Aöf Türk Siyasal Hayatı Ders Notları 6. Ünite

AOFDESTEK

ADMİN
Yönetici
Admin
Katılım
9 Şub 2011
Mesajlar
6,041
Tepkime puanı
25
Puanları
48
Bölüm:
İşletme
Şehir:
Bursa
TÜRK SİYASAL HAYATI 6. ÜNİTE

ORDU VE SİYASET

İlk serbest seçimler öncesi anayasaya konulan çıkış güvenceleri:

*Vesayet yetkisi
*Mahfuz alanlar
*Seçim sürecinin yönlendirilmesi
*Askeri rejim eylemlerinin geri alınamazlığı
*Genel af yada sorumsuzluk yasalarıdır.

Çıkış Garantileri: Otoriter iktidar sahiplerinin yönetimden çekilmelerinin şartları ve bu şartların takip eden demokratik siyasi düzende korunması için yasalara konulan güvenceler.

1982 anayasasındaki vesayet yetkileri:
*devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü
*Kemal Atatürk’ün çağdaş reformları

Vesayet Yetkisi: Ordunun serbest seçimlerle işbaşına gelen hükümet ve onun siyasi kararları üzerinde, Devletin temel kalıcı çıkarlarını teslim etme iddiasıyla geniş kapsamlı gözetimidir.

Milli Güvenlik Kurumu 1961 Anayasasıyla kuruldu.1971 muhtırasıyla güçlendirildi. 1982 Anayasasıyla daha da güçlendirildi.

Askere vesayet yetkileri vermenin bir diğer yolu: Anayasadaki muğlak referanslarla, silahlı kuvvetlere anayasanın ve kanunların garantörü rolü vermektir.
Mahfuz: koruma, saklanan; saklanmış ya da gözetilmiş olandır.
1961 Anayasasında MGK dışında mahfuz alanlar belirlenmedi.

12 Mart 1971 Muhtırasından sonra anayasaya konulan mahfuz alanlar:
*silahlı kuvvetler Sayıştay denetiminden muhaf tutuldu.
*ordu sivil yargının denetiminden çıkarıldı
*askeri sıkıyönetim mahkemeleri kuruldu
*Devlet Güvenlik Mahkemeleri kuruldu.

1982 Anayasasıyla eklenen mahfuz alanlar:
*silahlı kuvvetler Devlet Denetleme Kurulu’nun denetiminden muaf tutuldu.
*Yüksek Askeri Şura kararlarına karşı hukuki başvuru yapılmayacağı saplandı.
*Sıkıyönetim Mahkemesi kararları koruma altına alındı.
*Sıkıyönetim mahkemelerinin kapsama alanları ve yetkileri genişletildi.

Asker, demokratik rejime geçildiğinde iktidarını sürdürebilmek için seçim sürecini manipüle eder. Bunun en basit yolu da, askeri rejim liderini demokratik rejimi Cumhurbaşkanı seçmektir: orgeneral Gürsel ve Orgeneral Evren gibi.

1961 Anayasasındaki seçim manipülasyonu:
*Milli Birlik Komitesi üyelerinin tümünün Cumhuriyet Senatosu’nun üyesi olması,
*Hüküm giymiş olanların seçilme hakkını kaybetmesidir.

1982 Anayasasındaki seçim manipülasyonları:
*Eski politikacılara siyasi yasak konuldu.
*Genel seçimler Milli Güvenlik Konseyi’nin sıkı kontrolü altında sınırlandırılmış bir şekilde yapıldı.

1961 ve 1982 Anayasalarında, askeri rejim tarafından yapılan yasaların anayasallığının, demokratik rejime geçildikten sonra bile Anayasa Mahkemesinde sorgulanamayacağı hükmü yer almıştır.

Çıkış Güvencelerinin akıbetini belirleyen faktörler:
*Yeni bir askeri darbe ya da başkaldırı ihtimali,
*Ordunun siyasetteki rolüne ilişkin sivil güçler arasındaki fikir birliği ya da fikir ayrılığının derecesi.

Askeri rejimin mirası olan unsurları kaldıran değişiklikler:
*siyasi yasakların kaldırılması,
*sivil toplum kurumlarının siyasi yasağının kaldırılması,
*2001-2004 Anayasa değişiklikleri,
*Uyum kanunları.

Ordunun 1983’de yumuşak bir şekilde siyasetten çekilmesi Türk demokrasisinin Batı demokrasilerine ve standartlarına yaklaşması açısından önemli bir adımdır.

Çekilen askeri rejimler bazı eylemlerini değiştirilemez kılma ve en azından zorlaştırma çabası içinde olurlar. Çekilen askeri rejimlerin getirdiği en genel güvencelerden birisi de özellikle insan hakları ihlalleri konusunda askeri rejim lideri ve idarecileri tarafından işlenen suçlar için af yasası çıkarılmasıdır.

İktidarı bırakan askeri rejimlerin getirdiği çıkış güvenceleri, demokratik rejime geçişi kolaylaştıran faktörler olarak algılanabilirler. Ancak ilk geçiş sürecini kolaylaştıran faktörler, ikinci yani pekişmiş demokrasiye geçişte engel oluştur. Çıkış güvencesinin geleceğini belirleyen birbiriyle bağlantılı iki önemli faktör vardır: 1-yeni askeri darbe ya da başkaldırı ihtimali, 2- ordunun siyasetteki rolüne ilişkin sivil güçler arasındaki fikir birliği ya da fikir ayrılığının derecesidir.

1960 yılından itibaren askeri liderlerin siyasete müdahalelerini meşrulaştırmak için sıkça başvurdukları kanun maddesi Silahlı Kuvvetler İç Hizmet Kanunu’ nun 35. Maddesidir.

Genel Kurmay Başkanlığı ilk kez 1961 Anayasası ile Başbakanlığa bağlanmıştır.

* 1961 anayasasına göre Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Senatosuna 15 üye atama hakkına sahiptir.

* 1980 askeri darbesinden sonra dönemin siyasal parti başkanlarına konan siyaset yapma yasağı 6 Eylül 1987 de yapılan referandumla kaldırılmıştır.

* 1980 askeri darbesi sonrasında yapılan ilk genel seçimde 3 partinin seçime girmesine izin verilmiştir.

* 1982 anayasasının geçici 15. Maddesi 1980 askeri darbesinde görev alan askeri konsey, hükümet üyeleri ve bunların emrinde çalışan memurları cezaiyi ve hukuki kovuşturmalardan korumuştur.

* 1960 askeri darbesi sonrasında ilk sivil cumhurbaşkanı 1989 yılında seçilmiştir.
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst