bahar donemı 1. sınıf

bahar donemı 1. sınıf 2. unıte

-2. unute

Seyirlik Türler


Köy seyirlik oyunları, meddah, karagöz, ortaoyunu ve kukla şeklinde sıralanabilir.
Seyirlik türlerin icrasında en önemli öge taklittir.
Eski Türk hayatındaki geleneksel dram ve örnekleri hakkında Çin kaynakları bilgi vermektedir.
Türk dram sanatı hakkındaki en eski kayıt MÖ. 2000 yılına uzanmaktadır.
Türk kültüründe Kam’lar kadın veya erkek olabilir.
Kamlığın 40000 yıllık bir geçmişi olduğu dikkate alınırsa Türk seyirlik oyunlarının köklerinin ne kadar derinlerde olduğu daha iyi anlaşılabilir.
Müzik ve dans seyirlik oyunların önemli elemanlarıdır.
Seyilik oyunlar ağırlıkla takvime bağlıdır.
Sadece eğlence amaçlı “Madımak”, “Arap ve Kız Kaçırma”, “Değirmek Döndürme” ve “Tarla” gibi oyunlar takvime bağlı değildir.


Sınıflandırma
1) Ritüel (Kuttören) oyunlar
Köse Gelin Oyunu
Bu oyun eski yılın bittiği Şubat’ın 17’sinde başlar ve üç gün sürer.
Derlendiği yer: Doğubeyazıt.
2) Mücerret fikirlerle ilgili oyunlar.
Beylerin Kini Oyunu
Derlendiği yer: Kayseri, Erkilet, Hırka Köyü
3) Hayvan kültüne bağlı oyunlar
a) Saya Gezme Oyunu
Derlendiği yer: Erzincan, Ilıç çevresi
Şubat ayı ortalarında çobanlar tarafından oynanır.
b) Tekecik: Koç Katımı Oyunu
Kasım ayı girerken oynanır.
4) Bitki Kültüne bağlı oyunlar.
Cemalcik (Ürün elde edilmesi oyunu)
Derlendiği yer: Çanakkale, Biga
Ağustos ayında oynanır.
5) Mezhep törenleri


Din dışı (profan) oyunlar.
Tarla Sınırı Oyunu
Derlendiği yer: Çorum, Sungurlu


Masallara bağlı oyunlar
Keloğlan
Derlendiği yer: Niğde, Bor


Destanlara yahut aşıkların hayatlarına bağlı oyunlar
Göçebe Oyun
Derlendiği yer: Maraş, Varyanlı Köyü


Tarihi olaylara bağlı oyunlar
İstiklal Savaşı Oyunu
Derlendiği yer: Eskişehir köyleri


Hayvanları taklit edici oyunlar
Kartal Oyunu
Derlendiği yer: Adıyaman, Bebek Köyü


Samıt veya lâl Oyunu
Ali ile Fatoş
Derlendiği yer: Tunceli, Mazgirt


Karagöz
Ulucami’nin yapımında çalışan demirci ustası Kambur Bâli Çelebi (Karagöz) ile duvarcı ustası Halil Hacı İvaz (Hacivat)
Mukallit tipler arasındaki nükteli konuşmalardan dolayı dikkati dağılan işçilerin çalışması yavaşlar ve padişah bu ikisinin kellesini alır, sonra da pişman olur.
Padişahın Musahhihi Şeyh Küşteri, padişahı teselli etmek için oyunun ilk icrasını gerçekleştirir.
Günümüzde de Karagöz perdesinin adı Şeyh Küşteri Meydanı’dır.
Karagözcülerin dağarcığında yer alan oyunlar:
Kâr-ı Kadim oyunlar,
Nev-İcat oyunlar şeklinde sıralanır
Karagöz oyununu tek kişi icra eder, ancak icracının yardımcıları vardır. Hayalî veya hayalbaz da denilen Karagöz ustasına sandıkâr denilen çırak yardım eder. Perdenin hazırlanması gibi görevler çırağın sorumluluğundadır. Oyunun icrasında şarkı ve türküleri okuyana “yardak” denilir. Oyun sırasında tef çalan kişiye “dayrezen” denir.


Karagöz oyunları:
Giriş
Muhâvere
Fasıl
Bitiş gibi bölümlere ayrılır.
A) Giriş
Hacivat bir semai söyleyerek perdeye gelir ve perde gazeline başlar. Allah ve devrin padişahı övülür.
B) Muhâvere
Karagöz ile Hacivat’ın karşılıklı konuşmalarından oluşur.
C) Fasıl
Karagöz, Hacivat ve ikincil tiplerle birlikte bir olay icra edilir. Oyun genellikle fasıl bölümündeki olay ile adlandırılır.
D) Bitiş
Hayalbaz bu bölümde yaptığı muhtemel hatalardan dolayı özür diler. Bir sonraki oyunun nerede ve ne zaman icra edileceğinin bilgisini verir.


Karagöz oyunlarının en fazla eleştirilen yanı açık-saçıklık ve/veya müstehcenliğidir.

tesekkurlerr

rıca ederım