelir artırıcı etkisidir.
**Toplam talepteki artışları belirleyen faktör ise yatırımların gelir (talep) artırıcı etkisidir.

Dengeli Büyüme

Ekonomide tam istihdam denge düzeyinde, yatırımlar ekonominin üretim kapasitesini artırırken toplam gelir (talep) artışına da neden olmaktadır.
Artan üretim gücünün tamamını kullanacak talep artışı yeterli olursa tam istihdamda dengeli büyüme sağlanarak bir istikrarsızlık yaşanmayacaktır. Eğer toplam talep artışı üretim kapasitesinin tamamını kullanacak düzeyde olmayıp yeterli değilse ekonomide kullanılmayan atıl kapasiteden dolayı işsizlik ve
deflasyonist bir süreç yaşanacaktır. Tam tersi durum olursa, yani yatırım artışı üretim kapasitesinin üstünde daha fazla talep artışına neden oluyorsa, ekonomide talep fazlası nedeniyle enflasyonist bir süreç yaşanacaktır
Domar büyüme modelinde, tam istihdam denge büyüme şartı, toplam talepte (gelirde) meydana gelen artış, artan üretim kapasitesinin tamamının kullanılmasına yeterli olmasıdır.
Domar büyüme modelinde ortalama ve marjinal tasarruf eğilimi birbirine eşit ve sabittir.
Harrod ve Domar büyüme modelleri esas olarak Keynesyen analizlere dayanmaktadır. Her iki modelde de büyümeyi açıklarken kullandıkları en önemli kavram yatırımlardır.

HARROD-DOMAR BÜYÜME MODELİNE YAPILAN ELEŞTİRİLER

1-Modele yapılan en önemli eleştiri, modelin gelişmiş ülkelerin büyüme deneyimlerini açıklamakta yetersiz kalmasıdır.
2-Modelde, eleştirilen diğer önemli bir konu ise üretim faktörlerinden sadece sermaye, üretim artışını sağlayan tek faktör olarak kabul edilmektedir.
3-Modelde hesaplanması zor ve soyut kavramlar kullanılarak analizler yapılmıştır.
4-Modelde sermaye hasıla katsayısı hesaplanırken ekonomideki sektörel ayırım yapılmamıştır.
5-Harrod-Domar büyüme modelinde kısa ve uzun dönemler olarak tasarruf eğilimi ve marjinal tasarruf eğilimi birbirine eşit ve sabit kabul edilmesi hatalıdır.
Harrod büyüme modelinde dengenin özelliği “Bıçak sırtında denge” dir
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst