Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (dehb)

Okul.Oncesi

Okul Öncesi Öğretmeni
Katılım
25 Şub 2008
Mesajlar
374
Tepkime puanı
9
Puanları
0
Bölüm:
Okul Öncesi Öğretmenliği
Şehir:
Mersin
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)




Yaklaşık elli yıl öncesinden başlayarak, hekimlerin, psikologların ve eğitimcilerin giderek artan bir şekilde dikkatlerinin yoğunlaştığı, her uzman grubunun kendi konuları açısından yaklaştığı, ülkemizde özellikle son on yıl içerisinde önem kazanan, sıklıkla gündeme gelen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, çocuğun yaşı ve gelişim düzeyine uygun olmayan, dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve isteklerini erteleyememe ile kendini gösteren bir psikiyatrik bozukluktur.
DEHB’ nin üç temel belirtisi vardır.
Dikkat Eksikliği,
Aşırı Hareketlilik,
Dürtüsellik
Bir kişide Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu’ nun varlığından söz edebilmek için, bu belirtilerin; 7 yaştan önce başlamış olması,kalıcı ve sürekli olması, birden fazla ortamda görülmesi (hem ev hem okul) gerekmektedir.

DİKKAT EKSİKLİĞİ:
Dikkat süresinin ve yoğunluğunun kişinin yaşına göre olması gerekenden az olmasıdır.
Dikkatinin belirli bir noktaya toplanamaması ve kısaca dağılması
Dağınıklık
Unutkanlık
Eşyaları kaybetme
Dikkatsizce hatalar yapma gibi belirtilerle kendini gösterir.

Temel Sorun: Kişinin belirli bir şeyle ilgilenirken, o sırada içinde gelen başka bir şey yapma isteğine engel olamamasıdır.
- DEHB olan kişiler ilgilerini normal bireylere göre çok daha hızlı bir biçimde kaybeder, çabuk sıkılırlar ve hemen daha ilgi çekici bir şeyin arayışına girerler.
- DEHB olan bireylerin dikkat becerileri yaşıtlarının dikkat süresi ve yoğunluğundan daha azdır. Örneğin; DEHB olan 10 yaşındaki bir çocuğun dikkat süresi ve yoğunluğu, 7 yaşındaki bir çocuğun dikkat süresi ve yoğunluğu kadardır.

2) AŞIRI HAREKETLİLİK: Bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayacak biçimde hareketli olmasıdır.
- Uzun süreli yerinde oturamama,
- Çoğu zaman hareket halinde olma,
- Çok konuşma gibi belirtilerle kendini gösterir.

3) DÜRTÜSELLİK: Bireyin davranışlarının kontrolünde sorun yaşanmasıdır.
- Acelecilik, isteklerini erteleyememe, söz kesme, düşündüğünü hemen yapma, aklına geleni söyleme, sırasını beklemede güçlük çekme gibi belirtilerle kendini gösterir.
Temel Nedeni: Kişinin bir şey yapmadan önce düşünmesi gereken süre boyunca durmalarını sağlayan sistemin iyi çalışmamasıdır.

DEHB’ NA EŞLİK EDEN BELİRTİLER
- Dağınıklık, düzensizlik ( Bir işe kendini yeterince verememek, planlı- düzenli olamamak)
- Zamanı iyi kullanamamak (her yere geç kalma, sınavları zamanında bitirememe)
- Dalgınlık, hayal kurmak (Kendilerine sıkıcı gelen ortamlarda, ya da ilgilerini çekmeyen bir işi yaparken dalgın, yarı uykuda gibi olabilirler)
- Koordinasyon güçlükleri (Motor becerilerde sorunlar olabilir. En sık görülen ince motor beceri sorunu el yazısına ilişkin sorundur. Kalem tutmada, yürümede, koşmada sorunlar vardır.)

- Bellek sorunları:
Temel Sorun: Söylenen şeyin o sırada dikkat alanına girmediği için öğrenilmemesidir; unutkanlık, özellikle çocuklardan bir şey yapmalarını istendiğinde, dikkatleri dağınıkken bir şey anlatıldığında ya da birkaç komut bir arada söylendiğinde yaşanır.
- Uyku sorunları:
- Sosyal ilişki sorunları: Bu çocuklar sosyal ipuçlarını yanlış değerlendirdikleri, yapacakları şeyin sonucunu düşünmeden yaptıkları, söyleyecekleri şeyin karşısındakini nasıl etkileyeceğini düşünmeden söyledikleri için sorunlar yaşarlar.
- Özgüven ve özsaygının azalması: Okul başarısızlıkları, aile arkadaş ilişkilerinin iyi olmaması, sürekli uyarılmaları, eleştirilmeleri, olumsuz geri bildirimler sonucu kendilerine güven ve saygıları zedelenir.
- Saldırgan davranışlar: Temel belirtilerden birisi değildir. Tam tersine sıcakkanlı, sevecen kişilerdir. Fakat dürtüsellikleri sonucu öfke kontrolünde sorun yaşayıp, bazen çevrelerine zarar verebilirler.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, sadece çocukluk yıllarında görülebilen yaş ilerledikçe azalan ve kendiliğinden düzelen bir bozukluk değildir. Bu bozukluğu olanların % 80’nin ergenlik döneminde de bu bozukluğun belirtilerini göstermeye devam ettikleri görülmüştür. Bu çocukların %35- 65 bölümünün de erişkinlikte bozukluğun belirtilerini taşıdıkları belirlenmiştir. Bu bozuklukta; hareketlilik çoğunlukla ilk 10 yıl içerisinde sorun yaratırken yaş ilerledikçe azalabilmektedir. Ancak dikkat sorunu; okula başlamadan önce fark edilmeyip önemsiz görülse de, çocuğun okul yaşamına başladığı zamandan itibaren sorun yaratmaktadır. Bunun yanı sıra sosyal ve duygusal alanlardaki zorluklar, ilk çocukluk çağından itibaren değişik sorunlara yol açmakta ve yetişkinlik çağında daha da etkili olmaktadır. Tedavi edilmediğinde, yetişkinlik yıllarında alkol ve madde bağımlılığı, anti sosyal kişilik, depresyon, anksiyete gibi pek çok psikiyatrik bozukluklara, ciddi eğitim sorunlarına, davranış sorunlarına yol açabilmektedir. Kısacası DEHB, basit, gelip geçici bir yaramazlık veya dikkat dağınıklı olarak değerlendirilmemelidir.
DEHB erken çocukluk döneminde başlayıp yaşam boyu devam eden bir bozukluktur.

DEHB’ NİN DEĞİŞİK DÖNEMLERDEKİ BELİRTİLERİ
Bebeklik döneminde görülen belirtiler;
· Huzursuzluk, gerginlik
· Kolay ağlama, zor sakinleşme
· Aşırı hareketli olma
· Dış uyaranlara aşırı tepki verme
· Uyku sorunları

Okul öncesi dönemde görülen belirtiler;
Evde,
· Devamlı hareket etme, atlama, zıplama, tırmanma,
· İsteklerini erteleyememe,
· Sürekli ilgi odağı olmak isteme, bunu sağlayacak şeyler yapma,
· Sık sık oyun değiştirmek,
· Bir şeyle çok kısa süre ilgilenme,
· Çok konuşma,
· Sürekli bir şey sorma, yanıtları dinlememe,
· Sakarlık,
· Az uyuma,
Anaokulunda;
· Faaliyetleri tamamlayamama, yarım bırakma,
· Kurallara uymama, sırasını bekleyememe,
· Sakince yerinde oturamama,
· Arkadaşlarını itip- kakma, vurma,
· Bağırma çağırma, çok konuşma

İlkokul döneminde görülen belirtiler;
· Sakin sessiz sırada oturamama
· Dersi dikkatlice dinleyememe, etrafı ile ilgilenme
· Sorulan sorulara sonunu beklemeden yanıt verme
· Verilen görevleri tam olarak yerine getirememe, yarım bırakma
· Sınavlarda dikkatsizce hatalar yapma
· Eşyalarını kaybetme
· Dağınıklık, düzensiz defter tutulması
· Akademik başarısının kapasitesi altında olması
· Yaşıtlarıyla ilişki sorunları
· Ev ödevlerini alamama, eksik olması, tamamlamada zorlanma
· Sınıf içinde dikkati dağıtacak şeyleri yapma
Ergenlik döneminde görülen belirtiler;
· Aşırı hareketlilikte kısmen azalma
· Akademik başarının daha ciddi düzeyde sorun olması
· Uzun süreli dikkat gerektiren işlerden kaçınma
· Ders çalışmama, ödev yapmama
· İlişkilerde sorunlar (arkadaş- aile- öğretmenler)
· Benlik algısında azalma
· Depresyon
· Duygu- durum bozuklukları

GÖRÜLME SIKLIĞI
· DEHB, ilköğretim çocuklarının %3-5’ inde, yani; her 20-30 çocuktan birisinde görülmektedir. Bu her sınıfta en az 1-2 çocukta var anlamına gelir.
· Türkiye’ de ( 2000 istatistiklerine göre ) ilköğretimde 1 milyon öğrencide DEHB’ nin görülme olasılığı vardır.
· Erkeklerde görülme sıklığı, kızlara oranla 2-6 kat fazladır.

Nedenleri;
Nedeni kesin olarak bilinmiyor. Sorumlu olduğu düşünülen bazı etkenler var.
· Kalıtım, genetik nedenler; ( DEHB olan çocukların anne- babalarında benzer belirtiler olma
oranı normal çocuklara oranla 2-8 kat fazla, kardeşlerde 2-3 kat daha fazla) genetik çalışmalara göre sorumlu olduğu düşünülen bazı genler var. (DrD4, DrD2)
· Beyindeki yapısal işlevsel farklılıklar;
· Çevresel nedenler; Direk olarak DEHB’ a neden olamaz, genetik yatkınlığı olan bireylerde riski artırır.
- Doğum öncesi ( gebelikte alkol, sigara, ilaç kullanma)
- Doğum sırasında (erken doğum, komplikasyonlar)
- Doğum sonrası ( hastalıklar, kurşun gibi maddelere maruz kalma)

Tanılama;
Ülkemizde DEHB olan çocukların tıbbi tanısı, çocuk- ergen ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde
konulmakta ve bu tanıya göre de, rehberlik ve araştırma merkezi müdürlüklerinin, özel eğitim bölümünde değerlendirilerek eğitsel olarak tanılanmaktadır. DEHB olan çocuklar alınan eğitsel tanılama ve yöneltme kararı sonucunda, gerek görülmesi durumunda kaynaştırma eğitimine tabi tutulmaktadır.
Tüm psikiyatrik bozukluklarda olduğu gibi erken tanı çok önemlidir. Okul öncesinde çocuğun aşırı hareketliliği yaramazlıkla, dürtüselliği sabırsız olmasıyla açıklanıp geçilmemektedir. Fakat asıl sorun çocuk okula başladığında kendini gösterir. Öğretmenlerince, arkadaşlarınca tembel, ilgisiz, sakar diye nitelendirilen, sürekli dışlanan, eleştirilen bu çocuklarda düşük benlik algısı sonucu, huzursuzluk ve kaygı belirtilerinde artma gösterir. Okul ve derslere karşı oluşan tepki nedeniyle okulu reddetme ve okul korkusu, okul başarısızlığı gibi sorunlar sık olarak görülür. Bu sorunların aşılmasında en önemli nokta, okuldaki rehberlik uzmanlarının ve öğretmenlerin bu çocukların özellikleri, bilişsel gelişimleri ve okul başarıları hakkında bilgilendirilmesidir.

Tedavi ve eğitim;
DEHB, genellikle başa çıkılabilen bir durumdur. Tedavi için altın dönem okul öncesi ve okul çağının ilk yıllarıdır.
İlaç tedavisi; en fazla kullanılan ilaçlar, stimulan denilen ilaç grubudur. Bu ilaçların, %50-95 oranında, 6-12 yaş DEHB tanılı çocuklarda akademik başarıyı arttırma, davranış sorunları ve sosyal ilişkileri düzeltmede başarılı olduğu araştırmalarda kanıtlanmıştır.

İlaçlar, davranış kontrolünden sorumlu olan sistemlerin çalışması için gerekli olan kimyasal maddelerin beyindeki miktarlarını düzenler. İlaçlarla dikkat süresi- yoğunluğu artan, davranış kontrolü sağlanır.
İlaçlar, çocuk psikiyatrilerinin kontrolünde kullanılır.

Özel Eğitim Programı;
DEHB olan çocuklarda erken tanı çok önemlidir. Bozukluk ne kadar erken tanılırsa eğitimden yararlanma o denli etkili olur.
Okul öncesi çocuklar grup çalışmalarıyla sırasını bekleme, yönergeleri izleme, karşısındakini dinleme, ilişki kurma, oyun kurallarına uyma gibi becerileri kazanabilirler. İlköğretime başlanıldığında pek çok sorun çözümlenmiş olur. Okul döneminde, DEHB tanısı olan çocuklar, akademik destek programı oluşturularak bireysel eğitime alınırlar. Rahat, stressiz bir ortamda, başarının ölçüleceği kaygısı yaşamadan, öğrenmenin oluşması için gerekli olan dikkat, algı ve organizasyon gibi yetenekleri geliştirmeye yönelik çalışmalar uzman kişilerce yapılır. Okul başarısızlığına yol açabilen, düşük benlik algısı geliştiren çocuklara
[/B]
teropatik yaklaşımlar kendine güven duygusu
kazandırır. Özel öğrenme bozukluğu görülen DEHB olan çocuklarla özel geliştirilen materyaller ve programlar uygulanarak bu sorun aşılır.
DEHB tanısı olan çocukların özel eğitimlerinde uzman kişiler, çocukların ailesi, okul rehberlik öğretmeni, sınıf öğretmeni ve tanı koyan çocuk psikiyatristleriyle gerekli eşgüdümü sağlayarak tedavide önemli rol oynarlar
 

boritta

Yeni Üye
Katılım
1 Kas 2012
Mesajlar
4
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Bölüm:
Okul Öncesi Öğretmenliği
Şehir:
İstanbul
Dikkat Eksikliğinin nedenleri ve belirtileri konusunda aileleri bilgilendirmek için Çocuk Psikiyatr Dr. Gökçe Küçükyazıcı'nın yazdığı makaleyi buldum:

Dikkat Eksikliği bozukluğunda sorun, beynin ön bölgesinde (prefrontal bölge) yer alan dikkat sistemindeki işlevsel bozukluktur. Dikkat eksikliğinin tanısı ayrıntılı psikiyatrik muayene, okul ve ebeveynden alınan bilgiler ışığında çocuk ve ergen psikiyatri uzman doktoru tarafından konulmalıdır.
Dikkatin Ölçülmesi
Dikkatin değerlendirilmesinde kullanılan çeşitli dikkat testleri vardır. Bu testler dikkati sürdürülebilmesi, dikkatin çelinebilirliği, dikkati yönlendirme becerisi gibi dikkatin alt bileşenlerini değerlendirir, tanı, tedavi ve takip sürecinde objektif değerlendirmeye katkı sağlar.
 

boritta

Yeni Üye
Katılım
1 Kas 2012
Mesajlar
4
Tepkime puanı
0
Puanları
0
Bölüm:
Okul Öncesi Öğretmenliği
Şehir:
İstanbul
Dikkat Eksikliği-Dikkat Dağınıklığı ve Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri ve tedavisi hakkında Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzm. Dr. Gökçe Küçükyazıcı’nın bir makalesini buldum:

Dikkat Eksikliği - Dikkat Dağınıklığı ve Hiperaktivite Bozukluğu, bireyin akademik başarısı, aile hayatı, sosyal ilişkileri ve benlik saygısı üzerine çeşitli olumsuz etkileri olan ve oldukça sık görülen psikiyatrik bir bozukluktur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun çocuk ve ergenlerde görülme sıklığı %5-10, erişkinlikte %4 civarındadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun en sık gözlenen temel belirtileri şunlardır:
- Hareketlilik
- Dikkat eksikliği
- Dürtüsellik

Bozulukta her üç belirti birada görülebileceği gibi, dikkat eksikliği - dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) özellikle dikkatsizliğin ön planda olduğu ve hiperaktivite ve dürtüselliğin ön planda olduğu alt tipler şeklinde kendisini gösterebilir.
Bir kişide Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ( DEHB ) varlığından söz edebilmek için, bu belirtilerin 7 yaştan önce başlamış olması, birden fazla ortamda görülüyor olması, sürekli olması ve kişinin günlük yaşamını etkileyecek boyutta olması gerekir.

DİKKAT EKSİKLİĞİ

Dikkat Eksikliği ifadesinden kastedilen aslında dikkatin olmaması değil daha ziyade dikkati belli bir süreyle özellikle zihinsel uğraşı gerektiren ders çalışma, problem çözme veya çocuk için çok da eğlenceli olmayan bir görev esnasında kendisini gösteren bir konsantre olamama durumudur. Dikkat eksikliği - dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar tam tersi eğlenceli, ilgilerini çeken, renkli ve canlı görüntülerin olduğu televizyon ve bilgisayar oyunları karşısında saatlerce sıkılmadan durabilmektedirler.

Dikkat eksikliği
ve hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip çocukların dikkatlerinin dış uyaranlarca kolayca çelinebilmesi nedeniyle, sıklıkla bizlerin farketmedikleri ayrıntıları farkedebilir bu nedenle yanlışlıkla fazlaca dikkatli olarak değerlendirilebilirler. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerin öğretmenleri sıklıkla öğrencinin derste dalgın olduğunu, kendisini dinlemiyormuş göründüğü veya kalemi silgisi veya etrafıyla ilgilendiğinden şikayetçidirler.
Dikkat eksikliği - dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğuna sahip çocuklar sınav sırasında dikkatsizce hatalar yapma ve soruları okumadan işaretleme eğilimindedirler.

Kaynak Makale: Çocuk Psikiyatrisi | Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu | Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu - DEHB
 

Çevrimiçi üyeler

Şu anda çevrimiçi üye yok.

REKLAMLAR

Forum istatistikleri

Konular
17,414
Mesajlar
134,310
Kullanıcılar
90,716
Son üye
Abdullah Kara
Üst