Aöf Orhun Türkçesi 2.Ünite Ders Notları

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
Aöf Orhun Türkçesi 2.Ünite Ders Notları


Türk dili, bu dili konuşanların sayısı yazılı metinlerinin eksikliği ve çokluğu yönleriyle Altay dilleri arasında yazı dili kimliğini kazanmış en eski ve en önemli dilidir.


• Türk dilinin tarihlendirilmiş en eski yazıtı , 7. yy’a ait Çoyren yazıtı olsada Türk dilinin en az tahribata uğrayan, en uzun ve en fazla anlaşılabilen ilk yazıtları Orhun yazıtlarıdır.


• Orhun yazıtları (Költigin, Bilge Kağan , Tonyukuk) adına dikilmiştir.Dilimizin ve tarihimizin en önemli belgeleri ise Orhun yazıtlarıdır.


• Türk dilinin kronolojik sıralaması ;
Ana Altayca=İlk Türkçe=Ana Türkçe
Ana Çuvaşça=Eski Türkçe=Orta Türkçe=Yeni Türkçe


• Altay Dil Teorisini yani bu dillerin genetik akrabalığını kabul etmeyenler için Türk dilinin dönemlendirilmesindeki ilk evre , 5000 yıllık geçmişi olan ilk Türkçe dönemidir.Altay dil birliğini kabul edenler için ise bu dönemde Türk dili Ana Altaycadan ayrılmış ve bağımsız bir dil olarak gelişmeye başlamıştır.


• İlk Türkçe dönemi ,ogux şeklinde konuşanlar vardı.Daha sonra ki Ana Türkçe döneminde Türk dili, ogur şeklinde x değişkeninin r’li konuşurları ile oguz şeklindeki x değişkeninin z’li konuşanları olarak , yani Ana Çuvaşça ve Ana Türkçe diye ayrılmıştır.
(oguz…z=Türkçe
Ogur…r=Çuvaşça)


*Çuvaşça dışında bütün Türk dil ve diyalektleri Ana Türkçe;Çuvaşça ise Ana Çuvaşçadan gelişmiştir.


* Türkologlar Tarafından Türk dili, ilk yazılı ürünlerden başlanarak üç dönemde ele alınıp incelenmiştir. Bu dönemler genelde şu adlandırma ile verilir:
1) Eski Türkçe Dönemi (7.-13.yy)
a) Köktürk Türkçesi
b) Uygur Türkçesi
c) Karahanlı Türkçesi
2) Orta Türkçe (13.-20.yy)
a) Doğuda =Harezm ve Çağatay Türkçesi
b) Batıda= Eski Oğuz ve Osmanlı Türkçesi
3) Yeni Türkçe dönemi(20.yy ‘ın ilk çeyreği -…)



Eski Türkçe
*Dönemin başlangıç aşaması Köktürkçedir. Köktürkçe, Türk adının tarihi kaynaklarda ilk olarak geçtiği, Türk dilinin yapısını gerçek bilgilerle tespit edebildiğimiz ilk dönemdir.


*Türk dilinin yazıya geçirildiği Köktürkçe (=Orhun Türkçesi), Uygurca ve Karahanlı yazı dillerini kapsar.13.yy’a kadar yy.a kadar Türk dünyasının doğu kolunda iki ayrı bölgede ayrı yazı dili oluşmuştur.Bunlardan biri Ötüken’de ve daha sonra Doğu Türkistandaki Tarım bölgesinde kullanılan Köktürkçe ile Uygurca ,diğeri de Kaşgarda ortaya çıkan Karahanlı Türkçesidir.



Orta Türkçe
*13.yy’dan itibaren Moğol istilası ile Tür dünyasının farklı yer ve zamanlarında ortaya çıkan edebi dillerin istikrar kazanmaya başlayıp bugünün bağımsız dillerini ve dil gruplarını oluşturduğu dönemdir.Orta Türkçe döneminin başlangıcında 15.yy’a kadarki dönem içinde doğuda Harezm Türkçesi ve Batıda Eski Oğuz Türkçesi(Eski Osmanlıca) varken , 15. yy’dan 20. yy’a kadarki dönemde doğuda Çağatayca ve batıda Osmanlıca Hakim olmuştur.



Yeni Türkçe
*20. yy’ın ilk çeyreğinde başlayıp bugünkü Türk dili ve lehçesinin ortaya çıktığı dönemdir.


• F.Köprülü Harezm Türkçesi dönemi olan 13. ve 14. yy’ı ilk Çağatay devri içinde değerlendirir.Ona göre Çağatay Türkçesinin meydana gelişinde ortak karakter Cengiz istilasıdır.Türkistan , Horasan ,Harezm ve Altın Orduda yazılmış eserler arasındaki diyalektik farklar pek tabi ki vardır; fakat Köprülü dil ve edebiyat tarihini dönemlere ayırırken filolojik karakterleri ihmal etmemek gerektiğini, ancak birinci koşul olarak toplayıcı tarihi ve edebi karakterleri göz önünde bulundurmanın gerekliğini vurgulamıştır.


*Ahmet Caferoğlu ‘Türk Dili Tarihi’ adlı eserinde Orta Türkçe Dönemini Karahanlı Türkçesi ile başlatmış ve Türk dünyasının doğu kolundaki Türkçelere ‘Müşterek Orta Asya Türkçesi’ adını vermiştir.Müşterek Orta Asya Türkçesini ise türli kültür merkezleri ve Türk boylarının etnik ve diğer özellikleri bakımında üçe ayırır:
1.Karahanlılar devrinden itibaren Kaşgar şivesinde inkişaf eden Türkçe ki buna hem Hakaniye hem Doğu Türkçesi adı verilmektedir.
2.Batı Türkistan’da Seyhun ırmağının aşağı mecrası ile Harezm’in muhtelif merkezlerinde gelişen Harezm(Altın Ordu) Türkçesi.
3)Orta Asya Türkçesinin en parlak devrini Teşkil eden Çağatay Türkçesi .


• Nuri Yüce, 1987 yılındaki çalışması ile Orta Türkçe dönemini ikiye ayırmıştır.Bunlar;
1) Yazı Dili olma (11.-15.yy)
2) Gelişme dönemi (16.-20. yy )
İkinci alt dönem için şu açıklamayı yapmıştır:
‘Orta Türkçe devrinde yazı dili haline gelmiş olan şivelerin serler vererek edebi bir dil olması , bu döneme rastlar.Osmanlı Çağatay , Kıpçak,Türkmen vb. şiveler Orta Türkçe devrinde edebi dil haline gelmiştir.’
Nuri bu açıklamaları yaptığı alt dönem, Rona-Tas’ta ‘Geç Orta Türkçe ‘adını almıştır.


* Orta Türkçe kelimesini ilk kez kullanan bilim adamı Carl Brockelmann’dır.
Rona Tas türk dilini dönemlendirmesinde Eski ve Orta Türkçe dönemlerini ayırırken Cengiz istilasını esas almıştır.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst