Aöf Sosyal Hizmet Kuruluşları 4. Ünite Ders Notları

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
Ünite 4:

Özürlü ve yaşlılara yönelik shk

Özürlülük toplumsal yaşamda gerek doğuştan ve gerekse sonradan gelişen nedenlerden dolayı varolmuştur.Toplumsal yaşama katılım araçları,eğitim,istihdam olanakları sınırlı olan ve özel konumlarından dolayı özel eğitime,uygulama ve hizmetlere gereksinim duyan özürlü bireylerin toplumda daha görünür olması tarihsel süreç içerisinde tartışılan bir konu olmuştur.Ayrıca artan yaşlı nüfus,devletlerin kendi ülkelerindeki yaşlı nüfusa ilişkin ulusal politika ve plan geliştirmelerini,hizmet üretmeleri sürecinde hızlandırılan bir olgudur.Dünyada gerçekleşen en stratejik gelişme 1982 yılında Viyana’da gerçekleştirilen Yaşlılık Asamblesidir.

ÖZÜRLÜLERLE İLGİLİ HİZMET MODELLERİ VE KURULUŞLAR

ÖZÜRLÜLÜK:

Bedensel,akli ve ruhsal yapıdaki bozulmalar sonucu doğal yaşama yetilerinin kısıtlanması yada bu yetilerden tamamen yoksun kalınması durumudur.ÖZÜRLÜ:5378 sayılı özürlüler kanununa göre “özürlü doğuştan yada sonradan herhangi bir nedenle bedensel,zihinsel,ruhsal,duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma,bakım,rehabilitasyon,danışmanlık ve destek hizmetlerine gereksinim duyan kişi”olarak tanımlanmaktadır.

BOZUKLUK:

Anatomik,fizyolojik ve mental kayıp yada anormalliktir.

ENGELLİLİK:

Engellilik bozukluk ve özürlülükten kaynaklanan sosyal dezavantajdır.

YETERSİZLİK:

Psikolojik,fizyolojik veya anatomik yapının işlev,işleyiş kaybı yada normalden sapması durumudur.

ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREY:

Çeşitli nedenlerle bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından akranlarına göre beklenilen düzeyden anlamlı farklılık gösteren bireyi ifade eder.

REHABİLİTASYON:

Doğuştan yada sonradan herhangi bir nedenle oluşan özrü ortadan kaldırmak için,özürlüye yeniden fiziksel,zihinsel,psikolojik,ruhsal,sosyal,mesleki ve ekonomik yararlılık alanlarında başarabileceği en üst düzeyde yetenekler kazandırarak evinde,işinde ve sosyal yaşamında kendine ve topluma yeterli olması ve özürlünün toplum ile bütünleşmesi,ayrımcılığa karşı tüm tedbirlerin alınması amacıyla verilen koruyucu,tıbbi,mesleki,eğitsel ve psiko sosyal hizmetlerin bütünüdür.

ÖZEL EĞİTİM:

Fiziksel,zihinsel,iletişimsel,sosyal ve duygusal gelişimlerindeki özellikler nedeniyle normal gelişimden farklılık gösteren ve normal eğitim/öğretimden yararlanamayan,kısmen yararlanan ve yararlandığı halde destek programları ile eğitimleri devam ettirilebilen bireyler için,özel yetiştirilmiş elemanlar tarafından özel yöntem ve araçlarla gerekirse özel mekanlarda,özel programla verilen eğitimdir.

KAYNAŞTIRMA:

Engelli çocukların normal yaşıtları ile daha yapıcı ve kazançlı ilişkiler kurmasını kolaylaştıran uygulamalrdır.

ENGELLİ HAKLARININ GELİŞMİ

Birleşmiş Milletlerin 10 Aralık 1948’de yayınladığı insan hakları evrensel bildirgesinin 25.maddesine göre özürlülerin sağlık,eğitim,sosyal güvenliklerinin sağlanması güvence altına alınmıştır.Buna ek olarak 9 Aralık 1975’te Engelli kişilerin hakları bildirgesi yayınlanmıştır.1981 yılı tam katılım ve eşitlik teması ile uluslar arası özürlüler yılı olarak kabul edilmiştir.

ÖZÜRLÜLÜK NEDENLERİ

*Doğuştan özürlülük ve kalıtımsal hastalıklar,*Annenin sahip olduğu kronik hastalıklar,*Gebelikte geçirilen bulaşıcı hastalıklar,*Annenin yaşı,*Annenin hamilelik döneminde yaşadığı sorunlar,*Doğum sırasında ve sonrasında karşılaşılan sorunlar,*Doğum sonrası dönemde özürlülük nedenleri

ÖZÜR TÜRLERİ

Özür türleri özürlülere verilecek olan hizmet ve uygulamalarında şekillenmesiyle oldukça önemlidir.çünkü her özür türü farklı hizmet modeli ile ele alınmakta ve özürlü bireylerin gereksinimlerini her uygulama modeli ve kuruluşunda buna göre yapılandırılmaktadır.Ortopedik özürlü:Kas ve iskelet sisteminde yetersizlik,eksiklik ve işlev kaybı olan kişidir.El,kol,ayak,bacak,parmak ve omurgalarında kısalık,eksiklik,fazlalık,şekil bozukluğu,kemik hastalığı vb..olanlar bu gruba girer.

Görme Özürlü:

Tek veya iki gözünde tam veya kısmi görme kaybı veya bozukluğu olan kişidir.Göz protezi,renk körlüğü olanlar bu gruba girerler.

İşitme Özürlü:

Tek veya iki kulağında tam veya kısmi işitme kaybı olan kişidir.İşitme cihazı kullananlar bu gruba girerler.Dil ve konuşma Özürlü:Herhangi bir sebeple konuşamayan veya konuşmanın hızında,akıcılığında,ifadesinde bozukluk olan ve ses bozukluğu olan kişidir.İşittiği halde konuşamayanlar,kekemeler bu gruba girerler.Zihinsel Özürlü:Çeşitli derecelerde zihinsel yetersizliği olan kişidir.Zeka geriliği olanlar,down sendromu gibi hastalıklar bu gruba girerler.Süreğen Hastalık:Kişinin çalışma kapasitesi ve işlevlerinin engellenmesine neden olan sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalıklardır.Kan hastalıkları,sindirim sistemi hastalıkları vb.bu gruba girer.Dünya sağlık örgütü verilerine göre 2005 yılında 35 milyon kişi süreğen hastalıklardan ölmüştür ve süreğen hastalık olgularının %80’i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir.

İSTATİSTİKLERLE ÖZÜRLÜLÜK

Dünya sağlık örgütü standartlarına göre özel eğitim gerektiren bireylerin yaygınlık durumları,görme engelliler %2,işitme engelliler %6,fiziksel engelliler %1,2,geç öğrenenler/zihinsel engelliler %2,3,Dil-konuşma güçlükleri olanlar %3,5,süreğen hastalığa sahip olanlar %1,0,uyum sorunu olanlar %1,0’dir.özürlü olan nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %12,29’dur.Türkiye özürlüler araştırması sonuçlarına göre özür nedenleri arasında doğuştan özürlülük yaklaşık %34’tür.

ÖZÜRLÜLERLE İLGİLİ HİZMET MODELLERİ VE KURULUŞLAR

Aile ve sosyal politikalar bakanlığı bünyesi altında özürlü ve yaşlı hizmetleri genel müdürlüğü kurulmuştur.Görevleri şunlardır:a)Bakanlığın özürlülere ve yaşlılara yönelik koruyucu,önleyici,eğitici,geliştirici,rehberlik ve rehabilite edici sosyal hizmet etkinliklerini yürütmek ve koordine etmek,b)Özürlülüğün önlenmesi ile özürlülerin eğitimi,istihdamı,rehabilitasyonu ayrımcılığa uğramadan insan haklarından yararlanarak toplumsal yaşama katılmaları ve diğer konularda ulusal düzeyde politika ve stratejilerin belirlenmesi çalışmalarını koordine etmek,izlemek ve değerlendirmektir.c)Özürlülerin sorunlarını ve çözüm yollarını araştırmak bu konuda uygulamanın geliştirilmesine yönelik öneri ve programlar hazırlamak ve uygulamak,d)Özürlülerle ilgili konularda inceleme ve araştırmalar yapmak,projeler hazırlamak ve uygulamak,e)Bu işlerle bağlantılı olarak özürlülere tanınan haklar ve sunulan hizmetlerden yararlanmada kullanılmak üzere özürlü kimlik kartlarına ilişkin işleri yürütmek.

BAKIM VE REHABİLİTASYON HİZMETİ VEREN KURULUŞLAR

Durumu gereği rehabilitasyondan yararlanamayan yada yararlandığı halde özel ilgi,destek ve korunmayı gerektirenlere verilen yatılı veya gündüzlü hizmetlerdir.ekonomik yoksunluk içinde bulunan bakıma muhtaç özürlülere evlerinde veya kurumda bakım hizmeti verilmekte ve bakım ücreti ödenmektedir.Bakım hizmetini genel hatlarıyla iki ana başlık altında toplamak mümkündür.

1.Evde bakım hizmeti:Amacı;Bireylerin ve toplumun sağlığını korumak amacıyla evde bakım hizmeti veren sağlık kuruluşlarının açılması,çalışması ve denetlenmesi ile bunları işleten kurum ve kuruluşların özel hukuk tüzel kişilerin uyması gereken usul ve esasları düzenlemek,hekimlerin önerileri doğrultusunda hasta kişilere,aileleri ile yaşadıkları ortamda,sağlık ekibi tarafından rehabilitasyon,fizyoterapi,psikolojik tedavide dahil tıbbi gereksinimlerini karşılayacak şekilde sağlık ve bakım hizmetlerinin sunulmasını sağlar.


2.Yatılı bakım hizmeti ve gündüzlü bakım hizmeti:Bakıma muhtaç özürlülerin bakımı için yatılı veya gündüzlü hizmet veren,gerçek veya tüzel kişiler tarafından açılan ve sosyal hizmet kuruluşu statüsünde olan,özel bakım kurumları ve bu kurumlardan bakıma muhtaç özürlülerin bakım standartları ele alınmaktadır.


SAĞLIK HİZMETİ VEREN KURULUŞLAR

Sağlık bakanlığına bağlı birinci basamak sağlık kuruluşlarında (ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri,sağlık ocakları,sağlık evleri)doğum öncesi bakım,sağlıklı doğum,doğum sonrası bakım,bebek ve çocuk izlemleri,bağışıklama,beslenme,aile planlaması hizmetleri sürekli yürütülmekte ve topluma bu hizmetlerle ilgili eğitim verilmektedir.

ÖZEL EĞİTİM HİZMETİ VEREN KURULUŞLAR

Amacı;özel eğitime gereksinimi olan bireylerin,toplum içindeki rollerini gerçekleştiren,başkaları ile iyi ilişkiler kuran,işbirliği içinde çalışabilen,çevresine uyum sağlayabilen,üretici ve mutlu bir vatandaş olarak yetişmelerini,toplum içinde bağımsız yaşamalarını ve kendi kendilerine yeterli duruma gelmelerine yönelik temel yaşam becerilerini geliştirmelerini iş ve meslek alanlarına ve yaşama hazırlanmalarını amaçlar.
ALO 183 AİLE,KADIN,ÇOCUK,ÖZÜRLÜ VE SOSYAL HİZMET DANIŞMA HATTI
Özürlü,istismara uğrayan veya uğrama riski taşıyan ve desteğe gereksinimi olan kadınlara ve çocuklara yönelik her türlü olumsuzluğun önlenmesi ve yararları için ücretsiz hizmet veren bir hattır.

YEREL YÖNETİMLERİN SAĞLADIĞI HİZMETLER

5393 sayılı belediye kanunlarına göre,özürlülere yönelik hizmetleri yürütmek ve özürlüler merkezini oluşturmak,dar gelirli,yoksul,muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımları düzenlemek özürlü dernek ve vakıfları ile ortak hizmet projeleri geliştirmek gibi görevler belediyelere verilerek tanımlanmıştır.

İSTİHDAM HİZMETLERİ
Türkiye iş kurumu,işverenlerden gelecek bilgilere ve yapacağı araştırmalara göre,özürlülerin hangi işi yapabileceklerini belirleyerek,iş kolu ve meslek için gerekli olan nitelikleride göz önüne alarak,özürlüye mesleğe kazandırma eğitimi ve rehabilitasyon programlarından geçirmektedir.bu eğitim sonunda özürlüye başarılı olabileceği iş ve meslekleri gösterir belge verilmektedir.

ÖZÜRLÜ İSTİHDAM ETME ZORUNLULUĞU

Türkiye iş kurumu tarafından 50 ve daha fazla işçi çalıştıran kamu sektörü iş yerlerine en az %4,özel sektör işyerlerine en az %3 oranında özürlü bireylerin işçi olarak yetiştirilmesi yasal zorunluluk haline getirilmiştir.SOSYAL YARDIMLARYetkili hastaneden alınmış sağlık kurulu raporuna göre özürlü ve başkasının yardımı olmaksızın yaşamını devam ettiremeyecek derecede özürlü olan ve yasal olarak kendisine bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan kişilere ilgili kurumca belirli bir aylık bağlanır.çünkü bu insanlar düzenli ve yeterli bir işte çalışarak yaşamlarını sürdürme yetisine sahip değillerdir.devletin bu tür yurttaşlarımızı desteklemesi sosyal devlet anlayışının bir gereğidir.

TOPLUM TEMELLİ BAKIM

Engellilik sadece bedensel eksikliğin değil toplumsal kısıtlamaların bir sonucudur. Toplum temelli bakım (TTB)gelişmekte olan ülkelerde özürlü insanların yaşam standartlarını arttırmak için yapılan toplumsal çalışmaları,toplum temelli rehabilitasyon özürlü insanların yaşam standartlarını arttırarak geliştirmek için özürlü insanla toplumun tanışmasını,kaynaşmasını,birbirlerini anlamalarını sağlamak için geliştirilen yeni stratejilerin adıdır.Toplum temelli bakım yalnızca gereksinim içerisindeki yaşlı bireylere değil aynı zamanda özürlü ve süreğen hastalığı olanlara yönelik bir hizmet modelidir.

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

Uluslar arası kuruluşlardan bazıları ve en önemlileri şunlardır;Özürlülerle ilgili uluslar arası düzeyde büyük çapta örgütlenme,düzenlenme ve hizmetlere katılırlar,desteklerler.Dünya sağlık örgütü (DSÖ);Yaşlanma ve sağlık,tanı değerlendirme ve sınıflandırma,özürlülüğün/kazaların önlenmesi ve rehabilitasyonu,sağlığın korunması,ruhsal sağlık,madde kullanımı konularında çalışmalar yapan uluslar arası bir kuruluştur.UNESCO;kaynaştırma eğitimi ile ilgili temel çalışma alanları,ulusal politikaların oluşumuna katkıda bulunmak,araç-gereç üretmek,dünya çapında kaynaştırma uygulamalarını desteklemektedir.bunların yanı sıra UNDSPD,UÇO vb. uluslar arası bir kuruluştur.

ULUSAL KURULUŞLAR

Ulusal düzeyde de yani ülkemizde özürlülere yardım ve hizmet sunan bir çok sivil toplum örgütü bulunmaktadır.bunlar;Vakıflar,Konfederasyonlar,Özürlülerle ilgili federasyonlar,Dernekler,Özürlü spor kulüpleri vb. Bu alanda çalışmalar yapan çeşitli sivil toplum kuruluşlarının amaçları özürlülük alanında farkındalık yaratma,toplumu bilinçlendirme,özürlü birey ve ailelerine yönelik hakları konusunda danışmanlık sağlama ve savunuculuk yapmadır.

YAŞLILARLA İLGİLİ HİZMET MODELLERİ VE KURULUŞLAR

Kronolojik yaş:doğumdan başlayarak içinde bulunulan zamana kadar geçen yılların toplamıdır.Biyolojik yaş:içinde bulunulan biyolojik basamağın zaman birimi olarak gösterilmesidir.Yaşlanmanın farklı boyutlarda tanımlamaları vardır.bunlar;
*Biyolojik yaşlanma;zamana bağlı olarak bireyin anatomi ve fizyolojisindeki değişimlerdir.
*Ekonomik yaşlanma;parasal koşullardaki değişikliklerin etkisiyle yaşlı kişinin yaşam tarzının değişmesidir.
*Patolojik yaşlanma:Bireyin davranışsal uyum yeteneğindeki yaşa bağlı değişimlerdir.
*Sosyal yaşlanma:Zaman akışı içinde edinilen sosyal davranış ve sosyal konumun ve bireyin sosyal rollerinin değişmesidir.Yaşlılık kavramları özelliklede gerontoloji ve geriatri kavramları sıkça birbirine karıştırılan ve bazen birbirlerinin yerine kullanılan kavramlardır.Dünya sağlık örgütü 60 yaşın üstündekileri yaşlı olarak tanımlamıştır.

YAŞLILIK DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ VE SORUNLARI

Yaşlılık dönemi özelliklerinden;-Fizyolojik özellikleri,bazı organlarda gerileme,zihinsel etkinliklerde gerileme,çevreye karşı artan duyarlılık,duyu organlarında zayıflama,güç azalması ve yetmezlik..-Psikolojik özellikleri;Hislerin azalması,kendine güvenin azalması,yalnızlık korkusu,hastalık ve ölüm korkusu..-Sosyal özellikler;Rol ve statü değişikliği,otorite kaybı,aile ile ilişkilerinde sorun,başkalarının yardımına gereksinim duyma,tüketici olma,üretici ve faydalı olamama..Bireylerin yaşlılık sürecine girdikleri andan itibaren karşılaşabilecekleri sorunlar şunlardır;*Çekirdek ailelerin sayısının artmasıyla azımsanmayacak oranda yaşlının bağımsız yaşaması ve aile tarafından yaşlıya sosyal ve ekonomik desteğin azalması,*Yaşlının emekli olmasıyla gelirinin azalması yada emekli olabileceği bir işinin olmaması,*Konut olanaklarının yaşlının gereksinimlerine uygun olmaması,*Yaşlıların toplumsal ve teknolojik değişmeleri izlemede zorlanmasıdır.

YAŞLILIĞA İLİŞKİN İSTATİKSEL DEĞERLENDİRME

Birleşmiş milletlere göre son yıllarda bireylerin sayısı ve oranında büyümeye yönelik bir geçiş süresi yaşanmaktadır.bugün her 10 kişiden birisi 60 yaş ve üzerindedir,2050 yılında her 5 kişiden biri 60 yaş ve üzerinde olacaktır.2150 yılında bu oran 3 kişiden biri olarak yansıyacaktır.yaşlı nüfus grubu içinde en hızlı büyüyen dilimdir.bu grup genellikle 60 yaş ve üzeri grubun %11’ini oluşturmaktadır.ve 2050 yılında bu oranın %19’a çıkacağı öngörülmektedir.

YAŞLILARLA İLGİLİ HİZMET MODELLERİ VE KURULUŞLARDÜNYADA YAŞLILARA SUNULAN HİZMETLER

Yaşlı nüfus grubu topluma uyumlarının sağlanmasında bio-psiko-sosyal yönden desteklenmesine büyük ölçüde gereksinim duyulan bir gruptur.dünyada yaşlılara yönelik var olan en temel hizmetlerden bir tanesi hospis bakımıdır.bu kurumlar ölümü beklenen her yaşta bireye rahat,huzurlu ve onurlu bir ölüm sağlamaktır.bir diğer model korunmalı meskenlerdir.normal evlerde yaşayamayacak olan yaşlılar için yaşlıların yetersizliğine ve özel gereksinimlerine göre düzenlenmiş yapılardır.ülkemizde de yaygın olan ve en temel hizmet modeli olarak karşımıza çıkan huzurevi modelidir.bunların yanı sıra gündüz bakımevleri,yaşlı kreşleri,yaşlı kulüpleri vb. hizmet modelleri vardır

TÜRKİYE’DE YAŞLILARA SUNULAN HİZMETLER

Ülkemizde yaşlı bireylere sağlanan hizmetler ise,huzurevleri,yaşlı bakım evleri,güçsüzler yurdu,yaşlı dayanışma merkezleri aracılığıyla verilmektedir.buna ek olarak evde bakım hizmetide ülkemizde yeni yeni uygulamaya geçilmeye başlanmıştır.Bakanlığa bağlı huzurevleri ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde 15/12/2011 tarihi itibariyle toplamda 9783 kapasiteli 102 huzurevi mevcuttur.Türkiye’de yaşlılık alanında çalışan STÖ’leri arasında;Vakıflar,Dernekler ve araştırma merkezleri gibi kuruluşlar yer almaktadır.Yaşlılık alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin temel amacı,yaşlılara ve yaşlılığa ilişkin farkındalık yaratma,herkesin bir gün yaşlanacağına ve toplumun hızla yaşlandığına ilişkin bilinç oluşturma yaşlı ve yakınlarına gereksinim duydukları her konuda danışmanlık sağlama ve savunuculuk yapmaktır
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst